Niskoemisyjny transport publiczny jako czynnik zrównoważonego rozwoju miast


ISBN: 978-83-7972-925-8    ISBN (online): 978-83-7972-926-5    ISSN: 0860-2751    OAI    DOI: 10.18276/978-83-7972-926-5
CC BY-SA   Open Access 

Lista wydań / T. (MCDXLII) 1368

Rok wydania:2025
Dziedzina:Dziedzina nauk społecznych
Dyscyplina:nauki o zarządzaniu i jakości
Autorzy: Konrad Henryk Bachanek ORCID
Uniwersytet Szczeciński

Informacje

Wersja elektroniczna publikacji dostępna na licencji CC BY-SA 4.0 po 12 miesiącach od daty wprowadzenia do obrotu: lipiec 2025

Wersję drukowaną publikacji można nabyć w sklepie Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Szczecińskiego: wn.usz.edu.pl/sklep/

Abstrakt

W obliczu globalnych wyzwań związanych z urbanizacją, zmianami klimatycznymi i koniecznością poprawy jakości życia mieszkańców miast monografia dr. inż. Kon-rada Henryka Bachanka podejmuje złożoną problematykę niskoemisyjnego transportu publicznego jako narzędzia wspierającego zrównoważony rozwój aglomeracji. Autor dokonuje wnikliwej analizy jakościowej związków przyczynowo-skutkowych między dynamicznymi zmianami w systemach transportowych miast a scenariuszami ich rozwoju. Publikacja integruje wątki środowiskowe, społeczne i ekonomiczne, przedstawiając transport publiczny nie tylko jako element infrastruktury, ale także jako katalizator zmian poprawiających funkcjonowanie współczesnych miast.

Monografia wyróżnia się unikatowym podejściem, które łączy interdyscyplinarną analizę z pragmatycznym spojrzeniem na wdrażanie innowacji transportowych. Autor nie tylko identyfikuje główne wyzwania związane z elektromobilnością i niskoemisyjnymi rozwiązaniami transportowymi, ale także proponuje szczegółowe strategie ich implementacji dostosowane do polskich realiów. Na tle dostępnych prac monografia ta podkreśla znaczenie współpracy międzysektorowej i angażowania lokalnych społeczności w proces transformacji systemów transportowych.

Opracowanie obejmuje szczegółowe studia przypadków zarówno z Polski, jak i z zagranicy, wskazując najlepsze praktyki i ich potencjał adaptacyjny. Przeprowadzone badania własne dostarczają wartościowych wniosków dotyczących preferencji użytkowników transportu, opinii organizatorów, a także barier i wyzwań stojących przed polskimi miastami. Autor uwzględnia specyfikę małych, średnich i dużych miast, proponując scenariusze rozwoju dostosowane do ich zróżnicowanych potrzeb i możliwości.

Monografia stanowi wyjątkowe połączenie wiedzy teoretycznej i praktycznej, oferując kompleksowe spojrzenie na transformację transportu miejskiego w kierunku niskoemisyjności. Dzięki integracji podejścia naukowego z praktycznymi rekomendacjami książka jest nie tylko cennym źródłem wiedzy dla badaczy, ale również użytecznym narzędziem dla decydentów, urbanistów i liderów polityki miejskiej, którzy kształtują przyszłość zrównoważonych miast.

Bibliografia

1.10 nowych miast na mapie Polski od 1 stycznia 2022 roku, https://www.gov.pl/web/mswia/10-nowych-miast-na-mapie-polski-od-1-stycznia-2022-roku (dostęp: 3.04.2023).
2.20 niskopodłogowych autobusów elektrycznych dla mieszkańców Krakowa, https://www.mpk.krakow.pl/pl/aktualnosci/news,5454,20-niskopodlogowych-autobusow-elektrycznych-dla-mieszkancow-krakowa.html (dostęp: 21.04.2021).
3.Adheesh S., Vasisht M., Ramasesha S., Air-Pollution and Economics. Diesel Bus Versus Electric Bus, „Current Science” 2016, t. 110.
4.Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/international-strategies/sustainable-development-goals/eu-and-united-nations-common-goals-sustainable-future_pl#agenda-na-rzecz-zr%C3%B3wnowa%C5%BConego-rozwoju-2030 (dostęp: 29.04.2023).
5.Air in Tehran ‘Unbreathable’ as Pollution Peaks, https://www.aa.com.tr/en/environment/air-in-tehran-unbreathable-as-pollution-peaks/2109552 (dostęp: 8.03.2021).
6.Analiza kosztów i korzyści związanych z wykorzystaniem autobusów zeroemisyjnych przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej w Gnieźnie, https://cms-v1-files.idcom-jst.pl/sites/972/wiadomosci/152687/files/akk_gniezno_projekt_do_konsultacji_spolecznych.pdf (dostęp: 2.04.2023).
7.Autobusy elektryczne, https://www.mpk.krakow.pl/pl/tabor/autobusy-elektryczne/ (dostęp: 14.03.2021).
8.Autobusy elektryczne naładują baterie w centrum miasta, http://www.mpk.krakow.pl/pl/aktualnosci/news,3474,autobusy-elektryczne-naladuja-baterie-w-centrum-miasta.html (dostęp: 21.04.2021).
9.Autobusy gazowe odpowiedzią na problemy smogowe polskich miast, https://serwisy.gazetaprawna.pl/ekologia/artykuly/8122374,autobusy-gazowe-odpowiedzia-na-problemy-smogowe-polskich-miast.html (dostęp: 22.05.2023).
10.Autonomous buses, https://www.volvobuses.com/en/why-volvo/automation-buses.html (04.03.2025).
11.Badanie ocenia wady i zalety alternatywnych technologii paliwowych, https://cordis.europa. eu/article/id/28102-study-assesses-pros-and-cons-of-alternative-fuel-technologies/pl (dostęp: 12.03.2021).
