„Otwórzcie drzwi Chrystusowi!” Chrystologia św. Jana Pawła II. Wybrane aspekty


ISBN: 978-83-7972-911-1    ISBN (online): 978-83-7972-912-8    ISSN: 0860-2751    OAI    DOI: 10.18276/978-83-7972-912-8
CC BY-SA   Open Access 

Lista wydań / T. (MCDXXXV) 1361

Rok wydania:2025
Dziedzina:Dziedzina nauk teologicznych
Dyscyplina:nauki teologiczne
Słowa kluczowe: chrystologia dialog międzyreligijny eklezjologia Jan Paweł II Jezus Chrystus Maryja synodalność
Autorzy: Janusz Bujak ORCID
Uniwersytet Szczeciński

Informacje

Wersja elektroniczna publikacji dostępna na licencji CC BY-SA 4.0 po 12 miesiącach od daty wprowadzenia do obrotu: kwiecieńc 2025

Abstrakt

Jan Paweł II od początku swojego pontyfikatu postawił w centrum życia i nauczania Kościoła Osobę Jezusa Chrystusa – Odkupiciela człowieka. Chrystocentryzm jest wyraźnie obecny we wszystkich jego dokumentach papieskich i w przygotowaniach do Roku Jubileuszowego 2000.

Wielki Jubileusz Roku Dwutysięcznego był przywoływany w wielu dokumentach papieskich, począwszy od pierwszej encykliki Jana Pawła Redemptor hominis nr 1, gdzie czytamy: „Zbliżamy się do daty, która przyjmując wszelkie poprawki wymagane przez ścisłość chronologiczną – przypomni nam i odnowi w sposób szczególny świadomość tej kluczowej prawdy wiary, której dał wyraz św. Jan na początku swej Ewangelii: «Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas» (J 1, 14), a na innym miejscu: «Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne» (J 3, 16)”.

Sześć rozdziałów książki ukazuje wybrane aspekty chrystologii św. Jana Pawła II. Pierwszy rozdział przedstawia historyczny wymiar osoby Jezusa Chrystusa w nauczaniu św. Jana Pawła II. Rozdział drugi ukazuje Jezusa Chrystusa jako jedynego Odkupiciela człowieka w nauczaniu Jana Pawła II. Rozdział trzeci dotyczy Kościoła Jezusa Chrystusa. Jana Pawła II spojrzenie na Kościół ukształtowało się w czasie Soboru Watykańskiego II i w okresie posoborowym, co wyraziło się w czasie jego pontyfikatu w promocji synodalności, postawieniu akcentu na rozumieniu Kościoła jako komunii, a co za tym idzie – na eklezjologii eucharystycznej oraz na wezwaniu wierzących do nowego zapału misyjnego i ewangelizacyjnego. Rozdział czwarty ukazuje nauczanie papieża na temat Maryi i Józefa, którym papież poświęcił dwie encykliki: Redemptoris Mater – Matka Odkupiciela i Redemptoris Custos – Opiekun Odkupiciela. Rozdział piąty dotyczy tej części nauczania Jana Pawła II, którą niekiedy nazywa się w skrócie „teologią ciała” i propozycją „nowego feminizmu”. Rozdział szósty mówi o spotkaniu chrześcijaństwa z innymi religiami. Jan Paweł II podkreślał, że należy ze sobą łączyć misję głoszenia Jezusa Chrystusa jako jedynego Zbawiciela z dialogiem międzyreligijnym, który również jest częścią ewangelizacji.

Książka wpisuje się w obchody 1700-lecia pierwszego soboru ekumenicznego w Nicei, którego jubileusz przypada na rok 2025, na którym wobec herezji ariańskiej potwierdzono wiarę w bóstwo i człowieczeństwo Syna Bożego i nierozdzielną Trójcę.

Tym bardziej warto przypomnieć chrystologiczne nauczanie św. Jana Pawła II, który w czasie swojego całego pontyfikatu realizował słowa wybrane na motto Jubileuszowego Roku 2000: „Jezus Chrystus wczoraj i dziś, Ten sam także na wieki” (Hbr 13, 8).

Bibliografia

1.Amato A., Il magistero mariano di Giovanni Paolo II nel quadro del magistero conciliare e postconciliare, http://www.culturamariana.com/pubblicazioni/fine26/pdf/ 03-Amato2005.def.pdf (dostęp: 17.09.2024).
2.Amato A., Jezus Chrystus centrum historii zbawienia i życia Kościoła, „Tertio Millennio Adveniente”. Komentarz teologiczno-pastoralny w opracowaniu Rady Prezydium Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, red. A. Amato i in., Sandomierz 1995.
3.Amato A., La catechesi cristologica di Giovanni Paolo II, https://www.vatican.va/jubilee_2000/magazine/documents/ju_mag_01101998_p-08_en.html (dostęp: 24.04.2024).
4.Amato A., Maria e la Trinità. Spiritualità mariana ed esistenza cristiana, San Paolo 2000.
5.Anderson C., Granados J., Wezwani do miłości. Wprowadzenie do teologii ciała Jana Pawła II, tłum. M. Romanek, Warszawa 2011.
6.Aranda A., La unidad entre cristología y antropología en Juan Pablo II. Un análisis del tema en sus catorce encíclicas, „Scripta Theologica” 1 (2007), s. 37–72.
7.Assemblea straordinaria del Sinodo dei Vescovi, Messaggio al Popolo di Dio (7 XII 1985), „Romana. Bolettino della Prelatura della Santa Croce e Opus Dei” 1 (1985) 1, s. 63–67.
8.Assemblea straordinaria del Sinodo dei Vescovi, Relatio finalis (8 XII 1985), „Romana. Bolettino della Prelatura della Santa Croce e Opus Dei” 1 (1985) 1, s. 67–84.
9.Balcerczyk I., Filary wolności. Aksjologiczny wymiar wolności w myśli Jana Pawła II, w: Wolność człowieka i jej granice. Antologia pojęcia w doktrynach polityczno-prawnych. Od Nietzschego do współczesności, t. 3, red. O. Górecki, Łódź 2019, s. 423–442.
10.Balter L., Wszechpośrednictwo Maryi a jedyne pośrednictwo Chrystusa, w: Matka Odkupiciela. Komentarz do encykliki „Redemptoris Mater”, red. S. Grzybek, Kraków 1988, s. 121–135.
11.Barth G., Elementy hermeneutyki chrystologicznej w encyklice „Redemptor hominis”, „Roczniki Teologii Dogmatycznej” 1 (2009), s. 45–57.
12.Benedykt XVI, Kościół istnieje po to, by ewangelizować. Homilia Benedykta XVI podczas Mszy św. na rozpoczęcie Synodu Biskupów, „L’Osservatore Romano” 11 (2012), s. 17–19.
13.Bertetto D., I rapporti tra Maria e la Chiesa nel Concilio Vaticano II, w: Maria e la Chiesa oggi. Atti del 5. Simposio Internazionale (Roma, ottobre 1984), Roma– Bologna 1985, s. 373–399.
14.Brancaccio F., Antropologia di Comunione. L’attualità della Gaudium et Spes, Soveria Mannelli 2006.
