Wpływ naturalnej dwujęzyczności na uczenie się kolejnych języków podczas studiów neofilologicznych


ISBN: 978-83-7972-971-5    ISBN (online): 978-83-7972-972-2    ISSN: 0860-2751    OAI    DOI: 10.18276/978-83-7972-972-2
CC BY-SA   Open Access 

Lista wydań / T. (MCDLX) 1386

Rok wydania:2025
Dziedzina:Dziedzina nauk humanistycznych
Dyscyplina:językoznawstwo
Autorzy: Louise van Wijgerden-Bachta ORCID
Uniwersytet Szczeciński

Informacje

Wersja elektroniczna publikacji dostępna na licencji CC BY-SA 4.0 po 12 miesiącach od daty wprowadzenia do obrotu: październik 2025

Wersję drukowaną publikacji można nabyć w sklepie Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Szczecińskiego: wn.usz.edu.pl/sklep/

Bibliografia

1.Adamowska, A. (2018). Motywy wyboru kierunku studiów na wydziale nauk ekonomicznych i informatyki w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Płocku. Nauki Ekonomiczne 27, 203–218.
2.Adamska, K. (2013). Język jako narzędzie poznania i komunikacji. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 17, 21–37.
3.Ahrenholz, B. (2008). Erstsprache – Zweitsprache – Fremdsprache. W: B. Ahrenholz, I. Oomen-Welke (red.), Deutsch als Zweitsprache (s. 3–16). Baltmannsweiler: Schneider- -Verlag Hohengehren.
4.Apeltauer, E. (1992). Sind Kinder bessere Sprachenlerner? Lernen in Deutschland, 1, 6–19.
5.Apeltauer, E. (1997). Grundlagen des Erst- und Fremdsprachenerwerbs: Eine Einführung. Fernstudienprojekt zur Fort- und Weiterbildung im Bereich Germanistik und Deutsch als Fremdsprache. Teilbereich Deutsch als Fremdsprache Fernstudieneinheit 15. Berlin: Langenscheidt.
6.Arabski, J. (1985). O przyswajaniu języka drugiego (obcego). Warszawa: WSiP.
7.Arabski, J. (1996). Przyswajanie języka obcego i pamięć werbalna. Katowice: Śląsk.
8.Arabski, J. (2007). Transfer międzyjęzykowy. W: I. Kurcz (red.), Psychologiczne aspekty dwujęzyczności (s. 341–352). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
9.Arcisz, A. (2003). Psychologiczne aspekty procesu uczenia się języka obcego. W: H. Komorowska (red.), Reforma w nauce języka obcego. Nowe programy i podręczniki (s. 29–38). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
10.Arnberg, L. (1987). Raising children bilingually: The pre-school years. Clevedon: Multilingual Matters.
11.Aronin, L. (2019). What is multilingualism? W: D. Singleton, L. Aronin (red.), Twelve Lectures in Multilingualism (s. 3–34). Bristol: Multilingual Matters.
12.Auer, P. (1995). The pragmatics of code-switching: A sequential approach. W: P. Muysken, L. Milroy (red.), One speaker, two languages. Cambridge. Cross-disciplinary perspectives on code-switching (s. 115–135). Cambridge: Cambridge University Press.
13.Baker, C. (1995). A Parents’ and Teachers’ Guide to Bilingualism. Bristol: Multilingual Matters.
14.Baker, C. (2011). Foundations of Bilingual Education and Bilingualism. Bristol: Multilingual Matters.
15.Barac, R., Bialystok, E. (2012). Bilingual effects on cognitive and linguistic development: Role of language, cultural background and education. Child Development, 83(2), 413–422.
16.Bawej, I. (2019). Transfer językowy i jego negatywne aspekty w relacji język ojczysty – język obcy, pierwszy język obcy – drugi język obcy. Pobrane z: https://www.wszpwn.com. pl/wydarzenie/transfer-jezykowy-i-jego-negatywne-aspekty-w-relacji-jezyk-ojczysty- -jezyk-obcy-pierwszy-jezyk-obcy-drugi-jezyk-obcy,416.html (2.12.2022).
17.Baynham, M., De Fina, A. (2017). Narrative analysis in migrant and transnational contexts. W: M. Martin-Jones, D. Martin (red.), Researching Multilingualism. Critical and ethnographic perspectives (s. 31–45). London/New York: Routledge.
18.Bertelle, L. (2011). Dwujęzyczność w świetle najnowszych badań naukowych. Lingwistyka Stosowana, 4, 241–249.
19.Besemeres, M. (2004). Different languages, different emotions? Perspectives from autobiographical literature. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 25(2–3), 140–158.
20.Bhatia, T.K. (2007). Introduction. W: T.K. Bhatia, W.C. Ritchie (red.), The Handbook of Bilingualism (s. 5–6). Oxford: Blackwell.
21.Bhatia, T.K., Ritchie, W.C. (red.) (2004). The Handbook of Bilingualism. Oxford: Blackwell Publishing.
22.Bialystok, E. (2005). Consequences of bilingualism for cognitive development. W: J. Kroll, A. De Groot (red.), Handbook of Bilingualism: Psycholinguistic Approaches (s. 417–432). New York: Oxford University Press. (tłum.) Psychologiczne aspekty dwujęzyczności (2007), I. Kurcz (red.), Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 269–295.
23.Bialystok, E. (2017). L’acquisition d’une deuxième langue, le bilinguisme pendant la petite enfance et leur impact sur le développement cognitif précoce. W: R.E. Tremblay, M. Boivin, R. DeV. Peters (red.), Encyclopédie sur le développement des jeunes enfants. Pobrane z: https://www.enfant-encyclopedie.com/deuxieme-langue/selon-experts/ lacquisition-dune-deuxieme-langue-le-bilinguisme-pendant-la-petite (11.10.2023).
24.Bialystok, E., Craik, F., Klein, R., Viswanathan, W. (2004). Bilingualism, aging and cognitive control: Evidence from the Simon task. Psychology and Aging, 19(2), 290–303.
25.Bialystok, E., Martin, M.M. (2004). Attention and inhibition in bilingual children: Evidence from the dimensional change card sort task. Developmental Science, 7(3), 325–339.
26.Bialystok, E., Martin, M.M., Viswanathan, M. (2005). Bilingualism across the lifespan: The rise and fall of inhibitory control. International Journal of Bilingualism, 9(1), 103–119.
27.Bialystok, E., Senman, L. (2004). Executive processes in appearance-reality tasks: The role of inhibition of attention and symbolic representation. Child Development, 75(2), 562–579.
28.Biedroń, A. (2009). Czy neurologia ma zastosowanie w dydaktyce nauczania języków obcych? W: M. Pawlak, M. Derenowski, B. Wolski (red.), Problemy współczesnej dydaktyki języków obcych (s. 29–38). Poznań: Wydział Pedagogiczno-Artystyczny UAM.
29.Bloomfield, L. (1933). Language. New York: Holt.
30.Bohn, R. (2003). Probleme der Wortschatzarbeit. Berlin: Langenscheidt.
31.Boratyńska-Sumara, J. (2015). Specyficzne cechy wielojęzyczności indywidualnej nabywanej w kontakcie szkolnym: Analiza na przykładzie studentów specjalności filologia angielska z językiem dodatkowym – język niemiecki. Lingwistyka Stosowana, 12, 15–33.
32.Borecka, V.E. (2016). Rola języka ojczystego w nauczaniu języków obcych – założenia teoretyczne oraz propozycje rozwiązań metodycznych. W: E. Awramiuk, M. Karolczuk (red.), Z problematyki kształcenia językowego (t. 6) (s. 149–170). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
33.Bracki, A. (2009). Surżyk. Historia i teraźniejszość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
34.Brzeziński, J. (1987). Podstawy glottodydaktyczne nauczania języka polskiego dzieci polonijnych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
35.Bunta, F., Ingram, D. (2007). The acquisition of speech rhythm by bilingual Spanishand English-speaking 4- and 5-year-old children. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 50(4), 999–1014.