12.Badzińska E., Metody scenariuszowe w badaniach nad przyszłością, [w:] Budowa scenariuszy transformacji wiedzy wspierających innowacyjną Wielkopolskę, red. M.K. Wyrwicka, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2011.
13.Bakker S., Transport and mobility, https://www.eea.europa.eu/en/topics/in-depth/transport- and-mobility (dostęp: 4.03.2025).
14.Bąkowski W., Wizja rozwoju przedsiębiorstw PKS, „Przegląd Komunikacyjny” 1996, nr 10.
15.Banak M., Brdulak J., Krysiuk C., Pawlak P., Kierunki rozwoju infrastruktury transportu samochodowego w Polsce, ITS, Warszawa 2014.
16.Banister D., Watson S., Wood C., Sustainable Cities. Transport, Energy, and Urban Form, „Environ. Plan. B Urban Anal. City Sci” 1997, t. 24.
17.Baran J., Zych M., Porównanie systemów transportowych w Polsce z uwzględnieniem oczekiwań różnych interesariuszy, „Roczniki Naukowe SGGW” 2015, t. 17, z. 3.
18.Bartkiewicz A., Nieoficjalnie. USA nałożą kolejne sankcje na Iran, https://www.rp.pl/ swiat/art487161-nieoficjalnie-usa-naloza-kolejne-sankcje-na-iran (dostęp: 2.04.2021).
19.Benevolo C., Dameri R.P., D’auria B., Smart Mobility in Smart City. Action Taxonomy, ICT Intensity and Public Benefits, [w:] Empowering Organizations. Enabling Platforms and Artefacts, red. T. Torre, A. Braccini, R. Spinelli, Springer, Cham 2017.
20.Biała Księga. Europejska polityka transportowa w horyzoncie do 2010 r. Czas wyborów, COM(2001) 370, Komisja Europejska, Bruksela 2001.
21.Biała Księga. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu, KOM (2011) 144, https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0144:FIN:PL:PDF (dostęp: 12.02.2025).
22.Bieniok H. et al., Metody sprawnego zarządzania. Planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrola, Wydawnictwo PLACET, Warszawa 2004.
23.Borys T., Analiza istniejących danych statystycznych pod kątem ich użyteczności dla określenia poziomu zrównoważonego transportu wraz z propozycją ich rozszerzenia, Raport z realizacji pracy badawczej, Ministerstwo Infrastruktury, Jelenia Góra–Warszawa 2008.
24.Borys T., Pomiar zrównoważonego rozwoju transportu, [w:] Ekologiczne problemy zrównoważonego rozwoju, red. D. Kiełczewski, B. Dobrzyńska, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok 2009.
25.Borys T., Markowska M., Brzozowski T., Raport z realizacji ekspertyzy „Analiza istniejących danych statystycznych pod kątem ich użyteczności dla określenia poziomu zrównoważonego rozwoju transportu wraz z propozycją ich rozszerzenia”, Jelenia Góra–Warszawa 2008.
26.Brzeziński A., Rezwow M., Zrównoważony transport – ekologiczne rozwiązania transportowe, [w:] Ekorozwój i Agenda 21. Interdyscyplinarny model kształcenia, red. P. Pieczyński, SSW Collegium Balticum, Szczecin 2007.
27.Burnewicz J., Nowoczesna wizja transportu i jej potencjalny wpływ na zagospodarowanie przestrzenne, „Biuletyn Polskiej Akademii Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju” 2008, t. 122.
28.Cavalcanti C.O., Limont M., Dziedzic M., Fernandes V., Sustainability of Urban Mobility Projects in the Curitiba Metropolitan Region, „Land Use Policy” 2017, t. 60.
29.Cel 11 – Zrównoważone miasta i społeczności, https://sdg.gov.pl/statistics_nat/sustainable- cities-communities/ (dostęp: 29.04.2023).
30.Cele zrównoważonego rozwoju. Cel 11, https://www.un.org.pl/cel11 (dostęp: 29.04.2023). Chamier-Gliszczyński N., Zrównoważony miejski system transportowy, „Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe” 2011, nr 5.
31.Charting Singapore’s Low-Carbon and Climate Resilient Future, National Climate Change Secretariat, 2020, dostęp: https://www.nccs.gov.sg/docs/default-source/publications/ nccsleds.pdf (dostęp: 4.06.2021).
32.Chmiel M., Autosan wyprodukował swoje pierwsze autobusy elektryczne. Na razie będą jeździć po ulicach Częstochowy, https://rzeszow.wyborcza.pl/rzeszow/7,34962,26987107, autosan-wyprodukowal-woje-pierwsze-autobusy-elektryczne-na.html (dostęp: 15.02.2023).
33.Churski P., Pojęcie, funkcje i rozwój transportu publicznego, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” 2010.
34.City of Toronto – Corporate Real Estate Management – Project Management Office, https://www.tcaconnect.com/About-Us/Our-Committees/Environmental-Committee/ City-Of-Toronto.html (dostęp: 3.07.2021).
35.Clean Air Action Plan, http://carbonneutralcities.org/wp-content/uploads/2020/01/ Amsterdam-Clean-Air-Action-Plan.pdf (dostęp: 16.06.2021).
36.Czernicki Ł., Maj M., Miniszewski M., Jak wspierać elektromobilność?, Wydawnictwo Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa 2019.
37.Czym jest zanieczyszczenie środowiska?, Europejska Agencja Środowiska 2023, https:// www.eea.europa.eu/pl/sygna142y/sygnaly-2020/infografika/czym-jest-zanieczyszczenie- srodowiska/view (dostęp: 1.04.2023).
38.Dane o przetargach za: https://www.transport-publiczny.pl/watki/rynek-autobusowy. html (dostęp: 21.03.2021).
39.Denant-Boemont L., Gaigné C., Gaté R., Urban Spatial Structure, Transport-related Emissions and Welfare, „Journal of Environmental Economics and Management” 2018, nr 91.
40.Dhakal S., GHG Emissions from Urbanization and Opportunities for Urban Carbon Mitigation, „Current Opinion Environmental Sustainability” 2010, t. 2.