15.Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, red. S. Głowa, I. Bieda, Poznań 1988.
16.Brunelli G., The Great Jubilee of Pope Wojtyla, „Italian Politics” 16 (2000) 1, s. 151–167.
17.Bujak J., Aktualność orędzia fatimskiego w świetle postulatu Nowej Ewangelizacji, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 21 (2014), s. 105–121.
18.Bujak J., Człowiek jako „imago Dei”. Wokół antropologicznych treści w wybranych doku mentach dialogów doktrynalnych, Szczecin 2007.
19.Bujak J., „Idźcie do Józefa” (Rdz 41,55). Nauczanie papieży o św. Józefie. Od bł. Piusa IX do Franciszka, Poznań 2021.
20.Bujak J., Hermeneutyka Soboru Watykańskiego II w twórczości biskupa Agostino Marchetto, „Społeczeństwo” 139 (2017) 3, s. 144–159.
21.Bujak J., Kapłan w dialogu międzyreligijnym i ekumenicznym, w: Sztuka bycia księdzem. Poradnik, red. J. Augustyn, Kraków 2010.
22.Bujak J., Marcina Lutra koncepcja „niewolnej woli” w świetle doktryny Kościoła katolickiego, „Studia Paradyskie” 23 (2013), s. 7–20.
23.Bujak J., Nauczanie Papieża Franciszka o małżeństwie i rodzinie w posynodalnej adhortacji „Amoris Laetitia” w świetle Magisterium Jana Pawła II, „Colloquia Theologica Ottoniana” 2 (2017), s. 33–56.
24.Bujak J., Nauczanie papieża Franciszka o synodalności w kontekście współczesnej refleksji teologicznej i ekumenicznej, „Collectanea Theologica” 91 (2021) 1, s. 51–76.
25.Bujak J., Pobożność ludowa jako kontekst mariologii J.M. Bergoglio/Franciszka, „Studia Nauk Teologicznych” 15 (2020), s. 119–138.
26.Bujak J., Problem kapłaństwa kobiet w nauczaniu Kościoła katolickiego po Soborze Watykańskim II – „Inter insigniores” i „Ordinatio sacerdotalis”, w: Ty jesteś kapłanem na wieki, red. Z. Kroplewski, A. Offmański, Szczecin 2006, s. 147–162.
27.Bujak J., Relacja wolności ludzkiej i prawa Dekalogu w myśli Jana Pawła II, w: Dziesięć Słów. Aktualność nauczania św. Pawła II. W 30. rocznicę IV Pielgrzymki do Ojczyzny, red. R. Mazur, Kielce 2021, s. 60–88.
28.Bujak J., Sobór Watykański II i jego reformy w świetle hermeneutyki ciągłości, Szczecin 2013.
29.Bujak J., Teologia katolicka przed Soborem Watykańskim II. Wybrane zagadnienia, w: Karol Wojtyła – Jan Paweł II człowiek Soboru Watykańskiego II. W 60. rocznicę inauguracji obrad, red. M. Białkowski, Toruń 2023, s. 15–42.
30.Bujak J., Teologiczne podstawy synodalności, w: Synodalność wyzwaniem dla Kościoła w Polsce, red. M.J. Tutak, ks. T. Wielebski, Warszawa 2023, s. 49–69.
31.Bujak J., The Mission of the Thessaloniki Brothers as the Example of the Inculturation of the Christian Faith in the Teaching of John Paul II, „Forum Teologiczne” XXIV (2023), s. 73–88.
32.Bujak J., Tożsamość kapłanów i osób konsekrowanych w świetle powołania św. Józefa, w: Caritas Christi urget nos. Księga Jubileuszowa dedykowana Ojcu Profesorowi Piotrowi Liszce CMF, red. J. Froniewski, Wrocław 2022, s. 51–64.
33.Bujak J., Trynitarne i antropologiczne aspekty mariologii włoskiej po Soborze Watykańskim II, Szczecin 2019.
34.Bujak J., Uczestnictwo Maryi w kenozie i wywyższeniu Chrystusa, „Rocznik Skrzatuski” 1 (2013), s. 13–25.
35.Bujak J., Wprowadzenie do antropologii filozoficznej i teologicznej, Szczecin 2022.
36.Bujak J., Wybrane aspekty antropologii teologicznej konstytucji o Kościele współczesnym „Gaudium et spes” 22 Soboru Watykańskiego II, „Studia Koszalińsko- -Kołobrzeskie” 16 (2011), s. 19–31.
37.Bujak, J., Pierwszeństwo Kościoła powszechnego wobec Kościołów lokalnych, „Collectanea Theologica” 76 (2006) 1, s. 39–55.
38.Burgos J.M., Personalizm. Autorzy i tematy nowej filozofii, tłum. K. Koprowski, Warszawa 2010.
39.Bussoni A., Jubileusz Roku 2000. Rok łaski i miłosierdzia, tłum. A. Dudzińska-Facca, Warszawa 2000.
40.Buttiglione R., Appendice. Quindici anni di studi sul pensiero di Karol Wojtyla, w: tenże, Il pensiero dell’uomo che divenne Giovanni Paolo II, Milano 1998, s. 391–405.
41.Buttiglione R., Myśl Karola Wojtyły, Lublin 1996.
42.Canobbio, G., Sulla Sinodalità, „Teologia” 41 (2016), s. 249–273.
43.Caprile G., Il Concilio Vaticano II. Terzo periodo1964–1965, vol. IV, Roma 1966.
44.Casiraghi G., La Vergine Maria e l’Eucaristia, Milano 1990.
45.Castilla de Cortázar B., Dziewicze macierzyństwo Najświętszej Maryi Panny i dziewicze ojcostwo świętego Józefa, w: Święty Józef. Sługa zbawienia, red. A. Latoń, Poznań 2021, s. 135–148.
46.Celary I., Dzieło nowej ewangelizacji w ujęciu papieża Jana Pawła II, „Studia Pastoralne” 2 (2006), s. 182–192.
47.Chmiel J., Biblijne podstawy encykliki Jana Pawła II „Redemptor hominis”, w: „Redemptor hominis”. Tekst i komentarze, Kraków 1980, s. 71–76.
48.Chmielewski M., Duchowość według Jana Pawła II. Studium na podstawie encyklik i adhortacji, Lublin 2013.
49.Chudy W., Jan Paweł II o teologii ciała, „Znak” 32 (1980) 11, s. 1393–1412.
50.Deklaracja Kongregacji Nauki Wiary, „Dominus Iesus”. O jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła, w: Wokół deklaracji „Dominus Iesus”, red. M. Rusecki, Lublin 2001, s. 9–33.
51.Dobrzyński A., Synodalność w nauczaniu i pontyfikacie Jana Pawła II, „Teologia w Polsce” 15 (2021) 2, s. 109–130.
52.Dola T., Krytyka pluralistycznej teologii religii, „Biblioteka Teologii Fundamentalnej” 2 (2007), s. 63–76.
53.Dulles A., Blask wiary. Wizja teologiczna Jana Pawła II, tłum. A. Nowak, Kraków 2003.
54.Dulles A., Jan Paweł II i prawda o wolności, „Teologia Polityczna. Rocznik Filozoficzny” nr 3/jesień 2005 – lato 2006, s. 253–262.