36.Busch, B. (2017). Biographical approaches to research in multilingual settings. W: M. Martin- -Jones, D. Martin (red.), Researching Multilingualism. Critical and ethnographic perspectives (s. 46–59). London/New York: Routledge.
37.Butler, Y.G. (2013). Bilingualism/multilingualism and second language acquisition. W: T.K. Bhatia, W.C. Ritchie (red.), The Handbook of Bilingualism and Multilingualism (s. 114–144). Malden: Blackwell.
38.Cabrejas-Peñuelas, A.B. (2012). The compensation strategies of an advanced and a less advanced language learner: A case study. Theory and Practice in Language Studies, 2(7), 1341–1354.
39.Carlson, S.M., Meltzoff, A.N. (2008). Bilingual experience and executive functioning in young children. Developmental Science, 11(2), 282–298.
40.Chibaka, E.F. (2018). Advantages of bilingualism and multilingualism: Multidimensional research findings. W: S.B. Chumbow (red.), Multilingualism and Bilingualism (s. 15–36). London: IntechOpen.
41.Chira, O. (2023). Sprachentwicklung im Kontext von Mehrsprachigkeit. Praxisbericht über die Analyse von Sprachbiografien. W: Managementul educaţional: realizări şi perspective de dezvoltare: Materialele Conferinţei ştiinţifice internaţionale, ediţia a 4-a (s. 54–59). Pobrane z: http://dspace.usarb.md:8080/jspui/handle/123456789/5944 (3.02.2024).
42.Chłopek, Z. (2011). Nabywanie języków trzecich i kolejnych oraz wielojęzyczność. Aspekty psycholingwistyczne (i inne). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
43.Chung, H.H. (2006). Code switching as a communicative strategy: A case study of Korean-English bilinguals. Bilingual Research Journal, 30(2), 293–307. DOI: 10.1080/15235882.2006.10162878.
44.Cieszyńska, J. (2006). Dwujęzyczność, dwukulturowość – przekleństwo czy bogactwo? O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
45.Ciszewska-Psujek, U. (2020). Trudności fonetyczno-fonologiczne osób uczących się języka polskiego jako obcego w perspektywie logopedyczno-glottodydaktycznej. Logopedia, 49(2), 199–217.
46.Ciuk, S., Latusek-Jurczak, D. (2012). Etyka w badaniach jakościowych. W: D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Metody i narzędzia. Tom 1 (s. 23–40). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
47.Cockiewicz, W. (2013). Jak uporządkować terminologiczny chaos w glottodydaktyce i po co? LingVaria, 1(15), 201–213.
48.Craik, F.I., Bialystok, E., Freedman, M. (2010). Delaying the onset of Alzheimer disease: bilingualism as a form of cognitive reserve. Neurology, 75(19), 1726–1729.
49.Cummins, J. (2000). Language, power, and pedagogy. Bilingual children in the crossfire. Clevedon: Multilingual Matters.
50.Cunningham, U. (2020). Growing Up with Two Languages. A Practical Guide for Multilingual Families and Those Who Support Them (ed. 4). New York: Routledge.
51.Curdt-Christiansen, X.L. (2018). Family language policy. W: J.W. Tollefson, M. Pérez- -Milans (red.), The Oxford Handbook of Language Policy and Planning (s. 420–441). New York: Oxford University Press.
52.Czarnecka, M. (2013). Lernen Erwachsene Fremdsprachen anders? Motivation, Einstellungen, Angst als affektive Variablen im Zweitspracherwerb bei Erwachsenen und Kindern. Germanica Wratislaviensia, 137, 181–192.
53.Czerwonka, A., Lib, W. (2019). Motywy wyboru studiów przez studentów – sprawozdanie z badań pilotażowych. Edukacja – Technika – Informatyka, 30(4), 298–303.
54.Darcy, N.T. (1953). A review of literature on the effects of bilingualism upon the measurement of intelligence. Journal of Genetic Psychology, 82, 21–57.
55.de Bot, K. (2004). The multilingual lexicon. Modelling selection and control. The International Journal of Multilingualism, 1(1), 17–32.
56.de Bot, K., Lowie, W., Verspoor, M. (2007). A dynamic systems theory approach to second language acquisition. Bilingualism: Language and Cognition, 10(1), 7–21.
57.de Houwer, A. (2007). Parental language input patterns and children’s bilingual use. Applied Psycholinguistics, 28(3), 411–424.
58.De Keyser, R., Larson-Hall, J. (2005). What does the critical period really mean? W: J.F. Kroll, A.M.B. de Groot (red.), Handbook of Bilingualism. Psycholinguistic Approaches (s. 88–108). New York: Oxford University Press.
59.Denzin, N.Y., Lincoln, Y. (2009). Metody badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
60.Dębski, R. (2015). Phonological patterns in the speech of Polish English bilingual children in Australia. Initial findings. LingVaria, 10(20), 27–40. DOI: 10.12797/LV.10.2015.20.03.
61.Dietrich, R. (2004). Erstsprache – Muttersprache. W: U. Ammon, N. Dittmar, K.J. Mattheier, P. Trudgill (red.), Sociolinguistics. An International Handbook of the Science of Language and Society (s. 305–311). Berlin: de Gruyter.
62.Długosz, P. (2015). Zjawisko edukacji transgranicznej na przykładzie ukraińskich studentów na Podkarpaciu. Youth Policy: Problems and Prospects, 6, 161–168.
63.Długosz, P. (2018). Integracja ukraińskich studentów podejmujących naukę w Polsce. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2(168), 67–92.
64.Dörnyei, Z. (2015). Research Methods in Applied Linguistics. Quantitative, Qualitative, and Mixed Methodologies. Oxford: Oxford University Press.
65.Drabczuk, M. (2022). Przyśpieszona ukrainizacja językowa. Komentarze IEŚ, 676 (188/2022), 1–2.
66.Duszczyk, M., Kaczmarczyk, P. (2022). Wojna i migracja: napływ uchodźców wojennych z Ukrainy i możliwe scenariusze na przyszłość. CMR Spotlight, 4(39), 2–14.
67.Düwell, H. (1979). Fremdsprachenunterricht im Schülerurteil. Untersuchungen zu Motivation, Einstellungen und Interessen von Schülern im Fremdsprachenunterricht. Schwerpunkt Französisch. Tübingen: Narr.
68.Dyszak, A. (1996). Wstęp do słowotwórstwa w ramach gramatyki opisowej języka polskiego na studiach polonistycznych. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Filologiczne. Filologia Polska, 40(17), 209–231.
69.Eberhardt, P. (2009). Twórcy ukraińskiej geopolityki. Przegląd Geograficzny, 81(2), 145–171.
70.Ecke, P. (2003). Book Review: Philip Herdina and Ulrike Jessner: A Dynamic Model of Multilingualism. Multilingual Matters, 2002. Applied Linguistics, 24(1), 125–129.
71.Edmondson, W., House, J. (1993). Einführung in die Sprachlehrforschung. Tübingen–Basel: Francke.
72.Fałowski, A. (2011). Język ukraiński. W: B. Oczkowa, E. Szczepańska, przy współpracy T. Kwoki (red.), Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny (s. 127–144). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
73.Field, F. W. (2011). Key concepts in bilingualism. Basingstoke–New York: Palgrave Macmillan.
