Partycypacja społeczna w kształtowaniu podziału terytorialnego państwa


ISBN: 978-83-7972-816-9    ISBN (online): 978-83-7972-817-6    ISSN: 0860-2751    OAI    DOI: 10.18276/978-83-7972-817-6
CC BY-SA   Open Access 

Issue archive / T. (MCDVI) 1332

Year:2024
Field:Field of Social Sciences
Discipline:legal sciences
Keywords: local government units citizens The territorial division of the state The Council of Ministers
Authors: Dawid Czesyk ORCID
Uniwersytet Szczeciński

Information

Electronic version of the publication available under CC BY-SA 4.0 license after 12 months from the date of release: September 2024

Abstract

Social participation in shaping the territorial division of the state

The territorial division of the state constitutes an element of its system. It serves the purposes of proper organization of the state and its bodies, ensuring effective completion of public tasks. It enables determining the local jurisdiction of the bodies and their competences. Based on the territorial division of the state, units of that division are created, which carry out tasks assigned to them by their bodies.

There exist three categories of the territorial division of the state. The basic territorial division of the state, the auxiliary territorial division of the state and the territorial division of the state is made for special purposes.

The territorial division of the state is subject to change, affected by various factors, including economic, social, cultural, and geographical ones.

The proceedings on changes to the basic territorial division of the state are conducted ex officio by the Council of Ministers upon the request of the constituent body of the local government unit and might be initiated by residents.

Consultations held with residents constitute a public law institution, relying on enabling a specific social group to express their opinions on a subject (problem) indicated by an organizer. They are a manifestation of social participation, embodying the participation of the community in decision-making on public matters. The consultations are not binding but they provide opinions of the consulted.

The analysis of legal provisions, the body of jurisdiction, doctrines as well as the conducted research indicate that the bond biding the community of residents and the territory they inhabit are immanent features of a local government. The research conducted in the thesis justifies the conclusion that the current legal solutions do not guarantee real protection of the constitutional value understood as the territory of a local government community.

