Colloquia Theologica Ottoniana

ISSN: 1731-0555     eISSN: 2353-2998    OAI    DOI: 10.18276/cto.2021.37-07
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / 37/2021
The role of the epiclesis in transubstantiation
(Rola epiklezy w transsubstancjacji)

Autorzy: Jozef Krupa ORCID
Comenius University in Bratislava, Slovakia
Słowa kluczowe: epikleza transsubstancjacja Eucharystia Katechizm Kościoła Katolickiego Kościoły wschodnie
Data publikacji całości:2021-12-15
Liczba stron:14 (115-128)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Oficjalna doktryna Kościoła Katolickiego, zawarta w dokumentach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, wciąż się rozwija. Jednym z najnowszych tego przykładów jest nauczanie o tym, co powoduje transsubstancjację podczas Eucharystii. Na chrześcijańskim Zachodzie od stuleci akcentowano słowa instytucji (ustanowienia), podczas gdy na chrześcijańskim Wschodzie od IV wieku jest to epikleza. Niektórzy teologowie katoliccy twierdzili, że epikleza powoduje również przemianę chleba i wina, jeszcze zanim doktryna ta pojawiła się w dokumentach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła. Doktrynalna zmiana Kościoła Katolickiego jest opisana w Katechizmie Kościoła Katolickiego w pkt 1105: „Epikleza jest modlitwą wstawienniczą, w której kapłan prosi Ojca o posłanie Ducha Uświęciciela, by składane ofiary stały się Ciałem i Krwią Chrystusa [...]”, w pkt 1353: „W epiklezie Kościół prosi Ojca, aby zesłał Ducha Świętego [...] na chleb i wino, aby Jego mocą stały się Ciałem i Krwią Jezusa Chrystusa [...]. W opisie ustanowienia Eucharystii moc słów i działania Chrystusa oraz moc Ducha Świętego sprawia, że pod postaciami chleba i wina uobecnia się sakramentalnie Ciało i Krew Chrystusa, [...]”, w pkt 1333 i 1357 oraz w Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego w pkt 79 c: „Epikleza: to szczególne wezwanie, w którym Kościół błaga o zesłanie mocy Ducha Świętego, aby dary złożone przez ludzi zostały konsekrowane, czyli stały się Ciałem i Krwią Chrystusa, [...]”.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Adam M., Kánonické predpisy Katolíckej cirkvi latinského a byzantského obradu, ktoré sa vzťahujú na látku a formu eucharistickej obety, “Teologický časopis” 1 (2006), p. 5–12.
2.Auer J., Allgemeine Sakramentenlehre und Das Mysterium der Eucharistie, Regensburg 1980.
3.Belejkanič I., Pravoslávne dogmatické bohoslovie I., Prešov 1995.
4.Bieler A., This is my Body – This is my Blood. Inventing Authority in Liturgical Discourse and Practise, “Journal of the European Society of Women in Theological Research” 12 (2004), p. 143–154, file:///C:/Users/HP/Downloads/Peeters%20(18).pdf (access: 13.04.2021).
5.Bragança J.O., Struktura modlitwy eucharystycznej, in: Eucharystia, Poznań–Warszawa 1986.
6.Bugel W., Cesty a scestí reformy syrsko-malabarské liturgie na pozadí indického kontextu, “Studia theologica” 3 (2003), p. 44–54.
7.Bužek R., Osoba Ducha svatého v pojednání De Trinitate Richarda ze Svatého Viktora, “Studia theologica” 3 (2013), p. 29–42.
8.Caban P., Slova o ustanovení eucharistie, “Teologické texty” 1 (2005), p. 3–6.
9.Caban P., Sýrska liturgia v prostredí katolíckej tradície, “Teologické texty” 3 (2012), p. 121–123.
10.Catechism of the Catholic Church, archeparchy.ca/wcm-docs/docs/catechism-of-the-catholic-church.pdf (access: 13.04.2021).
11.Chovanec M. Prebývanie Ducha Svätého, in: Boh – Duch Svätý, Nitra 1997, s. 46–57.
12.Congar Y., Der Heilige Geist, 2. edition, Freiburg–Basel–Vienna 1986.
13.Cyril Jeruzalémský Sv., Mystagógické katechese, Velehrad 1997.
14.Conseil Pontifical pour la promotion de l´unité des chrétiens, Richtlinien für die Zulassung zur Eucharistie zwischen der Chaldäischen Kirche und der Assyrischen Kirche des Orients, http://www.christianunity.va/content/unitacristiani/fr/dialoghi/sezione-orientale/chiesa-assira-dell-oriente/altri-documenti/2001---orientamenti-per-lammissione-alleucaristia-fra-la-chiesa-/testo-in-tedesco.html (access: 13.04.2021).
