Człowiek i świat w języku subkultur


ISBN: 978-83-7241-977-4    ISBN (online): 978-83-7972-783-4    ISSN: 0860-2751    OAI    DOI: 10.18276/978-83-7972-783-4
CC BY-SA   Open Access 

Issue archive / T. (CMLXXV) 901

Year:2015
Field:Field of Humanities
Discipline:linguistics
Authors: Ewa Kołodziejek ORCID
Uniwersytet Szczeciński

Information

Date of release of digital version under CC-BY-SA license: May 2024

Download issue

Issue File

Abstract

HUMANS AND THE WORLD IN THE LANGUAGE OF SUBCULTURES

The subject of the dissertation is a selection of currently functioning subcultures: the criminal subculture, the “fala” in the Polish army, the subculture of football fans, hip- -hop, students and sailors. These communities are still vital and enduring. The criminal subculture constitutes a kind of cultural basis for many present-day youth communities, especially those of aggressive nature. Criminal vocabulary permeates into youth slang and colloquial Polish, while customs and rituals of criminal origin can be observed both in the army and in schools.

The communities create their own cultures, customs and behaviour patterns. Their members communicate with each other by means of a specific code, based on general colloquial lexis, and the specific vocabulary refers to the realities of significance to the community as well as to emotional and social life. The image of the world retained in metaphorical vocabulary is an individualised vision, interpreting the surrounding environment from a young person’s perspective. The specific language conceptualises reality in accordance with the norms adopted by the group, creates the reality, consolidating the values accepted by the community. The group’s language reflects its social structure, system of social roles, group stereotypes and auto-stereotypes, rituals and superstitious behaviours.

The language of a particular subculture is distinguished by its characteristic lexis. It consists of neologisms which are closely connected with activities typical of each subculture. Apart from colloquial and slang lexis, the criminal community creates and uses its own unique lexis, comprising expressive, professional vocabulary (names of offenders, crimes and the circumstances of crimes) and prison slang vocabulary. The latter is strongly ritualised, subject to linguistic taboos, with the whole range of obligations and prohibitions concerning their usage, replete with magic spells and swearwords, words affecting reality (insults downgrading the addressee). The full picture of the criminal subculture is made up of professional and slang lexis, as well as ritual behaviours, linguistic magic and the symbolism of tattoos.

The language of the military subculture comprises slang vocabulary and expressive professional vocabulary, as well as lexis referring to “the second life” in the army, so called fala, resulting from a specific way of thinking and specifically understood soldierly tradition in which time runs backwards and social life is strongly ritualised. The language of the military subculture is also reservists’ scarves and diaries kept by soldiers, in which they note the remaining number of days in the army, as well as a distinctive couplet constituting a kind of commentary on life in a military unit.

The subculture of football fans, relatively limited in its verbal aspect, is considered as a contemporary tribal community, and a football match is perceived as a folk carnival eliminating all hierarchical relations, privileges, norms and prohibitions. The language of the subculture of football fans also comprises unique verbal forms of communication in a stadium, chanted cheers, songs and crowd comments. Its vocabulary, ritual behaviours, untypical forms of stadium communication, the subordination of the individual to the community reflect the view of the world and the feeling of power which the community gives its members.

The members of hip-hop subculture are teenagers, inhabitants of urban housing estates. They use youth slang and the characteristic vocabulary only refers to specific forms of hip-hop activity: graffiti, music, rhyming and dance. They build their own reality based on their system of values: group bonding, friendship, trust, tolerance and shared beliefs. The language of the hip-hop subculture involves distinctive vocabulary, peculiar attire, ritual social behaviours and characteristic life philosophy.

Students’ lexis almost completely overlaps with youth slang and colloquial vocabulary. However, students are also a subculture forming group, as the language of students’ subculture consists not only of verbal communication, but also of distinctive social behaviours, a specific way of thinking, a constantly developing sphere of superstitions and ritual behaviours, as well as stereotypes and auto-stereotypes of a student.

Sailors’ sociolect is above all subordinated to the occupational realities, therefore its communicative lexis is characterised by brevity, conciseness and succinctness, and many utterances take the form of a command, order or dispatch. The specificity of living and working on board also breeds the need for verbalizing one’s emotions, hence the extensive expressive and ludic lexis. Another feature of sailors’ environment is a verbalized sphere of superstitions and magical thinking.

The dissertation is appended with an index of the analysed vocabulary consisting of more than 4500 entries and an extensive bibliography.