Bibliography

1.Wykaz cytowanej literatury przedmiotu
2.Abramowicz B., Zebranie wiejskie jako przykład zgromadzeniowej formy uczestnictwa obywatelskiego – sprawozdanie z obserwacji, „Samorząd Terytorialny” 2011, nr 6.
3.Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2021.
4.Adamiak B., Glosa do postanowienia NSA z dnia 29 czerwca 1993 r., sygn. SA/Wr 935/93, OSP 1995, nr 10.
5.Augustyniak M., Bielecki L., Ruczkowski P., Wybory samorządowe. Komentarz, Warszawa 2018.
6.Augustyniak M., Jednostki pomocnicze gminy, Warszawa 2010.
7.Augustyniak M., Partycypacja społeczna w jednostkach pomocniczych – wnioski de lege lata i postulaty de lege ferenda, w: M. Stec, M. Mączyński (red.), Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, Warszawa 2012.
8.Augustyniak M., Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym w Polsce i we Francji. Studium administracyjnoprawne na tle porównawczym, Warszawa 2017.
9.Augustyniak M., Status prawny jednostki pomocniczej gminy w sferze prawa prywatnego, „Administracja. Teoria – Dydaktyka – Praktyka” 2008, nr 3.
10.Bałaban A., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 87, 88, 89, 90, 91, Warszawa 2021.
11.Bałaban A., Polskie problemy ustrojowe: konstytucja, źródła prawa, samorząd terytorialny, prawa człowieka, Kraków 2003.
12.Bałaban A., Reguły ustrojowe w zakresie form aktów prawnych Rady Ministrów, w: A. Bałaban (red.), Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, Kraków 2002.
13.Banaszak B., Bernaczyk M., Konsultacje społeczne i prawo do informacji o procesie prawotwórczym na tle Konstytucji RP oraz postulatu „otwartego rządu”, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2012, z. 4.
14.Banaszak B., Kodeks wyborczy. Komentarz, Warszawa 2018.
15.Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
16.Banaszak B., Prawo konstytucyjne porównawcze współczesnych państw demokratycznych, Kraków 2004.
17.Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2015.
18.Banat M., Konsultacje społeczne w samorządzie terytorialnym, „Samorząd Terytorialny” 2014, nr 1–2.
19.Bandarzewski K., Chmielnicki P., Mączyński M., Płażek S., Jednostki pomocnicze gminy: omówienie przepisów z uwzględnieniem ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy, Kraków 2002.
20.Bandarzewski K., Wieloszczeblowość samorządu terytorialnego i jego komplementarność w ujęciu konstytucji, ustawodawstwa i orzecznictwa, w: P. Sarnecki (red.), Samorząd terytorialny, Zasady ustrojowe i praktyka, Warszawa 2005.
21.Baran K. (red.), Ustawa o pracownikach samorządowych. Komentarz, Warszawa 2021.
22.Barankiewicz T., Metody myślenia, badania prawa i systematyzacji wiedzy w naukach prawnych, w: H. Izdebski, A. Łazarska (red.), Metodologia dysertacji doktorskiej dla prawników, Teoria i praktyka, Warszawa 2022.
23.Baranowska-Zając W., Pozycja, zasady i tryb powoływania oraz zadania pełnomocnika do spraw tworzenia nowej gminy lub łączenia gmin oraz pełnomocnika do spraw tworzenia nowego powiatu lub łączenia powiatów, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018, nr 9.
24.Bartoszewicz M., Jak zmienić mapę administracyjną?, „Wspólnota” 2000, nr 50.
25.Behr J., Rozporządzenia, w: J. Blicharz, P. Lisowski (red.), Prawo administracyjne. Zagadnienia ogólne i ustrojowe, Warszawa 2022.
26.Bełz Z., Jaki powiat? Jaki region?, „Wspólnota” 1992, nr 10.
27.Berek M., Ustawowe i ustrojowe gwarancje partycypacji obywatelskiej w procesie erygowania gminy, w: K. Małysa-Sulińska, M. Stec (red.), Wspólnotowy wymiar samorządu terytorialnego – rzeczywistość a oczekiwania, Warszawa 2022.
28.Biernat S., Działania wspólne w administracji państwowej, Wrocław 1979.
29.Bigo T., Związki publiczno-prawne w świetle ustawodawstwa polskiego, Warszawa 1990.
30.Biłgorajski A., Źródła prawa, w: R. Małajny (red.), Polskie prawo konstytucyjne na tle porównawczym, Warszawa 2013.