55.Dulles A., John Paul II and the Truth about Freedom, August 1995, https://www.firstthings. com/article/1995/08/john-paul-ii-and-the-truth-about-freedom (dostęp: 22.06.2024).
56.Dylus F., Antropologia encykliki Jana Pawła II „Redemptor hominis”, w: „Redemptor hominis”. Tekst i komentarze, Kraków 1980, s. 137–143.
57.Eckmann A., Pliniusz Młodszy, Caius Plinius Caecilius Secundus Minor, w: Encyklopedia katolicka, t. XV, Lublin 2011, kol. 820–821.
58.Editoriale, La mariologia tra il passato e il futuro. L’impulso della «Redemptoris Mater», „La Civiltà Cattolica”, vol. II (1988), s. 313–323.
59.Ferdek B., Boże macierzyństwo Maryi a Eucharystia, „Salvatoris Mater” 7 (2005) 1, s. 33–44.
60.Ferdek B., Deklaracja „Dominus Iesus” jako współczesne wyznanie wiary, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 9 (2001) 1, s. 39–55.
61.Fiores De S., Con Maria celebriamo, adoriamo e viviamo il Dio-con-noi, w: Con Maria „donna eucaristica” adoriamo il Dio-con-noi. Atti del 16° Colloquio internazionale di mariologia, Civitavecchia-Tarquinia, 24–26 maggio 2004, red. G. Picu, E. Vidau, Roma 2006, s. 227–237.
62.Fiores De S., Giovanni Paolo II, w: Maria. Nuovissimo Dizionario, vol. III, Bologna 2008, s. 318–349.
63.Fiores De S., Maria nel mistero di Cristo e della Chiesa. Commento teologico-spirituale al capitolo mariano del Concilio Vaticano II, Roma 1995.
64.Fiores De S., Maria, w: Nuovissimo Dizionario, vol. I, Bologna 2006, s. 669–694.
65.Flick M., Alszeghy Z., Fondamenti di una antropologia teologica, Firenze 1982.
66.Fontanella G.M., Il decreto „Perfectae caritatis” sulla vita religiosa. Dove ci hanno condotto gli esperimenti pastorali?, w: Concilio Ecumenico Vaticano II un Concilio pastorale. Analisi storico-filosofico-teologica. Per un’ermeneutica del Vaticano II alla luce della Tradizione della Chiesa, red. S.M. Manelli, S.M. Lanzetta, Frigento 2011, s. 291–315.
67.Forte B., Kościół katolicki wobec win przeszłości, „Studia Gdańskie” XIII (2000), s. 15–26.
68.Franciszek, Spes non confudit – „nadzieja zawieść nie może” (Rz 5,5), https://www.vatican. va/content/francesco/pl/bulls/documents/20240509_spes-non-confundit_ bolla-giubileo2025.html (dostęp: 05.09.2024).
69.Galarowicz J., Człowiek jest osobą. Podstawy antropologii filozoficznej Karola Wojtyły, Kraków 1994.
70.Gałuszka P.S., Karol Wojtyła i „Humanae vitae”. Wkład arcybiskupa krakowskiego i grupy polskich teologów w encyklikę Pawła VI, Warszawa 2018.
71.Galuzzi A., Obchody Roku Świętego w historii Kościoła, „Tertio Millennio Adveniente”. Komentarz teologiczno-pastoralny w opracowaniu Rady Prezydium Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, Sandomierz 1995, s. 79–119.
72.Greshake G., Priester sein in dieser Zeit. Theologie – Pastorale Praxis – Spiritualität, Herder 2000.
73.Grzybek S., Kerygmatyczne wartości encykliki Jana Pawła II „Redemptor hominis”, w: „Redemptor hominis”. Tekst i komentarze, Kraków 1980, s. 63–70.
74.Grzybek S., Maryja przed Chrystusem na horyzoncie dziejów zbawienia, w: Matka Odkupiciela. Komentarz do encykliki „Redemptoris Mater”, red. S. Grzybek, Kraków 1988, s. 33–41.
75.Haręzga S., Maryja we wspólnocie pierwszych uczniów Jezusa (Dz 1,13–14; 2.1.42), „Salvatoris Mater” 7 (2005) 1, s. 20–33.
76.Healy M., Mężczyźni i kobiety są z raju. Przewodnik po teologii ciała Jana Pawła II, tłum. J. Jaworska, Warszawa 2008.
77.Hill Ch., Udzielanie święceń kapłańskich kobietom w świetle dialogu katolicko- -anglikańskiego, „Przegląd Powszechny” 11 (1992), s. 267–284.
78.Hrabovec E., Giovanni Paolo II, il culto cirillo-metodiano e la visione europea, w: I santi Cirillo e Metodio e la loro eredità religiosa e culturale ponte tra Oriente e Occidente. Raccolta di studi in occasione del 1150° anniversario della missione dei santi Cirillo e Metodio nella Grande Moravia (863–2013), a cura di Emilia Hrabovec, Pierantonio Piatti, Rita Tolomeo, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano 2015, s. 319–347.
79.Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa (28 czerwca 2003).
80.Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Redemptoris custos, 15 sierpnia 1989, Poznań 1989.
81.Jan Paweł II, Bezżenność dla Królestwa Niebieskiego czy deprecjacja małżeństwa?, środa 7 kwietnia 1982, w: Nauczanie papieskie V, 1, rok 1982, Poznań 1993, s. 505–508.
82.Jan Paweł II, Czterechsetlecie Polskiego Kościoła św. Stanisława B.M. w Rzymie. Wolni, aby miłować – wolni, aby służyć, 28.06.1992, w: Drogowskazy dla Polaków Ojca Świętego Jana Pawła II, t. I: Przemówienia i wypowiedzi (poza pielgrzymkami), Kraków 1999, s. 58–59.
83.Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus (1 maja 1991).
84.Jan Paweł II, Encyklika Dives in misericordia (30 listopada 1980).
85.Jan Paweł II, Encyklika Dominum et Vivificantem (18 maja 1986).
86.Jan Paweł II, Encyklika Ecclesia de Eucharistia (17 kwietnia 2003).
87.Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae (25 marca 1995).
88.Jan Paweł II, Encyklika Fides et ratio (14 września 1998).
89.Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis (4 marca 1979).
90.Jan Paweł II, Encyklika Slavorum apostoli (2 czerwca 1985), w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, t. II, Kraków 1996, s. 217–252.
91.Jan Paweł II, Encyklika Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), w: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, t. II, Kraków 1996, s. 533–637.
92.Jan Paweł II, Homilia w czasie Mszy św. beatyfikacyjnej ojca Rafała Chylińskiego, Warszawa 9 czerwca 1991, w: Jan Paweł II, Pielgrzymki do Ojczyzny 1979 – 1983 – 1987 – 1991 – 1995 – 1997 – 1999, Kraków 1999, s. 750–756.
93.Jan Paweł II, Homilia w czasie Mszy św. odprawionej na zakończenie Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego, 1 czerwca 1997, w: Jan Paweł II, Pielgrzymki do Ojczyzny 1979 – 1983 – 1987 – 1991 – 1995 – 1997 – 1999, Kraków 1999, s. 874–883.
