ISSN: 1734-9923
eISSN: 2300-7621
OAI
DOI: 10.18276/aie.2025.69-06
Lista wydań /
69 (2025)
Friedricha Augusta von Hayeka krytyka konserwatyzmu
| Autorzy: |
Halina
Šimo
Uniwersytet Śląski w Katowicach |
| Słowa kluczowe: | F.A. von Hayek konserwatyzm liberalizm liberalizm klasyczny wigizm libertarianizm wolność zmiana społeczna |
| Data publikacji całości: | 2025 |
| Liczba stron: | 22 (117-138) |
Abstrakt
W eseju pt. „Why I am not a Conservative”, Friedrich August von Hayek – w celu okazania, że nie jest on konserwatystą, jak sugerują niektórzy komentatorzy jego myśli – ujawnia różnice między konserwatyzmem a nurtem przez siebie reprezentowanym (liberalizmem klasycznym). Artykuł koncentruje się na analizie argumentów Hayeka – obok istotowej dla konserwatyzmu niechęci do zmian zamiast proponowania własnych propozycji teoretycznych, które czynią z konserwatystów słabych obrońców wolności, omawiane są między innymi konserwatywny nacisk na autorytet, stosunek do demokracji, inkorporacja etyki i religii do polityki i wprowadzanie mistycyzmu do rozważań o społeczeństwie. Trafność zarzutów jest poddana ocenie poprzez konfrontację tez Hayeka z poglądami zaczerpniętymi z prac wybranych myślicieli konserwatywnych. Analizy doporowadzają do wniosku, że jego wolnościowe podejście w wielu aspektach kontrastuje z zachowawczością konserwatyzmu. Hayek trafnie uchwytując logikę myślenia konserwatywnego i wolnościowego dostarcza narzędzi klasyfikacji różnych koncepcji i poglądów w obrębie tych dwóch prądów myślowych.
Pobierz plik
Plik artykułu
Bibliografia
| 1. | Bibliografia |
| 2. | Block, W. (1996). Hayek’s road to serfdom. Journal of Libertarian Studies 12(2), 339–365. |
| 3. | Bartyzel, J. (2012). W gąszczu liberalizmów: Próba periodyzacji i klasyfikacji. Lublin: Fundacja Servire Veritati, Instytut Edukacji Narodowej. |
| 4. | Boettke, P. J. (2018). F.A. Hayek: Economics, Political Economy and Social Philosophy. London: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/978-1-137-41160-0 |
| 5. | Buchanan, J. M. (2005). Why I, too, am not a conservative: The normative vision of classical liberalism. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing. |
| 6. | Cecil, A. R. (1995). Liberalism and Conservatism in their historical development. W: L. Taitte (red.), Moral Values in Liberalism and Conservatism (s. 27–73). Dallas: The University of Texas. |
| 7. | Cliteur, P. B. (1990). Why Hayek is a Conservative. ARSP: Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie / Archives for Philosophy of Law and Social Philosophy, 76(4), 467–478. |
| 8. | de Maistre, J. (1974). Considerations on France. Przeł. R.A. Lebrun. Montreal and London: McGill-Queen’s University Press. |
| 9. | Gray, J. (1986). Liberalism. Minneapolis: University of Minnesota Press. |
| 10. | Hayek, F. A. (1980). Individualism and Economic Order. Chicago: University of Chicago Press. |
| 11. | Hayek, F. A. (1991). The Fatal Conceit: The Errors of Socialism. Chicago: The University of Chicago Press; London: Routledge. |
| 12. | Hayek, F. A. (2004). Zgubna pycha rozumu. Przeł. M. i T. Kunińscy. Kraków: Wydawnictwo Arcana. |
| 13. | Hayek, F. A. (2006a). The Constitution of Liberty. London and New York: Routledge Classics. |
| 14. | Hayek, F. A. (2006b). Why I Am Not a Conservative. W: The Constitution of Liberty (s. 343–355). London and New York: Routledge Classics. |
| 15. | Hayek, F. A. (2007). The Road to Serfdom. London: The University of Chicago Press, Routledge. |
| 16. | Hayek, F. A. (2012). Intelektualiści a socjalizm. Warszawa: Wydawnictwo Prohibita. |
| 17. | Hayek, F. A. (2013). Law, Legislation and Liberty. London and New York: Routledge Classics. |
| 18. | Heywood, A. (2007). Political Ideologies: An Introduction. New York: Palgrave Macmillan. |
| 19. | Hoppe, H.-H. (1994). F. A. Hayek on Government and Social Evolution: A Critique. The Review of Austrian Economics, 7(1), 67–93. |
| 20. | Kirk, R. (2008). The Conservative Mind. Hawthorne: BN Publishing. |
| 21. | Kukathas. C. (1987). Conservatism, Liberalism, and Ideology. Critical Review, 1(3), 30–44. https://doi.org/10.1080/08913818708459493 |
| 22. | Legutko, R. (1997). Trzy konserwatyzmy. W: R. Legutko, Etyka absolutna i społeczeństwo otwarte (s. 108–138). Kraków: Wydawnictwo Arcana. |
| 23. | Mack, E. (2007). Hayek on Justice and the Order of Actions. W: E. Feser (red.), The Cambridge Companion to Hayek (s. 259–286). New York: Cambridge University Press. |
| 24. | Mises, L. (2015). Liberalizm w tradycji klasycznej. Przeł. Sz. Czarnik. Kraków: Wydawnictwo Arcana. |
| 25. | Nisbet, R. (1986). Conservatism: Dream and Reality. Minneapolis: University of Minnesota Press. |
| 26. | Nisbet, R. (2012, 15 lipca). Conservatives and Libertarians: Uneasy Cousins. The Imaginative Conservative. Pobrano z https://theimaginativeconservative.org/2012/07conservatives-libertarians-uneasy-cousins-robert-nisbet.html |
| 27. | Niskanen, W. A. (2006). Book Review: Why I, Too, Am Not a Conservative: The Normative Vision of Classical Liberalism. Cato Journal, 26(3), 612–614. |
| 28. | Pirie, M. (1987). Why F. A. Hayek is a Conservative. W: E. Butler & M. Pirie (red.), Hayek on the Fabric of Human Society. Washington: Adam Smith Institute. |
| 29. | Regnery, H. (2001). [Przedmowa]. W: R. Kirk, The conservative mind: From Burke to Eliot (p. 1-13). Washington, D.C.: Regnery Publishing, Inc. |
| 30. | Scruton, R. (2014). Co znaczy konserwatyzm. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo. |
| 31. | Scruton, R. (2017). Conservatism: An Invitation to the Great Tradition. New York: All Points Books. |
| 32. | Scruton, R. (2019). How to be a Conservative. London, Oxford, New York, New Delhi, Sydney: Bloomsbury Continuum. |
| 33. | Scruton, R. (2007). Hayek and Conservatism. W: E. Feser (red.), The Cambridge Companion to Hayek (s. 208–231). New York: Cambridge University Press. |
| 34. | Tosi, J., & Warmke, B. (2022). Conservative Critiques. W: B. Ferguson, & M. Zwolinski (red.), Routledge Companion to Libertarianism (s. 579–592). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780367814243-4 |