Bibliography

1.„Język a kultura” 1994, t. 10: Języki subkultur, pod red. J. Anusiewicza i B. Sicińskiego, Wrocław. „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. 26, Warszawa 17, z. 1.
2.Anioł W. 1988, Ciężkie czasy dla rozumu, Warszawa.
3.Anusiewicz J. 1990, Problematyka językowego obrazu świata w poglądach niektórych językoznawców i filozofów niemieckich XX wieku, (w:) Językowy obraz świata, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin.
4.Anusiewicz J. 1992, Potoczność jako sposób doświadczania świata i jako postawa wobec świata, „Język a kultura” t. 5: Potoczność w języku i w kulturze, pod red. J. Anusiewicza i F. Nieckuli, Wrocław.
5.Anusiewicz J. 1995, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław.
6.Anusiewicz J., Skawiński J. 1996, Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa.
7.Apresjan J. 1980, Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, Wrocław.
8.Bachtin M. 1975, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, Kraków.
9.Bańko M. (red.) 2000, Inny słownik języka polskiego PWN, Warszawa.
10.Barańczak S. 1972, Nasza wola – Polska gola, „Teksty” nr 1.
11.Bartmiński J. 1986, Czym zajmuje się etnolingwistyka?, „Akcent” nr 4.
12.Bartmiński J. 1990a, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, (w:) Językowy obraz świata, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin.
13.Bartmiński J. 1990b, Folklor – język – poetyka, Wrocław.
14.Bartmiński J. 1998, Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu matki, „Język a kultura” t. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, Wrocław.
15.Bartmiński J. 2001, O językowym obrazie świata Polaków końca XX wieku, (w:) Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy rozwoju, pod red. S. Dubisza i S. Gajdy, Warszawa.
16.Bartmiński J. 2003, Folklorystyka, etnonauka, etnolingwistyka – sytuacja w Polsce. Panel: Folklorystyka u progu nowego tysiąclecia, MKS, Lublana.
17.Bartmiński J., Buczyński M., Niewęgłowska I. 1963, Słownictwo środowiskowe studentów lubelskich w okresie 1957–1961, „Językoznawca” nr 8–9.
18.Bartmiński J., Chlebda W. 2008, Jak badać językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów?, „Etnolingwistyka” 20, Lublin.
19.Bartol D. 1972, Gwara studencka, „Poradnik Językowy” z. 1.
20.Bartol D. 1981, O warszawskiej gwarze studenckiej, (w:) Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, pod red. H. Kurkowskiej, Warszawa.
21.Bauman Z. 1996, Etyka ponowoczesna, przeł. J. Bauman, J. Tokarska-Bakir, Warszawa.
22.Bednarek G. 1999, Nazwy dróg wspinaczkowych w Polsce, (w:) Zeszyt Studenckich Prac Naukowych Koła Młodych Językoznawców, Szczecin.
23.Benedyktowicz Z. 2000, Portrety „obcego”, Kraków.
24.Bernstein B. 1980, Socjolingwistyka a społeczne problemy kształcenia, (w:) Język i społeczeństwo, pod red. M. Głowińskiego, Warszawa.
25.Bielunas J. 1977, Z problematyki badań nad kulturą studencką, „Literatura Ludowa” nr 1.
26.Bonheim H. 1976, Retoryka klasyczna dziś, „Teksty” nr 4–5.
27.Bratkowski P. 1985, Subkultura. Wspólnota autentyczna czy zastępcza? „Magazyn Monar”.
28.Buchowski M. 1986, Magia. Jej funkcje i struktura, Poznań.
29.Buchowski M. 1993, Magia i rytuał, Warszawa.
30.Buchowski M., Burszta W. 1992, O założeniach interpretacji antropologicznej, Warszawa.
31.Buda A. 2001, Historia kultury hip-hop w Polsce 1977–2002, Głogów.
32.Budziszewska W. 1957, Żargon ochweśnicki, Łódź.
33.Burszta J.W. 1986, Język a kultura w myśli etnologicznej, Wrocław.
34.Burszta J.W. 1998, Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań.
35.Buttler D. 1973, Dyskusyjne problemy opisu polskich gwar środowiskowych, (w:) Govornite formi i slovenskite literaturni jazici. Materiaji od wtoroto zasedanije na megunarodneta komisija za slovenskite literaturni jazici, Skopje. Bystroń J. S. 1980, Tematy, które mi odradzano, Warszawa.
36.Bystroń S. 1995, Megalomania narodowa, Warszawa
37.Cegieła A. 1977, Struktura polskiego słownictwa teatralnego, „Przegląd Humanistyczny” nr 7–8.
38.Cegieła A. 1992, Polski słownik terminologii i gwary teatralnej, Wrocław.
39.Chaciński B. 2003, Wypasiony słownik najmłodszej polszczyzny, Kraków.
40.Charbonnier G. 2000, Rozmowy z Claude Lévi-Straussem, Warszawa.
41.Chudzik A. 2002, Mowne zachowania magiczne w ujęciu pragmatyczno-kognitywnym, Kraków.
42.Czapów Cz. 1966, Spór o przydatność pojęcia subkultury w precyzowaniu problematyki badań socjologicznych, „Studia Socjologiczne” nr 3.
43.Czapów Cz. 1975, „Grypsera” jako podkultura młodzieżowa, „Więź” nr 7–8.
44.Czarnecka K., Zgółkowa H. 1991, Słownik gwary uczniowskiej, Poznań.
