ISBN: 978-83-7972-729-2
ISBN (online): 978-83-7972-730-8
ISSN: 0860-2751
OAI
DOI: 10.18276/978-83-7972-730-8
Issue archive / T. (MCCCLXXXVI) 1312
| Year: | 2024 |
| Field: | Field of Social Sciences |
| Discipline: | legal sciences |
| Authors: |
Dorota
Ambrożuk-Wesołowska
Uniwersytet Szczeciński |
Information
Electronic version of the publication available under CC BY-SA 4.0 license after 12 months from the date of release: May 2024
Abstract
W monografii syntetycznie przedstawiono problematykę odpowiedzialności organizatora turystyki za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług objętych umową o udział w imprezie turystycznej, którą uregulowano w ustawie o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych implementującą do polskiego systemu prawnego dyrektywę 2015/2302. Omówienie zasad odpowiedzialności zostało poprzedzone niezbędnymi uwagami dotyczącymi zakresu stosowania przedmiotowej ustawy oraz uwagami terminologicznymi. Przedstawiono także istotę, charakter i treść umowy o udział w imprezie turystycznej oraz obowiązki informacyjne z nią związane, a poprzedzające zawarcie tej umowy. Przepisy ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych w omawianym zakresie poddano również ocenie pod kątem zgodności przyjętych przez polskiego prawodawcę rozwiązań z postanowieniami dyrektywy 2015/2302.
Bibliography
| 1. | Akty prawne |
| 2. | Akty prawa krajowego |
| 3. | Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 1610, ze zm.). |
| 4. | Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r., poz. 8 ze zm.). |
| 5. | Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jedn.: Dz.U. 2016 r., poz. 187). |
| 6. | Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 2110). |
| 7. | Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 2759, ze zm.). |
| 8. | Ustawa z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz.U., poz. 1823). |
| 9. | Ustawa z dnia 27 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 2211). |
| 10. | Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 221, ze zm.). |
| 11. | Akty prawa UE |
| 12. | Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z dnia 25 marca 1957 r., wersja skonsolidowana (Dz. Urz. UE C 306/1 z 13.12.2007). |
| 13. | Dyrektywa Rady z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (90/314/EWG) (Dz. Urz. UE L 158/59 z 23.06.1990). |
| 14. | Dyrektywa 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym (Dz. Urz. UE L 376/36 z 27.12.2006). |
| 15. | Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 304/64 z 22.11.2011). |
| 16. | Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zmieniająca rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/EU oraz uchylająca dyrektywę Rady 90/314/EWG (Dz. Urz. UE L 326/1 z 11.12.2015). |
| 17. | Rozporządzenie Rady (WE) nr 2027/97 z dnia 9 października 1997 r. w sprawie odpowiedzialności przewoźnika lotniczego z tytułu przewozu pasażerów i ich bagażu drogą powietrzną (Dz. Urz. WE L 285/1 z 17.10.1997, Polskie wydanie specjalne 2004, rozdz. 7, t. 3), zmienione rozporządzeniem (WE) nr 889/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 maja 2002 r. (Dz. Urz. UE L 140/2 z 30.05.2002, polskie wydanie specjalne 2004, rozdz. 7, t. 6). |
| 18. | Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylający rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz. Urz. UE L 46/1 z 17.02.2004, polskie wydanie specjalne 2004, rozdz. 7, t. 8). |
| 19. | Rozporządzenie (WE) nr 1107/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie praw osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą (Dz. Urz. UE L 204/1 z 26.07.2006). Rozporządzenie nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz. Urz. UE L 315/14 z 3.12.2007). |
| 20. | Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1177/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. o prawach pasażerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 (Dz. Urz. UE L 334/1 z 17.12.2010). |
