Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2024.23-08
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 23, 2024
Postrzeganie pieniędzy utrwalone we frazemach – szkic problemu

Autorzy: Wioletta Kochmańska ORCID
Uniwersytet Rzeszowski
Słowa kluczowe: definicja kognitywna frazem pieniądze
Data publikacji całości:2024
Liczba stron:14 (113-126)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W tekście podjęto się rekonstrukcji faset dla ponad 330 frazemów z leksemem pieniądz, utrwalonych z źródłach, którymi są zbiory paremii (o pierwotnie ustnym sposobie przekazu) oraz ważne dla współczesnej kultury cytowania o charakterze literackim (przede wszystkim w randze skrzydlatych słów). Wykorzystano metodologię właściwą analizie prowadzonej zgodnie z założeniami definicji kognitywnej, dzięki czemu wyodrębniono następujące fasety: cechy fizyczne pieniędzy, obiekt ludzkiego pożądania, funkcje pieniędzy, źródło pieniędzy, ilość pieniędzy, miejsce (dla) pieniędzy, wartościowanie pieniędzy. Wyobrażenie istoty pieniędzy skrywane w zebranych tekstach świadczy, że są one na tyle ważnym elementem ludzkiego świata, iż stawiane bywają jako centrum uwagi żyjących w nim społeczności, stanowią czynnik wyznaczający rangę jej uczestników i jednocześnie tworzą podstawy formowania ich wizerunku. Niezależnie od tego, jak są oceniane, dają radość, możliwość realizacji marzeń, planów i potrzeb.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bartmiński Jerzy, „Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji”. W: Konotacja, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1988.
2.Chlebda Wojciech. „Frazematyka”, W: Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Lu-blin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010, 335-342.
3.Dobrosława Świerczyńska (red.). Przysłowia w 12 językach, Warszawa: Wydawnictwo Nau-kowe PWN, 2019.
4.Dubisz Stanisław (red), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. P-Ś. Warszawa: Wydawnic-two Naukowe PWN, 2008.
5.Herman Bernadeta, Syjud Jerzy. Księga przysłów. Chorzów: Wydawnictwo „Videograf II”, 2005.
6.Jerzy Bartmiński (red.), Słownik stereotypów i symboli ludowych, t. 1: Kosmos, z. 1: Niebo, światła niebieskie, ogień, kamienie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1996.
7.Kolberg Oskar. Przysłowia. Białystok: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1977.
8.Krzyżanowski Julian. Nowa księga przysłów polskich, t. 3: R–Ż. Warszawa: Państwowy Insty-tut Wydawniczy,1972.
9.Kubiczek Sebastian. „Od barteru pieniądza wirtualnego – charakterystyka procesu demateriali-zacji pieniądza”. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 236 (2015), 46-60.
10.Lewicki Andrzej, Maria, Pajdzińska Anna. „Frazeologia”, W: Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010, 315-333.
11.Markiewicz Henryk, Romanowski Andrzej. Skrzydlate słowa. Wielki słownik cytatów polskich i obcych. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005.
12.Masłowscy Masłowscy Danuta i Włodzimierz. Przysłowia świata. Kęty: Wydawnictwo Antyk, 2000.
13.Masłowscy Danuta i Włodzimierz. Księga przysłów polskich. Kęty: Wydawnictwo Antyk, 2001.
14.Danuta i Włodzimierz. Przysłowia innych narodów. Katowice: Videograf Edukacja, 2003.
15.Miodek Jan. Słownik Ojczyzny polszczyzny. Oprac. Monika Zielińska, Tomasz Piekot. Wro-cław: Wydawnictwo Europa, 2007.
16.Morawski Wojciech. Zarys powszechnej historii pieniądza i bankowości. Warszawa: Wydaw-nictwo TRIO, 2002.
17.Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława. Dwa słowniki etnolingwistyczne – moskiewski i lubel-ski. W: Etnolingwistyka a leksykografia. Tom poświęcony Profesorowi Jerzemu Bartmińskie-mu, red. Wojciech Chlebda, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2010, 21-32.
18.Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława. Definiowanie i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2020.
19.Pieniądz i jego formy od starożytności do dziś. Za: (Pieniadz_i_jego_formy_-_od_starozytnosci_do_dzis.pdf, dostęp: 20.09. 20223 r.)
20.Radłowski Zygmunt. Aforyzmy i przysłowia. Warszawa: Wydawnictwo Semper, 2017.
21.SJP PWN, hasło: pieniądz, za: https://sjp.pwn.pl/szukaj/pieni%C4%85dz.html, dostęp. 23.09.2023 r.
22.SJPD, hasło: pieniądz, za: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/pieniadz;5471552.html, dostęp; 23.09.2023 r.
23.Święcicka Małgorzata. Pieniądz we współczesnej polszczyźnie. Studium leksykalno-semantyczne. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2012.
24.Wasilik Katarzyna. „Trendy w zachowaniach współczesnych konsumentów – konsumpcjonizm a konsumpcja zrównoważona”. Konsumpcja i Rozwój, 1/6 (2014), 66-74.
25.Wysoczański Włodzimierz. Językowy obraz świata w porównaniach zleksykalizowanych na materiale wybranych języków. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2005.