31.Blicharz J., Administracja publiczna a społeczeństwo obywatelski, w: J. Blicharz, P. Lisowski (red.), Prawo administracyjne. Zagadnienia ogólne i ustrojowe, Warszawa 2022.
32.Blicharz J., Istota współdziałania jednostek samorządu terytorialnego na gruncie prawa krajowego i międzynarodowego, w: J. Korczak (red.), Cywilizacja administracji publicznej. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin prof. nadzw. UWr dra hab. Jana Jeżewskiego, Wrocław 2018.
33.Blicharz J., Niepomijalność podmiotowości człowieka i niepomijalność misji administracji publicznej w służbie dobru wspólnemu (dobru osobowemu), „Przegląd Prawa i Administracji” 2020, nr 331.
34.Blicharz J., Współdziałanie jednostek samorządu terytorialnego w formach zrzeszeń krajowych i międzynarodowych. Komentarz do ustawy o zasadach przystępowania jednostek samorządu terytorialnego do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych, Wrocław 2017.
35.Blicharz J., Zacharko L., Idea good governance w administracji publicznej – kilka refleksji, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” 2018, nr XVI.
36.Blicharz J., Zacharko L., Przyszłość samorządu terytorialnego w dobie globalizacji, „Przegląd Prawa i Administracji” 2021, nr 125.
37.Bober J., Hausner J., Izdebski H., Lachiewicz W., Mazur S., Nelicki A., Nowotarski B., Puzyna W., Surówka K., Zachariasz I., Zawicki M., Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, Kraków 2013.
38.Boć J., Terytorialna struktura administracji, w: J. Boć (red.), Prawo administracyjne, Wrocław 2007.
39.Bondyra K., Wieś a miasto – zróżnicowane wzory samoorganizacji społecznej w opinii wielkopolskich włodarz samorządowych, w: T. Buksiński, K. Bondyra, J. Jakubowski (red.), Demokracja – samorządność – prawo, Poznań 2007.
40.Borówka K., Charakter prawny zarządzenia zastępczego w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w: B. Dolnicki (red.), Źródła prawa w samorządzie terytorialnym, Warszawa 2018.
41.Borówka K., Zarządzenie zastępcze wojewody, Warszawa 2018.
42.Bożek M., Konstytucyjne podstawy partycypacji społecznej i formy jej realizacji w samorządzie terytorialnym, „Przegląd Sejmowy” 2012, nr 5.
43.Brezdeń P., Wyodrębnianie regionu w Polsce w aspekcie reformy terytorialnej kraju, „Samorząd Terytorialny” 2001, nr 1–2.
44.Brodacki D., Działania ustawodawcy polskiego na rzecz zwiększania zaangażowania obywateli w wykonywanie zadań publicznych i krzewienia idei samorządności na szczeblu gminy. Ciągle dojrzewająca demokracja czy konieczna potrzeba umocnienia i redefinicji prawnej pozycji podmiotów obywatelskich?, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017, nr 9.
45.Buczkowski P., Program pilotażowy: dokończenie reformy gminnej czy pierwszy etap wprowadzania powiatów, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, z. 3.
46.Budner W., Kaczmarek T., Matykowski R., Podstawowe kryteria tworzenia powiatów, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, z. 3.
47.Bujny J., Kudra A., Połączenie gmin – problemy pojęciowe, „Samorząd terytorialny” 2015, nr 7–8.
48.Bul R., Piątek W., Prawne oraz terytorialne aspekty funkcjonowania gminnych jednostek pomocniczych w dużych miastach, „Samorząd Terytorialny” 2012, nr 7–8.
49.Byjoch K., Sulimierski J., Tarno J.P., Samorząd terytorialny po reformie ustrojowej państwa, Warszawa 2000.
50.Chlipała M., Następstwo w prawie administracyjnym ustrojowym, „Przegląd Prawa Publicznego” 2015, nr 10.
51.Chlipała M., Pomocniczość, decentralizacja, samodzielność jako podstawowe zasady funkcjonowania samorządu lokalnego. Wybrane zagadnienia, „Roczniki Nauk Prawnych” 2005, nr 2.
52.Chmielnicki P. (red.), Komentarz do ustawy o samorządzie gminnym, Warszawa 2007.
53.Chmielnicki P. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2022.
54.Chmielnicki P. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym: komentarz, Warszawa 2013.