41.Dobrzycki A., Filipiak M., Jajczyk J., Zasilanie układów ładowania akumulatorów autobusów elektrycznych, „Poznan University of Technology Academic Journals. Electrical Engineering” 2017, nr 92.
42.Dodatkowe 81 mln na transport miejski na Śląsku, https://www.gov.pl/web/fundusze- -regiony/dodatkowe-81-mln-na-transport-miejski-na-slasku (dostęp: 26.03.2023).
43.Doody B.J., Schwanen T., Loorbach D.A., Oxenaar S., Arnfalk P., Svennevik E.M.C., Julsrud T.E., Forstad E., Entering, Enduring and Exiting. The Durability of Shared Mobility Arrangements and Habits, „Mobilities” 2021, t. 17, nr 4.
44.Drewnowski A., Teoretyczne aspekty pasażerskiego transportu regionalnego, [w:] Pasażerski transport regionalny, red. E. Załoga, T. Kwarciński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
45.Droździel P., Opielak M., Rybicka I., Autobusy miejskie, bezpieczeństwo ruchu drogowego, komunikacja miejska, https://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/transport-i-spedycja/ item/84302-autobusy-miejskie-bezpieczenstwo-ruchu-drogowego-komunikacja- miejska?tmpl=component&text=1 (dostęp: 2.04.2019).
46.Drożdż W., Szczerba P., Kruszyński D., Issues Related to the Development of Electromobility from the Point of View of Polish Utilities, ,,Polityka Energetyczna” 2020, nr 23.
47.Drucker P.F., Zarządzanie w czasach burzliwych. Nowoczesność, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1995.
48.Dyr. T., Kozubek P., Wykorzystanie metod scenariuszowych w kształtowaniu strategii marketingowej przedsiębiorstw pasażerskiego transportu zbiorowego, „Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe” 2001, nr 7–8.
49.Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych.
50.Eggenberger M., Partidario M., Development of Framework to Assist the Integration of Environmental, Social and Economic Issues in Spatial Planning, „Impact Assessment and Project Appriasal” 2000, t. 3.
51.E-hulajnogi – sharing – Polska. Drugi kwartał 2021 roku, https://smartride.pl/Strefa_ Danych/e-hulajnogi-sharing-polska-drugi-kwartal-2021-roku/ (dostęp: 11.04.2023).
52.Ekonomika transportu, red. A. Piskozub, WKiŁ, Warszawa 1979.
53.Ekovolt już jeździ po ulicach Lublina, https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/ ekovolt-juz-jezdzi-po-ulicach-lublina-49648.html (dostęp: 4.03.2025).
54.Electric Bus Market Europe 2022, All the Figures. Guess the Leaders!, https://www.sustainable- bus.com/news/electric-bus-market-europe-2022/ (dostęp: 2.04.2023).
55.Elektryczne autobusy już w Inowrocławiu, https://www.inowroclaw.pl/aktualnosc- -2301-elektryczne_autobusy_juz_w_inowroclawiu.html (dostęp: 22.04.2021).
56.Elektryczne autobusy Volvo w Inowrocławiu, https://www.volvobuses.com/pl/news/2019/ jan/elektryczne-autobusy-volvo-w-inowrocawiu-.html (dostęp: 23.04.2021).
57.Elektryfikacja linii komunikacji miejskiej w Zielonej Górze, https://mapadotacji.gov.pl/ projekty/1108982/ (dostęp: 4.03.2025).
58.Emisje CO2 z samochodów. Fakty i liczby (infografiki), Parlament Europejski 2023, https://www.europarl.europa.eu/pdfs/news/expert/2019/4/story/20190313STO31218/ 20190313STO31218_pl.pdf (dostęp: 1.04.2023).
59.Englund G., Westh M., Övergång till eldrivna bussar i Stockholm innerstads kollektivtrafik, https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:1178155/FULLTEXT01 (dostęp: 4.03.2025).
60.Fajczak-Kowalska A., Kowalska M., Zrównoważony rozwój publicznego transportu zbiorowego – Gmina Miejska Pabianice, „Autobusy. Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe” 2017, nr 12.
61.Farsewicz P., Polska największym eksporterem autobusów elektrycznych w UE, https:// www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/polska-najwiekszym-eksporterem-autobusow- elektrycznych-w-ue-67498.html (dostęp: 15.07.2021).
62.Farzaneh H., de Oliveira J.A.P., McLellan B., Ohgaki H., Towards a Low Emission Transport System. Evaluating the Public Health and Environmental Benefits, „Energies” 2019, t. 12, nr 19.
63.Fertsch M., Podstawy logistyki, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2008 (Biblioteka Logistyka).
64.Fijak M., Pierwsza w Polsce Strefa Czystego Transportu wprowadzona w Krakowie, https://smoglab.pl/strefa-czystego-transportu-przyjeta/ (dostęp: 9.01.2023).
65.Flejterski S., Panasiuk A., Perenc J., Rosa G., Współczesna ekonomika usług, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
66.Francart N., Larsson M., Malmqvist T., Erlandsson M., Florell J., Requirements Set by Swedish Municipalities to Promote Construction with Low Climate Change Impact, „Journal of Cleaner Production” 2019, t. 208.
67.Gadziński J., Funkcjonowanie lokalnego systemu transportowego na tle współczesnych procesów urbanizacyjnych w aglomeracji poznańskiej, rozprawa doktorska napisana w Zakładzie Polityki Regionalnej i Integracji Europejskiej pod kierunkiem prof. dra hab. T. Stryjakiewicza, Poznań 2013.
68.Gaz ziemny i skroplony gaz ziemny LNG, https://pgnig.pl/odolanow/produkty/gaz-ziemny- i-skroplony-gaz-ziemny-lng (dostęp: 13.02.2021).
69.Gebhardt L., Ehrenberger S., Wolf C., Cyganski R., Can Shared E-Scooters Reduce CO2 Emissions by Substituting Car Trips in Germany?, „Transportation Research Part D.: Transport and Environment” 2022, t. 109.
