Przegląd Zachodniopomorski

Powieściopisarze i reportażyści na polskich Ziemiach Zachodnich po 1945 roku mieli podwójne zadanie ideologiczne. Oprócz wdrażania komunizmu według modelu sowieckiego, ich teksty miały dyskursywnie „zagospodarować” nowe ziemie. Oznaczało to „uczynienie ich polskimi” w świadomości społecznej w ekspresowym tempie, przy jednoczesnym negowaniu niemieckiej przeszłości. Reportaż, gatunek non-fiction na pograniczu literatury i dziennikarstwa, cieszył się zaufaniem i wiarygodnością dzięki bliskości z rzeczywistością. Tym samym był również atrakcyjny dla politycznej propagandy narodowego komunizmu. Mimo że strategie reportażystów różniły się, były to jedynie różnice odcieni. Czytanie tych tekstów z dzisiejszej perspektywy pozwala zidentyfikować wspólne taktyki, które prowadziły do stworzenia nowej pamięci kulturowej i nowej tożsamości. Artykuł ma na celu rzucenie światła na skomplikowaną sytuację reportażu po 1945 roku w polskim Szczecinie. W szczególności skupia się na uwikłaniu reportażu i praktykach dyskursywnych zmierzających do „zawłaszczenia” pamięci o dawnym niemieckim mieście oraz „kreowania” nowej polskiej pamięci o Szczecinie. Analizowana literatura obejmuje grupę reportaży poświęconych Szczecinowi, napisanych w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Inspiracja metodologiczna jest dwojaka. Z jednej strony pochodzi ze współczesnych interdyscyplinarnych badań nad Ziemiami Zachodnimi i teoretycznej refleksji nad mediami pamięci, z drugiej zaś – ze społeczno-kulturowej specyfiki reportażu.