Studia i Prace WNEiZ US

Znaczenie polityki innowacyjnej było w Polsce długo niedoceniane. Uwaga władz pań- stwowych została skierowana na projektowanie i wdrażanie narzędzi ww. polityki dopiero w obliczu członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Niemniej mimo stale rosnącej popularności bodźców podatkowych (zarówno w UE, jak i w ujęciu globalnym) ich wykorzystanie w Polsce w latach 2004–2015 miało marginalne znaczenie. Celem artykułu jest 1) analiza czynników, które przyczyniły się do wskazanego powyżej stanu rzeczy, oraz 2) próba wstęp- nej oceny efektywności i potencjalnego dalszego wykorzystania nowych instrumentów podatkowych – tj. ulg podatkowych wspierających rozwój działalności badawczo-rozwojowej, które zostały wprowadzone w Polsce w latach 2016–2018. Wykorzystane metody badawcze obejmują obserwację (w tym obserwację uczestniczącą), analizę danych statystycznych, dokumentów oraz literatury przedmiotu. W świetle wyników badań ważnym czynnikiem ograniczającym wykorzystanie w Polsce bodźców podatkowych wspierających działalność B+R był sposób organizacji dystrybucji środków pochodzących z Funduszu Spójności i funduszy strukturalnych UE (stanowiących bardzo ważne źródło finansowania działalności B+R przedsiębiorstw przez państwo), który sprzyjał wykorzystaniu instrumentów bezpośrednich, a nie ulg podatkowych. Ponadto instrumenty o charakterze bodźców podatkowych, które wdrożono w Polsce w latach 2004–2015, zostały zaprojektowane w sposób mało atrakcyjny z punktu widzenia ich potencjalnych beneficjentów. Doświadczenia innych państw pokazują, że efektywność stosowania ulg podatkowych wspierających działalność B+R jest zbliżona do efektywności instrumentów bezpośrednich.Decyzja w zakresie przeprowadzenia przez państwo interwencji za pomocą bodźców po- datkowych lub instrumentów bezpośrednich jest więc w znacznej mierze uzależniona od bilansu korzyści i wad stosowania poszczególnych narzędzi interwencji. Jeżeli chodzi o korzyści – w przypadku bodźców podatkowych na pierwszy plan wysuwają się niższe koszty administracyjne. Ponadto instrumenty te powinna cechować przejrzystość i łatwość stosowania, co niestety, nie było do tej pory silną stroną ulg podatkowych wspierających działal- ność B+R w Polsce i miało negatywny wpływ na poziom wykorzystania ww. instrumentów przez przedsiębiorców.