74.Flick, U. (2010). Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
75.Flick, U. (2011). Jakość w badaniach jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
76.García, O. (2009). Bilingual education in the 21st century: a global perspective. Oxford–Malden: Wiley-Blackwell.
77.Gardner, R.C., Lambert, W.E. (1972). Attitudes and Motivation in Second Language Learning. Rowley: Newbury House Publishers.
78.Garncarek, P. (2018). Nauczanie dzieci języków obcych w kontekście akwizycji pierwszego języka. Postscriptum Polonistyczne, 2(22), 13–24.
79.Gasińska, M. (2016). Studenci z Ukrainy w Polsce. Uwarunkowania, oczekiwania i opinie w świetle badania ewaluacyjnego w AFiB Vistula. Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, 47(2), 127–147.
80.Gergało-Dąbek, N. (2019). Pierwsza w niepodległej Ukrainie ustawa o języku ukraińskim. Analizy/Społeczeństwo, 23.
81.Gibbs, G. (2015). Analizowanie danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
82.Głoskowska-Sołdatow, M. (2010). Wybrane aspekty motywowania uczniów do nauki. W: E. Jaszczyszyn, J. Szada-Borzyszkowska (red.), Edukacja dziecka: mity i fakty (s. 422–431). Białystok: Trans Humana.
83.Głuszkowski, M. (2011). Socjologizm teorii badań dwujęzyczności Uriela Weinreicha. Roczniki Historii Socjologii, 1, 101–117.
84.Goldstein, B.A., Gildersleeve-Neumann, C.E. (2015). Bilingualism and Speech Sound Disorders. Current Developmental Disorders Reports, 2, 237–244.
85.Gorąca-Sawczyk, G. (2014). Różnorodność technik uczenia się słownictwa w języku obcym. Neofilolog, 2(43/2), 181–192. DOI: 10.14746/n.2014.43.2.4.
86.Gould, S.J. (1981). The mismeasure of man. New York: Norton.
87.Górska, A. (2015). Błędy studentów z Ukrainy – zapobieganie i eliminacja w grupach o zróżnicowanych możliwościach (na podstawie doświadczeń Centrum Partnerstwa Wschodniego Uniwersytetu Opolskiego). Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 22, 357–370.
88.Grosjean, F. (1982). Life with two languages: an introduction to bilingualism. Cambridge: Harvard University Press.
89.Grosjean, F. (1997). The bilingual individual. Interpreting, 2(1–2), 163–187.
90.Grosjean, F. (2000). Myths about bilingualism. Pobrane z: https://www.francoisgrosjean. ch/myths_en.html (9.12.2022).
91.Grosjean, F. (2010). Bilingual. Life and Reality. Cambridge–London: Harvard University Press.
92.Grosjean, F., Byers-Heinlein, K. (2018). The Listening Bilingual. Speech Perception, Comprehension and Bilingualism. Hoboken: Wiley-Blackwell.
93.Grotjahn, R. (2005). Je früher, desto besser? – Neuere Befunde zum Einfluss des Faktors „Alter” auf das Fremdsprachenlernen. W: H. Pürschel, T. Tinnefeld (red.), Moderner Fremdsprachenerwerb zwischen Interkulturalität und Multimedia: Reflexionen und Anregungen aus Wissenschaft und Praxis. Fremdsprachen in Lehre und Forschung (FLF) 38 (s. 186–202). Bochum: AKS-Verlag.
94.Gudkova, S. (2012). Wywiad w badaniach jakościowych. W: D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Metody i narzędzia. Tom 2 (s. 111–129). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
95.Gugenberger, E. (2011). Hybridität und Translingualität: lateinamerikanische Sprachen im Wandel. W: E. Gugenberger, K. Sartingen (red.), Hybridität – Transkulturalität – Kreolisierung. Innovation und Wandel in Kultur, Sprache und Literatur Lateinamerikas (s. 11–49). Wien: LIT Verlag.
96.GUS (2013). Wybory ścieżki kształcenia a sytuacja zawodowa Polaków. Pobrane z: https:// stat.gov.pl/ (6.02.2022).
97.GUS (2019). Populacja cudzoziemców w Polsce w czasie COVID-19. Pobrane z: https://stat. gov.pl (6.02.2022).
98.GUS (2022). Szkolnictwo wyższe w roku akademickim 2021/2022 (wyniki wstępne). Pobrane z: https://stat.gov.pl (23.11.2022).
99.GUS (2024). Szkolnictwo wyższe w roku akademickim 2022/2023 (wyniki wstępne). Pobrane z: https://stat.gov.pl (3.02.2024).
100.Haugen, E. (1956). Bilingualism in the Americas. Alabama: American Dialect Society.
101.Haugen, E. (1969). The Norwegian Language in America: A Study in Bilingual Behavior. Bloomington: Indiana University Press.
102.Hensel, P., Glinka, B. (2012). Teoria ugruntowana. W: D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Podejścia i teorie. Tom 1 (s. 89–113). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
103.Hentschel, G. (2014). „Trasjanka” und „Suržyk” – zum Mischen von Sprachen in Weißrussland und der Ukraine: Einführung in die Thematik und Ausblick auf den Band. W: G. Hentschel, O. Taranenko, S. Zaprudski (red.), Trasjanka und Suržyk – gemischte weißrussisch-russische und ukrainisch-russische Rede. Sprachlicher Inzest in Weißrussland und der Ukraine (s. 1–26). Frankfurt am Main: Peter Lang.
104.Herdina, P., Jessner, U. (2002). A Dynamic Model of Multilingualism. Perspectives of Change in Psycholinguistics. Clevedon: Multilingual Matters.
105.Heryng, J., Obrębska, M. (2018). Czy dwujęzyczność sprzyja kreatywności? Doniesienie z badań. Investigationes Linguisticae, XLII, 2–11.
106.Heyd, G. (1991). Deutsch lehren – Grundwissen für den Unterricht in Deutsch als Fremdsprache. Frankfurt am Main: Diesterweg.
107.Hofmański, W. (2012). Języki w kontakcie. Fenomen słowiańskiej komunikatywności. Slavia Occidentalis, 69, 91–107.
108.Hrycak, J. (2000). Historia Ukrainy 1772–1999: narodziny nowoczesnego narodu. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej.
109.Hudson, R.A. (1996). Sociolinguistics (2nd ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
110.Hufeisen, B. (1991). Englisch als erste und Deutsch als zweite Fremdsprache. Frankfurt am Main: Peter Lang.
111.Hufeisen, B. (1998). L3 – Stand der Forschung – Was bleibt zu tun? W: B. Hufeisen, B. Lindemann (red.), Teritärsprachen. Theorien, Modelle, Methoden (s. 169–183). Tübingen: Stauffenberg.
112.Hufeisen, B. (2000). Dritt- und Teritärsprachenforschung. Flensburger Papiere zur Mehrsprachigkeit und Kulturenvielfalt im Unterricht, Universität Flensburg.
113.Hufeisen, B. (2010). Bilingualität und Mehrsprachigkeit. W: W. Hallet, F.G. Königs (red.), Handbuch Fremsprachendidaktik (s. 376–381). Seelze-Velber: Kallmeyer.
114.Hufeisen, B., Marx, N. (red.) (2004). Beim Schwedischlernen waren Englisch und Deutsch ganz hilfsvoll. Untersuchungen zum multiplen Sprachenlernen. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag (Forum Angewandte Linguistik 44).
115.Hufeisen, B. Marx, N. (red.) (2007). EuroComGerm: Die Sieben Siebe. Germanische Sprachen lesen lernen. Aachen: Shaker.
