Studia Językoznawcze

W artykule omawiam językowy obraz języka polskiego i języków sąsiadów, jaki funkcjonuje w polskiej wspólnocie komunikatywnej. Korzystając z dostępnych korpusów języka polskiego oraz narządzi do analiz statystycznych i lingwistycznych (w zakresie semantyki, JOŚ oraz pragmalingwistyki – tylko pośrednio, pomocniczo i komplementarnie), zrekonstruowałem postrzeganie języka polskiego, języka niemieckiego, języka czeskiego, języka słowackiego, języka ukraińskiego, języka białoruskiego, języka litewskiego, języka rosyjskiego w dwóch rodzajach dyskursu: w dyskursie parlamentarnym oraz w dyskursie pozaparlamentarnym, ogólnospołecznym, publicznym. Starając się odpowiedzieć na postawione w tytule tekstu pytanie, wyznaczyłem sobie kilka szczegółowszych: który z języków sąsiadów Polski jest najczęściej przywoływany w polskim parlamencie? A który w polskim dyskursie publicznym? Który język ma najmocniejszą pozycję – w dyskursie parlamentarnym i w dyskursie publicznym? Jak wygląda hierarchia języków sąsiadów Polski w polskim parlamencie? A jak w polskim dyskursie publicznym? Co może być tego przyczyną? Wyniki ukazują dychotomię postrzegania języków sąsiadów – zarówno an block, jak i w odniesieniu do każdego z osobna. Najmocniejszą pozycję ma język niemiecki w obu dyskursach, co może wynikać np. z mocnej pozycji ekonomicznej Niemiec jako państwa, a np. język białoruski czy słowacki są nisko pozycjonowane, np. z powodu przynależności w przeszłości tych etnosów do większych organizmów państwowych (ZSRR, Czechosłowacja). Co do języka rosyjskiego, to jest on w starszych kontekstach postrzegany jako nośnik wysokiej kultury, a w nowszych – jako język morderców, sadystów dewiantów (zwłaszcza po agresji Rosji na Ukrainę). Generalnie wobec wszystkich języków sąsiadów – z wyjątkiem rosyjskiego – wzrasta ich pozytywne waloryzowanie. Polszczyzna jest zawsze waloryzowana pozytywnie i jest swoistym punktem odniesienia dla pozostałych języków sąsiadów.