Analiza i Egzystencja

Redakcja uważa, że ghostwriting (brak ujawnienia istotnego udziału jakiejś osoby w powstawaniu publikacji) i guest authorship (honorowe autorstwo, dopisywanie jako współautora/ki osoby, która miała znikomy w tym udział) to przejawy nierzetelności naukowej.

W celu uniknięcia tych zjawisk Redakcja wdraża następujące procedury:

1. Prosimy, aby tekst wielu Autorów zawierał w przypisie określenie wkładu pracy poszczególnych osób.

2. Prosimy, aby Autorzy ujawniali źródła finansowania swoich badań, np. poprzez grant badawczy lub uzyskanie stypendium naukowego.

3. W przypadku wykrycia ghostwriting lub guest authorship, Redakcja po dokładnym zbadaniu i udokumentowaniu, będzie informować pracodawcę i instytucje naukowe o wykryciu tej nierzetelności naukowej.

4. Będziemy także dokumentować i ujawniać inne przypadki nierzetelności naukowej: fabrykowanie danych, fałszowanie danych, plagiaty. Artykuły sprawdzamy w systemie plagiat.pl.

5. Redakcja wyraża dezaprobatę wobec ukrywania brakujących danych, lekceważenia argumentów przeciwnych, braku uwzględniania stanu badań w literaturze, wielokrotnego publikowania tych samych wyników, jednoczesnego zgłaszania tekstu do wielu redakcji.

Link do COPE

Polityka Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Szczecińskiego dotycząca wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji (AI) w publikacjach naukowych

Niniejsze zasady, opracowane na podstawie stanowiska Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych dotyczące stosowania generatywnej sztucznej inteligencji (GAI) w pracach naukowych, określają zasady odpowiedzialnego korzystania z narzędzi AI w procesie tworzenia i publikowania tekstów, grafik, ilustracji i wykresów. Ich celem jest zapewnienie rzetelności naukowej, przejrzystości oraz poszanowania praw autorskich.

1. Autorem tekstów naukowych może być wyłącznie człowiek. Narzędzia AI (w tym chatboty jak ChatGPT) nie mogą być uznane za autorów/współautorów ani cytowane jako autorzy, ponieważ nie spełniają zasadniczych kryteriów wynikających z definicji autorstwa, zwłaszcza nie mogą ponosić odpowiedzialności za rzetelność, integralność i oryginalność pracy. Narzędzia te nie mają zdolności do czynności prawnych i nie mogą zarządzać prawami autorskimi ani nie są w stanie stwierdzić istnienia lub braku konfliktu interesów. Narzędzia AI mogą wspierać autora w procesie redakcji, tłumaczenia, analizy danych lub przygotowania grafiki, pod warunkiem, że nie zastępują jego samodzielnego, twórczego wkładu naukowego.

2. Autorzy korzystający z narzędzi AI przy pisaniu tekstów, gromadzeniu i analizie danych, tworzeniu elementów graficznych pracy są zobowiązani do uczciwego i w pełni transparentnego ujawnienia, które narzędzie AI, w jaki dokładnie sposób i w jakim zakresie zostało użyte oraz jaki to miało wpływ na daną pracę.

3. AI może być wykorzystywana do wykonywania korekt językowych i poprawienia czytelności tekstu, jednak nie może zastępować kluczowych procesów twórczych, takich jak formułowanie wniosków naukowych, opracowywanie spostrzeżeń czy generowanie wyników badawczych.

4. Autorzy ponoszą pełną odpowiedzialność za treść przesłanego manuskryptu, również za wszystkie fragmenty, które powstały przy użyciu narzędzi AI, a tym samym ponoszą odpowiedzialność za wszelkie naruszenia etyki publikacyjnej. Należy pamiętać zwłaszcza o takich ograniczeniach cechujących narzędzia typu ChatGPT, jak:

· halucynowanie, czyli generowanie fałszywych informacji, które jednak brzmią wiarygodnie oraz poprawnie na poziomie językowym,

· plagiatowanie, cytowanie wprost lub zawłaszczanie pomysłu bez wskazania autorstwa,

· generowanie nieprawdziwych opisów bibliograficznych lub nawet całych bibliografii.

5. Każde użycie narzędzi AI powinno być ujawnione w treści publikacji (np. w przypisie, abstrakcie, sekcji „Metody” lub „Podziękowania” – docelowo wybierane przez redakcję czasopisma/radę naukową Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Szczecińskiego), z podaniem:

· nazwy użytego narzędzia oraz jego wersji/modelu,

· zakresu jego zastosowania (np. redakcja językowa, generowanie szkicu ilustracji, analiza danych) wraz z użytymi komendami (promptami) bądź krótkim sposobem użycia (np. rodzaj zapytania/poleceń).

