Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2024.23-06
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Liste der Ausgaben / t. 23, 2024
W poszukiwaniu prawdy o Ziemiach Odzyskanych – wokół nazw własnych w Odrzanii Zbigniewa Rokity

Autoren: Beata Kiszka-Pytel ORCID
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Schlüsselbegriffe: dyskurs tożsamościowy nazwy własne Ziemie Odzyskane
Veröffentlichungsdatum der gesamten Ausgabe:2024
Seitenanzahl:15 (79-93)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

W artykule analizie poddano nazwy własne w Odrzanii Zbigniewa Rokity pod kątem odpowiedzi na pytanie o ich rolę w dyskursie tożsamościowym. Autorka, pozostając w nurcie onomastyki kulturowej, przygląda się propriom ze względu na ich uwikłania historyczne, społeczne i mentalne. Uwagę poświęcono przede wszystkim toponimom: ich kontekstualnemu usytuowaniu i metaforycznemu użyciu. Poczynione obserwacje prowadzą do kilku spostrzeżeń: toponimy w reportażu Zbigniewa Rokity pełnią funkcję kulturową – z jednej strony magazynują i dokumentują wiedzę o rzeczywistości, z drugiej – odpowiednio usytuowane w kontekście – są nośnikami ważnych problemów społecznych. Stają się ponadto wyrazem światopoglądu podmiotu tekstowego, a niejednokrotnie urastają do symbolu bądź mitu. Ważne wydaje się również ukazanie dychotomii między Odrzanią a Wiślanią, ponieważ świadomość różnic kulturowych między nimi w znaczący sposób wpływa na ukształtowanie tożsamości – tożsamości hybrydycznej, wyrażającej się poprzez nieustanne niedookreślenia, łączenie i przenikanie się kultur.
herunterladen