55.Chmielnicki P., „Istotna część zadań publicznych” i zasada subsydiarności jako konstytucyjne dyrektywy określające zakres działania samorządu terytorialnego i ich realizacja w ustawodawstwie i orzecznictwie, w: P. Sarnecki (red.), Samorząd terytorialny, Zasady ustrojowe i praktyka, Warszawa 2005.
56.Chmielnicki P., Likwidacja jednostki pomocniczej, cz. 1, „Wspólnota” 2004, nr 5.
57.Chojnicki Z., Czyż T., Region – regionalizacja – regionalizm, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1992, z. 2.
58.Chróścielewski W., Podziały terytorialne specjalne, Warszawa 1987.
59.Chróścielewski W., Z problematyki podziałów terytorialnych specjalnych, „Państwo i Prawo” 1977, z. 8–9.
60.Chruściak R., Projekty Konstytucji 1993–1997, cz. 2, Warszawa 1997.
61.Cieślak S., Praktyka organizowania administracji publicznej, Warszawa 2004.
62.Czaplicki K., Dauter B., Jaworski S., Kisielewicz A., Rymarz F., Kodeks wyborczy. Komentarz, Warszawa 2014.
63.Czarnecki P., Pracownik i pracodawca samorządowy, w: P. Czarnecki, A. Reda-Czarnecka, B. Surdykowska (red.), Zatrudnienie pracowników samorządowych, Warszawa 2020, LEX (el.).
64.Czechowski P., Jaroszyński A., Piątek S., Prawo samorządu terytorialnego: przepisy z komentarzem, Warszawa 1997.
65.Człowiekowska J., Zasada współdziałania organów administracji publicznej jako nowa zasada ogólna Kodeksu postępowania administracyjnego, w: J. Korczak (red.), Cywilizacja administracji publicznej. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin prof. nadzw. UWr dra hab. Jana Jeżewskiego, Wrocław 2018.
66.Czudec A., Wykorzystanie funduszy Unii Europejskiej przez samorządy gmin a problem spójności wewnątrzregionalnej, „Finanse Komunalne” 2018, nr 6.
67.Dahl R.A., Stinebrickner B., Współczesna analiza polityczna, Warszawa 2007.
68.Darowska K., Budżet partycypacyjny jako sposób wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w: B. Dolnicki (red.), Sposoby realizacji zadań publicznych, Warszawa 2017.
69.Dauter B., Jaworski S.J., Kisielewicz A., Rymarz F., Czaplicki K.W., Zbieranek J., Kodeks wyborczy. Komentarz, Warszawa 2018.
70.Dawidowicz W., Zarys ustroju organów administracji terytorialnej w Polsce, Warszawa 1978. Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2015.
71.Dąbek D., Zimmermann J., Decentralizacja poprzez samorząd terytorialny w ustawodawstwie i orzecznictwie pokonstytucyjnym, w: P. Sarnecki (red.), Samorząd terytorialny. Zasady ustrojowe i praktyka, Warszawa 2005.
72.Dębowska-Romanowska T., Zdanie odrębne do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 marca 2003 r., sygn. U 10/01, LEX nr 76820.
73.Długosz D., Wygnański J.J., Obywatele współdecydują. Przewodnik po partycypacji społecznej, Warszawa 2005.
74.Dobkowski J., Wielopostaciowość gminy w prawie polskim, w: D. Kijowski, A. Miruć, A. Suławko- -Karetko (red.), Kryzys prawa administracyjnego?, t. 1: Jakość prawa administracyjnego, Warszawa 2012.
75.Dobkowski J., Z problematyki podziału terytorialnego państwa, „Studia Prawnoustrojowe” 2002, nr 1.
76.Dobosz P., Problemy metodologii współczesnej nauki prawa administracyjnego na tle metody historyczno-prawnej, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2001, nr 1.
77.Dolnicki B. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2021.
78.Dolnicki B. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym: raport specjalny, Warszawa 2016.
79.Dolnicki B. (red.), Ustawa o samorządzie powiatowym. Komentarz, Warszawa 2020.
80.Dolnicki B., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza jako nowa forma partycypacji obywateli w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, w: M. Stec, M. Mączyński (red.), Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, Warszawa 2012.
81.Dolnicki B., Samorząd terytorialny w Konstytucji RP z 1997 r., w: M. Stec, K. Małysa-Sulińska (red.), Konstytucyjne umocowanie samorządu terytorialnego, Warszawa 2018.