94.Jan Paweł II, Homilia w czasie liturgii słowa odprawionej przed kościołem Braci Polskich Męczenników, 2 VI 1997, „Masz teraz wprowadzić Kościół w nowe tysiąclecie”, https://episkopat.pl/masz-teraz-wprowadzic-kosciol-w-trzecie-tysiaclecie/ (dostęp: 19.06.2024).
95.Jan Paweł II, Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. Kościół, Kraków–Ząbki 1999.
96.Jan Paweł II, Komplementarność wyborów bezżenności i małżeństwa, środa 14 kwietnia 1982, w: Nauczanie papieskie V, 1, rok 1982, Poznań 1993, s. 524–526.
97.Jan Paweł II, List (Przesłanie) It is with genuine pleasure do Sekretarza Generalnego IV Światowej Konferencji ONZ poświęconej kobiecie (26.05.1995), w: Wybór listów Ojca Świętego Jana Pawła II, red. P. Słabek, t. I, Kraków 1997, s. 210–215.
98.Jan Paweł II, List apostolski Ad tuendam fidem, „L’Osservatore Romano” 10 (1998), s. 13–14.
99.Jan Paweł II, List apostolski motu proprio o naturze teologicznej i prawnej konferencji episkopatów Apostolos suos (21.05.1998), w: Ustrój hierarchiczny Kościoła.
100.Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Lublin 2006, s. 286–301.
101.Jan Paweł II, List apostolski „Mulieris dignitatem” Ojca Świętego Jana Pawła II z okazji Roku Maryjnego o godności i powołaniu kobiety (15.08.1988), w: Wybór listów Ojca Świętego Jana Pawła II, red. P. Słabek, t. I, Kraków 1997, 80–141.
102.Jan Paweł II, List apostolski Novo Millennio Ineunte (6 stycznia 2001).
103.Jan Paweł II, List apostolski „Ordinatio sacerdotalis” papieża Jana Pawła II o udzielaniu święceń kapłańskich wyłącznie mężczyznom, „L’Osservatore Romano” (wyd. polskie) 8 (1994), s. 7–9.
104.Jan Paweł II, List apostolski Tertio Millennio Adveniente (10 listopada 1994).
105.Jan Paweł II, Lutetiae Parisiorum ad Christianos fratres a Sede Apostolica seiunctos, „Acta Apostolicae Sedis” 72 (1980), s. 702–706.
106.Jan Paweł II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa, Lublin 2008.
107.Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków 2005.
108.Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska Christifideles laici Ojca Świętego Jana Pawła II o powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie dwadzieścia lat po Soborze Watykańskim II, Wrocław 1989.
109.Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska Ecclesia in Asia (6 listopada 1999).
110.Jan Paweł II, Przekroczy próg nadziei, Lublin 1994.
111.Jan Paweł II, Przemówienie do Kurii Rzymskiej, 22.12.1986, „L’Osservatore Romano” (wyd. polskie) 11–12 (1986), s. 15, 32.
112.Jan Paweł II, Przemówienie inaugurujące III Konferencję Generalną Episkopatu Ameryki Łacińskiej wygłoszone w auli Wyższego Seminarium Duchownego w Puebla de los Angeles. Mieć odwagę proroków i ewangeliczną roztropność pasterzy, w: Jan Paweł II, Nauczanie papieskie II,1 rok 1979 (styczeń–czerwiec), Poznań 1990, s. 83–95.
113.Jan Paweł II, Przemówienie papieża Jana Pawła II na zakończenie Światowego Dnia Modlitwy o Pokój, w: Dzień Modlitwy o Pokój w Asyżu, Warszawa 1989, s. 52–60.
114.Jan Paweł II, „Redemptor hominis”. Tekst i komentarze, Kraków 1980.
115.Jan Paweł II, „Redemptor hominis”. Tekst i komentarze, Lublin 1982.
116.Jan Paweł II, Redemptoris missio (7 grudnia 1990).
117.Jan Paweł II, Rosarium Virginis Mariae (16 października 2002).
118.Jan Paweł II, Rozważajmy tajemnicę Boga, w: Anioł Pański z papieżem Janem Pawłem II, t. V, 27 października 1993–16 października 1994, Città del Vaticano 1995.
119.Jan Paweł II, Soborowa konstytucja „Gaudium et spes” po 30 latach, „L’Osservatore Romano” 1 (1996), s. 40–42.
120.Jan Paweł II, Stworzenie jako podstawowy i pierwotny dar, w: Jan Paweł II, Dzieła zebrane, t. VI: Katechezy, cz. I, Kraków 2007, s. 124–126.
121.Jan Paweł II, Tekst kazania Ojca Św. Jana Pawła II z dnia 22 października 1978 roku, „Wrocławskie Wiadomości Kościelne. Pismo urzędowe Kurii Arcybiskupiej Wrocławskiej” XXXIII (1978) 12, s. 357–360.
122.Jan Paweł II, W światłach Fatimy nowa ewangelizacja Europy. Przemówienie Ojca Świętego wygłoszone 13 maja do biskupów portugalskich, „L’Osservatore Romano” 7 (1991), s. 24–25.
123.Jan Paweł II, Wartość ciała i płci według zamiaru Stwórcy. Audiencja generalna, środa 22 października 1980, w: Nauczanie papieskie III,2, rok 1980, Poznań–Warszawa 1986, s. 509–511.
124.Jan Paweł II, Wstańcie, chodźmy!, Kraków 2004.
125.Jan Paweł II, Z chwilą opanowania woli – „pożądanie” dysponuje w pełni podmiotowością osoby. Audiencja generalna, środa 24 września 1980, w: Nauczanie papieskie III,2, rok 1980, Poznań–Warszawa 1986, s. 377–379.
126.Jan Paweł II, Znak sprzeciwu. Rekolekcje w Watykanie od 5 do 12 marca 1976, Warszawa 2007.
127.Janiec Z., Maryja wzorem uczestnictwa we Mszy Świętej, „Roczniki Liturgiczne” 1 (2009), s. 171–179.
128.Jaśkiewicz S., Eklezjologia ludu Bożego w nurcie II Soboru Watykańskiego, w: Kościół lokalny w Kościele Chrystusa, red. R. Kantor, Kraków 2015, s. 7–32.
129.Jaworski M., Antropologia dla Boga, w: „Redemptor hominis”. Tekst i komentarze, Kraków 1980, s. 128–136.
130.Jezierski J., Św. Józef w Adhortacji apostolskiej Jana Pawła II „Redemptoris custos”, w: Św. Józef w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna, red. J. Jezierski, K. Parzych-Blakiewicz, P. Rabczyński, Olsztyn 2012, s. 219–226.
131.Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, tłum. Z. Kubiak, J. Radożycki, Poznań 1962.
132.Kamiński S., Naukowa, filozoficzna i teologiczna wizja człowieka, w: Jan Paweł II, „Redemptor hominis”. Tekst i komentarze, Lublin 1982, s. 75–87.
133.Kaproń K., 50 lat soborowej odnowy w Kościele Ameryki Łacińskiej, w: Studia Soborowe, t. 2, cz. 2: Historia i recepcja Vaticanum II, red. M. Białkowski, Toruń 2015, s. 563–609.