70.Gierszewska G., Romanowska M., Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2003.
71.Gronowski F., System transportowy państwa socjalistycznego. Elementy teorii, „Zeszyty Naukowe Politechniki Szczecińskiej” 1965.
72.Grzelakowski A., System transportowy jako przedmiot regulacji. Aspekty metodologiczne, „Prace Wydziału Nawigacyjnego Akademii Morskiej w Gdyni” 2010, z. 24.
73.Grzelec K., Integracja komunikacji miejskiej w aglomeracjach miejskich, „Transport Miejski” 2003, nr 5.
74.Grzywacz W., Burnewicz J., Ekonomika transportu, WKŁ, Warszawa 1989.
75.Grzywacz W., Ekonomiści i systemy ekonomiczne, PTE, Szczecin 2005.
76.Grzywacz W., Infrastruktura transportu. Charakterystyka, cechy, rozwój, WKiŁ, Warszawa 1982.
77.Grzywacz W., Infrastruktura transportu, WKŁ, Warszawa 1982.
78.Grzywacz W., Polityka społeczno-gospodarcza, PTE, Szczecin 2003.
79.GUS, Transport – wyniki działalności w 2021 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ transport-i-lacznosc/transport/transport-wyniki-dzialalnosci-w-2021-roku,9,21.html (dostęp: 12.01.2023).
80.Heather A., An Integrated Approach to Public Transport, Tehran Islamic Republic of Iran, Case study for Global Report on Human Settelements 2013, https://unhabitat. org/sites/default/files/2013/06/GRHS.2013.Case_.Study_.Tehran.Iran_.pdf (dostęp: 12.04.2021).
81.Hebel K., Preferencje pasażerów miejskiego transportu zbiorowego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, EPU „Innowacje w transporcie: korzyści dla użytkownika” 2010, nr 59.
82.Hebel K., Zmiany preferencji i zachowań komunikacyjnych mieszkańców jako determinanty kształtowania oferty przewozowej i polityki transportowej w Gdyni, „Transport Miejski i Regionalny” 2007, nr 6.
83.Hebel K., Wyszomirski O., Preferencje i zachowania komunikacyjne ludności miejskiej w świetle wyników badań marketingowych z lat 1985–2000, „Ekonomika Transportu Lądowego” 2003, nr 25.
84.Heinen E., van Wee B., Maat K., Commuting by Bicycle. An Overview of the Literature, „Transport Reviews” 2010, t. 30.
85.Hjalmarsson L., Biogas as a Boundary Object for Policy Integration – the Case of Stockholm, „Journal of Cleaner Production” 2015, t. 98.
86.Hofman L., Ekonomika żeglugi śródlądowej, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1968.
87.Igliński H., Wyzwania polityki transportowej miast, [w:] Wydajność systemów transportowych, red. A. Krych, J. Rychlewski, Poznań 2013.
88.Inowrocław – Miasto o najczystszym powietrzu, https://www.miasta.pl/aktualnosci/ inowroclaw-miasto-o-najczystszym-powietrzu (dostęp: 4.03.2025).
89.Inowrocław. Pierwsze w Polsce autobusy hybrydowe plug-in, https://www.transport-publiczny. pl/wiadomosci/inowroclaw-pierwsze-w-polsce-autobusy-hybrydowe-plugin- 59936.html (dostęp: 23.04.2021).
90.Jacyna M., Kształtowanie systemów w wybranych obszarach transportu i logistyki, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2014.
91.Jagiełło A., Rola Bus Rapid Transit w zbiorowym transporcie miejskim, „Przegląd Komunikacyjny” 2017, t. 2.
92.Jak planować sieć linii transportu zbiorowego obsługiwaną autobusami elektrycznymi? Raport Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych oraz Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej, Warszawa 2019.
93.Janecki R., Karoń G., Sierpiński G., Krawiec S., Krawiec K., Markusik S., Aspekty ekonomiczne procesu wdrażania autobusów elektrycznych w publicznym transporcie zbiorowym, „Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej” 2015, t. 108.
94.Jendryczka V., Efektywność ekonomiczna łańcuchów transportowych, „Logistyka” 2014, nr 3.
95.Kacprzyk D., Żabicki M., Wolański M., Kierecki A., Maciocha M., Grzyb A., Chłopek Z., Raport o gazomobilności w komunikacji miejskiej, Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej, Warszawa 2021.
96.Kager R., Bertolini L., te Brömmelstroet M., Characterisation of and Reflections on the Synergy of Bicycles and Public Transport, „Transportation Research Part A: Policy and Practice” 2016, t. 85.
97.Kiba-Janiak M., Rola interesariuszy w kształtowaniu logistyki miejskiej na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2011, nr 234.
98.Kolejna stacja do ładowania autobusów elektrycznych, https://www.krakow.pl/aktualnosci/ 218005,1912,komunikat,kolejna_stacja_do_ladowania_autobusow_elektrycznych. html (dostęp: 21.04.2021).
99.Kolejne elektryczne Solarisy już wkrótce w Krakowie, https://www.solarisbus.com/pl/ biuro-prasowe-solaris-bus-coach-sp-z-o-o/kolejne-elektryczne-solarisy-juz-wkrotce- w-krakowie-1795 (dostęp: 2.03.2023).
100.Komunikacja miejska. Organizacja, zarządzanie i finansowanie, red. C. Rozkwitalska, IGPiK, Warszawa 1994.
101.Krajewski M., O metodologii nauk i zasadach pisarstwa naukowego. Uwagi podstawowe, Uniwersytet Śląski, Gliwice 2010.
102.Kraków inwestuje w niskoemisyjny transport. Kupi autobusy hybrydowe, https://www.portalsamorzadowy. pl/ochrona-srodowiska/krakow-inwestuje-w-niskoemisyjny-transport- kupi-autobusy-hybrydowe,75747.html (dostęp: 14.03.2021).
