Colloquia Theologica Ottoniana


ISSN: 1731-0555     eISSN: 2353-2998    OAI    DOI: 10.18276/cto.2024.40-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Liste der Ausgaben / 40/2024
Mindfulness Training as a Secular Form of Spirituality
(Mindfulness (trening uważności) jako świecka forma duchowości)

Autoren: Piotr Goniszewski ORCID
University of Szczecin, Poland | Institute of Theology
Schlüsselbegriffe: mindfulness uważność świecka duchowość medytacja buddyzm
Veröffentlichungsdatum der gesamten Ausgabe:2024-12-10
Seitenanzahl:19 (21-39)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie treningu uważności (mindfulness) jako świeckiej formy duchowości. W pierwszej części tekstu pokazujemy buddyjskie źródła treningu uważności. Twórcą świeckiej konceptualizacji uważności jest amerykański lekarz Jon Kabat-Zinn (ur. 1944 r.), który w 1979 roku otworzył Klinikę Redukcji Stresu (Stress Reduction Clinic) przy Szkole Medycznej Uniwersytetu Massachusetts (University of Massachusetts Medical School) i opracował program Redukcji Stresu Opartej na Uważności (Mindfulness-Based Stress Reduction, MBSR). Jon Kabat-Zinn praktykował buddyjskie techniki medytacyjne u takich nauczycieli, jak Philip Kapleau, Seung Sahn, Joseph Goldstein i Jack Kornfield. Przykładem świeckiej konceptualizacji buddyjskiej praktyki medytacyjnej jest uważność oddechu. W kontekście buddyjskim praktyka uważności oddechu nakierowana jest na uwolnienie się od przywiązań i prowadzić ma do doświadczenia wglądu/przebudzenia. Z perspektywy treningu uważności ta medytacja ma zdecydowanie doczesny wymiar, związany z dobrostanem psychologicznym i egzystencjalnym. W drugiej części artykułu pokazujemy aktualne problemy związane ze świecką konceptualizacją uważności. Najpoważniejszy zarzut dotyczy braku wyraźnego uwzględnienia perspektywy etycznej. Rozsądnym posunięciem może być przyjęcie jako bazowego kodeksu etycznego pięciu buddyjskich wskazań, zinterpretowanych jednak w świecki, areligijny sposób, bez głębszego uwikłania w buddyjski światopogląd. Pięć buddyjskich wskazań ma charakter na tyle uniwersalny, że może zostać przyjęte w świeckiej formie zarówno przez osoby niereligijne, jak i osoby wierzące, np. chrześcijan.
herunterladen

Artikeldatei

Bibliographie

1.Batchelor S., Buddyzm bez dogmatów, trans. A. Wojtasik, Warszawa 2021.
2.Buddhadasa, Under the Bodhi Tree. Buddha’s Original Vision of Dependent Co-Arising, Somerville 2017.
3.Choden, Regan-Addis H., Kurs życia opartego na uważności, Wrocław 2022.
4.Chögyal Namkhai Norbu, Dzogchen: stan doskonałości samej w sobie, trans. C. Woźniak, Kraków 2024.
5.Dalajlama XIV, T. Cziedryn, Buddyzm. Jeden nauczyciel, wiele tradycji, trans. M.M. Góralski, Poznań 2015.
6.Drążczyk D., Wybór postaci ważnych dla tradycji Szkoły Zen Kwan Um, Warszawa 2011.
7.Gilbert P., Choden, Uważne współczucie, trans. A. Sawicka-Chrapkowicz, Gdańsk 2019.
8.Goldstein J., Doświadczenie wglądu, trans. J. Majewski, Warszawa 2020.
9.Goldstein J., Medytacja wglądu. Praktyka wolności, trans. J. Majewski, Warszawa 2021.
10.Goldstein J., Mindfulness. A Practical Guide to Awakening, Boulder 2017.
11.Goniszewski P., Zen jako droga duchowa dla chrześcijan, Szczecin 2023.
12.Iyengar B.K.S., Light on Pranayama – The Yogic Art of Breathing, London 2013.
13.Kabat-Zinn J., Życie piękna katastrofa. Mądrością ciała i umysłu możesz pokonać stres, choroby i ból, trans. R. Skrzypczak, Warszawa 2020.
14.Kapleau P., Trzy filary zen, trans. J. Dobrowolski, Łódź 2012.
15.Kornfield J., Mądrość serca. Praktyka buddyjska w świecie zachodnim, trans. M. Lorenc, Białystok 2017.
16.Kornfield J., Oświecenie serca. Podróż buddyjska nowoczesnego człowieka, trans. M. Lorenc, Białystok 2018.
17.Kozyra A., Neo-zen? Filozofia zen a racjonalizm, libertynizm i hedonizm, Warszawa 2019.
18.Kryszczyński T., Mindfulness znaczy sati. 25 ćwiczeń rozwijających mindfulness, Gliwice 2020.
19.Łazarz B., Filary czy puzzle? O etyce w polskim buddyzmie, Warszawa 2023.
20.Majjhima Nikaya – zbiór mów średniej długości, vol. 2, trans. P. Jagodziński, Warszawa 2021.
21.Mejor M., Buddyzm. Zarys historii buddyzmu w Indiach, Warszawa 2001.
22.Nairn R., Diamond Mind. A Psychology of Meditation, Boulder 2001.
23.Nanavira Thera, Clearing the Path, s.n. 2012.
24.Nyanatiloka, Buddhist Dictionary. Manual of Buddhist Terms and Doctrines, Kandy 1980.
25.Powers J., Wprowadzenie do buddyzmu tybetańskiego, trans. J. Janiszewska-Rain, Kraków 2017.
26.Radoń S., Co naprawdę działa w medytacji? Wspólny rdzeń i specyfika medytacji, Kraków 2020.
27.Radoń S., Czy medytacja naprawdę działa?, Kraków 2017.
28.Radoń S., Medytacja. Pomiędzy teorią a praktyką, Kraków 2023.
29.Rizzetto D.E., Przebudź się ku temu, co czynisz, trans. O. Górnicka, S. Piela, Bielsko-Biała 2007.
30.Sayadaw U Pandita, Jeszcze w tym życiu, trans. M. Tarnowski, A. Klegon, B. Bolibok, Z. Molski, Warszawa 2022.
31.Schlingloff D., Buddyzm. Monastyczna i świecka droga zbawienia, trans. L. Żylicz, Warszawa 2004.
32.Segal V.Z., Williams G.M., Teasdale D.J., Terapia poznawcza depresji oparta na uważności, trans. R. Andruszko, Kraków 2017.
33.Seung Sahn, Kompas zen, trans. R. Bączyk, Warszawa 2005.
34.Zapart J., Tathagatagarbha. U źródeł koncepcji natury buddy, Kraków 2017.
35.https://dictionary.sutta.org [accessed: 21.03.2024].
36.https://www.dzogchen.pl/nauki-dzogczen [accessed: 21.03.2024]