82.Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2021.
83.Domański R., Odpowiedź na ankietę, w: A. Stasiak (red.), Podział administracyjny kraju. Studia. Materiały. Dyskusja. Materiały ekspertyzy: Ocena obecnego podziału administracyjnego Polski. Część I, „Biuletyn Polskiej Akademii Nauk Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju”, Warszawa 1984, z. 126.
84.Doroszewski W., Słownik języka polskiego, t. II, Warszawa 1965.
85.Doroszewski W., Słownik języka polskiego, t. VI, Warszawa 1964.
86.Drembkowski P. (red.), Ustawa o samorządzie powiatowym. Komentarz, Warszawa 2019.
87.Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, t. 3, Warszawa 2003.
88.Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, t. 4, Warszawa 2003.
89.Dudziak S., Akty prawa miejscowego stanowione przez samorząd terytorialny – kryteria kwalifikacji, wymogi w zakresie prawidłowego stanowienia oraz konsekwencje prawne ich naruszenia, „Samorząd Terytorialny” 2012, nr 3.
90.Durka W., Pojęcie konsultacji społecznych, w: Z. Zychowicz (red.), Przeprowadzanie konsultacji społecznych w samorządzie, Szczecin 2011.
91.Dutkiewicz G., Dzieje samorządu terytorialnego w Polsce po II Wojnie Światowej, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych” 2010, rocznik II.
92.Ekiert M., Jaźwiecka B., Rączka E., Podział administracyjny PRL, „Rada Narodowa, Gospodarka, Administracja” 1977, nr 6.
93.Elżanowski M., Pojęcie i rodzaje podziału terytorialnego, „Państwo i Prawo” 1979, z. 1.
94.Elżanowski M., Przesłanki reformy podziału terytorialnego, Warszawa 1982.
95.Feja-Paszkiewicz A., Konsultacje z mieszkańcami na tle procedury nadania gminie lub miejscowości statusu miasta, „Samorząd Terytorialny” 2011, nr 10.
96.Feja-Paszkiewicz A., Przesłanki warunkujące przeprowadzenie referendum lokalnego w sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic gminy, w: B. Tokaj, A. Feja-Paszkiewicz, B. Banaszak (red.), Aktualne problemy referendum, Warszawa 2016.
97.Feja-Paszkiewicz A., Referendum lokalne w sprawie zmiany granic gminy – uwagi na tle poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym z dnia 15 marca 2019 roku, w: J. Jaskiernia, K. Spryszak, Wyzwania dla polskiego systemu ochrony praw człowieka u progu trzeciej dekady XXI wieku. T. 3, Toruń 2021.
98.Feja-Paszkiewicz A., Ustalenie i zmiana granic gmin w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego – wybrane problemy, „Przegląd Prawa i Administracji” 2010, nr LXXXIII.
99.Feja-Paszkiewicz A., Zasada pomocniczości a samorząd terytorialny, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy” 2008, z. 4.
100.Filipek J., Prawo administracyjne. Instytucje ogólne, część I, Zakamycze 2003.
101.Frieske K.W., Polowanie na jednorożca: demokratyczna administracja publiczna?, „Samorząd Terytorialny” 2014, nr 1–2.
102.Fundowicz S., Decentralizacja administracji publicznej w Polsce, Lublin 2005.
103.Gajewski S., Jakubowski A. (red.), Ustawy samorządowe. Komentarz, Warszawa 2018.
104.Gajewski S., Nawacka K.M., Historia ustroju Polski, Olsztyn 2008.
105.Gajewski S., Prawne zachęty do łączenia gmin i powiatów na tle doświadczeń europejskich, „Samorząd Terytorialny” 2021, nr 3.
106.Gajewski S., Struktura terytorialna metropolii stołecznej na przykładzie m.st. Warszawy, „Przegląd Prawa Publicznego” 2014, nr 4.
107.Gajl N., Finanse i gospodarka lokalna na świecie, Warszawa 1993.
108.Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2021.
109.Garlicki L., Zubik M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, Warszawa 2016.
110.Gawłowski R., Partycypacja społeczna – między tradycją a nowymi możliwościami, „Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego. Opinie i analizy” 2018, nr 33.
111.Gawłowski R., Popławski M., Regionalne budżety obywatelskie – powielenie, inspiracja czy nowa konstrukcja?, „Samorząd Terytorialny” 2019, nr 1–2.