116.Izdebska-Długosz, D. (2017). Transfer jako pojęcie kluczowe w analizie błędów studentów ukraińskojęzycznych w polszczyźnie. W: R. Kordonski, O. Kordonska, Ł. Muszyński (red.), Ukraina – Polska: doświadczenia oraz perspektywy strategicznego partnerstwa (t. 3) (s. 101–112). Lwów–Olsztyn: Lwowski Uniwersytet Narodowy im. I. Franki.
117.Izdebska-Długosz, D. (2022). Nauczanie i uczenie się języków obcych w kontraście z językami wschodniosłowiańskimi w opinii Słowian wschodnich – raport z badań. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Ad Didacticam Litterarum Polonarum Et Linguae Polonae Pertinentia, 13(359), 30–43.
118.Jakosz, M. (2018). Zum Einfluss affektiver Faktoren auf den frühen Fremdsprachenerwerb im Elementarbereich durch den narrativen Ansatz. Glottodidactica, 45(1), 49–66.
119.Jakosz, M. (2020). Stellenwert des Deutschlernens in Polen – empirische Befunde zur Motivation zum Fremdsprachenlernen. Prace Językoznawcze, XXII(1), 61–85. Jakowenko, N. (2011). Historia Ukrainy do 1795 roku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
120.Janaszek, K. (2019). Dwie sfery osobowości studenta rusycysty. Przegląd Rusycystyczny, 2(166), 201–214.
121.Janaszek, K. (2021). Kompetencje użytkowników języka obcego. Wiedza socjokulturowa i kompetencja socjolingwistyczna studentów rusycystów. Studia Rossica Posnaniensia, 46(2), 281–291.
122.Janicka, M. (2011). Środowisko społeczne i szkolne ucznia a efektywność procesu nauczania i uczenia się języków obcych. Neofilolog, 36, 37–53.
123.Jarecki, W. (2008). Motywy wyboru studiów i kierunku studiów wyższych. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 3, 143–153.
124.Jarecki, W. (2015). Motywacje przy podejmowaniu studiów wyższych ekonomicznych. Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym, 18(3), 133–141.
125.Jemielniak, D. (2012). Badania jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
126.Jespersen, O. (1922). Language. New York: Holt.
127.Jung, B., Günther, H. (2016). Erstsprache, Zweitsprache, Fremdsprache. Eine Einführung (3. Aufl.). Weinheim–Basel: Beltz.
128.Juszczyk, S. (2013). Badania jakościowe w naukach społecznych. Szkice metodologiczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
129.Kaliska, M. (2018). Model uczenia języków obcych w szkole wyższej na przykładzie języka włoskiego. Założenia teoretyczne, metodologia nauczania i zintegrowany rozwój kompetencji. W: S. Grucza (red.), Studi@ Naukowe 42. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Komunikacji Specjalistycznej i Interkulturowej Uniwersytet Warszawski.
130.Kang, H.S. (2015). Korean Families in America: Their Family Language Policies and Home- -Language Maintenance. Bilingual Research Journal, 38(3), 275–291.
131.Kapera, I. (2017). Motywy wyboru i oczekiwania studentów z Ukrainy wobec kształcenia na kierunkach związanych z turystyką. Turyzm, 27(1), 19–23.
132.Kärchner-Ober, R. (2009). The German Language is Completely Different from the English Language: Besonderheiten des Erwerbs von Deutsch als Teritärsprache nach Englisch und einer Nicht-Indogermanischen Erstsprache. Tübingen: Stauffenberg.
133.Katchan, O. (2006). Wczesna dwujęzyczność – sprzymierzeniec czy nieprzyjaciel? W: I. Kurcz (red.), Psychologiczne aspekty dwujęzyczności (s. 155–172). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
134.Kenné, A. (2015). Motivation und Demotivation im Deutschunterricht an der Universität Dschang. Informationen Deutsch als Fremdsprache, 42(1), 71–86.
135.Khan, K. (2017). The risks and gains of a single case study. W: M. Martin-Jones, D. Martin (red.), Researching Multilingualism. Critical and ethnographic perspectives (s. 60–72). London–New York: Routledge.
136.Kharkhurin, A.V. (2007). The role of cross-linguistic and cross-cultural experiences in bilingual’s divergent thinking. W: I. Kecskes, L. Albertazzi (red.), Cognitive Aspects of Bilingualism (s. 175–210). Dordrecht: Springer.
137.Kharkhurin, A.V. (2008). The effect of linguistic proficiency, age of second language acquisition, and length of exposure to a new cultural environment on bilinguals’ divergent thinking. Bilingualism: Language and Cognition, 11(2), 225–243.
138.Kiermasz, Z. (2015). Dwujęzyczność i wielojęzyczność – problemy terminologiczne w badaniach nad wieloma językami. Konińskie Studia Językowe, 3(4), 451–465.
139.Klein, W. (1996). Language acquisition at different ages. W: D. Magnusson (red.), The Lifespan Development of Individuals: Behavioral, Neurobiological, and Psychosocial Perspectives: A Synthesis (s. 244–264). Cambridge: Cambridge University Press.
140.Kleppin, K. (2001). Motivation – Nur ein Mythos? Deutsch als Fremdsprache, 38(4), 219–225.
141.Kliś, M. (2016). Psychologiczne podstawy i korzyści wynikające z uczenia się języków obcych. Państwo i Społeczeństwo, 3, 113–129.
142.Kohler, F.H. (1975). Zwischensprachliche Interferenzen. Eine Analyse syntaktischer und semantischer Interferenzfehler des Deutschen im Russischen. Tübingen: Narr.
143.Kolber, M. (2015). Strategie uczenia się języka angielskiego w liceach ogólnokształcących. Polish Journal of Continuing Education, 3, 30–38.
144.Komorowska, H. (1975). Nauczanie gramatyki języka obcego a interferencja. Warszawa: WSiP.
145.Komorowska, H. (2005). Metodyka nauczania języków obcych. Warszawa: Fraszka Edukacyjna.
146.Kondrat, D. (2017). Kreatywne uczenie się słownictwa. Języki Obce w Szkole, 3, 47–53.
147.Konecki, K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
148.König, K. (2016). Erstsprache – Herkunftssprache – Muttersprache. Sprachbiographische Zugriffe von Deutsch-Türkinnen auf den Ausdruck Muttersprache. W: M. Raml (red.), Deutsch-türkische Sprachbiographien (s. 269–294). Würzburg: Königshausen & Neumann.
149.Kostro-Olechowska, K. (2014). Różnice kulturowe w nauczaniu języka polskiego jako obcego licealistów z polskimi korzeniami ze Wschodu. Języki Obce w Szkole, 1, 109–112.
150.Kovács, A.M., Mehler, J. (2009). Cognitive gains in 7-month-old bilingual infants. Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA, 106(16), 6556–6560.
151.Krashen, S.D., Terrell, T.D. (1983). The natural approach: Language acquisition in the classroom. Hayward, Calif: Alemany Press.
152.Krasowicz-Kupis, G., Dudka, M.J. (2023). Strategie uczenia się osób wielojęzycznych. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 42(1), 101–121.
153.Krawczuk, A. (2013). Co i jak myślą o polszczyźnie jej ukraińskojęzyczni użytkownicy (na podstawie badań nad świadomością normatywną studentów polonistyki lwowskiej). W: A. Rabczuk (red.), Edukacja międzykulturowa. Forum Glottodydaktyczne. Materiały z Konferencji Naukowej (s. 95–116). Warszawa: Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców POLONICUM Uniwersytetu Warszawskiego.
154.Krawczyk, A., Lorenc, A. (2019). Diagnoza artykulacji u dzieci dwujęzycznych wychowujących się w środowisku polsko-amerykańskim. Logopedia, 48(2), 307–334.
155.Księżyk, F. (2023). Die Auswirkung sprachbiographischer und sprachideologischer Faktoren auf den Sprachgebrauch bilingualer Sprecher:innen. Prace Językoznawcze, 25(1), 21–40.
