ISSN: 1734-9923
eISSN: 2300-7621
OAI
DOI: 10.18276/aie.2024.66-04
Lista wydań /
66 (2024)
Perspektywy badań nad językiem w oparciu na hermeneutyce filozoficznej Hansa-Georga Gadamera
| Autorzy: |
Aleksander
Krzyżanek
Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego, dziedzina filozofii |
| Słowa kluczowe: | badania nad dyskursem filozofia hermeneutyczna filozofia języka hermeneutyka filozoficzna językoznawstwo |
| Data publikacji całości: | 2024 |
| Liczba stron: | 21 (101-121) |
Abstrakt
W pracy tej dokonuję dwóch rzeczy: po pierwsze, zwięźle rekonstruuję poglądy Hansa-Georga Gadamera na temat języka, zawarte przede wszystkim w Prawdzie i metodzie. Omawiam to, czy i w jaki sposób możemy na sposób hermeneutyczny badać język; jaki jest stosunek Gadamera do filozofii języka i językoznawstwa; czym jest hermeneutyczny prymat pytania i dlaczego wybór logiki pytania może prowadzić do konfliktu hermeneutyki filozoficznej z filozofią analityczną.
Następnie, na tak nakreślonej podstawie wykazuję korelacje, które można wytyczyć pomiędzy hermeneutyką filozoficzną a innymi współczesnymi badaniami nad językiem – ogólnie pojętym językoznawstwem, analityczną filozofią języka oraz interdyscyplinarnymi badaniami nad dyskursem. Przyglądając się każdej z wymienionych dziedzin, szukam przede wszystkim odpowiedzi na pytanie o ich ideologiczne oraz metodologiczne powiązania z myśleniem hermeneutycznym. Artykuł kończy konkluzja, zgodnie z którą interdyscyplinarna analiza dyskursu może rodzić największe nadzieje na badanie języka w sposób nieprzedmiotowy, czyli taki, jak chciałby tego Gadamer.
Pobierz plik
Plik artykułu
Bibliografia
| 1. | Bronk A. (1988), Rozumienie, dzieje, język: filozoficzna hermeneutyka H-G. Gadamera, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL. |
| 2. | Foucault M. (2002), Porządek dyskursu, przeł. M. Kozłowski, Gdańsk: słowo/obraz terytoria. |
| 3. | Gadamer H-G. (2003), Język i rozumienie, przeł. P. Dehnel, B. Sierocka, Warszawa: Fundacja Aletheia. |
| 4. | Gadamer H-G. (2013), Prawda i metoda, przeł. B. Baran, Warszawa: PWN. |
| 5. | Grondin J. (1995), Sources of Hermeneutics, New York: State University of New York Press. |
| 6. | Heidegger M. (2008), Bycie i czas, przeł. B. Baran, Warszawa: PWN. |
| 7. | Lorenc W. (2019), Filozofia hermeneutyczna: inspiracje, klasycy, radykalizacje, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. |
| 8. | Pawelec A. (2013), Kontynentalna filozofia języka: wybrane stanowiska, w: P. Stalmaszczyk (red.), Współczesna filozofia języka. Inspiracje i kierunku rozwoju, Łódź: Wydawnictwo Primum Verbum. |
| 9. | Przyłębski A. (2016), Krytyka hermeneutycznego rozumu: preliminaria, |
| 10. | Ricoeur P. (1989), Język, tekst, interpretacja: wybór pism, przeł. P. Graff, K Rosner, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. |
| 11. | Tarski A. (1995), Semantyczna koncepcja prawdy i podstawy semantyki, w: tenże, Pisma logiczno-filozoficzne, t. I: Prawda, przeł. J. Zygmunt, Warszawa: PWN. |
| 12. | Van Dijk T. (2001), Badania nad dyskursem, przeł. G. Grochowski, w: T. van Dijk (red), Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa: PWN. |
| 13. | Wittgenstein L. (2012) Dociekania filozoficzne, przeł. B. Wolniewicz, Warszawa: PWN. |
| 14. | Wittgenstein L. (2016), Tractatus logico-philosophicus, przeł. B. Wolniewicz, Warszawa: PWN. |