112.Gawroński H., Konsultacje społeczne jako forma partycypacji w zarządzaniu strategicznym jednostkami samorządu terytorialnego, „Współczesne Zarządzanie” 2010, nr 1.
113.Gebert S., Władze i administracja terenowa po reformie, Warszawa 1978.
114.Górski R., Bez państwa. Demokracja uczestnicząca w działaniu, Kraków 2007.
115.Grobicka-Madej K., Mażewski L., Pawlik K., Sobolewska A., Ustawa o samorządzie gminnym z komentarzem, Warszawa 2015.
116.Grodziski S., De republica ordinanda. Uwagi nad rozwojem form podziału administracyjnego w Polsce, „Państwo i Prawo” 1998, z. 8.
117.Gross A., Rola konsultacji społecznych przy dokonywaniu zmian terytorialnych, „Samorząd Terytorialny” 2017, nr 9.
118.Gross A., Wysłuchanie publiczne jako szczególna forma aktywności obywatelskiej w kontekście procesów partycypacyjnych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017, nr 11.
119.Gross A., Zasady konsultacji społecznych w prawie administracyjnym, w: Z. Duniewska, A. Krakała, M. Stahl (red.), Zasady w prawie administracyjnym. Teoria, praktyka, orzecznictwo, Warszawa 2018.
120.Gubała M., Charakter normatywny rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego granice gminy. Glosa krytyczna do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 12 czerwca 2019 r. (U 1/19), „Samorząd Terytorialny” 2020, nr 1–2.
121.Gulińska E., Prawo mieszkańców do kierowania sprawami publicznymi w samorządzie gminnym, „Civitas et LEX” 2018, nr 3.
122.Gulińska E., Składanek B., Budżet partycypacyjny jako przejaw demokracji uczestniczącej w samorządzie terytorialnym, „Studia Ekonomiczne, Prawne i Administracyjne” 2017, nr 1.
123.Gustafsson A., Samorząd terytorialny w Szwecji, Szczecin 1992.
124.Habuda A., Habuda L., Zasadniczy podział terytorialny państwa. Między racjonalnym wyborem i grą zinstytucjonalizowanych interesów, „Wrocławskie Studia Politologiczne” 2014, nr 16.
125.Hauser R., Niewiadomski Z. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym: komentarz z odniesieniami do ustaw o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa, Warszawa 2011.
126.Hauser R., Niewiadomski Z., Wróbel A. (red.), System Prawa Administracyjnego, t. 6: Podmioty administrujące, Warszawa 2011.
127.Hauser R., Wierzbowski M., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2020.
128.Heffner K., Podział terytorialny regionu opolskiego na powiaty w ujęciu historycznym, „Samorząd Terytorialny” 1992, nr 10.
129.Herbst K., Reforma samorządowa a struktura społeczno-terytorialna Warszawy, „Samorząd Terytorialny” 1992, nr 12.
130.Hołub-Śniadach O., Obywatel Unii Europejskiej w europejskiej przestrzeni publicznej, w: G. Baranowska, A. Bodnar, A. Gliszczyńska-Grabias (red.), Ochrona praw obywatelek i obywateli Unii Europejskiej, Warszawa 2015.
131.Hryniewicz J.T., Powiaty i regiony w Polsce, „Samorząd Terytorialny” 1995, nr 7–8.
132.Izdebski H., Jednostki pomocnicze gminy – pomiędzy organami gminy a obywatelami jako podmiotem władzy lokalnej, „Samorząd Terytorialny” 2011, nr 12.
133.Izdebski H., Kulesza M., Administracja publiczna: zagadnienia ogólne, Warszawa 2004.
134.Izdebski H., Samorząd terytorialny: podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2014.
135.Izdebski H., Zmiany w zasadniczym podziale terytorialnym państwa, „Samorząd Terytorialny” 2016, nr 7–8.
136.Jackiewicz A., Konstytucyjny system źródeł prawa, w: S. Bożyk (red.), Prawo konstytucyjne, Białystok 2014.
137.Jaworska-Dębska B., Podział terytorialny, w: M. Stahl (red.), Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa 2013.
138.Jełowicki M., Organy administracji specjalnej, Warszawa 1990.
139.Kaczmarek T., Gminny podział administracyjny w świetle 25 lat funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce, „Przegląd Politologiczny” 2016, nr 1.
140.Kaczmarek T., Obszary metropolitalne w świetle podziału administracyjnego Polski, „Konwersatorium Wiedzy o Mieście” 2016, nr 1.