15.Częsz B., Duch Święty został nam dany. Nauczanie Ojców i wiara starożytnego Kościola,Gniezno 1998.
16.Dolista J., Perichoréze iniciačních svátostí, “Teologické texty” 2 (1996), p. 49–50.
17.Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum. Kompendium der Glaubensbekenntnisse und kirchlichen Lehrentscheidungen. Lateinisch – Deutsch, eds. H. Denzinger, P. Hünermann, 37. edition, Freiburg im Breisgau–Basel–Rome–Vienna 1991.
18.Enchiridion Vaticanum 20, ed. E. Lora, Bologna 2004.
19.Francis, www.vatican.va/content/francesco/en/speeches/2017/october/documents/papa-
20.francesco_20171011_convegno-nuova-evangelizzazione.html (access: 13.04.2021).
21.General Instruction of the Roman Missal, https://www.usccb.org/prayer-and-worship/the-mass/general-instruction-of-the-roman-missal (access: 13.04.2021).
22.Gerardi R., Epiclesi, in: Lexicon. Dizionario Teologico Enciclopedico, ed. V. Mancuso, 3. edition, Casale Monferrato 1997, p. 350–351.
23.Jan Damašský Svatý, O pravé víře, Olomouc 1994.
24.Koch G. Sakramentenlehre – das Heil aus den Sakramenten, in: Glaubenszugänge. Lehrbuch der katholischen Dogmatik, ed. W. Beinert, Band 3, Paderborn–Munich–Vienna–Zürich 1995.
25.Kunetka F., Jednota iniciačních svátostí z hlediska liturgické teologie, “Teologické texty” 4 (2007), p. 182–185.
26.Kunetka F., Vývojové linie slavení eucharistie v předkonstantinovské církvi, “Studia theologica” 2 (2015), p. 86–110.
27.Leo XIII., Encyclical Divinum illud munus, http://www.vatican.va/content/leo-xiii/en/encyclicals/documents/hf_l-xiii_enc_09051897_divinum-illud-munus.html (access: 13.04.2021).
28.Lerinský V., Prvé kommonitórium, in: Liturgia hodín podľa rímskeho obradu IV., Typis Polyglottis Vaticanis 1992.
29.Maturkanič P., Svátosti. Viditelná znamení neviditelné skutečnosti spásy, Prague 2018.
30.Michalski M., Antologia literatury patrystycznej, t. I, Warszawa 1975.
31.Müller G.L., Lasst uns mit ihm gehen, Freiburg–Basel–Vienna 1990.
32.Müller G.L., Katholische Dogmatik, Freiburg–Basel–Vienna 1995.
33.O´Collins G., Farrugia E.G., Epiclesi, in: Dizionario sintetico di teologia, Vatican 1995, p. 126.
34.Pavol VI., Apoštolská konštitúcia, ktorou sa vyhlasuje platnosť Rímskeho misála, obnoveného podľa rozhodnutia Druhého vatikánskeho koncilu, in: Posvätná kongregácia pre bohoslužbu, Rímsky misál, Typis Polyglottis Vaticanis 2001.
35.Polc J.V., Zápas o liturgickou obnovu, “Teologické texty” 4 (1994), p. 111–115.
36.Posvätná kongregácia pre bohoslužbu, Rímsky misál, Typis Polyglottis Vaticanis 2001.
37.Pružinský Š., Patrológia. Úvod a počiatky patristickej literatúry I., Bratislava 1990.
38.Richter K., Vztah církve a liturgie. K recepci Druhého vatikánského koncilu, “Studia theologica” 3 (2010), p. 30–42.
39.Rowland T., Ratzinger´s faith. The theology of pope Benedict XVI., Oxford 2008.
40.Różycki I., Podstawy sakramentologii, Cracow 1970.
41.Schmaus M., Sviatosti, Rome 1981.
42.Slodička A., Význam východnej tradície v náuke Jána Pavla II., Prešov 2001.
43.Slodička A., Sviatosti v dogmatickej teológii, “Acta facultatis theologicae Universitatis Comenianae Bratislaviensis” 2 (2005), p. 175–208.
44.Slodička A., Epikléza – vzývanie Pánovho mena, “Acta facultatis theologicae Universitatis Comenianae Bratislaviensis” 3 (2005), p. 323–324.
45.TK KBS, Rino Fisichella: “Úprava katechizmu je dogmatický posun vpred”, https://www.tkkbs.sk/view.php?cisloclanku=20180804001 access: 13.04.2021).
46.Uhrin J., Prednášky z porovnávacej dogmatiky. Porovnanie s Islamom a s pravoslovím, Bratislava 1979.
47.Ventura V., Neeucharistická liturgie v životě církví, “Teologické texty” 6 (1994), p. 200–203.