134.Kempiak R., Maryja i Józef – prawdziwe małżeństwo. Studium biblijne, w: Święty Józef. Sługa zbawienia, red. A. Latoń, Poznań 2021, s. 114–124.
135.Knapke B., Disputed Question: The Luminous Mysteries? https://www.dominicanajournal. org/disputed-question-the-luminous-mysteries/ (dostęp: 19.06.2024).
136.Koch K., Die Einheit kann nur im Glauben gefunden werden, https://www.die-tagespost. de/kirche/weltkirche/die-einheit-kann-nur-im-glauben-gefunden-werden- art-251520 (dostęp: 05.09.2024).
137.Kochaniewicz B., Teologiczna ikona św. Józefa w ujęciu Jana Pawła II, „Poznańskie Studia Teologiczne” 40 (2021), s. 65–77.
138.Kodeks Prawa Kanonicznego, Poznań 1984.
139.Konferencja Episkopatu Polski, List Pasterski Episkopatu Polski na IX Dzień Papieski „Jan Paweł II – Papież wolności”, Łomża, 19 czerwca 2009 rok, https://episkopat. pl/jan-pawel-ii-papiez-wolnosci/ (dostęp: 09.03.2021).
140.Kongregacja ds. Biskupów, Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów, Instrukcja o synodach diecezjalnych (19.03.1997), w: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł 2, red. M. Sitarz, A. Romanko, U. Wasilewicz, P. Zając, Lublin 2013, s. 517–557.
141.Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja o dopuszczeniu kobiet do kapłaństwa urzędowego „Inter insigniores”, w: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994, Tarnów 1995, s. 110–122.
142.Kongregacja Nauki Wiary, Instrukcja o chrześcijańskiej wolności i wyzwoleniu, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_ cfaith_doc_19860322_freedom-liberation_pl.html (dostęp: 18.09.2024).
143.Kongregacja Nauki Wiary, List Communionis notio (28.05.1992), w: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966–1994, red. Z. Zimowski, J. Królikowski, Tarnów 2010, s. 390–401.
144.Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów Kościoła katolickiego o współdziałaniu mężczyzny i kobiety w Kościele i w świecie, Poznań 2005.
145.Koperek S., Idee przewodnie encykliki Jana Pawła II „Redemptoris Mater”, w: Matka Odkupiciela. Komentarz do encykliki „Redemptoris Mater”, red. S. Grzybek, Kraków 1988, s. 17–32.
146.Kopiec M.A., L’evangelizzazione nell’enciclica Slavorum Apostoli e l’impegno di Giovanni Paolo II per l’identità europea e l’unità dei cristiani, „Studia Elbląskie” XX (2019), s. 364–370.
147.Kowalczyk S., Człowiek w myśli współczesnej. Filozofia współczesna o człowieku, Warszawa 1990.
148.Król L., Teologia różańcowych tajemnic światła, „Studia Włocławskie” 6 (2003), s. 274–285.
149.Krucina J., Komentarz do encykliki Jana Pawła II „Redemptor hominis”, w: Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis, Wrocław 1994, s. 97–127.
150.Krzyszowski Z., Jedyność, powszechność i jedność Kościoła, w: Wokół deklaracji „Dominus Iesus”, red. M. Rusecki, Lublin 2001, s. 113–125.
151.Kubacki Z., Czy dialog jest Kościołowi potrzebny?, „Tygodnik Powszechny” 4.02.2001, s. 10.
152.Kubacki Z., Opcje pluralistyczne w teologii religii, „Studia Theologica Varsaviensia” 47 (2009) 2, s. 111–138.
153.Kubacki Z., Wprowadzenie do teologii religii, Warszawa 2018.
154.Kuczer R., Macierzyńskie pośrednictwo Maryi w nauczaniu Jana Pawła II, „Salvatoris Mater” 7 (2005) 1, s. 328–375.
155.Kudasiewicz J., Geneza zagadnienia „Jezus historii a Chrystus wiary”, w: Józef Kudasiewicz, H. Witczyk, Jezus i Ewangelie w ogniu dyskusji. Od H. Reimarusa do T. Polaka, Kielce 2011, s. 9–20.
156.Kułaczkowski J., Następstwa grzechu pierworodnego dla relacji pomiędzy mężczyzną i kobietą w świetle Księgi Rodzaju (rozdz. 3), „Ateneum Kapłańskie” 145 (2005) 3, s. 450–459.
157.Kulisz J., Jezus w świetle historii, Warszawa 1989.
158.Kumala J., Geneza adhortacji „Marialis cultus”, w: Recepcja „Marialis cultus” w Polsce. Materiały z ogólnopolskiego sympozjum mariologicznego Licheń 12–13 marca 2004 roku, red. J. Kumala, Licheń 2004, s. 11–38.
159.Kumor B., Pojęcie Roku Świętego w historii Kościoła, w: „Tertio Millennio Adveniente”. U progu trzeciego tysiąclecia, red. G. Witaszek, Lublin 2000, s. 77–84.
160.Kupczak J., Dar i komunia. Teologia ciała w ujęciu Jana Pawła II, Kraków 2006.
161.Kupczak J., Źródła myśli Karola Wojtyły/Jana Pawła II, w: Jan Paweł II. Posługa myślenia, red. J. Kupczak, D. Radziechowski, Kraków 2011, s. 15–31.
162.Kupczak P., Wolność osoby ludzkiej według Karola Wojtyły – Jana Pawła II, „Teologia w Polsce” 5 (2011) 1, s. 107–121.
163.Ladaria L., Chrześcijaństwo a religie. Prezentacja dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/ cti_documents/rc_cti_20120308_ladaria_pl.html (dostęp: 18.06.2024). Lecomte B., Pasterz, tłum. M. Romanek, Kraków 2006.
164.Ledwoń I.S., Pluralistyczna teologii religii, „Biblioteka Teologii Fundamentalnej” 2 (2007), s. 35–54.
165.Legrande H., Communio Ecclesiae, communio Ecclesiarum, collegium episcoporum, w: La riforma e le riforme nella Chiesa, red. A. Spadaro, C.M. Galli, Brescia 2016, s. 159–188.
166.Lewandowski J., „Testimonium Flavianum” – odparcie wszystkich zarzutów oraz argumenty za autentycznością, https://www.apologetyka.info/ateizm/testimonium- flavianum-odparcie-wszystkich-zarzutow-oraz-argumenty-za-autentycznoscia, 835.htm#_ftn1 (dostęp: 31.01.2023).
167.Llamas E., La teología de San José, y su patrocinio en la Iglesia, w: Święty Józef – Patron na nasze czasy. Akta X Międzynarodowego Kongresu Józefologicznego. Kalisz/ Polska, 27 września–4 października 2009, red. A. Latoń, Kalisz 2010, s. 65–74.
168.Llamas E., Teologia świętego Józefa i jego opieka nad Kościołem, „Kaliskie Studia Teologiczne” VIII (2009/2010), s. 47–60.
169.Marengo G., Antropologia adekwatna w Katechezach o ludzkiej miłości. Kierunki refleksji, w: Miłować ludzką miłość. Dziedzictwo myśli Jana Pawła II o małżeństwie i rodzinie, red. L. Melina, S. Grygiel, Warszawa 2010, s. 148–170.
