Rocznik Komparatystyczny


ISSN: 2081-8718     eISSN: 2353-2831    OAI    DOI: 10.18276/rk.2021.12-07
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Liste der Ausgaben / 12 (2021)
Fénelon czy Naruszewicz? Inspiracje i nawiązania w powieści Leszek Biały, książę polski Michała Dymitra Krajewskiego

Autoren: Magdalena Bober-Jankowska ORCID
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Schlüsselbegriffe: Krajewski Fénelon Naruszewicz adaptacja naśladownictwo własność intelektualna
Veröffentlichungsdatum der gesamten Ausgabe:2021
Seitenanzahl:28 (171-198)
Cited-by (Crossref) ?:

Zusätzliche informationen

Cytowanie

Bober-Jankowska, Magdalena. „Fénelon czy Naruszewicz? Inspiracje i nawiązania w powieści LeszekBiały, książę polski Michała Dymitra Krajewskiego”. Rocznik Komparatystyczny 12 (2021):171–198. DOI: 10.18276/rk.2021.12-07. 

Abstract

The author analyzes the relations between The Adventures of Telemachus by François Fénelon and Leszek Biały, książę polski by the Polish novelist. On the basis of her analyze, she claims that the thesis of the Polish novel’s complete dependence on French pattern should be verified. In fact, Krajewski uses only some of Fénelon’s narrative schemes which he modifies and adapts to his own needs. His novel, however, shows a deep relationship with Historyja narodu polskiego by Adam Naruszewicz. The author demonstrates that Krajewski edited and included large fragments of Adam Naruszewicz’s text in his own novel. As a consequence, various fragments of Leszek Biały are rather a recast of the second book of the fourth volume of Naruszewicz’s historical work than an adaptation of Fénelon.
herunterladen