| 21. | Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 181/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. dotyczące praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 (Dz. Urz. UE L 55/1 z 28.02.2011). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 524/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE (rozporządzenie ODR w sporach konsumenckich) (Dz. Urz. UE L 165/1 z 18.06.2013). |
| 22. | Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2021/782 z dnia 29 kwietnia 2021 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz. Urz. UE L 172/1 z 17.05.2021). |
| 23. | Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 29 listopada 2007 r. w sprawie odnowionej polityki turystycznej UE: Ku silniejs zemu partnerstwu na rzecz turystyki europejskiej (2006/2129(INI)), (Dz. Urz. UE C 297 E/184 z 20.11.2008). |
| 24. | Wytyczne interpretacyjne dotyczące rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów oraz rozporządzenia Rady (WE) nr 2027/97 w sprawie odpowiedzialności przewoźnika lotniczego z tytułu wypadków lotniczych zmienionego rozporządzeniem (WE) nr 889/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE C 214/5 z 15.06.2016). |
| 25. | Akty prawa międzynarodowego |
| 26. | Konwencja o ujednostajnieniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego, podpisana w Warszawie 12 października 1929 r. (Dz.U. z 1933 r. Nr 8, poz. 49), zmieniona Protokołem podpisanym w Hadze 28 września 1955 r. (Dz.U. z 1963 r. Nr 33, poz. 189). |
| 27. | Konwencja o ujednostajnieniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego wykonywanego przez inną osobę niż przewoźnik umow ny, sporządzona w Guadalajara dnia 18 września 1961 r. (Dz.U. z 1965 r. Nr 25, poz. 167). |
| 28. | Konwencja o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych z dnia 17 grudnia 1962 r. (Dz.U. z 1999 r. Nr 22, poz. 197 i 198). Konwencja ateńska w sprawie przewozu morzem pasażerów i ich bagażu z dnia 13 grudnia 1974 r., zmieniona Protokołem sporządzonym w Londynie dnia 19 listopada 1976 r. (Dz.U. z 1987 r. Nr 18, poz. 108, ze zm.). |
| 29. | Konwencja ateńska w sprawie przewozu morzem pasażerów i ich bagażu sporządzona w Atenach dnia 13 grudnia 1974 r., w wersji nadanej jej Protokołem z 2002 r. (PAL 2022) (Dz. Urz. UE L 8 z 12.01.2012 r.). |
| 30. | Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF), sporządzona w Bernie z dnia 9 maja 1980 r. (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674, ze zm.). Konwencja o ujednostajnieniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego, podpisana w Montrealu 28 maja 1999 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 37, poz. 235). |
| 31. | Orzeczenia |
| 32. | Uchwała SN z dnia 25 lutego 1986 r., III CZP 2/86 (OSNC 1987, nr 1, poz. 10). |
| 33. | Uchwała SN z dnia 19 listopada 2010 r., III CZP 79/10 (OSNC 2011, nr 1, poz. 41). |
| 34. | Wyrok SN z dnia 24 marca 2011 r., I CSK 372/10, Baza orzeczeń, https://www.sn.pl/ wyszukiwanie/SitePages/orzeczenia.aspx?ItemSID=3251-8dcfa950-a611-4756-8f8a- -7df105220758&ListName=Orzeczenia2&Sygnatura=I+CSK+372%2f10 (dostęp: 26.09.2023). |
| 35. | Wyrok SO w Gdańsku z dnia 6 lipca 2016 r., III Ca 406/16 (niepubl.). |
| 36. | Wyrok SO w Opolu z dnia 20 grudnia 2016 r., II Ca 1023/16 (niepubl.). |
| 37. | Wyrok TSUE z dnia 12 marca 2002 r. w sprawie C-168/00 S. Leitner v. TUI Deutschland GmbH (ECLI:EU:C:2002:168). |
| 38. | Wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r. w połączonych sprawach C-402/07 Sturgeon i in. v. Condor Flugdienst GmbH i C–432/07 Böck, Lepuschitz v. Air France SA (ECLI:EU:C:2009:716). |
| 39. | Wyrok TSUE z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie C-49/11 Content Services Ltd ca. Bundesarbeitskammer (ECLI:EU:C:2012:419). |
| 40. | Wyrok TSUE z dnia 25 stycznia 2017 r. w sprawie C-375/15 BAWAG PSK Bank für Arbeit Und Wirtschaft Und Österreichische Postsparkasse AG ca. Verein für Konsumenteninformation (ECLI:EU:C:2017:78:3). |
| 41. | Literatura |
| 42. | Adamus, R. (2012). Umowa o podróż w prawie polskim. Warszawa: Difin. |