103.Kramar U., Topolšek D., Applications of Fuzzy Analytic Hierarchy Process in Urban Mobility System, „Tehnički vjesnik – Technizal Gazette” 2018, 25 (5).
104.Krawiec K., Ocena parametrów linii publicznego transportu zbiorowego a możliwość ich obsługi przez autobusy elektryczne, ,,Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport” 2017, t. 118.
105.Krawiec K., Proces wprowadzania autobusów elektrycznych do eksploatacji w przedsiębiorstwach komunikacji miejskiej – wybrane zagadnienia, „Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport” 2016, t. 112.
106.Krawiec S., Rozwój elektromobilności w Polsce. Uwarunkowania, cele i bariery, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2017, t. 332.
107.Krawiec S., Wpływ telematyki na postrzeganie użyteczności transportu publicznego w województwie śląskim, „Studia Ekonomiczne” 2013, nr 143.
108.Langbroek J.H.M., Franklin J.P., Susilo Y.O., Electric Vehicle Users and their Travel Patterns in Greater Stockholm, ,,Transportation Research Part D” 2017, t. 52.
109.Letkiewicz A., Samoregulacyjne funkcje organizacji pozarządowych jako interesariuszy rynku publicznego transportu zbiorowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2013.
110.Letnik T., Marksel M., Luppino G., Bardi A., Božižnik S., Review of policies and measures for sustainable and energy efficient urban transport, „Energy” 2018, nr 163.
111.Liberadzki B., Fiskalizm a strategiczne cele transportu, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów” 2013, nr 123.
112.Liberadzki B., Transport. Popyt, podaż, równowaga, Wyższa Szkoła Ekonomiczno- -Informatyczna w Warszawie, Warszawa 1999.
113.Licznik elektromobilności, https://pspa.com.pl/ (dostęp: 11.02.2023).
114.Licznik elektromobilności. Kolejny rekordowy rok na polskim rynku e-mobility, https:// pspa.com.pl/2023/informacja/licznik-elektromobilnosci-kolejny-rekordowy-rok-na- -polskim-rynku-e-mobility/ (dostęp: 12.02.2023).
115.Lisiński M., Metody planowania strategicznego, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004.
116.Lista projektów wybranych do dofinansowania, https://rpo.wzp.pl/sites/default/files/ lista_projekto_wybranych_do_dofinasowania_2_2_20221109.pdf (dostęp: 15.04.2023).
117.Litman T., Burwell D., Issues in Sustainable Transportation, „International Journal of Global Environmental Issues” 2006, t. 6, nr 4.
118.Litman T., Mobility as a Positional Good. Implications for Transport Policy and Planning, VTPI, 2011, www.vtpi.org, www.vtpi.org/prestige.pdf (dostęp: 28.08.2020).
119.Liu W., Qin B., Low-Carbon City Initiatives in China. A Review From the Policy Paradigm Perspective, „Cities” 2016, t. 51.
120.Low-Carbon Transportation in Toronto, https://www.toronto.ca/wp-content/uploads/ 2017/10/8800-TransformTO-TT-Transportation-Workbook-Summary-AODA.pdf (dostęp: 3.07.2021).
121.Lönnqvist T., Sanches-Pereira A., Sandberg T., Biogas Potential for Sustainable Transport – a Swedish Regional Case, ,,Journal of Cleaner Production” 2015, t. 108.
122.Lublin ze strategią rozwoju elektromobilności, https://ztm.lublin.eu/pl/aktualnosci/lublin- -ze-strategia-rozwoju-elektromobilnosci.html (dostęp: 1.03.2023).
123.Łomża A., Larsson D., Zrównoważony transport miejski – wymiana doświadczeń między Szwecją i Polską, Biuro Radcy Handlowego Ambasady Szwecji, Warszawa 2017.
124.Majewska M., European Union Transportation Policy – From the Treaty of Maastricht up to now, „Studia Juridica Et Politica Jaurinensis” 2014.
125.Makarova I., Shubenkova K., Gabsalikhova L., Analysis of the City Transport System’s Development Strategy Design Principles With Account of Risks and Specific Features of Spatial Development, „Transport Problems” 2017, t. 12.
126.Małek P., Ekonomika transportu, PWE, Warszawa 1977.
127.Martens K., Promoting Bike-and-Ride. The Dutch Experience, „Transportation Research Part A. Policy and Practice” 2007, t. 41.
128.Mendyk E., Ekonomika i organizacja transportu, Wyższa Szkoła Logistyki, Poznań 2002.
129.Metody oceny rozwoju regionalnego, red. D. Stahl, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 2006.
130.Mężyk A., Zamkowska S., Problemy transportowe miast. Stan i kierunki rozwoju, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
131.Mikołajczyk Z., Techniki organizatorskie w rozwiązywaniu problemów zarządzania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
132.Ministerstwo Energii, Plan rozwoju elektromobilności w Polsce „Energia do przyszłości”, Warszawa 2017, https://www.gov.pl/attachment/7cbc60f4-fec6-4dc1-b950-548cb0e52e9e (dostęp: 23.05.2023).
133.Ministerstwo Energii, Krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, Projekt, Warszawa 2016.
134.Ministerstwo Infrastruktury, Polityka Transportowa Państwa na lata 2006–2025, http://www.europedirect-katowice.pl/ed_stara_strona/dokumenty/2/polityka-transportowa- panstwa.pdf (dostęp: 30.09.2021).
135.Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Polityka energetyczna Polski do 2040 roku, Warszawa 2021, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20210000264/O/ M20210264.pdf (dostęp: 9.05.2022).
136.Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030, Warszawa 2011.
137.Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Strategia rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku), https://sip.lex.pl/akty-prawne/ mp-monitor-polski/strategia-rozwoju-transportu-do-2020-r-z-perspektywa-do- -2030-r-17953349 (dostęp: 4.10.2021).
138.Mobility Management. The Smart Way to Sustainable Mobility in European Countries, Regions and Cities, http://www.bv.transports.gouv.qc.ca/mono/1162281.pdf (dostęp: 18.10.2021).
