Abstract
W artykule przedstawiam korespondencję Emila Zegadłowicza (1888–1941) prowadzoną w latach 1937–1939 z tak zwaną „Trzydziestką”, tj. gronem żydowskich uczennic gimnazjum Zofii Rozenfeldowej w Warszawie współpracujących z „Małym Przeglądem”. Dla zrekonstruowania dziejów tego kontaktu wykorzystuję odnalezione w archiwach, niepublikowane dotychczas listy zarówno nastoletnich korespondentek pisarza, jak i ich opiekunki Felicji Wermusówny. W zachowanych listach „Trzydziestki” dominują motywy środowiskowe, nie brak też refleksji natury ogólnoludzkiej, często spotykanymi motywami jest tęsknota do ładu biologii, przyroda przeciwstawiona urbanizmowi, płynący z obserwacji najbliższego otoczenia mieszkanek żydowskich dzielnic Warszawy pesymizm i uczucie grozy, jakie rodzi rozwijający się faszyzm i coraz powszechniej spotykane przejawy antysemityzmu, troska o los narodu żydowskiego, protest przeciwko obojętności ludzi, zatracie ideałów braterstwa oraz gloryfikacja Prawdy i Przyjaźni.