| 43. | Ambrożuk, D. (2018). Varied methods of protection of travellers under European law. European Journal of Service Management, 3, 9–15. |
| 44. | Ambrożuk, D. (2019). Funkcja ochronna przepisów ustawy o imprezach turystycznych dotyczących umowy o udział w takiej imprezie. W: B. Gnela, E. Sługocka-Krupa, M. Szaraniec, A. Viglianisi Ferraro (red.), Prawo konsumenckie w Polsce oraz innych państwach UE. Zagadnienia wybrane (s. 137–148). Warszawa: C.H.Beck. |
| 45. | Ambrożuk, D., Dąbrowski, D., Wesołowski, K. (2018a). Umowa przewozu osób. Kraków– Legionowo: edu-Libri. |
| 46. | Ambrożuk, D., Dąbrowski, D., Wesołowski, K. (2019). Międzynarodowe konwencje przewozowe. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. |
| 47. | Babiński, L. (1956). Rewizja konwencji kolejowych berneńskich. Państwo i Prawo, 3, 530–254. |
| 48. | Basedow J. (1987). Der Transportvertrag. Tübingen: Mohr. |
| 49. | Becker, D. (1968). Die Haftung der Eisenbahn nach nationalem Und internationalen Frachtrecht. Berlin: Duncker & Humblot. |
| 50. | Beyer, W. (1976). Umowy w turystyce międzynarodowej (wybrane zagadnienia). Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. |
| 51. | Borek, D. (2018). Przedsiębiorca w ustawie o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych – koncepcja przedmiotowego charakteru regulacji. internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny, 4(7), 23–35. |
| 52. | Borek, D. (2020). W: D. Borek, H. Zawistowska (red.), Komentarz do ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (s. 15–120, 403–484). Gdańsk: ODDK. |
| 53. | Brzozowski, A., Machnikowski, P. (2013). W: E. Łętowska (red.) System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna (s. 416–501). Warszawa: C.H.Beck. Cybula, P. (2005). Umowa o imprezę turystyczną. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis. |
| 54. | Cybula, P. (2008). Charakter prawny umowy o imprezę turystyczną. W: P. Cybula, J. Raciborski (red.), Turystyka a prawo. Aktualne problemy legislacyjne i konstrukcyjne (s. 108–122). Sucha Beskidzka–Kraków: Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii. |
| 55. | Cybula, P. (2012). Usługi turystyczne. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 56. | Cybula, P. (2018). „Jeżeli dotyczą one danej imprezy turystycznej” – dlaczego tych słów zabrakło w art. 40 ust. 1 ustawy o imprezach turystycznych?, https://prawoturystyczne. com/2018/06/30/jezeli-dotycza-one-danej-imprezy-turystycznej-dlaczego-tych-slow- -zabraklo-w-art-40-ust-1-ustawy-o-imprezach-turystycznych/ (dostęp: 11.09.2023). |
| 57. | Cybula, P. (2018a). Kto odpowiada za „winę”, czyli o kolejnej potrzebie zmiany ustawy o imprezach turystycznych (art. 50 ust. 3), https://prawoturystyczne.com/2018/06/12/ kto-odpowiada-za-wine-czyli-o-kolejnej-potrzebie-zmiany-ustawy-o-imprezach-turystycznych- art-5o-ust-3/ (dostęp: 11.09.2023). |
| 58. | Cybula, P. (2018b). W sprawie oceny dopuszczalności powoływania się przez organizatora turystyki na przepisy szczególne ograniczające zakres albo warunki, na jakich odszkodowanie lub zadośćuczynienie jest wypłacane przez dostawcę usług turystycznych (czyli o potrzebie zmiany art. 50 ust. 5 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych). internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny, 4, 36–45. |
| 59. | Cybula, P. (2020). The implementation of Directive 2015/2302 on package travel and linked travel arrangements in Poland. W: C. Torres, J. Melgosa Arcos, L. Jégouzo, V. Franceschelli, F. Morandi, F. Torchia (eds.), Collective Commentary about The New Package Travel Direktive (s. 1069–1085). Estoril: ESHTE. |
| 60. | Czachórski, W. (1981). W: System Prawa Cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna (s. 517–713). Wrocław: Ossolineum. |
| 61. | Czachórski, W. (2004). Zobowiązania. Zarys wykładu. Warszawa: Lexis Nexis. |