45.Czeszewski M. 2001, Słownik slangu młodzieżowego, Piła.
46.Dawlewicz M. 2000, Słownictwo socjolektu młodzieży polskiego pochodzenia w Wilnie, Warszawa.
47.Dąbrowska A. 1993, Eufemizmy współczesnego języka polskiego, Wrocław.
48.Dąbrowska A. 1995, Język magii – magia języka. Zarys problematyki, „Literatura Ludowa” z. 1.
49.Dobrzyńska T. 1988, Uwarunkowania kulturowe metafory, (w:) Konotacja, pr. zbior. pod red. J. Bartmińskiego, Lublin.
50.Dobrzyńska T. 1994, Mówiąc przenośnie... Studia o metaforze, Warszawa.
51.Doroszewski W. (red.) 1958, Słownik języka polskiego, Warszawa.
52.Drwal R.Ł. 1981, Osobowość wychowanków zakładów poprawczych. Badania nad funkcjami podkultury zakładowej, Wrocław.
53.Dudała J. 2004, Fani-chuligani. Rzecz o polskich kibolach. Studium socjologiczne, Warszawa.
54.Dylewska I., Dymkowska E. 1992, Słowniczek współczesnej gwary żołnierskiej, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty” nr 1.
55.Dyoniziak R. 1965, Młodzieżowa podkultura, Warszawa.
56.Encyklopedia popularna PWN. Warszawa 1988.
57.Engelking A. 1991a, Magiczna moc słowa w polskiej kulturze ludowej, „Język a kultura” t. 1: Podstawowe pojęcia i problemy, pod red. J. Anusiewicza i J. Bartmińskiego, Wrocław.
58.Engelking A. 1991b, Rytuały słowne w kulturze ludowej. Próba klasyfikacji, „Język a kultura” t. 4: Funkcje języka i wypowiedzi, pod red. J. Bartmińskiego i R. Grzegorczykowej, Wrocław.
59.Engelking A. 2000, Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa, Wrocław.
60.Fatyga B. 1999, Dzicy z naszej ulicy. Antropologia kultury młodzieżowej, Warszawa.
61.Filipiak M. 1999, Od subkultury do kultury alternatywnej. Wprowadzenie do subkultur młodzieżowych, Lublin.
62.Fliciński P., Wójtowicz S. 2007, Hip-hop słownik, Warszawa.
63.Flis M., Paluch A. (red.) 1985, Antropologia społeczna Bronisława Malinowskiego, Warszawa.
64.Frazer J.G. 2002, Złota Gałąź. Studia z magii i religii, Warszawa.
65.Frejman J. 2000, Kilka uwag o języku studenckim dwu zielonogórskich uczelni u progu XXI wieku, (w:) Język trzeciego tysiąclecia, pod red. G. Szpili, „Język a komunikacja” 1, Kraków.
66.Fromm E. 1972, Zapomniany język, Warszawa.
67.Furdal A. 1993, Klasyfikacja odmian współczesnego języka polskiego, Wrocław.
68.Furdal. A. 1990, Językoznawstwo otwarte, Wrocław.
69.Gawęda E., Urban K., Zabierowska K. 1982, O pewnym typie illokucji – toasty, „Socjolingwistyka” 4, Katowice.
70.Geremek B. 1980, O językach tajemnych, „Teksty” nr 2.
71.Głowacki J., 1990, O języku żołnierskim, „Poradnik Językowy” z. 2.
72.Golka M. (red.) 2002, Od kontrkultury do popkultury, Poznań.
73.Grabias S. 1967, Z gwary studenckiej. Nazwy studenta stale uczącego się, „Językoznawca” nr 16–17.
74.Grabias S. 1968, Z zagadnień komizmu w gwarze studenckiej, „Językoznawca” nr 18–19.
75.Grabias S. 1974, Funkcyjna klasyfikacja socjalnych wariantów języka, „Język Polski” LIV.
76.Grabias S. 1976, Neologizm jako narzędzie w badaniu socjalnych wariantów języka, (w:) Miejska polszczyzna mówiona. Metodologia badań, pod red. W. Lubasia, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach” 103, Katowice.
77.Grabias S. 1981, O ekspresywności języka, Lublin.
78.Grabias S. 1988, Socjolingwistyczne perspektywy badań nad ekspresywnością języka, „Socjolingwistyka” 8, Wrocław.
79.Grabias S. 1993, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka – socjolekty, (w:) Encyklopedia kultury polskiej XX wieku t. 2: Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław.
80.Grabias S. 1997, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
81.Grabias S. 2001, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka, (w:) Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin.
82.Grzegorczykowa R. 1978, Struktura semantyczna wyrażeń ekspresywnych, (w:) Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, pod red. M. Szymczaka, Wrocław.
83.Grzegorczykowa R. 1990, Pojęcie językowego obrazu świata, (w:) Językowy obraz świata, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin.
84.Grzegorczykowa R. 1991, Problem funkcji języka i tekstu w świetle teorii aktów mowy, „Język a kultura” t. 4, pod red. J. Bartmińskiego i R. Grzegorczykowej, Wrocław.
85.Grzegorczykowa R., Szymanek B. 2001, Kategorie słowotwórcze w perspektywie kognitywnej, (w:) Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin.
86.Gwozda M., Krawczyk E. 1996, Subkultury młodzieżowe. Pomiędzy spontanicznością a uniwersalizmem, (w:) M. Filipiak, Socjologia kultury. Zarys zagadnień, Lublin.
87.Hall E. 1976, Ukryty wymiar, Warszawa.
