Colloquia Theologica Ottoniana


ISSN: 1731-0555     eISSN: 2353-2998    OAI    DOI: 10.18276/cto.2024.40-05
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Liste der Ausgaben / 40/2024
The First Stage of the Communist Struggle for Power in Central and Eastern Europe, 1945-1956: The Tragic Fate of the Catholic Church in the Czech Republic and Slovakia
(Pierwszy etap komunistycznej walki o władzę w Europie Środkowo-Wschodniej 1945-1956. Tragiczny los Kościoła katolickiego w Czechach i na Słowacji)

Autoren: Jan Mikrut ORCID
Pontifical Gregorian University in Rome, Italy | Faculty of History and Cultural Heritage of the Church
Schlüsselbegriffe: Kościół rzymskokatolicki Kościół greckokatolicki komunistyczny reżim polityka antykościelna ZSRR
Veröffentlichungsdatum der gesamten Ausgabe:2024-12-10
Seitenanzahl:23 (89-111)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Po zakończeniu drugiej wojny światowej Czechosłowacja stała się jednym z krajów komunistycznych. Do 1948 roku kraj cieszył się jeszcze względnym spokojem. Po komunistycznym zamachu stanu w lutym 1948 roku wszystkie obszary życia społecznego zostały zindoktrynowane przez ideologię marksizmu-leninizmu. Kościół katolicki i inne mniejsze wspólnoty chrześcijańskie stały się wrogami ideologicznego państwa. Na Słowacji Kościół katolicki był liczniejszy i miał silną tradycję. W Czechach miał bardziej skomplikowaną historię z powodu wojen husyckich, wpływu reformacji luterańskiej i wojny trzydziestoletniej. Po 1918 roku państwo czechosłowackie było budowane w opozycji do katolicyzmu według hasła „Precz z Rzymem! Precz z Wiedniem!”. Od 1948 roku władze komunistyczne zwalczały wszelką działalność religijną. Działalność edukacyjna, życie zakonne i działalność charytatywna zostały zakazane. Badania nad tym okresem są wciąż dość trudne, ponieważ działacze religijni byli zmuszeni do ukrywania swojej odwagi. Aby przedstawić pierwszy etap walki z religią i tragiczny los hierarchii kościoła katolickiego, skorzystano z międzynarodowej literatury na ten temat.
herunterladen