156.Księżyk, F. (2008). Die deutsche Sprachinsel Kostenthal. Geschichte und Gegenwart. Berlin: Trafo Verlag.
157.Kubicek, P. (2008). The history of Ukraine. Westport, London: Greenwood Press.
158.Kubiciel-Lodzińska, S. (2012). Możliwości pozyskiwania studentów spoza Unii Europejskiej w kontekście przemian następujących w szkolnictwie wyższym województwa opolskiego – wyniki badań. Barometr Regionalny, 2(28), 101–105.
159.Kurcz, I. (red.) (2006). Psychologiczne aspekty dwujęzyczności. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
160.Kurcz, I. (2011). Charakterystyka kompetencji językowej – reprezentacje umysłowe. W: I. Kurcz, H. Okuniewska (red.), Język jako przedmiot badań psychologicznych. Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka (s. 249–268). Warszawa: Academica.
161.Kvale, S. (2010). Prowadzenie wywiadów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
162.Kyrc, B. (2016). Kompetencja fonologiczna a dojrzałość szkolna dziecka dwujęzycznego w Polsce. W: R. Dębski, W.T. Miodunka (red.), Bilingwizm polsko-obcy dziś: od teorii i metodologii badań do studiów przypadków (s. 133–146). Kraków: Księgarnia Akademicka.
163.Labov, W. (1984). Field methods of the project on linguistic change and variation. W: J. Baugh, J. Sherzer (red.), Language in use: Readings in sociolinguistics (s. 28–66). Englewood Cliffs: Prentice Hall.
164.Lado, R. (1957). Linguistics across cultures. Ann Arbor: The University of Michigan Press.
165.Lado, R. (1967). Moderner Sprachunterricht. Eine Einführung auf wissenschaftlicher Grundlage. München: Max Heuber Verlag.
166.Landry, R.S. (1974). A comparison of second language learners and monolinguals on divergent thinking tasks at the elementary school level. The Modern Language Journal, 58, 10–15.
167.Laskowski, R. (2009). Język w zagrożeniu. Przyswajanie języka polskiego w warunkach polsko-szwedzkiego bilingwizmu. Kraków: Universitas.
168.Lenneberg, E. (1967). Biological Foundations of Language. New York: Wiley.
169.Leopold-Mudrack, A. (1998). Fremdsprachenerziehung in der Primarstufe: Voraussetzungen, Konzept, Realisierung. Münster: Waxmann.
170.Lewandowska, I. (2004). Wywiad jako technika zdobywania informacji źródłowych w badaniu historii najnowszej. Echa Przeszłości, 5, 279–299.
171.Lipczuk, R. (1985). Semantische Relationen im Bereich der Lexikalischen Tautonyme im Deutschen und Polnischen. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego DCCLXXXII, 61–72.
172.Lipczuk, R. (1992). Internacjonalizmy a „fałszywi przyjaciele tłumacza”. W: J. Maćkiewicz, J. Siatkowski (red.), Kontakty języka polskiego z innymi językami na tle kontaktów kulturowych (s. 135–143). Wrocław: Wiedza o Kulturze.
173.Lipczuk, R. (2000). „Fałszywi przyjaciele tłumacza” w słownikach niemiecko-polskich. W: A. Kątny, K. Hejwowski (red.), Problemy frazeologii i leksykografii (s. 13–21). Olecko: Wszechnica Mazurska.
174.Lipińska, E. (2003). Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
175.Lipińska, E. (2013). Polskość w Australii. O dwujęzyczności, edukacji i problemach adaptacyjnych Polonii na antypodach. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
176.Lipińska, E., Seretny, A. (2012). Między językiem ojczystym a obcym. Nauczanie i uczenie się języka odziedziczonego na przykładzie chicagowskiej diaspory polonijnej. Kraków: Księgarnia Akademicka.
177.Löschmann, M. (1993). Effiziente Wortschatzarbeit. Alte und neue Wege. Frankfurt am Main: Peter Lang.
178.Luchtenberg, S. (2000). Interkulturelle Wortschatzarbeit. W: P. Kühn (red.), Studien zu Deutsch als Fremdsprache V. Wortschatzarbeit in der Diskussion (s. 223–248). Hildesheim– Zürich–New York: Georg Olms Verlag.
179.Macalister, J., Mirvahedi, S.H. (2017). Beginnings. W: J. Macalister, S.H. Mirvahedi (red.), Family language policies in a multilingual world: Opportunities, challenges, and consequences (s. 1–10). New York: Routledge.
180.Mackey, A., Gass, S.M. (2016). Second Language Research. Methodology and Design. New York: Taylor & Francis.
181.Mackey, W. (1962). The description of bilingualism. Canadian Journal of Linguistics/Revue Canadienne de Linguistique, 7(2), 51–85.
182.Macnamara, J. (1966). Bilingualism and primary education. Edinburgh: Edinburgh University Press.
183.Majewska, R. (2018). Autonomia w klasach dwujęzycznych: sprawozdanie z badań jakościowych. Forum Filologiczne Ateneum, 1(6), 171–185. DOI: 10.36575/2353-2912/1(6)2018.171.
184.Matras, Y. (2009). Language contact. Cambridge: Cambridge University Press.
185.Matusiak, Ł. (2019). Integracja językowo-kulturowa studentów z Białorusi, Rosji i Ukrainy podejmujących studia na polskich uczelniach. Annales Universitatis Mariae Curie- -Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia, 32(2), 149–160. DOI: 10.17951/j.2019.32.2.149-160.
186.Mericka, K. (2017). Motive für das Lernen von Deutsch als Fremdsprache am Wellesley College (USA) und an der Universidade Federal de Minas Gerais (Brasilien). Informationen Deutsch als Fremdsprache, 44(5), 641–659.
187.Michalik, M., Czaplewska, E., Solak, A., Szkotak, A. (2019). Tempo artykulacji i tempo mówienia w dwujęzyczności równoczesnej niezrównoważonej (na przykładzie wypowiedzi tworzonych przez dzieci flamandzko-polskojęzyczne). Język Polski, 99(1), 26–37.
188.Miński, R. (2017). Wywiad pogłębiony jako technika badawcza. Możliwość wykorzystania IDI w badaniach ewaluacyjnych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 13(3), 30–51. DOI: 10.18778/1733-8069.13.3.02.
189.Miodunka, W.T. (1977). Język polski a współczesne metody nauczania języków obcych (cz. 1). Przegląd Polonijny, 131–141.
190.Miodunka, W.T. (2003). Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii. W stronę lingwistyki humanistycznej. Kraków: Universitas.
191.Miodunka, W.T. (2013). O definiowaniu języków ojczystego i obcego oraz o „terminologicznym chaosie” w glottodydaktyce – polemicznie. LingVaria, 2(16), 275–283.
192.Miodunka, W.T. (2016). Biografia językowa jako jedna z metod badania dwujęzyczności. W: R. Dębski, W.T. Miodunka (red.), Bilingwizm polsko-obcy dziś: od teorii i metodologii badań do studiów przypadków (s. 49–87). Kraków: Księgarnia Akademicka.
193.Müller, B.D. (1994). Wortschatzarbeit und Bedeutungsvermittlung. Berlin: Langenscheidt.
194.Müller, N., Kupisch, T., Schmitz, K., Cantone, K. (2011). Einführung in die Mehrsprachigkeitsforschung (3. Aufl.). Tübingen: Narr Verlag.
195.Muñoz, C. (2008). Age-related differences in foreign language learning. Revisiting the empirical evidence. International Review of Applied Linguistics in Language Teaching, 46(3), 197–220.