139.Molecki B., Rola samorządu w kształtowaniu transportu regionalnego w Polsce i w Europie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2010.
140.Moore T., Pulidindi J., Understanding Urban Transportation Systems. An Action Guide for City Leaders, National League of Cities, Washington 2013.
141.Motowidlak U., Rozwój transportu a paradygmat zrównoważonego rozwoju, „Studia Ekonomiczne” 2017, nr 337.
142.Møller T.H., Simlett J., Mugnier E., Micromobility. Moving Cities Into a Sustainable Future, EY, London 2020.
143.MPK Lublin. Historia, https://mpk.lublin.pl/index.php?id_site=30&id=63 (dostęp: 18.05.2021).
144.Mulley C., Nelson J., Interoperability and Transport Policy. The Impediments to Interoperability in the Organisation of Trans-European Transport Systems, „Journal of Transport Geography” 1999.
145.Na nowo, https://veturilo.waw.pl/nanowo/ (dostęp: 15.04.2023).
146.Nix J., Cities are buying more electric buses, but an EU deadline is needed, https:// www.transportenvironment.org/discover/cities-are-buying-more-electric-buses-but- -an-eu-deadline-is-needed/ (dostęp: 1.05.2023).
147.NFOŚiGW wspiera miasta, które chcą inwestować w autobusy zeroemisyjne, https://biznesalert. pl/nfosigw-wspiera-miasta-ktore-chca-inwestowac-w-autobusy-zeroemisyjne/ (dostęp: 23.04.2023).
148.Nowoczesne polskie autobusy w kolejnym samorządzie, https://wgospodarce.pl/informacje/ 29464-nowoczesne-polskie-autobusy-w-kolejnym-samorzadzie (dostęp: 14.03.2021).
149.Okraszewska R., Romanowska A., Wołek M., Oskarbski J., Birr K., Jamroz K., Integration of a Multilevel Transport System Model into Sustainable Urban Mobility Planning, „Sustainability” 2018, t. 10.
150.Olkuski T., Grudziński Z., Polityka energetyczna Polski – nowe wyzwania, „Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN” 2019, nr 108.
151.Paradowska M., Polityka zrównoważonego rozwoju transportu UE w kontekście wybranych aspektów ekonomiki polskich miast, „Ekonomia i Środowisko” 2013, nr 3.
152.Partnerstwo publiczno-prywatne w dziedzinie usług komunalnych, red. M. Moszoro, Wydawnictwo Municipium, Warszawa 2000.
153.Parvizi P., Mohammadi S., Fard F.N., Intelligent BRT in Tehran, „Journal of Automation, Mobile Robotics & Intelligent Systems” 2012, vol. 6, nr 1 (dostęp: 12.04.2021).
154.Pasażerowie komunikacji miejskiej w Krakowie jeżdżą nowymi wygodnymi autobusami niskoemisyjnymi, https://ec.europa.eu/regional_policy/pl/projects/Poland/krakow- commuters-enjoy-comfort-of-new-low-emission-bus-fleet (dostęp: 13.03.2021).
155.Patlins A., Improvement of Sustainability Definition Facilitating Sustainable Development of Public Transport System, „Procedia Engineering” 2017, t. 192.
156.Penc J., Strategiczne zarządzanie. Perspektywiczne myślenie, systemowe działanie, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 1997.
157.PGNiG obniża ceny gazu CNG i LNG w wyniku wprowadzenia przez rząd zerowej stawki akcyzy, https://www.pap.pl/centrum-prasowe/510295%2Cpgnig-obniza-ceny-gazu-cng- i-lng-w-wyniku-wprowadzenia-przez-rzad-zerowej (dostęp: 23.04.2021).
158.Piersiak T., Pluskota A., Strategia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Zielonej Góry (Strategia ZIT MOF ZG), https://www.zielona- gora.pl/wp-content/uploads/2024/10/Strategia-ZIT-MOF-ZG-v-3.pdf (dostęp: 4.03.2025).
159.Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 9 października 2012 r. w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym (Dz.U. z 2012 r., poz. 1151).
160.Po ulicach Lublina kursują już 32 elektrobusy od Solarisa, https://www.transport-publiczny. pl/wiadomosci/po-ulicach-lublina-kursuja-juz-32-elektrobusy-od-solarisa-73443. html (dostęp: 5.03.2023).
161.Pokorzyński M., Autobusy elektryczne droższe w eksploatacji niż spalinowe. Mają też kilka wad, https://www.auto-swiat.pl/wiadomosci/aktualnosci/warszawa-autobusy-elektryczne- drozsze-w-eksploatacji-niz-spalinowe-nie-sa-tez/0l7b81t (dostęp: 2.04.2023).
162.Polska na drodze do elektromobilności, https://www.cire.pl/pliki/1/2018/zdgtor_polska_ na_drodze_do_elektromobilnosci.pdf (dostęp: 14.01.2025).
163.Poskrobko B., Droga do gospodarki opartej na wiedzy, [w:] Małe i średnie przedsiębiorstwa w drodze do gospodarki opartej na wiedzy, red. B. Poskrobko, B. Powichrowska, Agencja Wydawniczo-Edytorska EkoPress, Białystok 2008.
164.Przybyłowski A., Publiczny transport zbiorowy w Trójmieście w kontekście równoważenia rozwoju aglomeracji, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania” 2015, nr 41, t. 2.
165.Raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej 2022, https://www.iea.org/news/global- -co2-emissions-rose-less-than-initially-feared-in-2022-as-clean-energy-growth-offset- much-of-the-impact-of-greater-coal-and-oil-use (dostęp: 23.05.2023).
166.Revamp of Tehran Public Transport Faces Funding Challenges. Report, http://www.xinhuanet. com/english/2019-12/30/c_138665288.htm (dostęp: 12.04.2021).
167.Rodrigue J.-P., Comtois C., Slack B., The Geography of Transport Systems, Routledge, New York 2006.