Artikeldatei

Bibliographie

1.Báčová-Křížková M., Korejs J., Kardinál Trochta, mučedník: Terezín, Mauthausen, Dachau, Nové Město and Metují 1992.
2.Baldelli L., L’abate Plojhar: l’uomo che unì crocefisso, falce e martello, https://noicomunisti.wordpress.com/2017/07/12/labate-plojhar-luomo-che-uni-crocefisso-falce-e-martello [accessed: 26.05.2024].
3.Balík S., Hanuš J., Katolická církev v Československu 1945–1989, Brno 2007.
4.Bourde A., Miloslav Vlk a Praga un lavavetri diventa arcivescovo, Roma 1995.
5.Bukovský J., Chiesa del martirio Chiesa della diplomazia. Memorie tra Cecoslovacchia e Vaticano, Bologna 2009.
6.Charouz J.Z., La Chiesa clandestina. Gli eroi silenziosi, in: J. Mikrut (ed.), Testimoni della fede. Esperienze personali e collettive dei cattolici in Europa centro-orientale sotto il regime comunista, San Pietro in Cariano 2017, pp. 207–220.
7.Conway J. S., The Churches, the Slovak State and the Jews 1939–1945, “Slavonic and Eastern Europe Review” 52 (1974), pp. 85–112.
8.Cywiński B., Ogniem próbowane. Z dziejów najnowszych Kościoła katolickiego w Europie Środkowo-Wschodniej, vol. 2: I was prześladować będą, Lublin–Rzym 1990, pp. 455–460.
9.Grajewski A., Chronologia i historyczne uwarunkowania represji wobec duchowieństwa katolickiego w krajach Europy środkowej, in: J. Myszor, A. Dziuro (eds.), Represje wobec duchowieństwa Kościołów chrześcijańskich w okresie stalinowskim w krajach byłego bloku wschodniego, Katowice 2004.
10.Gsovski V., Church and State behind the Iron Curtin. Czechoslovakia, Hungary, Poland, Romania: With an Introduction on the Soviet Union, New York 1955.
11.Halík T., All meine Wege sind DIR vertraut. Von der Untergrundkirche ins Labyrinth der Freiheit, Freiburg 2014.
12.Härtere Schläge. Partei und Staat verschärfen den Druck auf die Kirche. Gläubige werden wie Kriminelle behandelt, “Der Spiegel”, 8/1979, https://www.spiegel.de/politik/haertere-schlaege-a-60312db8-0002-0001-0000-000040351237 [accessed: 26.05.2024].
13.Hlinka A., Sila slabých a slabosť silných: Cirkev na Slovensku v rokoch 1945–1989, Bratislava 1990.
14.Hoffmann G., Hoffmann L., Katolícka cirkev a tragédia slovenských židov v dokumentoch, Partizánske 1994.
15.Hrabovec E., La Chiesa cattolica in Slovacchia (1939–1945) fra la fedeltà allo Stato nazionale e la resistenza contro gli influssi ideologici del Terzo Reich, in: J. Mikrut (ed.), La Chiesa cattolica in Europa centro-orientale di fronte al Nazionalsocialismo 1933–1945, San Pietro in Cariano (Vr) 2019, pp. 823–842.
16.Jelínek Ješajahu A., Pastiersky list slovenského episkopátu z 8. marca 1943, “Acta Judaica Slovaca” 13 (2007), pp. 14–23.
17.Jonová J., Consacrati nell’internamento. La persecuzione della gerarchia ecclesiastica nei territori della Repubblica, in: J. Mikrut (ed.), Testimoni della fede. Esperienze personali e collettive dei cattolici in Europa centro-orientale sotto il regime comunista, San Pietro in Cariano (Vr) 2017, pp. 187–206.
18.Kaplan K., Stát a církev v Ceskoslovensku v letech 1948–1953, Brno 1993.
19.Katuninec M., Represje wobec duchowieństwa katolickiego na Słowacji w latach 1945–1956, in: Represje wobec duchowieństwa Kościołów chrześcijańskich w okresie stalinowskim w krajach byłego bloku wschodniego, Katowice 2004, pp. 35–47.
20.Koura P., Protinacistická odbojová činnost Štěpána Trochty, in: P. Marek, J. Hanuš (eds.), Osobnost v církvi a politice. Čeští a slovenští křesťané ve 20. Století, Brno 2006, pp. 423–427.
21.Kučera J. (ed.), Vyznavač a mučedník Štěpán Trochta, Praha 2006.
22.Macek J., Biskupství litoměřické: biskupové a osudy litoměřické diecéze 1655–2005, Kostelní Vydří 2005.
23.Mikrut J., Die christlichen Märtyrer des Nationalsozialismus und Totalitarismus in Mitteleuropa 1938–1945, Wien 2005.