88.Handke K. 1986, Rola kobiet w przekształcaniu współczesnej polszczyzny, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN t. XXXII, Łódź.
89.Handke K. 1990, Styl kobiecy we współczesnej polszczyźnie kolokwialnej, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. 26, Warszawa.
90.Handke K. 1995, Polski język familijny, Warszawa.
91.Heinz A. 1978, Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa.
92.Hołówka T. 1986, Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku, Warszawa.
93.Hoppe S. 1981, Słownik języka łowieckiego, Warszawa.
94.Huizinga J. 1985, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa.
95.Humboldt W. von 1991, O rozmaitości języków ludzkich i ich wpływie na duchowy rozwój gatunku ludzkiego, (w:) Semiotyka dziś i wczoraj. Wybór tekstów, pod red. J. Pelca i L. Koja, Wrocław.
96.Ivić M. 1975, Kierunki w lingwistyce, Wrocław.
97.Jahoda G. 1971, Psychologia przesądu, Warszawa.
98.Jakubowska E., Kowalczyk G. 1970, Wyrazy rzadkie i powszechne w gwarze studenckiej, „Językoznawca” nr 21–22.
99.Janiszewski J. 1992, Statek morski jako instytucja totalna, Szczecin.
100.Janiszewski L. 1981, Węzłowe problemy światopoglądowe-moralne marynarzy i rybaków. „Przegląd Zachodniopomorski” z. 3–4.
101.Janiszewski L. 1986, Sukces małżeński w rodzinach marynarzy. Studium socjologiczne. Warszawa–Poznań.
102.Jawłowska A. 1991, Kontrkultura, (w:) Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, pod red. A. Kłoskowskiej, Wrocław.
103.Jaworska B., Szczepanik J. 1997, Papa, Krzysiek i koledzy, „Gazeta Wyborcza”, 8 maja.
104.Jesionek M., 1999, Słownictwo socjolektalne w subkulturze młodocianych przestępców, praca magisterska, Uniwersytet Szczeciński.
105.Kaczmarczyk M. 1975, Przesądne wierzenia załóg statkowych Polskich Linii Oceanicznych, praca magisterska, Uniwersytet Łódzki.
106.Kaczmarek L., Skubalanka T., Grabias S. 1974, Słownik gwary studenckiej, Wrocław, 1994, Lublin.
107.Kajtoch W. 1999, Odlotowe bez dwóch zdań! Kultura języka, stylu, perswazji w czasopismach dla młodzieży, „Zeszyty Prasoznawcze” nr 3–4.
108.Kajtoch W. 1999, Świat prasy alternatywnej w zwierciadle jej słownictwa, Kraków.
109.Kania S. 1972, Grypsera, „Poradnik Językowy” z. 10.
110.Kania S. 1995, Słownik argotyzmów, Warszawa.
111.Kania S., 1978, Polska gwara żołnierska lat 1914–1939, Zielona Góra.
112.Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. (red.) 1900, Słownik języka polskiego, Warszawa.
113.Kasprzak B., Odpadczyk I. 1970, Derywacja wsteczna w gwarze studenckiej, „Językoznawca” nr 21–22.
114.Kawula S., Machel H. (red.) 2001, Podkultury młodzieżowe w środowisku szkolnym i pozaszkolnym, Toruń.
115.Kędzierski W. 1998, Sposoby tworzenia neosemantyzmów w gwarach środowisk dewiacyjnych, „Język Polski” z. 3–4.
116.Kępiński A. 1977, Lęk, Warszawa.
117.Klemensiewicz Z. 1982, O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, (w:) Składnia, stylistyka, pedagogika językowa, Warszawa.
118.Kłoskowska A. 1964, Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa.
119.Kłoskowska A. 1983, Socjologia kultury, Warszawa.
120.Kmita J. 1984, Mowa magiczna – język – literatura, „Odra” z. 12.
121.Kołodziejek E. 1992, O przesądach marynarskich, „Literatura Ludowa” nr 1.
122.Kołodziejek E. 1994a, Gwara środowiskowa marynarzy na tle subkultury marynarskiej, Szczecin.
123.Kołodziejek E. 1994b, Socjolingwistyczne aspekty komunikacji językowej grupy zawodowej ludzi morza, (w:) Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań nad polszczyzną t. I, pod red. M. Białoskórskiej i S. Kani, Szczecin.
124.Kołodziejek E. 1994c, Językowe środki zwalczania przeciwnika, czyli o inwektywach we współczesnych tekstach politycznych, „Język a kultura” t. XI: Język polityki a współczesna kultura polityczna, pod red. J. Anusiewicza i B. Sicińskiego, Wrocław.
125.Kołodziejek E. 1996, Język jako wykładnik wartości, norm i wzorców w wybranych subkulturach, (w:) Interdyscyplinarność i semiotyka w kulturze i nauce. Szczecin.
126.Kołodziejek E. 1997, Językowo-kulturowy fenomen „fali” żołnierskiej, (w:) Z polszczyzny historycznej i współczesnej, pod red. T. Ampel, Rzeszów.
127.Kołodziejek E. 1999, O badaniu języka subkultur (z perspektywy etnolingwistycznej), (w:) Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, pod red. M. Białoskórskiej t. V, Szczecin.
128.Kołodziejek E. 2002a, Socjolekt studentów – fakt czy mit?, (w:) Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, pod red. M. Białoskórskiej t. VII, Szczecin.
129.Kołodziejek E. 2002b, Konceptualizacja rzeczywistości w socjolekcie młodzieżowym, „Studia Językoznawcze” t. 1, Szczecin.