168.Rokicka E., Woźniak W., W kierunku zrównoważonego rozwoju. Koncepcje, interpretacje, konteksty, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny UŁ, Katedra Socjologii Ogólnej, 2016.
169.Rolbiecki R., Infrastruktura transportu jako czynnik kształtujący warunki rozwoju przedsiębiorstw w otoczeniu społeczno-gospodarczym, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009.
170.Rouwenhorst B., Reuter B., Stockrahm V., Houtum G.J. van, Mantel R.J., Zijm W.H.M., Warehouse Design and Control. A Framework and a Literature Review, „European Journal of Operational Research” 2000, t. 122, nr 3.
171.Rybski J., Kraków jest najbardziej zanieczyszczonym miastem na świecie, https://www.national- geographic.pl/artykul/krakow-jest-najbardziej-zanieczyszczonym-miastem-na- -swiecie-211215040040 (dostęp: 2.01.2023).
172.Rydzkowski W., Wojewódzka-Król K., Transport, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
173.Sanders R.L., da Silva Brum-Bastos V., Nelson T.A., Insights from a Pilot Investigating the Impacts of Shared E-Scooter Use on Physical Activity Using a Single-Case Design Methodology, „Journal Transport & Health” 2022, t. 25.
174.Savén M., Here’s How the Swedish Capital Changed the Debate on Urban Transportation, http://www.citymetric.com/transport/heres-how-swedish-capital-changed-debate- -urban-transportation-566 (dostęp: 21.04.2021).
175.Shaheen S., Zhang H., Martin E., Guzman S., China’s Hangzhou Public Bicycle. Transportation Research Record, „Journal of the Transportation Research Board” 2011, t. 2247, nr 1.
176.Sielski M., Autobusy jeżdżą już kontrapasem w Gdyni, https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/ Autobusy-jezdza-juz-kontrbuspasem-w-Gdyni-n140642.html (dostęp: 12.01.2025).
177.Singapur zamiast samochodów elektrycznych promuje transport publiczny, https://www.miasto2077. pl/singapur-zamiast-samochodow-elektrycznych-promuje-transport-publiczny/ (dostęp: 23.06.2021).
178.Singapurski uniwersytet NTU zaprezentował autobus elektryczny, w planach pojazdy autonomiczne, https://orpa.pl/singapurski-uniwersytet-ntu-zaprezentowal-autobus- -elektryczny-w-planach-pojazdy-autonomiczne/ (dostęp: 23.06.2021).
179.Solaris Urbino 12 z tytułem „Bus of the Year 2017” dla elektrycznego autobusu, https:// wgospodarce.pl/informacje/ 29556-solaris-urbino-12-z-tytulem-bus-of-the-year�- -2017-dla-elektrycznego-autobusu (dostęp: 19.09.2020).
180.Solecka K., Integration of Public Transport in Polish and EU Documents and Examples of Solutions for Integration of Public Transport in Poland and in the World, „Transport Problems” 2011, t. 6.
181.Specyfikacja techniczna autobusu Solaris Urbino III 18 Hybrid, http://www.solaris-club. com/solaris-hybrid.php (dostęp: 19.09.2020).
182.Stabryła A., Zarządzanie projektami ekonomicznymi i organizacyjnymi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
183.Starowicz W., Jakość przewozów w miejskim transporcie zbiorowym, Politechnika Krakowska, Kraków 2007.
184.Strategia Rozwoju Zielonej Góry – Część II: Analiza SWOT, misja, wizja, cele i zadania strategiczne, Zielona Góra 2012.
185.Sustainable Public Transport in Stockholm, https://smartcitysweden.com/best-practice/368/ sustainable-public-transport-in-stockholm/ (dostęp: 16.04.2021).
186.Szada-Borzyszkowski W., Szada-Borzyszkowska M., Usprawnienie trasy autobusu komunikacji miejskiej. Buspas, „Autobusy. Technika, eksploatacja, systemy transportowe” 2017, t. 18.
187.Szewczuk A., Zachowania przedsiębiorstw transportu samochodowego w konkurencyjnym otoczeniu, ITS, Warszawa 2001.
188.Szołtysek J., Logistyczne aspekty zarządzania przepływami osób i ładunków w miastach, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice 2009.
189.Szumska B., Witkowski Ł., Elektromobilność w transporcie publicznym, Polski Fundusz Rozwoju, Warszawa, 2018.
190.Take e-bus!, red. T. Motowidlak, J. Wiśniewski, Ł. Witkowski, M. Żabicki, Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych, Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej, Warszawa 2019.
191.TAQCC. Tehran Air Quality Control Center. Annual Report of Air Quality in Tehran, http//air.tehran.ir/portals/0/ReportFiles/AirPollution/New/39.pdf (dostęp: 13.02.2021).
192.Tarski I., Ekonomika i organizacja transportu międzynarodowego, PWE, War szawa 1973.
193.Tehran, Iran Population, https://worldpopulationreview.com/world-cities/tehran-population (dostęp: 8.03.2021).
194.Tomanek R., Konkurencyjność transportu miejskiego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. K. Adamieckiego w Katowicach, Katowice 2002.
195.Transport publiczny uruchamia elektromobilność, https://www.wnp.pl/logistyka/transport- publiczny-uruchamia-elektromobilnosc,297994.html (dostęp: 6.12.2019).
196.TTC Toronto. 60 E-buses from 3 Producers. The Largest E-bus Fleet in North America, https://www.sustainable-bus.com/news/ttc-toronto-largest-e-bus-fleet-in-north-america/ (dostęp: 11.07.2021).
197.Turoń K., Car-Sharing Systems in Smart Cities. A Review of the Most Important Issues Related to the Functioning of the Systems in Light of the Scientific Research, „Smart Cities” 2023, t. 6.
198.Uchwała nr 578xlv/2014 Rady Dzielnicy IV Prądnik Biały z dnia 14 stycznia 2014 r.
