Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2024.39-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Liste der Ausgaben / t. 39 (68) 2024
Tragikomedia Johanna von Kitschera: między historią, literaturą a teatrem

Autoren: Elwira Buszewicz ORCID
Uniwersytet Jagielloński
Schlüsselbegriffe: Johann von Kitscher Bogusław X życie teatralne w Księstwie Pomorskim humanistyczny dramat nowołaciński
Veröffentlichungsdatum der gesamten Ausgabe:2024
Seitenanzahl:16 (7-22)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Artykuł umieszcza w szerszym kontekście sztukę saksońskiego autora Johanna von Kitschera Tragicocomedia sive de Iherosolomitana profectione Ilustrissimi Principis Pomeriani, wydaną w Lipsku w roku 1501, poświęconą wyprawie księcia Bogusława X do Jerozolimy i będącą pierwszym humanistycznym dramatem w Księstwie Pomorskim. Po krótkim przybliżeniu sylwetki autora oraz wspomnieniu genezy dzieła i jego znaczeniu dla życia teatralnego w Szczecinie utwór zostaje wprowadzony w kontekst renesansowej „debaty o teatr”, który Kitscher starał się ukazać jako rzecz „godną”, przywołując przedstawienie, jakim uczczono księcia Bogusława i jego towarzyszy na uczcie w Wenecji. Wreszcie ukazany zostaje warsztat twórczy autora i techniki, za pomocą których przetwarza historię w literaturę. Zwraca się też uwagę, że dzięki zaistnieniu na rynku czytelniczym polskiego tłumaczenia utworu odbiorca może go poddać krytycznemu oglądowi i zadać sobie pytanie, czy tekst ten jest nadal „żywy”.
herunterladen