130.Kołodziejek E. 2003, Metafory socjolektalne, „Studia Językoznawcze” t. 2, Szczecin.
131.Kołodziejek E. 2004, Struktura języka współczesnych subkultur, „Studia Językoznawcze” t. 3, Szczecin.
132.Kopaliński W. 1987, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa.
133.Kopaliński W. 1999, Słownik wydarzeń, pojęć i legend XX wieku, Warszawa.
134.Kowalikowa J. 2000, Wulgaryzmy we współczesnej polszczyźnie, (w:) Język trzeciego tysiąclecia, pod red. G. Szpili, „Język a komunikacja” 1, Kraków.
135.Kowalski P. 1990, Współczesny folklor i folklorystyka. O przedmiocie poznania w dzisiejszych badaniach folklorystycznych, Wrocław.
136.Krawczyk-Tyrpa A. 2001, Tabu w dialektach polskich, Bydgoszcz.
137.Krzyżanowski J. 1969, Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. I, Warszawa.
138.Książeczka wojskowa. Antologia wspomnień z LWP, Siedlce 1987.
139.Kubiak J. 1985, O pojęciu funkcji w antropologii Malinowskiego, (w:) Antropologia społeczna Bronisława Malinowskiego, red. M. Flis, A. Paluch, Warszawa.
140.Kupiszewski P. 1987a, Język żołnierski, „Poradnik Językowy” nr 4.
141.Kupiszewski P. 1987b, Uwagi o „języku wojskowym”, „Poradnik Językowy” nr 5.
142.Lakoff G., Johnson M. 1988, Metafory w naszym życiu, przeł. T. Krzeszowski, Warszawa.
143.Ledwoń M. 2003, Język współczesnej młodzieży na przykładzie subkultury hip hopu, praca magisterska, Uniwersytet Szczeciński.
144.Lenart B. 1993, Etos kontestacyjnych ruchów młodzieżowych hippies i punk w latach osiemdziesiątych w Polsce, „Kultura i Społeczeństwo” nr 3.
145.Leszczyński R. 1999, Rymy nad miastem, „Gazeta Wyborcza”, 26 marca.
146.Leszczyński Z. 1988, Szkice o tabu językowym, Lublin.
147.Leśniewska K. 1963, Współczesna gwara studentów warszawskich, „Językoznawca” nr 8–9.
148.Levi-Strauss C. 1969, Myśl nieoswojona, Warszawa.
149.Lewandowska-Tomaszczyk B. 1996, Uniwersalizm a relatywizm na tle nowych teorii kognitywnych, (w:) Językowa kategoryzacja świata, pod red. R. Grzegorczykowej i A. Pajdzińskiej, Lublin.
150.Lewandowski M. 2007, Język subkultury punków, Poznań.
151.Listy z wojska 1997, Ja się nie nadaję, „Gazeta Wyborcza”, 23 maja.
152.Lubaś W. 1978, Słownictwo kolokwialne i niekolokwialne, (w:) Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, pod red. M. Szymczaka, Warszawa.
153.Lubiniecka K., Rostkowski D. 1993, Zdeptani przez falę, „Gazeta Wyborcza”, 25 czerwca.
154.Łojko A. 2002, Słownictwo i frazeologia studentów wyższych uczelni szczecińskich, praca magisterska, Uniwersytet Szczeciński.
155.Maciejewski J. 1975, „Obszary trzecie” literatury, „Teksty” nr 4.
156.Maciejewski T. 2001, Językowe aspekty funkcjonowania subkultury kibiców piłkarskich, praca magisterska, Uniwersytet Szczeciński.
157.Maćkiewicz J. 1999, Słowo o słowie. Potoczna wiedza o języku, Gdańsk.
158.Magala S. 1977, Badania nad kulturą studencką. Rozważania wstępne, „Literatura Ludowa” nr 1.
159.Maisonneuve J. 1995, Rytuały dawne i współczesne, przeł. M. Mroczek, Gdańsk.
160.Majkowska G. 1988, Klasyfikacja semantyczna zamierzonych modyfikacji związków frazeologicznych, (w:) Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej V, pod red. M. Basaja i D. Rytel, Wrocław.
161.Majkowska G., Satkiewicz H. 1999, Język w mediach, (w:) Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, pod red. W. Pisarka, Kraków.
162.Malinowski B. 1937, Kultura jako wyznacznik zachowania się, tłum. J. Piotrowski, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” r. 17, z. 1.
163.Malinowski B. 1980, Wierzenia pierwotne i formy ustroju społecznego, Dzieła, t. 1, pod red. A. Palucha, Warszawa.
164.Malinowski B. 1981, Argonauci Zachodniego Pacyfiku, Warszawa.
165.Malinowski B. 1983, Magia i religia, (w:) A. Paluch, Malinowski, Warszawa.
166.Malinowski B. 1990, Mit, magia, religia, (w:) Dzieła, t. 7, pod red. A. Palucha, Warszawa.
167.Malinowski B. 2000, Problem znaczenia w językach pierwotnych, (w:) Językoznawstwo Bronisława Malinowskiego, pod red. K. Pisarkowej, t. II, Kraków.
168.Małkowski S. 1971, „Drugie życie” w zakładzie wychowawczym, „Etyka” nr 8.
169.Mańczyk A. 1982, Wspólnota językowa i jej obraz świata. Krytyczne uwagi do teorii językowej Leo Weisgerbera, Zielona Góra.
170.Marciniak S. 1987, Język wojskowy, Warszawa.
171.Marcjanik M. 1992, Współczesne polskie toasty – przejawem pauperyzacji życia towarzyskiego, „Język a Kultura” t. 5: Potoczność w języku i w kulturze, pod red. J. Anusiewicza i F. Nieckuli, Wrocław.
172.Marczyk M. 1996, My będziemy kibicować, ile sił nam starczy, „Literatura Ludowa” nr 1.