24.Mikrut J., La Chiesa cattolica, la seconda guerra mondiale e le vittime del nazionalsocialismo. Non basta contare i morti, “L’Osservatore Romano”, http://www.osservatoreromano.va/it/news/non-basta-contare-i-morti [accessed: 15.05.2019].
25.Mikrut J., Le memorie senza volto del comunismo, in: L’Osservatore Romano (29–30 November 2010), http://www.vatican.va/news_services/or/or_quo/cultura/2010/276q04b1.html [accessed: 26.05.2024].
26.Mikrut J., Testimonianza ed evangelizzazione nei paesi “satelliti” del blocco sovietico nel XX secolo, alla luce delle persecuzioni e del martirio di alcuni sacerdoti e religiosi, “Miscellanaea Missionaria” 61 (2012), pp. 301–340.
27.Mikrut J., Il martirio cristiano come testimonianza della fede in Europa orientale 1945–1991, in: F. András (ed.), La Chiesa cattolica dell’Europa centro-orientale di fronte al comunismo. Atteggiamenti, strategie, tattiche, Roma 2013, pp. 23–59.
28.Mikrut J., La Chiesa cattolica nella Repubblica Ceca, in: J. Mikrut (ed.), La Chiesa cattolica e il Comunismo in Europa centro-orientale e in Unione Sovietica, San Pietro in Cariano (Vr) 2019, pp. 79–156.
29.Morava P., Kardinal Stephan Trochta: eine Lebensgeschichte und eine Auswahl aus seinen Ansprachen und Hirtenbriefen, Thaur/Tirol 1987.
30.Novosad J., Štěpán Trochta: svědek “T” a všední den - T: studie slov a činů Štěpána kardinála Trochty, Francova Lhota 2005.
31.Novosad J., Štěpán Trochta – Svědek “T”, Praha 2001.
32.Petranský A.I., Dejiny cirkví a náboženských spoločností na Slovensku v 20. storočí, Trnava 2017.
33.Pešek J., Barnovský M., Pod Kuratelou Moci. Cirkvi na Slovensku v rokoch 1953–1970, Bratislava 1997.
34.Pešek J., Barnovský M., Štátna moc a cirkvi na Slovensku 1948–1953, Bratislava 1997.
35.Plachý J., Biskup Trochta v hodině velké zkoušky prova, “Securitas Imperii” 11 (2005), pp. 129–134.
36.Šebek J., Cardinali in Cecoslovacchia nel periodo comunista, in: J. Mikrut (ed.), Testimoni della fede. Esperienze personali e collettive dei cattolici in Europa centro-orientale sotto il regime comunista, San Pietro in Cariano (Vr) 2017, pp. 171–186.
37.Slepčan P., Letz R., Krížom k svetlu - Život a dielo biskupa Michala Buzalku, Trnava 2011.
38.Šturák P., Il regime comunista e la Chiesa greco-cattolica. Il beato vescovo Pavol Peter Gojdič, in: J. Mikrut (ed.), Testimoni della fede. Esperienze personali e collettive dei cattolici in Europa centro-orientale sotto il regime comunista, San Pietro in Cariano (Vr) 2017, pp. 119–126.
39.Šturák P., Dejiny gréckokatolíckej cirkvi v Československu v rokoch 1945–1989, Prešov 1999.
40.Svoboda B., Polc J., Kardinál Josef Beran: životní příběh velkého vyhnance, Praha 2008.
41.Szumiło M., Tajne święcenia słowackich i czeskich księży w Polsce (1958–1989), “Saeculum Christianum” 28 (2021), pp. 208–220.
42.Vaško V., Dům na skále, vol. 1: Církev zkoušená (1945 – začátek 1950), Kostelní Vydří 2004.
43.Vaško V., Dům na skale, vol. 2: Církev bojující 1950 – květen 1960, Kostelní Vydří 2007.
44.Václav V., Dům na skále, vol. 3: Církev vězněná 1950–1960, Kostelní Vydří 2008.
45.Viganó E., Štěpán kardinál Trochta. Životopisná črta a výběr z proslovů a pastýřských listů, Řím 1984.
46.Vodičková S., Uzavírám vás do svého srdce: životopis Josefa kardinála Berana, Brno 2009.
47.Vodičková S., Kardynał Josef Beran – dobry pasterz i patriota, “Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie” 2 (2015), pp. 161–180.
48.Vybíralová E., Geheime Weihen in der DDR. Zur Geschichte der geheimen Weihen für die Untergrundkirche in der Tschechoslowakei durch deutsche Bischöfe in der Zeit der kommunistischen Diktatur, “Jahrbuch für mitteldeutsche Ordens- und Kirchengeschichte” 11 (2015), pp. 159–203.
49.Vybíralová E., Tajná svěcení kandidátů z Československa v Polsku, in: Skryté pôsobenie cirkví na Slovensku v rokoch 1948–1989, Bratislava 2018, pp. 274–279.