170.Mateo-Seco L.F., Cristo, Redentor del hombre (Análisis de la cristología contenida en la «trilogía trinitaria» de Juan Pablo II), „Scripta Theologica” 2–3 (1988), s. 523–549.
171.Mattanza G.A., San Giuseppe, capo della Santa Famiglia, nel magistero pontificio di Pio IX ai giorni nostri, Siena 2019.
172.Mattei de R., Il Concilio Vaticano II. Una storia mai scritta, Torino 2010.
173.Meissner K., Przedsłowie. Historia i przedstawienie dokumentu, w: Memoriał krakowski oraz Wprowadzenie do encykliki „Humanae vitae”, Poznań 2012, s. 7–12.
174.Merecki J., Ciało jako sakrament osoby, w: Miłować ludzką miłość. Dziedzictwo myśli Jana Pawła II o małżeństwie i rodzinie, red. L. Melina, S. Grygiel, Warszawa 2010, s. 171–184.
175.Merecki J., Styczeń T., „Veritatis splendor” – encyklika o wolności, w: W prawdzie ku wolności (W kręgu encykliki „Veritatis splendor”), red. E. Janiak, Wrocław 1994, s. 208–211.
176.Michalczak K., Świeccy i kapłaństwo. Wokół poszukiwań teologicznych Yves Congara, Poznań 2001.
177.Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Chrześcijaństwo a religie (1997), https:// www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rc_cti_1997_ cristianesimo-religioni_pl.html (dostęp: 18.06.2024).
178.Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Pamięć i pojednanie. Kościół i winy przeszłości, Rzym 2000.
179.Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Synodalność w życiu i misji Kościoła, 2018, https://synod.org.pl/docs/materialy-dotyczace-synodu/broszury-dokumenty- -prezentacje-dotyczace-synodu-ogolnie-po-polsku/miedzynarodowa-komisja- teologiczna-synodalnosc-w-zyciu-i-misji-kosciola-pdf/ (dostęp: 3.09.2024).
180.Mierzwiński B., Mężczyzna i kobieta w ujęciu katechez środowych Jana Pawła II, w: Rodzina – Wychowanie – Przyszłość, red. E. Osewska, J. Stala, Kraków 2020, s. 229–257.
181.Milcarek P., Problemy z Asyżem, https://www.rp.pl/opinie-polityczno-spoleczne/ art14139811-problemy-z-asyzem (dostęp: 17.06.2024).
182.Moskal P., Apologia religii katolickiej, Lublin 2012.
183.Nagy S. SCJ, Problem Kościoła w encyklice „Redemptor hominis”, w: Jan Paweł II, „Redemptor hominis”. Tekst i komentarze, Lublin 1982, s. 197–210.
184.Nagy S., Wolność człowieka w ujęciu świętego Jana Pawła II, „Państwo i Społeczeństwo” IV (2004) 4, s. 83–87.
185.Napiórkowski A.A., Cztery skały. Paweł VI, Jan Paweł II, Benedykt XVI i Franciszek, Pelplin 2021.
186.Nicolotti A., Cornelio Tacito, http://www.orarel.com/cristianesimo/jesus/fonti/tacito. htm (dostęp: 30.01.2023).
187.Nicolotti A., Giuseppe Flavio, http://www.orarel.com/cristianesimo/jesus/fonti/ flavio.htm (dostęp: 30.01.2023).
188.Nie lękajcie się! André Frossard. Rozmowy z Janem Pawłem II, tłum. A. Turowiczowa, Libreria Editrice Vaticana 1982.
189.Nietzsche F., Wiedza radosna, tłum. L. Staff , Warszawa 1991.
190.Noceti S., Indispensabile e, ora, possibile, „Il Regno – Attualità” 22 (2016), s. 681–690.
191.Noceti S., Popolo di Dio: un incompiuto riconoscimento di identità, „Concilium” 54 (2018) 3, s. 21–36.
192.Nodar D., What are Characteristics of the New Evangelization?, https://www.laikos.org/ Characteristics_New_%20Evangelization.htm (dostęp: 4.09.2024).
193.Nota wprowadzająca do Listu Apostolskiego „Ordinatio sacerdotalis”, „L’Osservatore Romano” (wyd. polskie) 8 (1994), s. 9–10.
194.Nowak A.J., Kapłaństwo kobiety – tak i nie, Lublin 1998.
195.O’Malley J.W., Co się zdarzyło podczas Soboru Watykańskiego Drugiego, tłum. A. Wojtasik, Kraków 2011.
196.Orlandis J., Kościół katolicki w drugiej połowie XX wieku, tłum. P. Skibiński, Radom 2007.
197.Orygenes, Przeciw Celsusowi, tłum. S. Kalinkowski, Warszawa 1977.
198.Parzyszek C., Treść pojęcia „nowa ewangelizacja” według Jana Pawła II, „Kultura – Media – Teologia” 2 (2010), s. 135–151.
199.Paweł VI, Wyznanie wiary (Credo), Poznań 1971.
200.Paweł VI, Wyznanie wiary ułożone przez papieża Pawła VI. Credo Ludu Bożego, http://www.duchprawdy.com/wyznanie_wiary_papieza_pawla_vi.htm (dostęp: 27.02.2018).
201.Pawlina K., Nowa ewangelizacja w Polsce, „Roczniki Teologiczne” XLII (1995) 6, s. 135–149.
202.Peeters M.A., Lo stato attuale delle proposte e del dibattito, w: Pontificium Consilium Pro Laicis, Uomini e donne. Diversità e reciproca complementarietà. Seminario di studio, Vaticano 30–31 gennaio 2004, Città del Vaticano 2005, s. 79–104.
203.Pek K., Dwa płuca – model chrześcijańskiej kultury według Wiaczesława Iwanowa i Jana Pawła II, „Studia Oecumenica” 11 (2011), s. 331–334.
204.Perrella S.M., Ecco tua Madre (Gv 19,27). La Madre di Gesù nel magistero di Giovanni Paolo II, Cinisello Balsamo 2007.
205.Perrella S.M., Giovanni Paolo II „Doctor Marianus” del nostro tempo (1978–2005). I. A cinque anni dalla morte per una memoria grata, „Antonianum” 2 (2010), s. 189–220.
206.Perrella S.M., L’immagine teologica di Maria, oggi, Il contributo del magistero e della teologia, w: La Vergine Maria dal Rinascimento a oggi: itinerari mariani dei due Millenni, red. E.M. Toniolo, Roma 1999, s. 103–168.
207.Perszon J., Jedyność i powszechność zbawcza Jezusa Chrystusa w kontekście religii pozachrześcijańskich, „Biblioteka Teologii Fundamentalnej” 2 (2007), s. 115–137.
208.Piasecki P., Maryjna duchowość eucharystyczna, „Salvatoris Mater” 12 (2010) 1–2, s. 92–104.
209.Pieja W., Aktualność nauczania Jana Pawła II na temat błędu antropologicznego, „Polonia Sacra” 2 (2020), s. 133–146.
210.Pié-Ninot S., La teologia fondamentale. “Rendere ragione della speranza” (1 Pt 3,15), Editrice Queriniana, Brescia 2002.