173.Markowski A. 1992, Leksyka wspólna różnym odmianom polszczyzny, Wrocław.
174.Matusewicz Cz. 1975, Psychologia wartości, Warszawa–Poznań.
175.Meller M., Pytlakowski P. 1998, Liga chuliganów, „Polityka” nr 11, 14 marca.
176.Michałowski P. (maszynopis), Muza koszar i wolności czyli o sztuce ludowej rezerwy.
177.Mielczarek A. 1976, Z zagadnień słownictwa wojskowego, Warszawa.
178.Mikołajczak P., Siekański P., Znojek A. 2001, Wojsko, czyli długa droga od biletu do cywila, Białystok.
179.Mikołejko A. 1992, Przemiany polskiego satanizmu, „Społeczeństwo Otwarte” nr 2.
180.Milewski S. 1971, Gwara przestępcza i jej przenikanie do języka ogólnego, „Poradnik Językowy” z. 2.
181.Milewski S. 1986, Język złodziejski, „Detektyw”, 20 października.
182.Milian L. 1972, Czas wolny marynarzy na morskich statkach transportowych, Szczecin.
183.Milian L. 1973, Nie samą wachtą… Problemy wypoczynku marynarzy na statkach, Szczecin.
184.Mizerski S. 1995, Kółko i krzyżyk, „Polityka” nr 48 (2013), 2 grudnia.
185.Moch W. 2001, Zapożyczenia angielskie w języku polskiej subkultury hiphopowej, (w:) Język polski w rozwoju, pod red. Ł. Szewczyk, M. Czachorowskiej, Bydgoszcz. Moch W. 2002, Słownictwo swoiste polskiej subkultury hiphopowej, „Język Polski” LXXXII.
186.Moch W. 2008, Hip hop. Kultura miasta, Bydgoszcz.
187.Morawski J. 1969, Młodociani grypserzy, „Przegląd Penitencjarny” nr 1.
188.Müller T. 1987, Młodzieżowe podkultury, Warszawa.
189.Niżegorodcew A. 2000, Język studentów filologii angielskiej, (w:) Język trzeciego tysiąclecia, pod red. G. Szpili, Język a komunikacja 1, Kraków.
190.Nowacka V. 1998, Ludzie kwiaty, „Wprost”, 10 maja.
191.Nowaczyk M. 1979, Folklor jako sztuka kontestacji, „Euhemer” nr 1.
192.Nowak P. 2002, Swoi i obcy w językowym obrazie świata. Język publicystyki polskiej z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych, Lublin.
193.Nowak W. 1993, Chusta, czyli marzenia młodego rezerwisty, Magazyn „Gazety Wyborczej”, 5 listopada.
194.Nowak W. 1994, Pierwsza samowolka, „Gazeta Wyborcza” nr 252, 28 października.
195.Nowicka E. 1991, Świat człowieka – świat kultury. Systematyczny wykład problemów antropologii kulturowej, Warszawa.
196.Olmsted M.S. 1959, The Small Group, New York.
197.Oryńska A. 1991, Zasady komunikowania w gwarze więziennej – tabu i eufemizmy, „Język a kultura” t. 1: Podstawowe pojęcia i problemy, pod red. J. Anusiewicza, J. Bartmińskiego, Wrocław.
198.Oryńska A., 1987, Dziedziny działania tabu językowego w żargonie więziennym, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, T. XXXII, Wrocław.
199.Ostromęcki T. 1997, O słownictwie polskich alpinistów, „Przegląd Humanistyczny” nr 7–8.
200.Ożdżyński J. (red.) 1995, Językowy obraz dzieci i młodzieży, Kraków.
201.Ożóg K. 2001, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, Rzeszów.
202.Pajewska E. 2002, Metafory w językach zawodowych, (w:) Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny t. VIII, pod red. M. Białoskórskiej i L. Mariak, Szczecin.
203.Paleczny A. 1993, Grupy subkultury młodzieżowej. Próba analizy – propozycje teoretyczne, „Kultura i Społeczeństwo” nr 3.
204.Pawluczuk W. 1972, Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu społeczności tradycyjnej, Warszawa.
205.Pęczak M. 1992, Mały słownik subkultur młodzieżowych, Warszawa.
206.Pęczak M. 2000, Ważny jest Kazik, „Polityka” nr 25, 17 czerwca.
207.Piekot T. 2001, System aksjologiczno-normatywny w socjolekcie kulturystów, „Poradnik Językowy” nr 5.
208.Pisarek W. 1988, Retoryka dziennikarska, Kraków.
209.Pisarek W. 1999, Istota i sens polskiej polityki językowej, (w:) Polska polityka językowa na przełomie tysiącleci, pod red. J. Mazura, Lublin.
210.Pisarek W. 2002, Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność, Kraków.
211.Pisarkowa K. 1998, Zaklęcie magiczne a korespondencja tekstu z faktem, (w:) Tekst. Analizy i interpretacje, pod red. J. Bartmińskiego i B. Bonieckiej, Lublin.
212.Praz M. 1974, Zmysły, śmierć i diabeł w literaturze romantycznej, Warszawa.
213.Prejs B. 2010, Subkultury młodzieżowe. Bunt nie przemija, Katowice.
214.Radożycka I. 1998, Rzeczywistość więzienna w leksyce i subkulturze przestępczej, praca magisterska, Uniwersytet Szczeciński.
215.Radożycka I. 1999, O funkcji magicznej rytuałów słownych w gwarze więziennej, (w:) Zeszyt Studenckich Prac Naukowych Koła Młodych Językoznawców US, Szczecin.
216.Reykowski J. 1982, Z zagadnień psychologii motywacji, Warszawa.
217.Rozwadowski J. 1950, O zjawiskach i rozwoju języka, Kraków.
218.Sadi 2001, Historia breakdance’u, „Hip-Hop.pl”, 10 marca.