196.Muszyński, M. (2010). Hiperpoligloci – anomalia czy rezultat ciężkiej pracy, czyli o tym, co wyróżnia językowych geniuszy. Rocznik Kognitywistyczny, 4, 129–136.
197.Nicińska, M. (2000). Indywidualne wywiady pogłębione i zogniskowane wywiady grupowe – analiza porównawcza. ASK: Research and Methods, 8, 39–50.
198.Niestorowicz, T. (2014). Zjawisko interjęzyka w procesie przyswajania języka drugiego. Logopedia, 43–44, 33–42.
199.Najwyższa Izba Kontroli (2021). Kształcenie cudzoziemców na polskich uczelniach. Pobrane z: https://www.nik.gov.pl (24.01.2022).
200.Nowacka, D. (2017). Polacy uczą się ukraińskiego. Wpływ czynnika typologicznego na procesy przyswajania języków obcych. Studia Ukrainica Posnaniensia, 5, 143–150.
201.OECD (2022). Pobrane z: https://www.oecd.org/en/publications/education-at-a-glance- -2022_3197152b-en/full-report.html (24.01.2022).
202.Olariu, A. (2007). Individuelle Mehrsprachigkeit und begriffliche Gegenüberstellung von: Erstsprache, Muttersprache, Zweitsprache und Fremdsprache. Philologica Jassyensia, 2(06), 301–306.
203.Olpińska-Szkiełko, M. (2009). Nauczanie dwujęzyczne w świetle badań i koncepcji glottodydaktycznych. Warszawa: Euro-Edukacja.
204.Olpińska-Szkiełko, M. (2013). Wychowanie dwujęzyczne w przedszkolu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Kulturologii i Lingwistyki Antropocentrycznej.
205.Olpińska-Szkiełko, M. (2014). Glottodydaktyczne implikacje lingwistycznych badań nad dwujęzycznością i koncepcji wychowania dwujęzycznego. Lingwistyka Stosowana, 9, 103–115.
206.Olpińska, M. (2004). Wychowanie dwujęzyczne. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych Uniwersytetu Warszawskiego.
207.Olszański, T. (2012). Problem językowy na Ukrainie. Próba nowego spojrzenia. Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich.
208.OPI (2023). Cudzoziemcy na uczelniach w Polsce. Pobrane z: www.opi.org.pl.
209.Otwinowska, A., Banasik-Jemielniak, N., Białecka-Pikul, M., Kiebzak-Mandera, D., Kuś, K., Miękisz, A., Szewczyk, J., Cywińska, M., Kacprzak, A., Karwala, M., Kołak, J., Łuniewska, M., Mieszkowska, K., Wodniecka, Z., Haman, E. (2012). Dwujęzyczność u progu edukacji szkolnej – interdyscyplinarny projekt badawczy. Neofilolog, 39(1), 7–29.
210.Oxford, R.L. (1990). Language Learning Strategies: What Every Teacher Should Know. New York: Newbury House.
211.Oxford, R.L. (2003). Language learning styles and strategies: concepts and relationships. International Review of Applied Linguistics and Language Teaching, 41, 271–278.
212.Oxford, R.L. (2017). Teaching and Researching Language Learning Strategies: Self-Regulation in Context (2nd ed.). Applied Linguistics in Action. New York: Routledge.
213.Oxford, R.L. (2018). Language Learning Strategies. W: A. Burns, J.C. Richards (red.), The Cambridge Guide to Learning English as a Second Language (s. 81–90). Cambridge: Cambridge University Press.
214.Ó hIfearnáin, T. (2013). Family language policy, first language Irish speaker attitudes and community–based response to language shift. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 34(4), 348–365.
215.Pavlenko, A. (2002). Bilingualism and emotions. Multilingua, 21(1), 45–78. DOI: 10.1515/ mult.2002.004.
216.Peal, E., Lambert, W.E. (1962). The relation of bilingualism to intelligence. Psychological Monographs, 76(27), 1–23.
217.Pearson, B.Z. (2008). Raising a bilingual child. A step-by-step guide for parents. New York: Living Language.
218.Pędrak, A. (2018). Wielowymiarowość dwujęzyczności dzieci (w kontekście emigracji). Społeczeństwo. Edukacja. Język, 7, 149–163.
219.Pfeiffer, W. (2001). Nauka języków obcych: od praktyki do praktyki. Poznań: Wagros.
220.Pietnoczka, P. (2018). Sytuacja językowa na Ukrainie w świetle powszechnego spisu ludności oraz badań socjologicznych. Sprawy Narodowościowe Seria nowa, 50, 1–14. DOI: 10.11649/sn.1671.
221.Pilch, T., Bauman, T. (2010). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
222.Podhorodecki, L. (2022). Dzieje Ukrainy. Ukraina i Ukraińcy w latach 1914–2022 (wyd. 3). Warszawa: Bellona.
223.Poplack, S. (1980). Sometimes I’ll Start a Sentence in Spanish y Termino en Español: Toward a Typology of Code-Switching. Linguistics, 18, 518–618.
224.Poplack, S. (2001). Code-switching (linguistic). W: L. Wei (red.), Bilingualism and multilingualism. Critical Concepts in Linguistics. 1 (s. 15–22). Abingdon: Routledge.
225.Pułaczewska, H. (2018). Mütter sprechen – Erziehung mit Herkunftssprache Polnisch am Beispiel Regensburg. Hamburg: Verlag Dr. Kovač.
226.Rabiej, A. (2015). Podejścia do błędów i ich poprawy we współczesnej glottodydaktyce. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 22, 61–73. DOI: 10.18778/0860-6587.22.04.
227.Racławska-Daniluk, M. (2017). Czytanie i pisanie. Metodyka zajęć korekcyjno-wyrównawczych. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
228.Racławska-Daniluk, M. (2020). Dwujęzyczność i wychowanie dwujęzyczne z perspektywy lingwistyki i logopedii (wyd. 2 popr.). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
229.Ratajczak, J. (2020). Języczni. Co język robi naszej głowie. Kraków: Karakter.
230.Ricciardelli, L.A. (1992). Bilingualism and cognitive development in relation to threshold theory. Journal of Psycholinguistic Research, 21, 301–316.
231.Riehl, C.M. (2014). Mehrsprachigkeit. Eine Einführung. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
232.Riemer, C. (2017). Was Deutschlernende berichten und was wir daraus über Motivation und Motivierung lernen können. Fremdsprache Deutsch, 57, 10–14.
233.Riemer, C., Hufeisen, B. (2010). Spracherwerb und Sprachenlernen: Modelle und theoretische Ansätze. W: H. J. Krumm, C. Fandrych, B. Hufeisen, C. Riemer (red.), Deutsch als Fremd- und Zweitsprache. Ein internationales Handbuch. Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft/HSK 1 (s. 738–753). Berlin–New York: de Gruyter.
234.Riemer, C., Wild, K. (2018). Individuelle Einflüsse auf den Fremdsprachenerwerb – Einführung in das Themenfeld. W: DAAD (red.), Dhoch3-Studienmodule Deutsch als Fremdsprache (s. 1–21).
235.Ritter, A., Hochholzer, R. (2019). Sprachbiographien mehrsprachiger Jugendlicher. Eine Studie mit neu zugewanderten Schülerinnen und Schülern. Critical Multilingualism Studies, 7(3), 3–54.
236.Roche, J. (2008). Fremdsprachenerwerb Fremdsprachendidaktik. Tübingen: Narr Francke Attempto.
237.Romaine, S. (2006). The bilingual and multilingual community. W: T.K. Bhatia, W.C. Ritchie (red.), The handbook of bilingualism (s. 385–405). Malden: Blackwell.