Artikeldatei

Bibliographie

1.Chansierges. Przypadki Neoptolema, syna Achillesowego na wzór przypadków Telemaka, w których wystawia się obraz młodego, zacnie urodzonego kawalera, prawdziwą się cnotą i poczciwymi zdaniami rządzącego, napisane po francusku przez pana Chansierges, a teraz na polski ięzyk z dodaniem geogfraficznych i historycznych przypiskow przełożone. Tłum. Antoni Iżycki. Warszawa 1773.
2.Bartoszewicz, Julian. „Goworek”, [hasło] Encyklopedyja powszechna. T. 10. Warszawa: Towarzystwo Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, 1862. 366–369.
3.Bentkowski, Feliks. Historyja literatury polskiej wystawiona w spisie dzieł drukiem ogłoszonych. T. 1. Warszawa: Zawadzki, 1814.
4.Chérel, Albert. Fénelon au XVIIIe siècle en France (1715–1820). Son prestige – son influence. Paris: Hachette, 1917.
5.Cieński, Marcin. „Literackie lektury antyku w polskim oświeceniu wobec europejskich zjawisk kulturowych i literackich. Podobieństwa, powiązania, swoistość”. Antyk oświeconych. Studia irozprawy o miejscu starożytności wkulturze polskiej XVIII wieku. Red. Tomasz Chachulski. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2012. 253-268.
6.Fénelon, François. Historyja Telemaka, syna Ulissesa, króla greckiego Itaku, który ojca swojego spod Troi błądzącego szukał, drogi, ekspedycyje, awantury jego dziwne iróżne, przez jednego wybornego autora w języku francuskim mądrym konceptem solutè wypisane i drukowane, a zaś polskim wierszem w ksiąg dziesięć przetłumaczone przez Jana Jabłonowskiego, wojewodę ruskiego. Sandomierz: Drukarnia Jezuitów, 1726.
7.------. Podróże i Przypadki Telemaka, syna Ulisesowego z dzieł francuskich Fenelona na nowo przełożone przez I[gnacego] Stawiarskiego. Warszawa: Zawadzkiej Wdowy, 1805.
8.Guzek, Andrzej Krzysztof. „Polemiki literackie” [hasło]. Słownik literatury polskiego oświecenia. Red. Teresa Kostkiewiczowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996. 439–443.
9.Iwanowska, Aleksandra. „Michał Abraham Troc w kulturze naukowej lat czterdziestych XVIII w”. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 38.3 (1993): 34–60.
10.------. „Troc czy Trotz? Cz. 1” Studia z filologii polskiej i słowiańskiej 25 (1989): 17–29.
11.Jackl, Jerzy. „Przypadki Telemaka” Wokół Doświadczyńskiego. Antologia romansu i powieści. Oprac. Jerzy Jackl. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969. 5–7.
12.Janiec, Waldemar. „Przypadki Telemaka w polskim teatrze szkolnym XVIII wieku”. Pamiętnik Teatralny. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce teatru 3.4 (1984): 481–491.
13.Jasińska, Maria. Narrator w powieści przedromantycznej 1776–1831. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965.
14.Klimowicz, Mieczysław. Oświecenie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
15.Kostkiewiczowa, Teresa. „Historia i pamięć w Leszku Białym”. Tejże. Mnemozyne i córki. Pamięć w literaturze polskiej drugiej połowy XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2019. 207–281.
16.Krajewski, Michał Dymitr. Leszek Biały, książę polski, syn Kazimierza Sprawiedliwgo. T. 1–2. Kraków: Drukarnia Tekli Gröblowej, 1806.
17.Kwiatkowska, Agnieszka. Wojny piórowe. Polemiki literackie polskiego oświecenia. Poznań: Sorus Wydawnictwo i Drukarnia, 2001.
18.Łossowska, Irena. Michał Dymitr Krajewski: zarys monograficzny. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1980.
19.------. „Tadeusz Michał Dymitr Krajewski (1746–1817)”. Pisarze polskiego oświecenia. Red. Teresa Kostkiewiczowa, Zbigniew Goliński. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. 283–304.
20.------. Tradycja i nowoczesność dydaktycznej powieści Oświecenia w Polsce. Studia i szkice. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2002.
21.------. „Zarys problematyki sentymentalnej w powieściach Michała Dymitra Krajewskiego”. Pamiętnik Literacki 2 (1976): 3–25.
22.Miszalska Jadwiga. „Przekład literatury włoskiej w staropolszczyźnie na tle porównawczym”. Przekładaniec 21 (2010):78–93.
23.Naruszewicz, Adam. Historyja narodu polskiego. T. 4. Warszawa: W Drukarni J.K.Mci i Rzeczypospolitej uprzywilejowanej Gröllowskiej, 1783.
24.Ostaszewska, Aleksandra. „Czy istniał pierwodruk „Leszka Białego”? Problemy edytorskie powieści Michała Dymitra Krajewskiego”. Problemy wypowiedziane. XVI Warsztaty Młodych Edytorów. Red. Ewelina Dubicka. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2019. 39–52.
25.Ramsay, Andrew Michael. Podróże Cyrusa, historyja obyczajna z rozmową o bajkach pogańskich i ich teologiji przez kawalera Ramsay po francusku opisane, a dla pożytku kraju na polski język przetłumaczone. Tłum. Maurycy Franciszek Karp. Warszawa: Drukarnia Pijarów, 1770.
26.Ratajewski, Jerzy. „Nicolai Krzysztof Bogumił”. Słownik pracowników książki polskiej. Red. Irena Treichel. Warszawa–Łodź: PWN, 1972. 625.
27.Schmitt-Maaß, Christoph, Stefannie Stockhorst, Doohwan Ahn. „Early Modernism, Catholicism and the Role of the Subject – Fénelon as a Representative of the Age of Enlightenment”. Fénelon in the Enlightenmen: Traditions, Adaptations, and Variations. Red. Christoph Schmitt-Maaß, Stefannie Stockhorst, Doohwan Ahn. Amsterdam–New York: Rodopi, 2014. 13–24.
28.Sinko, Zofia. Powieść zachodnioeuropejska w kulturze literackiej polskiego oświecenia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968.
29.------. „Powieść zachodnioeuropejska w Polsce stanisławowskiej na podstawie inwentarzy bibliotecznych i katalogów”. Pamiętnik Literacki 4 (1966): 581–624.
30.Stankowska, Halina. Początki powieści historycznej w Polsce. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 1965.
31.Strzałkowa Maria. „Nieznany tłumacz dwu powieści francuskich Maurycy Franciszek Karp (1749–1817)”. Pamiętnik Literacki 1 (1955): 222–237.
32.Szyrwińska, Anna. “Polish Translations of Fénelon’s The Adventures of Telemachus in the 18th and Early 19th Century”. Fénelon in the Enlightenment: Traditions, Adaptations, and Variations. Red. Christoph Schmitt-Maaß, Stefannie Stockhorst, Doohwan Ahn. Amsterdam–New York: Rodopi, 2014. 263–280.
33.Troc, Michał. „Do łaskawego czytelnika”. Przypadki Telemaka, syna Ulissesa, przez nieboszczyka J[ego]m[oś]ci ks[ięcia] Franciszka de Salignac de la Motte Fenelona, królewiczów francuskich inspektora, a potym arcybiskupa ks[ię]cia kamerackiego, ks[ię]cia S.P.R po francusku napisane, a teraz na polski przełożone i kopersztychami przyozdobione. Lipsk: Drukarnia Ulryka Chrystyana Salbacha, 1750. 1–3.
34.Wyszkowski, Michał. Poezyje. Warszawa: A. Gałęzowski, 1830.
35.Zając, Grzegorz. Fabuła powieści polskiego oświecenia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002.