Analiza i Egzystencja


ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2019.46-05
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 46 (2019)
O etyce niezależnej Tadeusza Kotarbińskiego (On Independent Ethics of Tadeusz Kotarbiński)

Autorzy: Halina Šimo ORCID
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Słowa kluczowe: etyka niezależna etyka spolegliwego opiekuna uzasadnianie w etyce Tadeusz Kotarbiński
Data publikacji całości:2019
Liczba stron:19 (75-93)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

The aim of the article is to analyze the ethical system of Tadeusz Kotarbiński. In the reporting part of the article, the main theses of the system and additional remarks (which are present in Kotarbiński’s writings, but rarely cited in the studies on the Kotarbiński concept) are presented. I consider normative statements of the system (ethics of a reliable guardian), as well as metaethical assumptions (independent ethics). In the evaluative part of the paper, Kotarbiński’s normative proposal is evaluated as a good proposition of a secular counterpart of Christian ethics in its minimal version. The proposition is realistic and useful for those above all who are reluctant towards religious discourse. Analyzing the concept of independence of ethics, I emphasize the impact of reism on Kotarbiński’s ethical views, the inadequacy of his evaluation of religiosity and the overestimation of the role of empiricism in ethical cognition. I also discuss the educational dimension of the postulate of independence.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Brożek, A., Jadacki, J. (2006). Minimalizm etyczny Tadeusza Kotarbińskiego. Etyka, 39, 48–71.
2.Bocheński, J.M. (1996). Lewica, religia, sowietologia. Opr. J. Parys. Warszawa: Morex.
3.Dennet, D.C., Plantinga, A. (2011). Science and Religion. Are They Compatible? New York: Oxford University Press.
4.Drabarek, A. (1999). O poznawaniu dobra moralnego. Różne rozumienie intuicji w etyce polskiej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
5.FitzPatrick, W.J. (2017). Human Altruism, Evolution and Moral Philosophy. Royal Society Open Science, 4 (8). DOI: 170441.http://dx.doi.org/10.1098/rsos.170441.
6.Gołąb, A. (2017). Wiara lub niewiara polskich naukowców w Boga i ich poglądy na relację między nauką a religią. Roczniki Psychologiczne XX (1), 63–79. DOI: 10.18290/rpsych.2017.20.1-3pl.
7.Jonkisz, A. (2012). Prawdziwość i uzasadnianie sądów etycznych. W: P. Duchliński (red.), W kręgu inspiracji personalizmu etycznego. Ślipko – Tischner – Styczeń (s. 179–198). Kraków: Wydawnictwo WAM.
8.Judycki, S. (2006). Rozum i iluminacja. Znak, 6, 53–70.
9.Kołakowski, L. (2003). O tym, co dobre i co prawdziwe. W: L. Kołakowski, Mini wykłady o maxi sprawach. Trzy serie (s. 185–190). Kraków: Znak.
10.Kołakowski, L. (2006). Mała etyka. W: L. Kołakowski, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań (s. 115–170). Kraków: Znak.
11.Kotarbiński, T. (1987a). Drogowskazy etyki niezależnej. W: T. Kotarbiński, Pisma etyczne. Red. P.J. Smoczyński (s. 179–184). Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Ossolineum.
12.Kotarbiński, T. (1987b). Jak i dlaczego powstała etyka niezależna z wzorcem naczelnym spolegliwego opiekuna?. W: T. Kotarbiński, Pisma etyczne. Red. P.J. Smoczyński (s. 194–195). Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Ossolineum.
13.Kotarbiński, T. (1987c). Niektóre problemy etyki niezależnej. W: T. Kotarbiński, Pisma etyczne. Red. P.J. Smoczyński (s. 150–163). Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Ossolineum.
14.Kotarbiński, T. (1987d). Problematyka etyki niezależnej (1). W: T. Kotarbiński, Pisma etyczne. Red. P.J. Smoczyński (s. 164–169). Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Ossolineum.
15.Kotarbiński, T. (1987e). Problematyka etyki niezależnej (2). W: T. Kotarbiński, Pisma etyczne. Red. P.J. Smoczyński (s. 170–178). Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Ossolineum.
16.Kotarbiński, T. (1987f). Tezy etyki niezależnej. W: T. Kotarbiński, Pisma etyczne. Red. P.J. Smoczyński (s. 194–195). Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Ossolineum.
17.Kotarbiński, T. (1987g). Zagadnienia etyki niezależnej. W: T. Kotarbiński, Pisma etyczne. Red. P.J. Smoczyński (s. 140–149). Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Ossolineum.
18.Makowski, P. (2012). Po metaetyce. Dobro i powinność w etykach naturalistycznych. Kraków: Universitas.
19.Meyer, T., Rojek, T. (2018). Ethical Intuitionism and a Problem of Dogmatism. On the Function of Intuitions and the Problem of Dogmatism. W: J. Müller-Salo (red.), Robert Audi: Critical Engagements (s. 141–152). Basel: Springer Nature Switzerland AG.
20.Perelman, Ch. (2002). Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja. Tłum. M. Chomicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
21.Styczeń, T. (2012). Etyka niezależna? W: T. Styczeń: Etyka niezależna. Red. K. Krajewski (s. 247–373). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, Instytut Jana Pawła II KUL.
22.Sťahel, R. (2017). Problém normativity sociálneho v spoločnosti kde je všetko dovolené. W: A. Javorská, O. Marchevský (red.), Kultúra, civilizácia a normativita – dialóg a konflikty z pohľadu filozofie (s. 146–152). Bratislava: Slovenské filozofické združenie pri SAV, Filozofický ústav SAV, Katedra Filozofie UMB v Banskej Bystrici.
23.Spryszak, P. (2016). O etyce niezależnej Tadeusza Kotarbińskiego. Argument, 2 (6),429–453.
24.Swinburne, R. (2004). The Existence of God. Oxford: Oxford University Press.
25.Wiśniewski, R. (1984). Jak jest możliwa etyka niezależna? Acta Universitasis Nicolai Copernici. Filozofia, 8 (152), 113–125.
26.Wiśniewski, R. (2006). Recepcja etyki T. Kotarbińskiego w Polsce. Etyka, 3, 21–33.
27.Witwicki, W. (1959). Wiara oświeconych. Warszawa: PWN.
28.Wojtyła, K. (1999). Etyka niezależna w świetle idei sprawiedliwości. W: K. Wojtyła, Elementarz etyczny (s. 96–102). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
29.Woleński, J. (2006). Naturalistyczne uzasadnienie etyki niezależnej (spolegliwego opiekuna). Etyka, 39, 7–14.