Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia

Vorher: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia


ISSN: 2450-7741     eISSN: 2300-4460    OAI    DOI: 10.18276/frfu.2018.91-08
CC BY-SA   Open Access 

Liste der Ausgaben / 1/2018 (91)
Koszt ryzyka produkcyjnego w kalkulacjach opłacalności wybranych upraw roślin wysokobiałkowych - aspekty metodyczne i aplikacyjne

Autoren: Michał Soliwoda
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB

Joanna Pawłowska-Tyszko
Schlüsselbegriffe: rolnictwo rachunek kosztów ubezpieczenia upraw kalkulacja opłacalności ryzyko produkcyjne
Veröffentlichungsdatum der gesamten Ausgabe:2018
Seitenanzahl:10 (95-104)
Klasyfikacja JEL: Q12 Q14 G32
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Cel - Celem opracowania jest próba oceny opłacalności wybranych upraw roślin wysokobiałkowych z uwzględnieniem kosztu ryzyka produkcyjnego. Metodyka - Wykorzystano metodę analizy wskaźnikowej, uwzględniając miary i wskaźniki stosowane w ekonomice rolnictwa. Określono udział kosztów będących skutkiem ewentualnej realizacji grup ryzyka jako procentowego udziału w produkcji nasion. Obrazuje to spadek plonu spowodowany prawdopodobieństwem realizacji oszacowanego kosztu ryzyka produkcji wyrażonego współczynnikiem. Współczynnik ten odzwierciedla stopień ryzyka. Koszt poszczególnych ryzyk został oszacowany niezależnie, a wysokość tego kosztu urealniono (korzystając ze wskaźnika cen towarów i usług zakupywanych na cele bieżącej produkcji rolniczej wg GUS) na lata objęte analizą (2009-2015). Źródłem danych są dane wtórne GUS (dotyczące m.in. plonów) i Agrokoszty (w Zakładzie Rachunkowości Rolnej IERiGŻ-PIB). Wynik – Uwzględnienie kosztu ryzyka w całkowitych kosztach produkcji obniża znacząco wskaźnik opłacalności (z uwzględnieniem kosztu ryzyka) danej działalności roślinnej. O ile produkcja nasion peluszki, z uwzględnieniem kosztu ryzyka produkcyjnego, była opłacalna jedynie w 2012 i 2014 r., to efektywność ekonomiczna produkcji nasion bobiku była niesatysfakcjonująca (wskaźnik opłacalności < 100%) w analizowanym szeregu czasowym. W rachunku kosztów nie można pomijać kosztu ryzyka bowiem jego pominięcie prowadzi do niedoszacowania wyników działalności, co w konsekwencji może prowadzić do błędnych decyzji na poziomie mikro dotyczących np. planowania struktury upraw, podej-mowania działań inwestycyjnych, a na poziomie makro skierowanie zbyt wysokiego wsparcia w formie płatności obszarowych. Oryginalność/Wartość- Wyniki badań wskazują na potrzebę uwzględnienia kosztu ryzyka produkcyjne-go w kalkulacjach opłacalności. Zaproponowana metodykę szacowania kosztu ryzyka produkcyjnego, która została zweryfikowana empirycznie dla produkcji upraw dwóch wybranych roślin wysokobiałkowych, może mieć zastosowanie w kształtowaniu i ocenie efektywności instrumentów polityki rolnej.
herunterladen

Artikeldatei

Bibliographie

1.Agrokoszty. Przedmiot badań. Pobrano z: http://www.agrokoszty.pl/index.php?id=43 (1.12.2017).
2.Agrokoszty. System Zbierania Danych o Produktach Rolniczych. Pobrano z: http://www.agrokoszty.pl/index.php?id=19 (1.12.2017).
3.Blank, S.C. (1991). New index measures returns to risk in crop production. California Agriculture 3 (45), 36–39.
4.Czerwińska-Kayzer, D., Florek, J.(2012). Opłacalność wybranych upraw roślin strączkowych. Fragmenta Agronomica, 4 (29), 36–44.
5.Czyżewski, A, Stepień, S. (2011). Wspólna polityka rolna UE po 2013 roku a interesy polskiego rolnictwa. Ekonomista, 1, 29–30.
6.El Benni, N., Finger, R. (2012). Where is the risk? Price, yield and cost risk in Swiss crop production. Selected Paper prepared for presentation at the International Association of Agricultural Economists (IAAE) Triennial Conference, Foz do Iguaçu, Brazil, 18–24 August.
7.Gąsiorowska, B., Koc, G., Buraczyńska, D., Struk, K. (2011). Wpływ warunków pogodowych na plonowanie zbóż uprawianych w rolniczej stacji doświadczalnej w Zawadach. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, 6, 91–99.
8.Goodwin, B.K., Mahul, O. (2004). Risk Modeling Concepts Relating to the Design and Rating of Agricultural Insurance Contracts. World Bank Policy Research Working Paper 3392, September 2004.
9.Manitoba Agriculture, Food and Rural Development (2016). Guidelines For Estimating Crop Production Costs – 2016, January 2016. Pobrane z: https://www.gov.mb.ca/agriculture/business-and-economics/financial-management/pubs/cop_crop_production.pdf (1.12.2017).
10.Handschke, J., Monkiewicz, J. (red.) (2010). Ubezpieczenia. Podręcznik akademicki. Warszawa: Poltext.
11.Jerzak, M.A. (2015). Uwarunkowania rozwoju produkcji i rynku rodzimych roślin strączkowych na cele paszowe w Polsce. W: Wybrane zagadnienia uprawy roślin strączkowych. Warszawa: Wydawnictwo FAPA.
12.Kaczmarek, T.T. (2008). Ryzyko i zarządzanie ryzykiem. Ujęcie interdyscyplinarne. Warszawa: Difin
13.Łazowski, J. (1998). Wstęp do nauki o ubezpieczeniach. Sopot: Wydawnictwo Prawnicze LEX.
14.Majewski, E., Wąs, A. (2009). Znaczenie płatności bezpośrednich jako czynnika stabilizującego dochód rolniczy na przykładzie wybranych typów gospodarstw. Zeszyt Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 2 (51), 235–248.
15.Meuwissen, M.P.M., Hardaker, J.B., Huirne, R.B.M., Dijkhuizen, A.A. (2001). Sharing risks in agriculture; principles and empirical results. Netherlands Journal of Agricultural Science, 49, 343–356.
16.Munich Re (2012). Pobrano z: www.munichre.com (12.01.2017).
17.Pawłowska-Tyszko, J. (2009). Aktualne problemy zarządzania ryzykiem w rolnictwie. Komunikaty, Raporty, Ekspertyzy nr 535. Warszawa: IERIGŻ-PIB.
18.Radzka, E., Koc, G., Rak J., Jankowska, J. (2007). Niedobór i rozkład opadów w Siedlcach w latach 1971–2005. Przegląd Nauk Inżynierii i Kształtowania Środowiska, 3 (37), 33–38.
19.Skarżyńska, A., Jabłoński, K (2016). Koszty jednostkowe i dochody wybranych produktów w 2014 roku – wyniki badań w systemie Agrokoszty. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 2 (347), 162–180.
20.Skarżyńska, A., Pawłowska-Tyszko, J., Soliwoda, M., Augustyńska, I., Czułowska, M. (2017). Rośliny wysokobiałkowe (bobik, peluszka, koniczyna, lucerna) – opłacalność i ryzyko ich uprawy (część II). Ekspertyza dla MRiRW, IERIGŻ-PIB, Warszawa.