| 62. | Czepelak, M. (2008). Umowa międzynarodowa jako źródło prawa prywatnego międzynarodowego. Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 63. | Dragun, M. (1984). Kwotowe ograniczenie odpowiedzialności przewoźnika w międzynarodowym prawie przewozowym. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. |
| 64. | Dragun-Gertner, M., Pepłowska-Dąbrowska, Z. (2017). Ochrona słabszej strony w umowach przewozu pasażerów drogą morską. Proponowane zmiany w polskim kodeksie morskim. W: Z. Kuniewicz, D. Sokołowska (red.), Prawo kontraktów (s. 87–99). Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 65. | Dybowski, T. (1981). W: System Prawa Cywilnego, t. 3, cz. 1., Prawo zobowiązań – część ogólna (s. 71–308). Wrocław: Ossolineum. |
| 66. | Franceschelli, V., Torres, C. (2020). Article 3. Definitions. W: C. Torres, J. Melgosa Arcos, L. Jégouzo, V. Franceschelli, F. Morandi, F. Torchia (eds.), Collective Commentary about The New Package Travel Direktive (s. 106–134). Estoril: ESHTE. |
| 67. | Gessel-Kalinowska vel Kalisz, B. (2015). Zastrzeżenie formy pisemnej dla umowy o arbitraż jako zastrzeżenie formy pisemnej dla celów dowodowych. Państwo i Prawo, 12, 75–92. |
| 68. | Gibasiewicz, D. (2021). Zadośćuczynienie za „zmarnowany urlop” w świetle orzecznictwa sądowego. Studia Prawnoustrojowe, 53, 157–174. |
| 69. | Gnela, B. (2013). Umowa konsumencka w polskim prawie cywilnym i prywatnym międzynarodowym. Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 70. | Gnela, B. (2016). Zakres podmiotowy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302 w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych. W: M. Jagielska, E. Sługocka-Krupa, K. Podgórski (red.), Ochrona konsumenta na rynku usług (s. 272–283). Warszawa: C.H.Beck. |
| 71. | Gnela, B. (2018). Status prawny „podróżnego” w nowej dyrektywie turystycznej 2015/2302. W: P. Cybula (red.), Prawne aspekty podróży i turystyki – historia i współczesność. Prace poświęcone pamięci Profesora Janusza Sondla (s. 177–184). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. |
| 72. | Grobel, S. (1983). Odpowiedzialność przewoźnika za szkody w towarowym międzynarodowym transporcie kolejowym. Problemy Prawa Przewozowego, 5, 67–81. |
| 73. | Godlewski, J. (2007). Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM). Gdynia: Wydawnictwo Polskiej Izby Spedycji i Logistyki. |
| 74. | Gospodarek, J. (2001). Prawo turystyczne. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN. |
| 75. | Gospodarek, J. (2003). Prawo turystyczne w zarysie. Bydgoszcz–Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Branta”. |
| 76. | Gospodarek, J. (2006). Prawo w turystyce. Warszawa: Difin. |
| 77. | Gospodarek, J. (2011). Zasady i zakres odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy turystycznego. Próba uogólnień. W: A. Śmieja (red.), Odpowiedzialność cywilnoprawna w obrocie gospodarczym (s. 60–101). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. |
| 78. | Gospodarek, J. (2012). Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z dnia 19 listopada 2010 r., III CZP 79/10. Orzecznictwo Sadów Polskich, 1, 4–11. |
| 79. | Gospodarek, J. (2014). Znaczenie dla rynku turystycznego projektowanej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie imprez turystycznych i aranżowanych usług turystycznych. Ekonomiczne Problemy Turystyki, 3, 165–181. |
| 80. | Gospodarek, J. (2014a). Projektowana dyrektywa turystyczna a przyszłość turystyki w Unii Europejskiej i w Polsce. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 46, 27–36. |
| 81. | Gospodarek, J. (2016). Nowe trendy w nowej dyrektywie turystycznej. W: D. Sokołowski, P. Tomczykowska (red.), Kreatywność w turystyce. Nowe trendy w rozwoju turystyki (s. 11–23). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. |
| 82. | Gospodarek, J. (2019). Implementacja nowej dyrektywy turystycznej z 2015 r. do systemu prawa polskiego. W: B. Gnela, E. Sługocka-Krupa, M. Szaraniec, A. Viglianisi Ferraro (red.), Prawo konsumenckie w Polsce oraz innych państwach UE. Zagadnienia wybrane (s. 99–117). Warszawa: C.H.Beck. |