6. Dodatkowo każdy autor jest zobowiązany do przesłania wydawnictwu/redakcji danego czasopisma stosownego oświadczenia dotyczącego wykorzystania przy tworzeniu pracy

narzędzi wspomaganych AI, w tym chatbotów, dużych modeli językowych (LLM) czy kreatorów obrazów wraz ze szczegółowym opisem celu, zakresu i sposobu ich użycia. Wzór oświadczenia stanowi załącznik do niniejszej polityki i jest publikowany na stronie Wydawnictwa.

7. Tworzenie obrazów i filmów przez generatywną AI spowodowało naruszenia praw autor-skich oraz zasad rzetelności naukowej. Przestrzegając obowiązujących praw autorskich i najlepszych praktyk etyki wydawniczej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nie zezwala na wykorzystanie tych materiałów w publikacjach, chyba że są przedmiotem badań w danej pracy. Takie przypadki powinny być każdorazowo uzasadnione w momencie zgłoszenia manuskryptu i będą podlegać indywidualnej ocenie przez redaktorów i recenzentów. Dopuszcza się wykorzystanie narzędzi AI do przygotowania pomocniczych ilustracji lub wizualizacji danych, pod warunkiem że:

· źródła danych są rzetelne i udokumentowane,

· grafiki nie naruszają praw autorskich ani licencji,

· materiały są oznaczone jako „wygenerowane z użyciem narzędzia AI” (jeśli dotyczy)

· są zgodne z zasadami transparentności danych (FAIR Data Principles), jeśli mają charakter naukowy.

8. Wszelkie materiały nadesłane do Wydawnictwa bądź redakcji czasopism naukowych WNUS podlegają sprawdzeniu przez system antyplagiatowy wykrywający również wykorzystanie narzędzi AI.

9. Zasady dla recenzentów i redaktorów w zakresie korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji (AI):

· recenzenci i redaktorzy ponoszą pełną odpowiedzialność za rzetelność, dokładność i integralność procesu recenzji oraz redakcji, należy upewnić się, że żadna część pracy nie została przetworzona przez AI bez odpowiedniej zgody autora i bez ujawnienia tego,

· transparentność w zakresie wykorzystania AI, ochrona poufności oraz odpowiedzialność za treść prac to kluczowe zasady, które muszą być przestrzegane na każdym etapie procesu wydawniczego,

· poufność manuskryptów jest kwestią podstawową na każdym etapie procesu wydawniczego, wszystkie manuskrypty oraz korespondencja dotycząca publikacji traktowane są jako dokumenty poufne, przekazywanie ich do narzędzi AI bez zgody autora jest zabronione,

· recenzenci, redaktorzy oraz redakcje czasopism nie mogą korzystać z narzędzi AI do oceny nadesłanych prac ani do tworzenia treści recenzji, ocena pracy naukowej wymaga krytycznego myślenia i wnikliwej analizy, które wykraczają poza możliwości sztucznej inteligencji i mogą być realizowane wyłącznie przez człowieka.

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego działa zgodnie z rekomendacjami Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych, którego jest członkiem: Stanowisko i rekomendacje Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych w kwestii stosowania narzędzi generatywnej sztucznej inteligencji (GAI) w pisaniu prac naukowych.

Oświadczenie Autora/Współautorów (wzór) o sposobie wykorzystania generatywnej sztucznej inteligencji (GAI) w publikacji naukowej

Podczas przygotowania pracy pt. [TYTUŁ] Autor/Współautorzy korzystał/korzystali z narzędzia generatywnej sztucznej inteligencji [NAZWA NARZĘDZIA] w celu [CELE: np. wsparcia redakcyjnego, korekty językowej, analizy struktury tekstu, generowania wstępnych wersji fragmentów tekstu itp.].

Zakres wykorzystania narzędzia obejmował w szczególności: [DOKŁADNY OPIS – np. parafrazy, korektę stylistyczną, tłumaczenie streszczenia, wizualizacja danych itp.].

Następnie Autor/Współautorzy dokonał/dokonali dokładnej, krytycznej weryfikacji tekstu, zwłaszcza pod kątem możliwości wygenerowania nieprawdziwych, niekompletnych czy stronniczych informacji, wystąpienia plagiatu lub braku/nieprawidłowego przypisania autorstwa. Tekst został odpowiednio zredagowany i poprawiony. Autor/Współautorzy potwierdzają, że w pełni akceptują złożony tekst manuskryptu, zapewniają o jego zgodności z zasadami etyki publikacyjnej oraz ponoszą pełną odpowiedzialność za jego treść. Autor/Współautorzy oświadczają, że proces formułowania wniosków naukowych, interpretacji danych oraz tez miał charakter w pełni autorski.

 _________________________________________

[Data/ Podpis Autora/Podpisy Współautorów]