Artikeldatei

Bibliographie

1.Angiel, Joanna. „Rzeka Wisła w szkolnej edukacji geograficznej – fakty i refleksje”. Prace i Studia Geograficzne 39 (2008): 23–33.
2.Bauman, Zygmunt. Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim. Tłum. Jacek Łaszcz. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2007.
3.Chwalba, Andrzej. Wisła. Biografia rzeki. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2023.
4.Ciesek, Bernadetta. „Profilowanie »Innego« w dyskursie radiomaryjnym”. Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs 4 (2011): 99–116.
5.Ciosek, Zbigniew. 2014: „Odkrywanie tożsamości narodowej poprzez badanie dyskursu medialnego”. Łódzkie Studia Teologiczne 23 (1) (2014): 9–24.
6.Cybulski, Marek. Rola nazw własnych w kształtowaniu kaszubskiej tożsamości etniczno-regionalnej. Wybrane zagadnienia. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Instytut Kaszubski, 2019.
7.Czachur, Waldemar. „Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji”. Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs 4 (2011): 79–97.
8.Czachur, Waldemar. „Lingwistyka pamięci. Założenia, zakres badań i metody analizy”. W: Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, red. Waldemar Czachur, 7–55. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2018.
9.Dutka, Elżbieta. „Przestrzeń i tożsamość. Dylematy »człowieka gór« w twórczości Michała Jagiełły”. Białostockie Studia Literaturoznawcze 13 (2018): 99–116.
10.Gajda, Stanisław. „Tożsamość a język”. W: Człowiek wobec wyzwań rzeczywistości. Upadek wartości czy walka o wartość?, red. Jan Mazur, Agata Małyska, Katarzyna Sobstyl, 37–45. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007.
11.Gęsina, Tomasz. „Topografia przemieszczeń. Miejsca (u)tracone i (od)zyskane w »Niebku« Brygidy Helbig”. Postscriptum Polonistyczne 7 (2018): 51–63.
12.Gieba, Kamila. Lubuska literatura osadnicza jako narracja założycielska regionu. Kraków: Wydawnictwo Univeristas, 2018.
13.Gosk, Hanna. „Nie-mieszkańcy, nie-miejsca. Literackie ślady powojennego osadzania się »gdzieś« ludzi »skądś«”. W: Narracje migracyjne w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. Hanna Gosk, 192–208. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2012.
14.Halicka, Beata. Polski Dziki Zachód. Przymusowe migracje i kulturowe oswajanie Nadodrza 1945–1948. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2015.
15.Idzo, Mariana. „Ekspresywizacja nazw własnych we współczesnych mediach polskich”. LingVaria 10 (2) (2015): 123–134.
16.Jurczyńska-McCluskey, Ewa. „Tożsamość kulturowa i pamięć historyczna w miastach polskich. Korzenie, stereotypy, mity?” W: Kim jestem? Kim jesteśmy? Antropologiczne i socjologiczne konteksty współczesnej tożsamości, red. Dorota Czakon, Mirosław Boruta, 97–109. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2012.
17.Kalin Arkadiusz. Mit Ziem Odzyskanych w literaturze. Postkolonialny przypadek Ziemi Lubuskiej. Gorzów Wielkopolski: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, 2019.
18.Kalin, Arkadiusz. „Ziemia Lubuska jako przykład geografii kreacyjnej”. W: Dziedzictwo kulturowe regionu pogranicza, t. 8, red. Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Halina Uchto, 103–128. Gorzów Wielkopolski: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, 2020.
19.Kopaliński, Władysław. Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2022.
20.Lisowska-Magdziarz, Małgorzata. Analiza tekstu w dyskursie medialnym. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006.
21.Malicki, Krzysztof. „Regionalna tożsamość a pamięć zbiorowa. Przeszłość jako źródło więzi z małymi ojczyznami”. W: Kim jestem? Kim jesteśmy? Antropologiczne i socjologiczne konteksty współczesnej tożsamości, red. Dorota Czakon, Mirosław Boruta, 269–278. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2012.
22.Mordawski, Hubert. Ziemie Odzyskane 1945–1956. Brzezia Łąka: Wydawnictwo Poligraf, 2015.
23.Myszka, Agnieszka. „Kategoria pamięci zbiorowej w urbanonimii”. Słowo. Studia Językoznawcze 13 (2022): 208–223.
24.Przyklenk, Joanna. 2018: „Podróż w poszukiwaniu tożsamości – geografia i mit we »Wschodzie« Andrzeja Stasiuka”. W: Wędrówka, podróż, migracja: w języku i kulturze, red. Ewa Biłas-Pleszak, Joanna Przyklenk, Artur Rejter, Katarzyna Sujkowska-Sobisz, 251–266. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.
25.Rejter, Artur. „Wobec rzeczywistości. Nazwy własne w polskim reportażu dwudziestowiecznym – próba analizy diachronicznej”. Onomastica 61 (2017): 225–239.
26.Rutkowski, Mariusz. „Dyskursywne kreacje światów w nazwach własnych”. W: Słowo – Historia, historie w słowach, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, 179–190. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, 2019.
27.Szczęsna, Ewa. „Tożsamość hybrydyczna”. Er(r)go. Teoria-Literatura-Kultura 2 (9) (2004): 9–18.
28.Szwed, Robert. „Nieswoistość analizy dyskursu w nauce o komunikacji. Dyskurs jako przedmiot i metoda badań”. W: Zawartość mediów czyli rozważania nad metodologią badań medioznawczych, red. Tomasz Gackowski, 13–30. Warszawa: Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
29.Wróblewska, Monika. „Kształtowanie tożsamości w perspektywie rozwojowej i edukacyjnej”. Pogranicze. Studia Społeczne 17 (2011): 176–187.
30.Wójcicka, Marta. „Kiedy obcy staje się swoim? O roli obcego w kreowaniu tożsamości”. W: Tradycja dla współczesności, t. 11: Tożsamości w procesach społeczno-kulturowych, red. Małgorzata Dziekanowska, Marta Wójcicka, 89–98. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2017.
31.Wójcicka, Marta. „Tożsamość europejska w polskim dyskursie medialnym (2015–2018). Rekonesans”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica 53 (2019): 33–56.
32.Zenderowski, Radosław. Nad Tatrami błyska się… Słowacka tożsamość narodowa w dyskursie politycznym w Republice Słowackiej (1989–2004). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2007.
33.Korpus Języka Polskiego PWN. Dostęp 17.06.2024. https://sjp.pwn.pl/korpus/.
34.Słownik języka polskiego PWN. Dostęp 17.06.2024. https://sjp.pwn.pl/.
35.Żmigrodzki, Piotr, red. Wielki słownik języka polskiego. Dostęp kwiecień–maj 2024. https://wsjp.pl/.
36.Wisła miała decydujący wpływ na polskie losy. Dostęp 6.05.2024. https://dzieje.pl/wiadomosci/prof-chwalba-wisla-miala-decydujacy-wplyw-na-polskie-losy.
37.Wygrana Stalina w Teheranie. Los Polski na sumieniu Roosevelta i Churchilla. Dostęp 10.05.2024.
38.https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/edukacja/przystanek-historia/125464,Wygrana-Stalina-w-Teheranie-Los-Polski-na-sumieniu-Roosevelta-i-Churchilla.html.
39.Ziemie Odzyskane? Ziemie Zachodnie i Północne? Dostęp 3.05.2024. http://szzip.pl/pl/ziemie-odzyskane-ziemie-zachodnie-i-polnocne/.
40.Ziemie Odzyskane, Ziemie Zachodnie i Północne, Ziemie Nowe, Ziemie Uzyskane, Kresy Zachodnie. Dostęp 10.05.2024. https://sztetl.org.pl/pl/slownik/ziemie-odzyskane-ziemie-zachodnie-i-polnocne-ziemie-nowe-ziemie-uzyskane-kresy-zachodnie.