| 83. | Gospodarek, J. (2020). Recenzja Komentarza do ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, D. Borek, H. Zawistowska (red.). internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny, 3(9), 129–135. |
| 84. | Górski, W. (1983). Umowa przewozu. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. |
| 85. | Grzybowski, S. (1981). W: System Prawa Cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna (s. 40–70). Wrocław: Ossolineum. |
| 86. | Helm, J.G. (1966). Haftung für Schäden an Frachtgüter. Karlsruhe: C.F. Müller. Kaliński, M. (2008). Szkoda na mieniu i jej naprawienie. Instytucje Prawa Prywatnego. Warszawa: C.H.Beck. |
| 87. | Kaliński, M. (2009). W: A. Olejniczak (red.), System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna (s. 12–202). Warszawa: C.H.Beck. |
| 88. | Katner, W.J. (2015). W: J.W. Katner (red.) System Prawa Prywatnego, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane (s. 1–23). Warszawa: C.H.Beck. |
| 89. | Konert, A. (2010). Odpowiedzialność cywilna przewoźnika lotniczego. Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 90. | Koronkiewicz-Wiórek, A. (2014). Odpowiedzialność cywilna organizatora turystyki wobec klienta z tytułu utraconej korzyści z podróży, niepublikowana praca doktorska napisana pod kierunkiem dr. hab. J. Jacyszyna, prof. nadzw. UWr, na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. |
| 91. | Koronkiewicz-Wiórek, A. (2018). Ewolucja stanowiska polskiej doktryny i orzecznictwa w kwestii odpowiedzialności organizatora turystyki za szkodę w postaci zmarnowanego urlopu do roku 2016. W: P. Cybula (red.), Prawne aspekty podróży i turystyki – historia i współczesność. Prace poświęcone pamięci Profesora Janusza Sondla (s. 279–294). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. |
| 92. | Kryla, K. (2011). Glosa do uchwały SN z dnia 19 listopada 2010 r., III CZP 79/10. Przegląd Sądowy, 9, 137–145. |
| 93. | Kryla-Cudna, K. (2019). Ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. W: K. Osajda (red.), Prawo konsumenckie. Komentarz. Komentarze Prawa Prywatnego, t. 7 (s. 1613–1656). Warszawa: C.H.Beck. |
| 94. | Kryla-Cudna, K. (2021). Ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. Komentarz, K. Osajda (red. serii), P. Mikłaszewicz (red. tomu), wyd. 3, Warszawa: C.H.Beck. |
| 95. | Kubiak-Cyrul, A. (2017). Wzorce umowne w sektorze turystycznym w świetle dyrektywy 2015/2302 w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych. Przegląd Transportu i Logistyki, 4, 99–110. |
| 96. | Kuciński, J. (2002). W: J. Kuciński, Z. Trzciński, J. Zaborowski (red.), Podstawy prawne świadczenia usług turystycznych (s. 9–71). Warszawa: Wyższa Szkoła Ekonomiczna. |
| 97. | Lewaszkiewicz-Petrykowska, B. (2005). Zasada pełnego odszkodowania (mity i rzeczywistość). W: L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar (red.), Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana (s. 1069–1083). Kraków: Zakamycze. Longchamps de Bérier, R. (1948). Zobowiązania. Poznań: Księgarnia Akademicka. |
| 98. | Łazarewicz, S. (2012). Odpowiedzialność za „zmarnowany urlop” w świetle ustawy o usługach turystycznych, prawa Unii Europejskiej oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. Studia Prawnoustrojowe, 17, 41–52. |
| 99. | Łętowska, E. (2004). Europejskie prawo umów konsumenckich. Warszawa: C.H.Beck. |
| 100. | Łolik, M. (2011). Odpowiedzialność organizatora turystyki za zmarnowany urlop. Glosa do uchwały SN z dnia 19 listopada 2010 r., III CZP 79/10. Europejski Przegląd Sądowy, 9, 45–47. |
| 101. | Marak, K. (2011). Odpowiedzialność cywilnoprawna hotelarzy. W: A. Śmieja (red.), Odpowiedzialność cywilnoprawna w obrocie gospodarczym (s. 156–175). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. |
| 102. | Marak, K. (2015). Harmonizacja maksymalna projektowanej dyrektywy turystycznej i możliwe odstępstwa od tak wyznaczonego poziomu harmonizacji. W: B. Gnela, K. Michałowska (red.), Współczesne wyzwania prawa konsumenckiego (s. 16–28). Warszawa: C.H.Beck. |