238.Rost-Roth, M. (2001). Zweitsprachenerwerb als individueller Prozess. IV: Affektive Variablen. W: G. Helbig, L. Götze, G. Henrici, H.J. Krumm (red.), Deutsch als Fremdsprache. Ein internationales Handbuch. Tom 1 (s. 714–722). Berlin–New York: de Gruyter.
239.Rost-Roth, M. (2010). Affektive Variablen/Motivation. W: H.J. Krumm, C. Fandrych, B. Hufeisen, C. Riemer (red.), Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft/ HSK. 1 (s. 876–886). Berlin–New York: de Gruyter.
240.Rothman, J., Cabrelli Amaro, J., de Bot, K. (2011). Third Language Acquisition. W: J. Herschensohn, M. Young-Scholten (red.), The Cambridge Handbook of Second Language Acquisition (s. 372–393). Cambridge: Cambridge University Press.
241.Rysicz-Szafraniec, J. (2021). Surżyk i jego recepcja wśród studentów ukrainistyki na Uniwersytecie Wrocławskim. Studia Ukrainica Posnaniensia, 9(1), 85–98. DOI: 10.14746/sup.2021.9.1.07.
242.Saer, D.J. (1923). The effects of bilingualism on intelligence. British Journal of Psychology, 14, 25–38.
243.Sala-Suszyńska, J. (2016). Dwujęzyczność jako wyzwanie edukacyjne. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 11(4), 131–144.
244.Santiago-Rivera, A.L., Altarriba, J. (2002). The role of language in therapy with the Spanish- -English bilingual client. Professional Psychology: Research and Practice, 33(1), 30–38. Saunders, G. (1982). Bilingual children. Guidance for the family. Clevedon: Multilingual Matters.
245.Saunders, G. Christmas (1988). Bilingual children. From birth to teens. Clevedon–Philadelphia: Multilingual Matters.
246.Schiefele, U. (2008). Lernmotivation und Interesse. W: W. Schneider, M. Hasselhorn (red.), Handbuch der Pädagogischen Psychologie (s. 38–49). Göttingen: Hogrefe.
247.Schiefele, U., Schreyer, I. (1994). Intrinsische Lernmotivation und Lernen: ein Überblick zu Ergebnissen der Forschung. Zeitschrift für Pädagogische Psychologie/German Journal of Educational Psychology, 8(1), 1–13.
248.Schramm, K., Marx, N. (2017). Forschungsmethoden im Bereich Mehrsprachigkeit und Deutsch als Zweitsprache. W: M. Becker-Mrotzek, H.J. Roth (red.), Sprachliche Bildung – Grundlagen und Handlungsfelder (s. 211–220). Münster: Waxmann.
249.Schröder, H. (2001). Didaktisches Wörterbuch. München–Wien: R. Oldenbourg Verlag.
250.Selinker, L. (1972). Interlanguage. International Review of Applied Linguistics in Language Teaching, 10(3), 209–231.
251.Serczyk, W.A. (2001). Historia Ukrainy. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
252.Silverman, D. (2007). Interpretacja danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
253.Silverman, D. (2008). Prowadzenie badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
254.Simonton, D.K. (2008). Bilingualism and Creativity. W: J. Altarriba, R.R. Heredia (red.), An introduction to Bilingualism. Principles and Processes (s. 147–166). New York–London: Lawrence Erlbaum Associates.
255.Singleton, D., Aronin, L. (2007). Multiple language learning in the light of the theory of affordances. Innovation in Language Learning and Teaching, 1(1), 83–96.
256.Sławecki, B. (2012). Znaczenie paradygmatów w badaniach jakościowych. W: D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Podejścia i teorie. Tom 1 (s. 56–87). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
257.Smith-Christmas, C. (2016). Family language policy: Maintaining an endangered language in the home. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
258.Solmecke, G. (red.) (1983). Motivation und Motivieren im Fremdsprachenunterricht (Informationen zur Sprach- und Literaturwissenschaft 6). Paderborn: Schöningh.
259.Sopata, A. (2009). Erwerbstheoretische und glottodidaktische Aspekte des frühen Zweitspracherwerbs. Sprachentwicklung der Kinder im natürlichen und schulischen Kontext. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
260.Sopata, A. (2013a). Dwujęzyczność, trójjęzyczność, wielojęzyczność: podobieństwa i różnice. W: S. Puppel, T. Tomaszkiewicz (red.), Scripta manent – res novae (s. 399–408). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
261.Sopata, A. (2013b). Wczesna wielojęzyczność – rola wieku rozpoczęcia akwizycji języka. Lingwistyka Stosowana, 7, 135–144.
262.Sopata, A. (2019). Dwujęzyczność dzieci a ich rozwój poznawczy i językowy. Polski w Niemczech. Pismo Federalnego Związku Nauczycieli Języka Polskiego, 7, 16–23.
263.Sopata, A., Długosz, K. (2020). Deutsch als schwächere Sprache bei deutsch-polnisch bilingualen Kindern: Studie zur Negation- und Verbstellung. Zeitschrift für germanistische Linguistik, 48(2), 269–297.
264.Sopata, A., Długosz, K. (2022). Age of Onset Effects in Child Bilingual Acquisition: Identifying the Turning Point. GEMA Online Journal of Language Studies, 22(3), 1–23.
265.Sopata, A., Długosz, K., Brehmer, B., Gielge, R. (2021). Cross-linguistic influence in simultaneous and early sequential acquisition: Null subjects and null objects in Polish-German bilingualism. International Journal of Bilingualism, 25(3), 687–707.
266.Sowa, M., Mocarz-Kleindienst, M., Czyżewska, U. (2015). Nauczanie języków obcych na potrzeby rynku pracy. Lublin: Wydawnictwo KUL.
267.Spiropoulou, P. (2005). Fehler im Tertiärsprachenunterricht. Beitrag im Rahmen eines Forschungsstipendiums am Europäischen Fremdsprachenzentrum (EFSZ) im Rahmen des Projekts „Mehrsprachigkeitskonzept – Tertiärsprachenlernen – Deutsch nach Englisch” (2000–2003).
268.Spolsky, B. (2004). Language policy. Cambridge: Cambridge University Press.
269.Spychała-Wawrzyniak, M. (2020). Problematyka badań dotyczących postaw wobec uczenia się języków obcych na przykładzie języka hiszpańskiego. Neofilolog, 55(2), 209–223.
270.Stasiak, H. (2000). Wpływ czynników emocjonalnych na dziecięcą akwizycję języka obcego. W: B. Kielar, T. Krzeszowski, J. Lukszyn, T. Namowicz (red.), Problemy komunikacji międzykulturowej. Lingwistyka, translatoryka, glottodydaktyka (s. 402–427). Warszawa: Graf-Punkt.
271.Stemplewska-Żakowicz, K. (2010). Metody jakościowe, metody ilościowe: Hamletowski dylemat czy różnorodność wyboru? Roczniki Psychologiczne, 13(1), 87–96.
272.Stępkowska, A. (2017). Rodzinna polityka dwujęzyczności w Polsce na wybranym przykładzie. Scripta Neophilologica Posnaniensia, XVII, 329–343.
273.Stępkowska, A. (2019). Pary dwujęzyczne w Polsce. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
274.Stolz, T., Kolbe, K. (red.) (2003). Methodologie in der Linguistik. Frankfurt am Main: Peter Lang.
275.Storch, G. (2001). Deutsch als Fremdsprache – Eine Didaktik. Theoretische Grundlagen und praktische Unterrichtsgestaltung (2. Aufl.). München: UTB.
276.Studenna-Skrukwa, M. (2015). Rosyjskojęzyczny patriotyzm ukraiński. O zmianie funkcji języka rosyjskiego na Ukrainie pod wpływem Euromajdanu i wojny w Donbasie. Kultura i Społeczeństwo, 59(2), 165–181. DOI: 10.35757/KiS.2015.59.2.9.
