Przeszłość Demograficzna Polski

Poland's Demographic Past


ISSN: 0079-7189     eISSN: 2719-4345    OAI    DOI: 10.18276/pdp.2024.46-05
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Liste der Ausgaben / 46, 2024
Electronic version of the Statistical Atlas of the Kingdom of Poland by Aleksander Maciesza from 1907
(Elektroniczna wersja Atlasu statystycznego Królestwa Polskiego Aleksandra Macieszy z 1907 roku.)

Autoren: Krzysztof Narojczyk ORCID
UWM w Olsztynie
Schlüsselbegriffe: kartografia statystyczna prezentacja danych analiza przestrzenna wizual - izacja danych statystycznych Aleksander Maciesza
Veröffentlichungsdatum der gesamten Ausgabe:2024
Seitenanzahl:22 (131-152)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

W artykule przedstawiono genezę i zna- czenie Atlasu statystycznego Królestwa Polskiego w opracowaniu Aleksandra Macieszy, wydanego w 1907 roku, oraz metodologiczne założenia opracowa- nia jego wersji elektronicznej. Atlas był nowatorskim dziełem na gruncie polskim, po raz pierwszy bowiem konsekwentnie zastosowano w nim, znaną już od 80 lat, metodę kartogramu do prezentacji zja- wisk przestrzennych. W zamyśle autora dzięki swej nowej, sugestywnej formie miał przyczynić się do popularyzacji wiedzy o stosunkach demograficznych i społeczno- -ekonomicznych Królestwa wśród szerokich warstw społeczeństwa. Jednakże, aczkol- wiek przyjęty życzliwie, z uwagi na ubogą szatę graficzną i niedoskonałości edytorskie nie cieszył się dużą popularnością i szybko zyskał już tylko walor źródła historycznego. Współczesna technologia komputerowa pozwala wszystkie te niedostatki graficzne zniwelować oraz wzbogacić mapy o nowe narzędzia analityczne, co było asumptem do opracowania jego wersji elektronicznej.
herunterladen