| 103. | Marak, K. (2016). Nowa dyrektywa turystyczna i jej implementacja do ustawodawstwa polskiego. W: J. Żylińska, I. Przychocka, M. Filipowska-Tuthill (red.), Współczesne wyzwania nauk społecznych i ekonomicznych (s. 660–675). Warszawa: Wydawnictwo Uczelni Techniczno-Handlowej im. H. Chodkowskiej. |
| 104. | Maszewski, Ł. (2020). The scope of regulation of access to activitties in the field of organizing tourist events and facilitating the purchase of related tourist services in polish law. Selected issues. Review of European and Comparative Law, 43(4), 47–64. |
| 105. | Mc Donald, M. (2020). Linked travel arranements and their protection under the new Package travel Directive. W: C. Torres, J. Melgosa Arcos, L. Jégouzo, V. Franceschelli, F. Morandi, F. Torchia (eds.), Collective Commentary about The New Package Travel Direktive (s. 153–182). Estoril: ESHTE. |
| 106. | Mielniczuk, M. (2018). Zawarcie umowy o udział w imprezie turystycznej według ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. Wrocławskie Studia Erazmiańskie, 5, 545–559. |
| 107. | Mika, Z. (1969). Terminy wykonania umów przewozu przesyłek. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. |
| 108. | Nesterowicz, M. (1988). Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 25 lutego 1986 r. III CZP 2/86. Nowe Prawo, 9, poz. 108. |
| 109. | Nesterowicz, M. (2006). Prawo turystyczne. Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 110. | Nesterowicz, M. (2011). Odpowiedzialność cywilna biura podróży za „zmarnowany urlop” w prawie polskim i porównawczym (na tle uchwały Sądu Najwyższego z 19 listopada 2010 r.). Przegląd Sądowy, 5, 12–16. |
| 111. | Nesterowicz, M. (2012). Prawo turystyczne. Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 112. | Nesterowicz, M. (2016). Prawo turystyczne. Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 113. | Nesterowicz, M. (2018). W: J. Rajski (red.), System Prawa Prywatnego, t. 7, Prawo zobowiązań – część szczegółowa (s. 1162–1228). Warszawa: C.H.Beck. |
| 114. | Nesterowicz, M. (2018a). Dyrektywa Unii Europejskiej o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, jej implementacja do prawa polskiego i odpowiedzialność biur podróży. Przegląd Sądowy, 9, 44–57. |
| 115. | Ohanowicz, A., Górski, J. (1970). Zarys prawa zobowiązań. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. |
| 116. | Okolski, J. (1972). Odpowiedzialność kolei za szkody w przesyłkach. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. |
| 117. | Panowicz-Lipska, J. (1975). Majątkowa ochrona dóbr osobistych. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. |
| 118. | Pepłowska‑Dąbrowska, Z. (2016). Wybrane zagadnienia kwotowego ograniczenia odpowiedzialności w prawie morskim. Wina własna niewybaczalna i jej interpretacja w orzecznictwie sądów różnych instancji. W: D. Witoszka (red.), Prawo transportowe. Morze. Ląd. Powietrze (s. 57–69). Warszawa: C.H.Beck. |
| 119. | Piekarczyk, H. (1977). Odpowiedzialność przewoźnika za szkody w lądowym transporcie towarów. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. |
| 120. | Piskozub, P. (2017). Odpowiedzialność przedsiębiorcy turystycznego za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. |
| 121. | Raciborski, J. (1999). Usługi turystyczne. Przepisy i komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. |
| 122. | Raciborski, J. (2017). Ochrona konsumenta w odniesieniu do umów o powiązane usługi turystyczne w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302. Problemy Transportu i Logistyki, 4, 111–119. |
| 123. | Radwański, Z. (1956). Zadośćuczynienie pieniężne za szkodę niemajątkową. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. |
| 124. | Radwański, Z. (1977). Teoria umów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. |
| 125. | Radwański, Z., Olejniczak, A. (2006). Zobowiązania. Warszawa: C.H.Beck. |
| 126. | Rodière, R. (1969). Manuel des transports terrestres et aeriens. Paris: Dalloz. |