219.Sapir E. 1978, Kultura, język, osobowość, przeł. E. Stanosz, R. Zimand, Warszawa.
220.Satkiewicz H. 1994, Norma polszczyzny ogólnej a języki subkultur, „Język a kultura” t. 10: Języki subkultur, pod red. J. Anusiewicza i B. Sicińskiego, Wrocław.
221.Sawaniewska-Moch Z., Moch W. 2000a, Jakim językiem mówi polski hip hop?, (w:) Język trzeciego tysiąclecia, pod red. G. Szpili, Język a komunikacja 1. Kraków.
222.Sawaniewska-Moch Z., Moch W. 2000b, „Oparta na faktach rymonacja”. Uwagi o słownictwie hiphopowym, (w:) Polszczyzna stara i nowa, pod red. Ł. Szewczyk, Bydgoszcz.
223.Sawaniewska-Moch Z., Moch W. 2001, Językowy obraz miasta w tekstach hiphopowych, (w:) Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. VII, pod red. M. Białoskórskiej, Szczecin.
224.Sawicka G. 1994, Językowy obraz rzeczywistości społecznej i politycznej w graffiti, „Język a kultura” t. XI: Język polityki a współczesna kultura polityczna, pod red. J. Anusiewicza i B. Sicińskiego, Wrocław.
225.Sawicka G. 1998, Graffiti jako tekst folkloru, (w:) Tekst. Analizy i interpretacje, pod red. J. Bartmińskiego i B. Bonieckiej, Lublin.
226.Schaff A. 1964, Język a poznanie, Warszawa.
227.Serafin W. 1997, Kilka uwag o przenikaniu niektórych leksemów z subkodu rockowego do języka młodzieży, „Język Polski” z. 1.
228.Siciński A. 1991, Alternatywność jako element współczesnej kultury, (w:) Spontaniczna kultura młodzieżowa. Wybrane zjawiska, pod red. J. Wertensteina-Żuławskiego i M. Pęczaka, Wrocław.
229.Sigurt B. 1975, Struktura języka. Zagadnienia i metody językoznawstwa współczesnego, Warszawa.
230.Simonides D. 1976, Folklor słowny dzieci i nastolatków, Wrocław.
231.Simonides D. 1978, O procesie zmian w folklorze słownym, (w:) Tradycja i przemiana.
232.Studia nad dziejami i współczesną kulturą ludową. Wrocław.
233.Skórka M. 1995, Rezerwista goni kota, Kielce.
234.Skubalanka T. 1984, Podstawowe pojęcia stylistyki. Metoda analizy, (w:) Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje, Wrocław.
235.Skubalanka T., Grabias S. 1967, Gdy korytkuje grzdyl... słownik gwary studenckiej, „Kamena” nr 18.
236.Sosnowski A. 1984, Środowisko społeczno-zawodowe marynarzy, Warszawa–Poznań.
237.Sosnowski A., Walkowiak J. 1985, Autostereotypy i heterostereotypy kapitanów i bosmanów floty transportowej, (w:) Socjologia morska, t. I, Wrocław.
238.Stanisławski J. 1966, Wielki słownik angielsko-polski, Warszawa.
239.Stasiuk A. 1992, Mury Hebronu, Warszawa.
240.Staszczak Z. (red.) 1987, Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, Warszawa–Poznań.
241.Stępniak K. 1970, O kształt współczesnej gwary przestępczej, „Przegląd Humanistyczny” z. 1.
242.Stępniak K. 1972, Miejsce i rola gwar środowiskowych w rozwoju języka narodowego, „Poradnik Językowy” nr 10.
243.Stępniak K. 1974, Słowo i magia w świecie przestępczym, „Poradnik Językowy” z. 6.
244.Stępniak K. 1986, Słownik gwar środowisk dewiacyjnych, Warszawa.
245.Stępniak K. 1993, Słownik tajemnych gwar przestępczych, Londyn.
246.Stomma L. 1991, 1 : 0 czyli ludzie jak bogowie, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty” nr 3–4.
247.Sulima R. 1985, Folklor i literatura. Szkice o kulturze i literaturze współczesnej, Warszawa.
248.Sulima R. 1992, Folklorystyka wobec kultury współczesnej, „Literatura Ludowa” nr 6.
249.Sulima R. 1993a, Estetyka rocka i estetyka folkloru, „Literatura Ludowa” nr 3.
250.Sulima R. 1993b, O młodzieżowych subkulturach. Glosa folklorysty. „Literatura Ludowa” nr 3.
251.Sulima R. 2000, Antropologia codzienności, Kraków.
252.Sułkowska J. 1977, Z języka współczesnej młodzieży studenckiej, „Poradnik Językowy” z. 1.
253.Sułkowski B. 1984, Zabawa. Studium socjologiczne, Warszawa.
254.Szaszkiewicz M. 1997, Tajemnice grypserki, cz. I: Obraz podkultury więziennej, cz. II: Słownik gwary więziennej, Kraków.
255.Szczepkowski J. 1990, Inicjacja w wojsku i więzieniu, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty” nr 2.
256.Szymura J. 1985, Bronisława Malinowskiego “etnograficzna teoria języka”, (w:) Antropologia społeczna Bronisława Malinowskiego, red. M. Flis, A. Paluch, Warszawa.
257.Tabakowska E. 1995, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków.
258.Tarkowska E. 1987, Czas w społeczeństwie. Problemy, tradycje, kierunki badań, Wrocław.
259.Tarkowska E. 1991, „Inność” i „obcość” w perspektywie antropologicznej, (w:) Spontaniczna kultura młodzieżowa. Wybrane zjawiska, pod red. J. Wertensteina-Żuławskiego i M. Pęczaka, Wrocław.
260.Tarkowska E. 1992, Czas w życiu Polaków. Wyniki badań, hipotezy, impresje, Warszawa.