199.w sprawie zmian w komunikacji miejskiej na terenie Dzielnicy IV, http://metropoliakrakowska. pl/sektory/transport-i-mobilnosc/tabor (dostęp: 13.03.2021).
200.Uchwała nr 6 Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2013 r. w sprawie Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.), M.P. 2013 poz. 75, http://isap.sejm. gov.pl/DetailsServlet?id=WMP20130000075 (dostęp: 17.10.2021).
201.Uchwała nr C/2707/22 Rady Miasta Krakowa z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie ustanowienia Strefy Czystego Transportu w Krakowie, https://www.bip.krakow.pl/?dok_ id=167&sub_dok_id=167&sub=uchwala&query=id%3D26808%26typ%3Du (dostęp: 23.04.2023).
202.Ustawa tworząca Fundusz Niskoemisyjnego Transportu przyjęta przez Sejm, https:// www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/ustawa-tworzaca-funduszu-niskoemisyjnego- -transportu-przyjeta-przez-sejm (dostęp: 4.03.2025).
203.Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 317).
204.Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, Dz.U. z 2011 r., nr 5, poz. 13.
205.Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Dz.U. z 20 czerwca 2001 r.
206.Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, Dz.U. z 2001 r., nr 125, poz. 1371.
207.Vernay A.L., Mulder K.F., Kamp L.M., de Bruijn H., Exploring the Socio-technical Dynamics of Systems Integration – The Case of Sewage Gas for Transport in Stockholm, Sweden, ,,Journal of Cleaner Production” 2013, t. 44.
208.Voigt F., Integrationswirkungen von Verkehrssystemen und ihre Bedeutung für die EG, „Verkehrswissenschaftliche Forschungen” 1985, t. 44, Duncker & Humblot, Berlin.
209.Vuchic V.R., Transport for Livable Cities. Center for Urban Policy Research, Rutgers University, New Brunswick 1999.
210.Walkiewicz Ł., Elektromobilność w komunikacji miejskiej ma się o wiele lepiej niż na rynku samochodowym, https://businessinsider.com.pl/technologie/nowe-technologie/polskie- autobusy-elektryczne-jak-wyglada-rynek-elektromobilnosci/ps7ew6d (dostęp: 19.09.2020).
211.Warszawa. Pierwszy ze 130 elektrycznych przegubowców już w MZA, https://www.transport- publiczny.pl/mobile/warszawa-pierwszy-ze-130-elektrycznych-przegubowcow- -juz-w-mza-63626.html (dostęp: 22.04.2021).
212.Warszawa. Za 3 lata 130 autobusów elektrycznych, https://gramwzielone.pl/auto-ekologiczne/ 25620/warszawa-za-3-lata-130-autobusow-elektrycznych (dostęp: 21.04.2021).
213.Wąsowicz K., Efektywność przedsiębiorstw użyteczności publicznej lokalnego transportu zbiorowego, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2018.
214.Wegener M., The Future of Mobility in Cities. Challenges for Urban Modelling, „Transport Policy” 2013, t. 29.
215.Wei T., Wu J., Chen S., Keeping Track of Greenhouse Gas Emission Reduction Progress and Targets in 167 Cities Worldwide, „Frontiers in Sustainable Cities” 2021, nr 3.
216.Witkowski J., Modelowanie logistyki miejskiej. W poszukiwaniu celów i kryteriów oceny modelu, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2011, nr 234.
217.Wnorowski H.J., Rola przywództwa w organizacji. Optimum, „Studia Ekonomiczne” 2009, nr 4.
218.Wojewódzka-Król K., Rolbiecki R., Infrastruktura transportu, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009.
219.Wyszomirski O., Planowanie transportu miejskiego jako instrument kształtowania jego rozwoju, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego. Ekonomika Transportu Lądowego” 2011, nr 41.
220.Wyszomirski O., Transport miejski – infrastruktura transportu miejskiego, [w:] Transport. Nowe wyzwania, red. K. Wojewódzka-Król, E. Załoga, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.
221.Xylia M., Leduc S., Patrizio P., Kraxner F., Silveria S., Locating Charging Infrastructure for Electric Buses in Stockholm, ,,Transportation Research Part C” 2017, t. 78.
222.Ye Y., Wang C., Zhang Y., Wu K., Wu Q., Su Y., Low-Carbon Transportation Oriented Urban Spatial Structure. Theory, Model and Case Study, „Sustainability” 2018, t. 10.
223.Zakład Komunikacji Miejskiej w Polkowicach, Tabor, https://zkmp.pl/strona/informacje- zkm/736-tabor (dostęp: 3.02.2023).
224.Załoga E., Gozdek A., Wskaźniki zrównoważonego rozwoju transportu w Unii Europejskiej. Analiza zmian, „Logistyka” 2016, nr 4.
225.Załoga E., Nowa polityka transportowa Unii Europejskiej, [w:] Transport. Nowe wyzwania, red. K. Wojewódzka-Król, E. Załoga, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.
226.Załoga E., Teoretyczne aspekty pasażerskiego transportu regionalnego, [w:] Pasażerski transport regionalny, red. E. Załoga, T. Kwarciński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
227.Zamkowska A., Mężyk A., Aspekty ekonomiczne polityki transportowej miasta, „Problemy Ekonomiki Transportu” 2001, nr 1.
228.Zhou B., Wu Y., Zhou B., Wang R., Ke W., Zhang S., Hao J., Real-World Performance of Battery Electric Buses and Their Life-Cycle Benefits With Respect to Energy Consumption and Carbon Dioxide Emissions, „Energy” 2016, t. 96.
229.Zielona Księga. W kierunku nowej kultury mobilności w mieście, COM(2007) 551, Komisja Europejska, Bruksela 2007.
230.Zrównoważona Europa dla lepszego świata: Strategia zrównoważonego rozwoju dla Unii Europejskiej, Komisja Europejska, Bruksela 15.5.2001, COM(2001) 264 wersja ostateczna.
231.Żółtowski A., Szwedzki model komunikacji miejskiej zasilanej biometanem, „Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport” 2016, t. 11.