Artikeldatei

Bibliographie

1.Bauch, Gustav. „Dr. Johann von Kitzscher. Ein meißnischer Edelmann der Renaissance”, Neues Archiv für Sächsische Geschichte und Altertumskunde 20 (1899): 286-321.
2.Beyer, Hartmut. „Carlo and Marcellino Verardi’s Fernandus servatus and the Poem Supra casum Hispani Regis by Petrus Martyr. Drama and Diplomacy in the Papal Rome under Alexander VI”. W: Drama, Performance and Debate: Theatre and Public Opinion in the Early Modern Period. Ed. J. Bloemendal et al. Leiden: Brill, 2013: 35-57.
3.Bradner, Leicester. „The Latin Drama of the Renaissance (1340-1640)”. Studies in the Renaissance 4 (1957): 31-54.
4.Bugenhagen, Johannes. Pomerania. Gryphiswaldiae 1728.
5.Buszewicz, Elwira. „Tragicocomoedia…i humanistyczna dydaktyka Jana Kitschera oraz jej kontynuacje”. W: Wielkie Pomorze. Gryfici oraz ich dziedzictwo. Red. Daniel Kalinowski, 115-138. Słupsk: Wydawnictwo Akademii Pomorskiej, 2021,
6.Buszewicz, Elwira. Wstęp w: Johann von Kitscher, Tragicocomedia, sive de Iherosolomitana profectione Ilustrissimi Principis Pomeriani / Tragikomedia o wyprawie do Jerozolimy Najjaśniejszego Księcia Pomorskiego. Tłum. i oprac. Elwira Buszewicz, Szczecin: Książnica Pomorska, 2023.
7.Dietl, Cora. Die Dramen Jacob Lochers und die frühe Humanistenbühne im süddeutschen Raum. Berlin: De Gruyter, 2008.
8.Dietl, Cora. “Neo-Latin Humanist and Protestant Drama in Germany”. W: Neo-Latin Drama in Early Modern Europe. Red. Jan Bloemendal, Howard B. Norland. Leiden: Brill, 2013: 103-183.
9.Fock, Otto. Rügensch-Pommersche Geschichten aus sieben Jahrhunderten / Rügen 1168. Berlin: De Gruyter 2020 (reprint z 1851). T. 1.
10.Gans, Hennig. „Johann von Kitzscher. Kontur eines Porträts”. Dostęp 21 05 2024. https://s0791f6be79c37c37.jimcontent.com/download/version/1553726097/module/14249109329/name/Johann%20von%20Kitzscher.pdf .
11.Guastella, Gianni, „Seneca Rediscovered: Recovery of Texts, Reinvention of a Genre”. W: Brill’s Companion to the Reception of Senecan Tragedy: Scholarly, Theatrical and Literary Receptions, red. Eric Dodson-Robinson, 77-100. Leiden: Brill, 2016.
12.Grossmann, Maria. „Wittenberg Printing. Early Sixteenth Century”. Sixteenth Century Essays and Studies” 1 (1970), 1: 56–59.
13.Humanist Tragedies. Oprac. i tłum. Garry R. Grund. Cambridge (MA): Harvard University Press, 2011.
14.Kantzow, Thomas. Pomerania. Kronika pomorska z XVI wieku. Tłum. Krzysztof Gołda. Oprac. Tadeusz Białecki, Edward Rymar. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, 2005. T. 2
15.Kipf, Johannes Klaus. „Der Beitrag einiger Poetae minores zur Entstehung der neulateinischen Komödie im deutschen Humanismus 1480–1520”. W: Das neulateinische Drama. Exemplarische Einsichten in Theorie und Praxis, red Reinhold F. Glei, Robert Seidel: 31–57. Tübingen: Niemayer 2008.
16.Kitscher, Johannes von. Dialogus de Sacri Romani imperii rebus perquam utilis cum epithomatibus historiarum ne dum Romanarum, sed et externarum fere omnium. Wittenberg: Hermann Trebelius, 1504.
17.Kitscher, Johannes von. Tragicocomedia sive de Iherosolomitana profectione Ilustrissimi Principis Pomeriani / Tragikomedia o wyprawie do Jerozolimy Najjaśniejszego Księcia Pomorskiego. Tłum. i oprac. Elwira Buszewicz, Szczecin: Książnica Pomorska, 2023.
18.Konieczny, Leon. „Od Reinberna do Ignacego. Z tradycji historycznych diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej”. W: W 1000-Lecie Powstania biskupstwa w Kołobrzegu. Red. Ignacy Jeż, 47–210. Koszalin: Wydawnictwo Miscellanea, 2000.
19.Kościelna, Joanna. „Z dziejów błaznów na Pomorzu. Błazen Hintze (zm.1599)”. Przegląd Zachodniopomorski 31 (2016), 4: 15-53.
20.Martínez Romero, Tomàs „The Reception of Seneca in the Crowns of Aragon and Castile in the Fourteenth and Fifteenth Centuries”. W: Brill’s Companion to the Reception of Senecan Tragedy: Scholarly, Theatrical and Literary Receptions, Red. Eric Dodson-Robinson, 101-121. Leiden: Brill, 2016.
21.Muse, Kevin. „Varium et mutabile semper femina: Divine Warnings and Hasty Departures in Odyssey 15 and Aeneid 4”. Classical Quaterly 73 (2023), 1: 231–242.
22.Price, David „Politics, Poetry, and Whimsy: On the Humanist Dramaturgy of Jakob Locher (1471-1528)”. The Yale University Library Gazette, 63 (1988), 1-2: 23-31.
23.Pyl, Theodor, Geschichte der Greifswalder Kirchen und Klöster, sowie ihrer Denkmäler, nebst einer Einleitung vom Ursprunge der Stadt Greifswald. Greifswald: Bindewald 1885.
24.Rymar, Edward. „Pomorskie i polskie wątki działalności i twórczości Johannesa de Kitzschera (ok. 1460/65–1521)”. Studia z Dziejów Średniowiecza 21 (2017): 150-177.
25.Rymar, Edward. Wielka podroż wielkiego księcia. Wyprawa Bogusława X pomorskiego na niemiecki dwór królewski, do Ziemi Świętej i Rzymu (1496–1498). Szczecin: Książnica Pomorska, 2004.
26.Rymar, Edward .„Wyjście z zaścianka, czyli o podróży Bogusława X do Niemiec, Włoch i Ziemi Świętej raz jeszcze (Suplement 3)”, Studia z Dziejów Średniowiecza 20 (2016): 14-169.
27.Terencjusz, Komedie. T. 1: Dziewczyna z Andros, Za karę, Eunuch. Tłum. i oprac. Ewa Skwara, Warszawa: Prószyński i spółka, 2005,
28.Trois tragédies latines humanistes : Achilles d’Antonio Loschi, Progne de Gregorio Correr, Hiensal de Leonardo Dati. Oprac.i tłum. Jean.-Frédéric Chevalier. Paris: Les Belles Lettres, 2010.
29.Verardi, Carlo. Historia Baetica. bmw, bdw.
30.Verardi, Carlo. Historia Baetica. Edizione critica e commento. Tesi presentada par Martina Colazzo.Dirigida per Júlia Benavent Benavent, Sondra dal’Oco, Valenzia 2014. https://roderic.uv.es/rest/api/core/bitstreams/e43be309-2e52-45b0-acf7-dca8ba1577a1/content
31.Verardi, Carlo.Verardi, Marcellino. Fernandus servatus. Roma : Eucharius Silber, 1493.
32.Verardi, Marcellino. Fernandus servatus. Tłum. i oprac. Maria Domenica Muci. Firenze: Sismel - Edizioni del Galluzzo, 2011.
33.Wergiliusz, Eneida. Tłum. Ignacy Wieniewski. Oprac. Stanisław Stabryła. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1978.
34.Wysocka, Karolina „Pierwsza sztuka szczecińskiego teatru”, https://prestizszczecin.pl/magazyn/141/kultura/pierwsza-sztuka-szczecinskiego-teatru