Przegląd Zachodniopomorski

ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2020.4-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 4 2020
Greek Catholic Church and its Clergy in the Western and Northern Territories of Poland Between 1947 and 1957 – аn Outline of a Collective Portrait
(Greckokatoliccy duchowni oraz osoby konsekrowane na zachodnich i północnych ziemiach Polski w latach 1947–1957 – szkic do portretu zbiorowego)

Autorzy: Igor Hałagida
Słowa kluczowe: Ukraiński Kościół greckokatolicki mniejszość ukraińska w Polsce zachodnie i północne ziemie Polski
Data publikacji całości:2020
Liczba stron:22 (5-26)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Tekst jest próbą ukazania zbiorowego portretu greckokatolickich osób duchownych i konsekrowanych, które po 1947 r. (tj. po akcji „Wisła”) znalazły się na zachodnich i północnych ziemiach Polski. Analizie poddano 142 postacie (kapłani diecezjalni, zakonnicy i zakonnice), którym przyszło funkcjonować w skrajnie niesprzyjających warunkach, sprowadzających się w praktyce do faktycznego zakazu funkcjonowania duszpasterstwa greckokatolickiego oraz pełnienia przez osoby konsekrowane jakiejkolwiek posługi w tym rycie wśród – także przesiedlonych – wiernych. Na podstawie materiałów archiwalnych z archiwów państwowych oraz – przede wszystkim – kościelnych (greckokatolickich i rzymskokatolickich), a także literatury przedmiotu, przeanalizowano wspomnianą grupę m.in. pod kątem wieku, daty święceń, wstąpienia do zakonu lub zgromadzenia czy też pełnienia posługi – w warunkach braku alternatywy – w obrządku łacińskim. Nie pominięto także kwestii powrotu do rodzimego rytu duchownych (gdy już to było możliwe) oraz zaangażowania w strukturach lojalnych wobec władz (państwowy „Caritas” czy „księża patrioci”). Publikacja jest pierwszą próbą podjęcia tytułowego zagadnienia w takiej skali.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Borkowska, Małgorzata. „Prozopografia polskich zakonów żeńskich”. Nasza Przeszłość 73 (1990): 315–324.
2.Bortnik, Krzysztof. „Akcja „Wisła” w polskiej historiografii krajowej”. Historica 1 (2007): 101–123.
3.Drozd, Roman. Polityka władz wobec ludności ukraińskiej w Polsce w latach 1944–1989. Warszawa: Wydawnictwo „Tyrsa”, 2001.
4.Drozd, Roman. „Życie religijne ludności ukraińskiej w Polsce w latach 1944–1956”. Przegląd Zachodniopomorski 1 (2004): 77–93.
5.Drozd, Roman, Igor Hałagida. Ukraińcy w Polsce 1944–1989. W walce o tożsamość (dokumenty). Warszawa: Burchard Edition, 1999.
6.Hałagida, Igor, ed. Duchowni greckokatoliccy i prawosławni w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie (1947–1949). Dokumenty i materiały. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, Związek Ukraińców w Polsce, 2012.
7.Gerent, Piotr. „Prawosławni i grekokatolicy na Dolnym Śląsku w latach 1945–1956”. Sobótka 4 (2002): 433−454.
8.Hajdukevych, Oksana. Spomyny pro zhyttia ta dushpastyrsku pratsiu ottsia shambelna Volodymyra Haidukevycha ta ioho rodynu. Horlytsi: Chyn Sester Vasyliia Velykoho, 2005.
9.Hałagida, Igor. „ Greckokatolicki k apłan k s. W łodzimierz B oziuk ( 1913–1969) i jego skomplikowane losy w PRL”. Komunikaty Warmińsko-Mazurskie 3 (2009): 325–350.
10.Hałagida, Igor, ed. Odnowienie duszpasterstwa greckokatolickiego w Polsce 1956–1957 (dokumenty). Warszawa: Wydawnictwo „Bazyliada”, 2011.