277.Studium Europy Wschodniej UW (2023). Badanie: Rośnie odsetek Ukraińców uważających ukraiński za język ojczysty oraz posługujący się nim na co dzień. Pobrane z: https://studium. uw.edu.pl/badanie-rosnie-odsetek-ukraincow-uwazajacych-ukrainski-za-jezyk-ojczysty- -oraz-poslugujacy-sie-nim-na-codzien/ (22.01.2022).
278.Sunderland, J. (2015). Research Questions in Linguistics. W: L. Litosseliti (red.), Research Methods in Linguistics (s. 9–28). London: Bloomsbury Academic.
279.Szczodrowski, M. (2017). Procesy przyswajania, uczenia się i użycia języka. Studia Rossica Gedanensia, 4(2017), 141–150.
280.Szydło, J. (2014). Rola języka w kształtowaniu ukraińskiej kultury narodowej. Ekonomia i Zarządzanie, 6(1), 112–124.
281.Szymańska, A., Köhler, C. (2018). Pogłębiony wywiad indywidualny z dziennikarzem: uwagi warsztatowe. W: A. Szymańska, M. Lisowska-Magdziarz, A. Hess (red.), Metody badań medioznawczych i ich zastosowanie (s. 219–242). Kraków: Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ.
282.Tahta, S., Wood, M., Loewenthal, K. (1981). Age changes in the ability to replicate foreign pronunciation and intonation. Language and Speech, 24(4), 363–372.
283.Targońska, J. (2011). Lexikalische Kompetenz – ein Plädoyer für eine breitere Auffassung des Begriffs. Glottodidactica, 37, 117–127.
284.Tönshoff, W. (2004). Der Unterricht in zweiten oder weiteren Fremdsprachen im Rahmen eines Gesamtkonzepts einer Didaktik und Methodik der Mehrsprachigkeit.
285.W: K.R. Bausch, F.G. Königs, H.J. Krumm (red.), Mehrsprachigkeit im Fokus: Arbeitspapiere der 24. Frühjahrskonferenz zur Erforschung des Fremdsprachenunterrichts (s. 226–237). Tübingen: Narr.
286.Urbanikowa, J. (2011). Europejska polityka językowa i jej implikacje dla polskich szkół wyższych na przykładzie Uniwersytetu Warszawskiego. W: W. Martyniuk (red.), Internacjonalizacja studiów wyższych (s. 128–143). Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
287.Urząd do spraw Cudzoziemców (2025). Obywatele Ukrainy w Polsce – raport. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/udsc/obywatele-ukrainy-w-polsce—aktualne-dane-migracyjne2? utm_source=chatgpt.com.
288.van Wijgerden, L. (2022a). Erziehung zur Mehrsprachigkeit am Beispiel der Erfahrungen von Germanistik-Studierenden ukrainischer Herkunft. Colloquia Germanica Stetinensia, 31, 157–170.
289.van Wijgerden, L. (2022b). Hilft natürliche Zweisprachigkeit im Fremdsprachenstudium? – eine Studie am Beispiel von Germanistik-Studierenden mit ukrainischem Hintergrund. W: R. Nadobnik, V. Warditz (red.), Sprachkontakt und interlinguale Kommunikation: Deutsch, Polnisch und andere Sprachen (s. 103–113). Hamburg: Verlag Dr. Kovač.
290.Voytyuk, O. (2019). Problem języka ukraińskiego na Ukrainie na tle aneksji Krymu i wojny w Donbasie. Sprawy Narodowościowe Seria nowa, 51, 1–20. DOI: 10.11649/sn.1857. Walworth, M., Dewar, A., Ennever, T., Takau, L., Rodriguez, I. (2021). Multilingualism in Vanuatu: Four case studies. International Journal of Bilingualism, 25(4), 1120–1141. DOI: 10.1177/13670069211023132.
291.Waschewski, T., Grotlüschen, A., Müller, A. (2022). Schriftstrukturorientierte Zugänge zur Alphabetisierung erwachsener Zugewanderter aus der Sicht von Lehrkräften. Zeitschrift für Weiterbildungsforschung, 46, 121–140.
292.Weinreich, U. (1953). Languages in contact. New York: Publications of the Linguistic Circle of New York, 1.
293.Weinreich, U. (1963). Languages in contact: Findings and problems. The Hague: Mouton.
294.Weinreich, U. (1968). Languages in contact: Findings and problems. The Hague: Mouton.
295.Weinreich, U. (1977). Sprachen im Kontakt: Ergebnisse und Probleme der Zweisprachigkeitsforschung. Mit einem Nachwort von A. de Vincenz. München: Verlag C.H. Beck.
296.Widlok, B., Petravić, A., Org, H., Romcea, R. (2010). Nürnberger Empfehlungen zum frühen Fremdsprachenlernen. München: Goethe Institut.
297.Wilson, A. (2004). Ukraińcy. Warszawa: Świat Książki.
298.Wilson, I., Gick, B. (2014). Bilinguals use language-specific articulatory settings. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 57(2), 361–373.
299.Wochelski, M. (2020). Historyczne i polityczne aspekty ukraińskiej drogi ku niepodległości. Refleksje. Pismo naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM, 22, 71–86. DOI: 10.14746/r.2020.2.6.
300.Wodniecka, Z., Craik, F. I., Luo, L., Bialystok, E. (2010). Does bilingualism help memory? Competing effects of verbal ability and executive control. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 13(5), 575–595.
301.Wodniecka, Z., Haman, E. (2013). Dwujęzyczność – wyzwanie, które warto podjąć, czyli co o dwujęzyczności mówi psychologia. W: D. Praszałowicz, M. Łużniak-Piecha, J. Kulpińska (red.), Młoda polska emigracja w UE jako przedmiot badań psychologicznych, socjologicznych i kulturowych (s. 299–318). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
302.Wodniecka, Z., Mieszkowska, K., Durlik, J., Haman, E. (2018). Kiedy 1 + 1 ≠ 2, czyli jak dwujęzyczni przyswajają i przetwarzają język(i). W: E. Czaplewska (red.), Logopedia międzykulturowa (s. 92–131). Gdańsk: Harmonia Universalis.
303.Woumans, E., Surmont, J., Struys, E., Duyck, W. (8–9 maja 2014). The effects of immersion on cognitve development in preschool children [referat]. Psycholinguistics in Flanders (PIF), Annual Conference, Ghent, Belgium.
304.Woźniakowski, W. (1982). Glottodydaktyka w świetle zjawiska bilingwizmu naturalnego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
305.Wróbel, S. (2013). Ewolucja dyspozycji do zachowań kooperacyjnych a komunikacja symboliczna. Przypadek Petera Gärdenforsa. W: P. Stalmaszczyk (red.), Metodologie językoznawstwa. Ewolucja języka. Ewolucja teorii językoznawczych (s. 27–53). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
306.Wróblewska-Pawlak, K. (2004). Język – tożsamość – imigracja: O strategiach adaptacyjnych Polaków zamieszkałych we Francji w latach osiemdziesiątych XX wieku. Warszawa: Instytut Romanistyki. Uniwersytet Warszawski.
307.Yekelchyk, S. (2009). Ukraina. Narodziny nowoczesnego narodu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
308.Zaborek, Ł. (2018). Kierunki badań nad dwujęzycznością – perspektywa psychologiczna. Psychologia Wychowawcza, 56(14), 231–249.
309.Zinkiewicz-Tomanek, B. (2016). Stan języka ukraińskiego po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w sierpniu 1991 roku. Półrocznik Językoznawczy Tertium, 1(1&2), 224–233. DOI: 10.7592/Tertium2016.1.2.Zinkiewicz.