Artikeldatei

Bibliographie

1.Białczak, Adam. “Z dziejów kurpiowskiego wychodźstwa zarobkowego do Ameryki Północnej w latach 1880–1918 na przykładzie gminy Baranowo.” Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego 27 (2013): 17–34.
2.Borowicz, Dorota. “Dawne mapy przedmiotem manipulacji i narzędziem propagandy.” Z Dziejów Kartografii 21 (2017): 183–202.
3.Brzoza, Czesław, and Kamil Stepan. “Maciesza Aleksander.” In Posłowie polscy w par- lamencie rosyjskim 1906–1917. Słownik biograficzny. Wydawnictwo Sejmowe, 2001.
4.Chudzyński, Marian. “Struktura własności ziemskiej w powiecie gostynińskim w latach 1864–1904.” Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego 17, no. 5/69 (1972): 12–16.
5.Colberg, Juliusz. Atlas Królestwa Polskiego składający się z 8 map jeograficznych, z których każda wystawia jedno Województwo, jako to: Krakowskie, Sandomierskie, Kaliskie, Lubelskie, Płockie, Mazowieckie, Podlaskie i Augustowskie ([s.n.], 1827). https://www. bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/117916/edition/108429.
6.Czerny, Andrzej. “O pojęciu «wizualizacja».” In Wizualizacja kartograficzna w nauce i praktyce. Streszczenia referatów i posterów (2016).
7.Jerczyński, Marek. “Polskie mapy rozmieszczenia ludności. Charakterystyka i przegląd bibliograficzny.” Dokumentacja Geograficzna 4 (1965): 1–82.
8.Johnson, Brian, and Ben Shneiderman. “Tree-Maps: A Space-Filling Approach to the Vis- ualization of Hierarchical Information Structures.” In Proceeding Visualization ’91 (IEEE, m1991). https://doi.org/10.1109/VISUAL.1991.175815.
9.Klepurska, Halina. “Maciesza Aleksander.” In Polski Słownik Biograficzny, vol. 19 (1974).
10.Klub Zagłebiowski. “Rzut oka na mapę.” 22 December 2019. https://klubzaglebiowski. wordpress.com/2019/12/22/rzut-oka-na-mape.
11.Korycka-Skorupa, Jolanta, and Jacek Pasławski. “The Beginnings of the Choropleth Presentation.” Polish Cartographical Review 49, no. 4 (2017): 187–98. https://doi. org/10.1515/pcr-2017-0012.
12.Kulikowska, Janina. “Emigracja i duszpasterstwo wychodźców z Królestwa Polskiego do roku 1914.” Przeszłość 65 (1986): 91–143.
13.Kurier Litewski. “Atlas statystyczny Królestwa Polskiego.” December 15, 1907.
14.Leonowicz, Anna Maria. Kartogram jako forma prezentacji zależności zjawisk geogra- ficznych. PAN IGiPZ, 2006.
15.Levasseur, Émile. “La Statistique Graphique.” In Jubilee Volume of the Statistical Society of London. E. Stanford, 1885. https://www.datavis.ca/milestones/uploads/files/levas- seur/Levasseur-StatistiqueGraphique.pdf.
16.Marczyński, Wawrzyniec. Statystyczne, topograficzne i historyczne opisanie guber- nii podolskiey z rycinami i mappami. Vol. 1. Drukiem Józefa Zawadzkiego, 1820. https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication/21378/edition/17599.
17.Marczyński, Wawrzyniec. Statystyczne topograficzne i historyczne opisanie guber- nii podolskiey z rycinami i mappami. Vol. 2. Drukiem Józefa Zawadzkiego, 1823. https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication//10526/edition/10220.
18.Miller, George A. “The Magical Number Seven, Plus or Minus Two: Some Limits on Our Capacity for Processing Information.” Psychological Review 63 (1956): 81–97.
19.Narojczyk, Krzysztof. “Tabella Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowey Spraw Wewnętrznych i Policyi z 1827 r. Znane źródło w nowej postaci.” Przeszłość Demograficzna Polski – Poland’s Demographic Past 43 (2021): 29–59. https://doi. org/10.18276/pdp.2021.43-02.
20.Osowska, Anna. “Polskie atlasy tematyczne do 1939 roku w zbiorach Uniwersytetu Wrocławskiego.” In From the Atlas to the Collection. In 440. Anniversary of the 1st Edition of Abraham Ortelius’ Atlas, ed. Jerzy Ostrowski and Radosław Skrycki. Instytut Historii Nauki, PAN, 2011.
21.Pachecka, Ryszard, and Stanisław Palczewski. “Doktór Aleksander Maciesza – pasje i zainteresowania (w setną rocznicę urodzin 1875–1975).” Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego 20, no. 3/82 (1975): 32–36.
22.Palczyński, Michał. “Metodyka kartografii w warsztacie historyka.” Studia Zachodnie 17 (2015): 289–313.
23.Palsky, Gilles. “Connections and Exchanges in European Thematic Cartography: The Case of 19th Century Choropleth Maps.” Belgeo 3–4 (2008): 413–26.https://doi.org/10.4000/ belgeo.11893.
24.Pawlicki, Ryszard Wojciech. “Sytuacja demograficzno-narodowościowa pogranicza mazur- sko-kurpiowskiego na przełomie XIX i XX wieku.” Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego 32 (2018): 49–68.
25.Plater, Ludwik. Atlas statystyczny Polski i krajów okolicznych. S.n., 1827. https://www. bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/30529/edition/38573.
26.Ratajski, Lech. Polska kartografia ekonomiczna XX wieku. PWN, 1965.
27.Rodecki, Franciszek Borgiasz. Obraz jeograficzno-statystyczny Królestwa Polskiego. W Drukarni Antoniego Galęzowskiego i Kompanii, 1830. https://rcin.org.pl/dlibra/ doccontent?id=13324.
28.Romer, Eugeniusz, ed. Geograficzno-statystyczny atlas Polski. Nakł. Polskich Spółek Oszczędności i Pożyczek, 1916. https://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/show-content/ publication/edition/16882?id=16882.
29.Słowaczyński, Jędrzej. Petit atlas des pays Polonais. Paris: Auguste Logerot, 1844.
30.Spallek, Waldemar. “Metody prezentacji gęstości zjawisk rozproszonych na mapach tema- tycznych.” Polski Przegląd Kartograficzny 34, no. 1 (2002): 11–21.
31.Spallek, Waldemar. “Historia metod wizualizacji danych statystycznych.” In Główne problemy współczesnej kartografii 2011. Zastosowanie statystyki w GIS i kartografii, ed. Waldemar Spaller, and Wiesława Żyszkowska. Uniwersytet Wrocławski, Zakład Kartografii, 2011.
32.Szaniawska, Lucyna. Mapy Królestwa Polskiego wydane w latach 1815–1915 w zbiorach Biblioteki Narodowej. Wydawnictwo Biblioteki Narodowej, 1997.
33.Szczepański, Janusz. “Emigracja zarobkowa z kurpiowszczyzny (do I wojny światowej).” Zeszyty Naukowe Ostrołeckiego Towarzystwa Naukowego 7 (1993): 40–51.
34.Zakrzewski, Adam. “Ze statystyki Królestwa (“Atlas statystyczny” d-ra Al. Macieszy).” Świat 40 (1907): 12–14.