| 127. | Safjan, M. (2012). W: M. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna (s. 162–253). Warszawa: C.H.Beck. |
| 128. | Sozański, J. (2008). Prawo traktatów. Warszawa–Poznań: IURIS – Polskie Wydawnictwo Prawnicze. |
| 129. | Stec, M. (1993). Odpowiedzialność cywilna przewoźnika za szkody w przesyłce. Geneza, charakter prawny, granice. Studium prawnoporównawcze. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. |
| 130. | Stec, M. (2020). W: M. Stec (red.), System Prawa Handlowego, t. 5c, Umowy w działalności turystycznej (s. 353–439). Warszawa: C.H.Beck. |
| 131. | Stelmachowski, A. (1998). Zarys teorii prawa cywilnego. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN. |
| 132. | Szpunar, A. (1975). Ustalenie odszkodowania w prawie cywilnym. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. |
| 133. | Szpunar, A. (1998). Odszkodowanie za szkodę majątkową. Szkoda na mieniu i osobie. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza BRANTA. |
| 134. | Śmieja, A. (2014). W: A. Olejniczak (red.), System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna (s. 352–380). Warszawa: C.H.Beck. |
| 135. | Tizzano, A. (2001). Opinia rzecznika generalnego TSUE z 20 września 2001 r. w sprawie C-168/00 S. Leitner v. TUI Deutschland GmbH, ECLI:EU:C:2001:476. |
| 136. | Tomczyk, S. (2017). Zadośćuczynienie za zmarnowany urlop. Problemy Transportu i Logistyki, 4, 133–139. |
| 137. | Torres, C., Melgosa Arcos, J., Jégouzo, L., Franceschelli, V., Morandi, F., Torchia, F. (eds.) (2020). Collective Commentary about The New Package Travel Direktive. Estoril: ESHTE. |
| 138. | Trzciński, Z. (2002). W: J. Kuciński, Z. Trzciński, J. Zaborowski (red.), Podstawy prawne świadczenia usług turystycznych (s. 72–94). Warszawa: Wyższa Szkoła Ekonomiczna. Walaszek‑Pyzioł, A. (2015). W: J.W. Katner (red.) System Prawa Prywatnego, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane (s. 508–552). Warszawa: C.H.Beck. |
| 139. | Wałachowska, M. (2013). Odszkodowanie za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o podróż i zadośćuczynienie za „zmarnowany urlop”. W: M. Nesterowicz (red.), Odpowiedzialność biur podróży a ochrona klientów w prawie polskim i Unii Europejskiej (s. 65–86). Toruń: Wyższa Szkoła Bankowa. |
| 140. | Warkałło, W. (1972). Odpowiedzialność odszkodowawcza. Funkcje, rodzaje, granice. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. |
| 141. | Wesołowski, K. (1988). Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 25 lutego 1986 r. III CZP 2/86. Orzecznictwo Sądów Polskich, 2, poz. 28. |
| 142. | Wesołowski, K. (2021). Application of Provisions of International Conventions which Contain Uniform Rules of Private Law in Relations that are Outside the Scope of Application of these Conventions. TEKA Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, 14(1), 489–492. |
| 143. | Wesołowski, K., Dąbrowski, D. (2017). Koncepcja hipotetycznej umowy jako podstawy odpowiedzialności przewoźnika w konwencjach przewozowych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Transportu i Logistyki, 1(37), 273–285. |
| 144. | Wick, J. (1974). Das international Eisenbahnfrachtrecht. Wien: GOF-Verlag. Winiarz, J. (1962). Ustalenie wysokości odszkodowania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. |
| 145. | Wukoschitz, M. (2020). W: C. Torres, J. Melgosa Arcos, L. Jégouzo, V. Franceschelli, F. Morandi, F. Torchia (eds.), Collective Commentary about The New Package Travel Direktive (s. 344–360). Estoril: ESHTE. |
| 146. | Wyrozumska, A. (2006). Umowy międzynarodowe. Teoria i praktyka. Warszawa: Prawo i Praktyka Gospodarcza. |
| 147. | Zawistowska, H. (2020). W: D. Borek, H. Zawistowska (red.), Komentarz do ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (s. 315–401). Gdańsk: ODDK. |
| 148. | Zieliński, M. (2002). Wykładnia prawa. Zasady. Reguły. Wskazówki. Warszawa: Lexis Nexis. |
| 149. | Zużewicz-Wiewiórowska, I. (2013). W: D. Pyć, I. Zużewicz-Wiewiórowska (red.), Leksykon prawa morskiego. 100 podstawowych pojęć. Warszawa: C.H.Beck. |