11.Hałagida, Igor. „Sytuacja wyznaniowa Ukraińców na zachodnich i północnych ziemiach Polski”. In: Ukraińcy w najnowszych dziejach Polski (1918–1989), ed. Roman Drozd, 159–184. Słupsk–Warszawa: Wydawnictwo „Tyrsa”, 2000.
12.Hałagida, Igor. „Szpieg Watykanu”. Kapłan greckokatolicki ks. B azyli H rynyk ( 1896–1977). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2008.
13.Hałagida, Igor. „Ukraińskie duchowieństwo greckokatolickie przed stalinowskimi sądami w Polsce w latach 1944–1956 (podsumowanie dotychczasowych badań)”. Peremyśki Archijeparchalni Widomosti 11 (2011): 257–294.
14.Iwaneczko, Dariusz. „Przysięgi wierności dochowam. Wysiedlenia Ukraińców a Kościół greckokatolicki w Polsce 1944–1947”. Więź 6 (2002): 91–105.
15.Kabaczij, Roman. Wygnani na stepy. Przesiedlenia ludności ukraińskiej z Polski na południe Ukrainy w latach 1944–1946. Warszawa: Związek Ukraińców w Polsce, 2012.
16.Kopiczko, Andrzej. „Duchowieństwo greckokatolickie w diecezji warmińskiej 1947–1960 − między akomodacją a odrębnością”. In: Kościół greckokatolicki na Warmii i Mazurach. Wobec doświadczeń przeszłości i przemian społeczno-politycznych w Polsce, ed. Marek Melnyk, 53–62. Olsztyn, 2006.
17.Korzeniewska, Anna. „Kościół greckokatolicki na Warmii i Mazurach po II wojnie światowej”. Studia Warmińskie 43 (2006): 69−89.
18.Marecki, Józef. Represje wobec osób duchownych i zakonnych na terenie woj. krakowskiego 1944–1975. Leksykon biograficzny. Vol. 1–2. Kraków: Instytut Pamięci Narodowej, 2014–2016.
19.Martyniuk, Mykola et al., ed. Nadbuzhanshchyna, Sokalshchyna, Belzhchyna, Radekhivshchyna, Kamianechchyna, Kholmshchyna i Pidlashia. Vol. 1. New York–Sydney–Toronto: Naukove Tovarystvo im. Shevchenka, 1986.
20.Mironowicz, Eugeniusz. Polityka narodowościowa. Białystok: Belarusian Historical Society, 2000.
21.Olejnik, Leszek. Polityka narodowa Polski w latach 1944–1960. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2003.
22.Pavlyk, Ivan. „Khshanivska Lehenda”. Kalendar “Blahovista” (1996): 111–117.
23.Pisuliński, Jan. Przesiedlenie ludności ukraińskiej z Polski do USRR w latach 1944–1947. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2009.
24.Polanskyi, Ivan. „Otec mitrat Myroslav Ripetskyi”. Bohoslovia 38 (1974): 227–234.
25.Prach, Bohdan. Dukhovenstvo peremyskoi ieparkhii ta apostolskoi administrastii Lemkivshvchyny. Vol. 1–2. Lviv: Ukrainskyi Katolytskyi Universytet, 2014.
26.Sowa, Andrzej Leon, „Akcja „Wisła” w polskiej historiografii – aktualne problemy badawcze”. In: Akcja „Wisła”, ed. Jan Pisuliński, 12–25. Rzeszów: Instytut Pamięci Narodowej, 2003.
27.Syrnyk, Jarosław. „Kwestia wyznaniowa wśród ludności ukraińskiej na Dolnym Śląsku w latach 1945–1989”. Ridna mowa 4 (2004): 52−69.
28.Tsependa, Ihor. „Operatsiia „Visla” v polskii istoriohrafii”. Ukrainskyi istorychnyi zhurnal 3 (2002): 84–93.