261.Thiele-Dohrmann K. 1980, Psychologia plotki, Warszawa.
262.Thorne T. 1995, Słownik pojęć kultury postmodernistycznej, przeł. Z. Batko, Warszawa.
263.Tokarski R. 1983, Uwagi o semantycznych mechanizmach zmian metaforycznych, (w:) Studia o metaforze II, pod red. M. Głowińskiego i A. Okopień-Sławińskiej, Wrocław.
264.Tokarski R. 2001, Słownictwo jako interpretacja świata, (w:) Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin.
265.Tołstoj N. 1992, Język a kultura. (Niektóre zagadnienia słowiańskiej etnolingwistyki), „Etnolingwistyka” 5.
266.Torańska T. 2000, Sąd nad wrzaskiem, „Gazeta Wyborcza”, 10 marca.
267.Ullmann S. 1967, Sematics. An Introduction to the Science of Meaning, Oxford. Ułaszyn H. 1951, Język złodziejski, Łódź.
268.Urbańczyk S. (red.) 1978, Encyklopedia wiedzy o języku polskim, Wrocław.
269.Walczak B. 1988, Magia językowa dawniej i dziś, (w:) Język zwierciadłem kultury, czyli nasza codzienna polszczyzna, Poznań.
270.Waliński M. 1979, Współczesna rzeczywistość folkloru (glosa), „Literatura Ludowa” nr 1.
271.Waliński M. 1987, [Głos w „Lubelskiej rozmowie o folkloryzmie”], „Literatura Ludowa” nr 4–6.
272.Walkowiak J. 1981, Życie na statku a norma moralna, „Przegląd Zachodniopomorski” z. 2–4.
273.Wasilewski J. S. 1989, Tabu a paradygmaty etnologii, Warszawa.
274.Wasilewski P. 2008, Zarys nieformalnej obyczajowości żołnierskiej, Toruń.
275.Wertnstein-Żuławski J. 1984, Kilka uwag o polskim rocku, „Non-Stop” nr 10.
276.Wertenstein-Żuławski J., Pęczak M. 1991, Spontaniczna kultura młodzieżowa. Wybrane zjawiska, Wrocław.
277.Węgier J. 1978, Integracja i dezintegracja języka na Pomorzu Zachodnim, Szczecin.
278.Whorf B.L. 1982, Język, myśl, rzeczywistość, Warszawa.
279.Widłak S. 1964, Tabu i eufemizm w językach nowożytnych, Biuletyn PTJ XXII.
280.Wierzbicka A. 1978, Sapir a współczesne językoznawstwo. Wstęp do: E. Sapir, Kultura, język, osobowość, Warszawa.
281.Wierzbicka A. 1983, Genry mowy, (w:) Tekst i zdanie. Zbór studiów, pod red. T. Dobrzyńskiej i E. Jakus, Wrocław.
282.Wierzbicka A. 1986, Analiza lingwistyczna aktów mowy jako potencjalny klucz do kultury, (w:) Problemy wiedzy o kulturze, pod red. A. Brodzkiej, M. Hopfinger i J. Lalewicza, Wrocław.
283.Wierzbicka A. 1991, Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach, „Etnolingwistyka” 4.
284.Wierzbicka A. 1999, Język – umysł – kultura, pod red. J. Bartmińskiego, Warszawa.
285.Wilkoń A. 1987, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice.
286.Wojciechowska A. 2000, Magdaleny z Kossaków Samozwaniec widzenie świata, Warszawa.
287.Wolter 1988, Traktat o tolerancji, Warszawa.
288.Wołczek A. 1972, Piosenki i wiersze w zbiorkach młodocianych przestępców, „Literatura Ludowa” z. 2.
289.Wołczek A. 1975, Listy młodocianych przestępców, „Literatura Ludowa” z. 5.
290.Wołos M. 2002, Koncepcja „gry językowej” Wittgensteina w świetle badań współczesnego językoznawstwa, Kraków.
291.Zadworny A. 2003, Nie do zgryzienia, „Gazeta Wyborcza” („Gazeta na Pomorzu”) Szczecin, 28–29 czerwca.
292.Zajączkowski A. 1973, Obrazy świata białych, (w:) Zajączkowski A. (red.) Obrazy świata białych, Warszawa.
293.Zarębina M. 1984, Słownictwo studenckie, (w:) Dialektologia. Onomastyka. Stylistyka, pod red. M. Zarębiny, Kraków.
294.Zdunkiewicz D. 2001, Akty mowy, (w:) Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin.
295.Zgółkowa H. (red.) 1998, Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, Poznań.
296.Zgółkowa H. (red.) 2004, Nowy słownik gwary uczniowskiej, Wrocław.
297.Zgółkowa H. 1992, Retoryka sarkazmu w gwarze uczniowskiej, (w:) Opisać słowa, pod red. A. Markowskiego, Warszawa.
298.Zgółkowa H. 1994a, Słowa charakterystyczne w subkulturze rockowej, „Język a kultura” t. 10, Wrocław.
299.Zgółkowa H. 1994b, Grypsera w szkole. Przenikanie słownictwa środowisk przestępczych do żargonu uczniowskiego, (w:) Słowa służebne. Prace ofiarowane Profesor Monice Gruchmanowej na 70-lecie Jej Urodzin, pod red. H. Zgółkowej, Poznań.
300.Zgółkowa H. 1996, Język subkultur młodzieżowych, (w:) O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, pod red. J. Miodka, Wrocław.
301.Zgółkowa H. 1999, Język subkultur młodzieżowych, (w:) Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, pod red. W. Pisarka, Kraków.
302.Ziółkowski M. 1978, O myśleniu potocznym, „Studia Socjologiczne” nr 4.
303.Żewlis W.J. 1985, Inwiektiwa: Opyt tieoritieczeskoj i funkcjonalnoj kłassifikacii, (w:) Etniczeskije stierieotipy powiedienija, pod red. A.K. Bajburina, Leningrad.
304.Żygulski K. 1985, Wspólnota śmiechu. Studium socjologiczne komizmu, Warszawa.