211.Pinas S., An Arabic Version of the Testimonium Flavianum and Its Implications, Jerusalem 1971.
212.Piola A., Donna e sacerdozio. Indagine storico-teologica degli aspetti antropologici dell’ordinazione delle donne, Torino 2006.
213.Półtawski A., Fenomenologiczne podstawy etyki według Karola Wojtyły, w: Jan Paweł II.
214.Posługa myślenia, red. J. Kupczak, D. Radziechowski, Kraków 2011, s. 33–40.
215.Pontificio Consiglio per la Promozione della Nuova Evangelizzazione, Enchiridion della Nuova Evangelizzazione. Testi del Magistero pontificio e conciliare 1939–2012, Città del Vaticano 2012.
216.Potterie de la I., Antropomorfismo e simbolismo del linguaggio biblico sulla relazione uomo-donna, w: Dignità e vocazione della donna. Per una lettura della „Mulieris dignitatem”. Testo e commenti, Città del Vaticano 1989, s. 112–114.
217.Rada Biskupów ds. Dialogu Międzyreligijnego oraz Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów, Dialog i głoszenie. Refleksje i wskazania dotyczące dialogu międzyreligijnego oraz głoszenia Ewangelii, Tarnów 1993.
218.Radożycki J., Świadectwo Józefa Flawiusza o Chrystusie (Testimonium Flavianum – Antiq. 18, 62-63). Stan obecny zagadnienia autentyczności tekstu i próby rekonstrukcji formy pierwotnej, w: Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, tłum. Z. Kubiak, J. Radożycki, cz. II, Warszawa 2001, s. 884–897.
219.Ramelli I., La lettera di Mara bar Serapion: linee introduttive, traduzione e note essenziali, „Stylos” 13 (2004), s. 77–103.
220.Repole R., Per una Chiesa a misura di Vangelo. L’ecclesiologia nel magistero di papa Francesco, w: Papa Francesco. Quale teologia?, red. A. Cozzi, R. Repole, G. Piana, Assisi 2016, s. 69–126.
221.Rojek P., Ekumenizm radykalny: Papież Jan Paweł II i Włodzimierz Sołowiow, „Roczniki Humanistyczne” LXX (2022) 7, s. 9–27.
222.Rozkrut T., Znaczenie Synodu Biskupów dla współczesnego Kościoła, „Rocznik Nauk Prawnych” XXI (2011) 1, s. 227–243.
223.Rusecki M., Teologiczne podstawy Jubileuszu Roku 2000 w świetle „Tertio Millennio Adveniente”, w: „Tertio Millennio Adveniente”. U progu trzeciego tysiąclecia, red. G. Witaszek, Lublin 2000, s. 17–29.
224.Rusecki M., Tło i okoliczności powstania deklaracji „Dominus Iesus”, w: Wokół deklaracji „Dominus Iesus”, red. M. Rusecki, Lublin 2001, s. 35–55.
225.Rusecki M., Wprowadzenie, w: Wokół deklaracji „Dominus Iesus”, red. M. Rusecki, Lublin 2001, s. 5–8.
226.Sakowicz E., Dialog międzyreligijny, w: Jan Paweł II. Encyklopedia dialogu i ekumenizmu, red. E. Sakowicz, Radom 2006, s. 129–161.
227.Sartorio U., Sinodalità per una Chiesa in riforma, „Studia Patavina” 66 (2019), s. 279–292.
228.Sawa R., Swetoniusz, Gaius Suetonius Tranquillus, w: Encyklopedia katolicka, t. XVIII, Lublin 2013, kol. 1252–1253.
229.Saward J., Christ is the Answer: The Christ-centered Teaching of Pope John Paul II, T.& T. Clark, Edinburgh 1995.
230.Scarafoni P., Giovanni Paolo II e il dialogo interreligioso, https://www.clerus.org/clerus/ dati/2002-12/17-999999/12DIITA.html (dostęp: 17.06.2024).
231.Semen Y., Seksualność według Jana Pawła II, tłum. J. Urbaniak, Poznań 2008.
232.Seweryniak H., Apologia Pokolenia JPII, Płock 2006.
233.Seweryniak H., Ku syntezie: chrystologia fundamentalna w perspektywie myśli Jana Pawła II, „Biblioteka Teologii Fundamentalnej” 1 (2006), s. 197–216.
234.Seweryniak H., Świadectwo i sens. Teologia fundamentalna, Płock 2001.
235.Siwecki L., Eklezjologia eucharystyczna w nauczaniu Jana Pawła II, „Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” IV (2005) 1, s. 43–58.
236.Skierkowski M., Problemy i perspektywy współczesnych badań na źródłami poznania Jezusa Chrystusa, w: Historia – wiara – nauka. Źródła poznania Jezusa Chrystusa, red. P. Artemiuk, Płock 2018, s. 7–69.
237.Skierkowski M., Uczłowieczony Bóg. Chrystologia fundamentalna, Płock 2013.
238.Skrzypczak R., Karol Wojtyła na Soborze Watykańskim II. Zbiór wystąpień, Kraków 2020.
239.Skrzypczak R., Personalista na soborze. Karola Wojtyły klucz do odczytania i realizacji Vaticanum II, w: Karol Wojtyła – Jan Paweł II człowiek Soboru Watykańskiego II. W 60. rocznicę inauguracji obrad, red. M. Białkowski, Toruń 2023, s. 81–100.
240.Słupek R., Aktualność nakazu misyjnego w kontekście zbawczej wartości religii pozachrześcijańskich, „Colloquia Theologica” 3 (2010), s. 144–149.
241.Słupek R., Dialog międzyreligijny a głoszenie wyjątkowości objawieniowej i zbawczej Jezusa Chrystusa. Odpowiedź Jana Pawła II na posoborowe wyzwania, w: Współczesne kontrowersje chrystologiczne, red. B. Ferdek, Wrocław 2016, s. 63–75.
242.Sobeczko H., Przygotowanie do Jubileuszu Roku 2000, „Roczniki Teologiczne” XLVI (1999) 8, s. 5–22.
243.Söding T., Synodalität aus katholischer Sicht. Auf der Suche nach neuen Dynamiken, „Catholica” 74 (2020) 2, s. 93–111.
244.Spinello R.A., The Encyclicals of John Paul II. An Introduction and Commentary, Lanham, MD 2012.
245.Starowieyski M., Józef Flawiusz, w: Encyklopedia Katolicka, t. VIII, Lublin 2000, kol. 168–169.
246.Stefański J., Wielki Jubileusz Roku 2000 w perspektywie historyczno-liturgicznej, „Seminare” 16 (2000), s. 23–33.
247.Stöhr J., Św. Józef i połączenie życia czynnego z kontemplacyjnym („actio” i „contemplatio”), „Kaliskie Studia Teologiczne” VIII (2009/2010), s. 337–353.
248.Stramare T., A vent’anni dalla „Redemptoris custos”, w: Święty Józef – Patron na nasze czasy. Akta X Międzynarodowego Kongresu Józefologicznego. Kalisz/Polska, 27 września–4 października 2009, red. A. Latoń, Kalisz 2010, s. 37–50.
249.Stramare T., Tajemnice życia ukrytego Jezusa w centrum teologii „Redemptoris Custos”, w: Święty Józef. Sługa Zbawienia, red. A. Latoń, Poznań 2021, s. 44–58.
250.Swanson K., L’ideologia femminista oggi: è possible oggi parlare di post-femminismo?, w: Pontificium Consilium Pro Laicis, Uomini e donne. Diversità e reciproca complementarietà. Seminario di studio, Vaticano 30–31 gennaio 2004, Città del Vaticano 2005, s. 39–49.
251.Synod Biskupów. XIII Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne, Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary chrześcijańskiej. Lineamenta, Watykan 2011, https://www.vatican. va/roman_curia/synod/documents/rc_synod_doc_20110202_lineamenta-xiii- -assembly_pl.html (dostęp: 04.09.2024).
252.Szczyrba S., Jana Pawła II dobra nowina dla człowieka. W kierunku humanizmu chrystocentrycznego, „Łódzkie Studia Teologiczne” 5 (1995), s. 49–64.
253.Szmydki R., Kobieta w świetle wypowiedzi Nauczycielskiego Urzędu Kościoła, „Ateneum Kapłańskie” 80 (1988) 110, s. 198–207.
254.Tacyt, Roczniki od zgonu boskiego Augusta, ks. XV, w: Tacyt, Dzieła, t. I, tłum. S. Hammer, Warszawa 1957.
255.Torrell J.-P., Dziewica Maryja w wierze katolickiej, tłum. M. Szewc-Osiecka, Poznań 2013.
256.Trzcionkowski L., Tacyt, Publius Cornelius Tacitus Caecina, w: Encyklopedia katolicka, t. XIX, Lublin 2013, kol. 439–440.
257.Un commento alla dichiarazione, w: Congregazione per la dottrina della fede, Dall’„Inter insignores” all’„Ordinatio sacerdotalis”, Vaticano 1996, s. 61–85.
258.Urban J., Dialog międzyreligijny w ostatnich dokumentach Kościoła, „Studia Theologia Varsaviensia” 35 (1997) 1, s. 127–142.
259.Valentini A., Maria nella comunità delle origini che celebra l’Eucaristia, w: Con Maria „donna eucaristica” adoriamo il Dio-con-noi. Atti del 16° Colloquio internazionale di mariologia, Civitavecchia-Tarquinia, 24–26 maggio 2004, red. G. Picu, E. Vidau, Roma 2006, s. 15–39.
260.Vanhoye A., „Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam na wieki”. Rok Święty jako celebracja tajemnicy zbawienia, w: „Tertio Millennio Adveniente”. Komentarz teologiczno-pastoralny w opracowaniu Rady Prezydium Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, Sandomierz 1995, s. 65–77.
261.Venuto F.S., Il Sinodo Straordinario dei Vescovi del 1985: un momento significativo del processo recettivo del Concilio Vaticano II, „Archivio Teologico Torinese” 19 (2013) 2, s. 378–407.
262.Waldstein M., Sens ciała. Wokół filozofii seksualności Jana Pawła II, tłum. M. Romanek, Warszawa 2012.
263.Węcławski T., Chrystologia Jana Pawła II w kontekście współczesnych nurtów chrystologicznych, „Biblioteka Teologii Fundamentalnej” 1 (2006), s. 41–58.
264.Weigel G., Ocalić „Gaudium et spes”. Nowy humanizm Jana Pawła II, „Ethos” 4 (2012), s. 52–69.
265.Weigel G., Świadek nadziei. Biografia papieża Jana Pawła II, Kraków 2005.
266.Weigel G., Weigel: papieska przełomowa „teologia ciała”, 13 października 2001, https://ekai.pl/weigel-papieska-przelomowa-teologia-ciala/ (dostęp: 09.03.2021).
267.West C., Teologia ciała dla początkujących, tłum. M. i J. Kaniewscy, Warszawa 2009.
268.Wilski T., Charakter udziału świętego Józefa w dziele zbawienia, w: Święty Józef. Sługa zbawienia, red. A. Latoń, Poznań 2021, s. 22–43.
269.Wiltgen R.M., Ren wpada do Tybru. Historia Soboru Watykańskiego II, tłum. A. Słowik, Kraków–Dębogóra 2010.
270.Winniczuk L., Pliniusz Młodszy w świetle swoich listów i mów, Warszawa 1987.
271.Wiśniewski M., Józefologiczne orędzie św. Jana Pawła II dla Kościoła i świata z sanktuarium św. Józefa w Kaliszu, w: Święty Józef. Sługa zbawienia, red. A. Latoń, Poznań 2021, s. 462–471.
272.Wojtczak A., Chrystologiczna lektura tajemnicy Maryi w ujęciu św. Jana Pawła II, w: Colloquia Disputationes. Chrystologiczna perspektywa św. Jana Pawła II, Poznań 2021, s. 109–136.
273.Wojtyła K., U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II, Kraków 2003.
274.Wołyniec W., „Mysterium incarnationis” w chrystologii bł. Jana Pawła II, w: Colloquia Disputationes 21. Jezus Chrystus w refleksji współczesnych teologów, red. B. Kochaniewicz, Poznań 2013, s. 135–146.
275.Wróbel M.S., Jezus i chrześcijanie w Talmudzie, w: Historia – wiara – nauka. Źródła poznania Jezusa Chrystusa, red. P. Artemiuk, Płock 2018, s. 167–184.
276.Wróbel M.S., Jezus i Jego wyznawcy w Talmudzie. Analiza tekstologiczna, historyczna i socjologiczna, Lublin 2013.
277.Wypowiedź kard. Josepha Ratzintera, „L’Osservatore Romano” 6 (2000), s. 47–49.
278.Wypowiedź kard. Rogera Etchegaraya na temat dokumentu „Pamięć i pojednanie”, „L’Osservatore Romano” 6 (2000), s. 46–47.
279.Zatwardnicki S., Biblia po katolicku, czyli dlaczego nie sola Scriptura?, Poznań 2022. Zborowski M., Siedem cech charakteryzujących nową ewangelizację, „Annales Misiologici Posnanienses” 25 (2020), s. 57–69.
280.Zdybicka Z., Personalistyczne podstawy prawdy o człowieku zbawionym, w: Jan Paweł II, „Redemptor hominis”. Tekst i komentarze, Lublin 1982, s. 111–128.
281.Zdybicka Z., Prawdziwy i fałszywy feminizm, w: Kobieta w Kościele i w społeczeństwie, red. I. Dec, Warszawa 2004, s. 98–102.
282.Zgorzelak R., Święty Józef w nauczaniu bł. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, w: Święty Józef. Sługa zbawienia, red. A. Latoń, Poznań 2021, s. 431–452.
283.Zielińska M., Kobiece surfowanie po trzech falach, „Znak” 4 (2005), s. 17–21.
284.Żmudziński M., Jan Paweł II – „Pontifex Maximus” dialogu międzyreligijnego, „Studia Gdańskie” XXX (2012), s. 175–186.
285.Życiński W., Pośrednictwo Maryi w dziele łączności Kościoła pielgrzymującego z Kościołem uwielbionym, w: Matka Odkupiciela. Komentarz do encykliki „Redemptoris Mater”, red. S. Grzybek, Kraków 1988, s. 195–204.