141.Kaczmarek T., Rola i formy uczestnictwa społeczności lokalnych w procesie zmian podziału terytorialnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, z. 3.
142.Kaczmarek T., Struktury terytorialno-administracyjne i ich reformy w krajach europejskich, Poznań 2005.
143.Kalisiak-Mędelska M., Funkcjonowanie jednostek pomocniczych (osiedli) w Łodzi. Analiza wyników badania pilotażowego, w: R. Brol, A. Sztando (red.), Gospodarka lokalna w teorii i praktyce, Wrocław 2012.
144.Kallas M., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej: rys historyczny i omówienie, Warszawa 2001.
145.Kallas M., Kształtowanie się administracji publicznej w Polsce, w: Z. Niewiadomski (red.), Prawo administracyjne. Część ustrojowa, Warszawa 2002.
146.Kamiński R., Samorząd terytorialny w III Rzeczypospolitej Polskiej: odbudowa i jej efekty, Łódź 2014.
147.Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W., Słownik języka polskiego, t. I, Warszawa 1900.
148.Kasznica S., Polskie prawo administracyjne. Pojęcia i instytucje zasadnicze, Poznań 1947.
149.Kawala J., Kodeks wyborczy narzędziem budowy społeczeństwa obywatelskiego w skali lokalnej, „Samorząd Terytorialny” 2012, nr 9.
150.Kaźmierczak T., Partycypacja publiczna: pojęcie, ramy teoretyczne, w: A. Olech (red.), Partycypacja publiczna. O uczestnictwie obywateli w życiu wspólnoty lokalnej, Warszawa 2011.
151.Kędzia Z., Łętowski J., Społeczno-ekonomiczne prawa obywateli i administracja państwowa, w: J. Łętowski (red.), Prawa obywatelskie i administracja państwowa: Polska – Austria, Wrocław 1983.
152.Kieres L., Analiza zgodności polskiego prawa samorządu terytorialnego z Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego, „Samorząd Terytorialny” 1998, nr 9.
153.Kieres L., Nowa organizacja administracji państwowej na szczeblu województwa, „Samorząd Terytorialny” 1992, nr 11.
154.Kijowski D., Miruć A., Suławko-Karetko A. (red.), Kryzys prawa administracyjnego?, t. 1: Jakość prawa administracyjnego, Warszawa 2012.
155.Kijowski D., Partycypacja obywatelska w samorządowych procesach decyzyjnych – zagadnienia ogólne, „Samorząd Terytorialny” 2010, nr 1–2.
156.Kinowska Z., Radiukiewicz A., Dwa obrazy aktywności obywatelskiej – perspektywa władz samorządowych i perspektywa mieszkańców, w: J. Wasilewski (red.), Powiatowa elita polityczna. Rekrutacja, struktura, działanie, Warszawa 2006.
157.Kisiel W., Referendum a konsultacje, „Wspólnota” 2002, nr 9.
158.Knosala E., Proces decyzyjny, w: E. Knosala, L. Zacharko, A. Matan, Nauka administracji, Kraków 2000.
159.Kołodziejski J., Stasiak A., Koncepcja podziału dwustopniowego – wariant podstawowy, w: A. Stasiak (red.), Podział administracyjny kraju. Studia. Materiały. Dyskusja. Materiały ekspertyzy: Ocena obecnego podziału administracyjnego Polski. Część II, „Biuletyn Polskiej Akademii Nauk Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju” 1986, z. 128.
160.Koniuszewska E., Środki prawne ograniczające nadużycia władzy w jednostkach samorządu terytorialnego w ustrojowym prawie administracyjnym, Warszawa 2009.
161.Konopelko A., Demokracja partycypacyjna w samorządzie lokalnym, „Samorząd Terytorialny” 2011, nr 12.
162.Korczak J., Samorząd terytorialny jako przedmiot regulacji konstytucyjnych, w: R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), System Prawa Administracyjnego, t. 2: Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, Warszawa 2012.
163.Korczak J., Władztwo terytorialne gminy. Od idei do mitu, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2020, z. 4.
164.Kosowski J., Budżet obywatelski jako forma konsultacji społecznych w świetle nowelizacji ustaw samorządowych z 11 stycznia 2018 r., „Samorząd Terytorialny” 2018, nr 10.
165.Kościołek J., Dzielnice i dzielnicowe rady narodowe w mieście stołecznym Warszawie, Krakowie i Łodzi, „Rada Narodowa, Gospodarka, Administracja” 1985, nr 20.
166.Kościuk D.J., Kulikowska-Kulesza J.E., Zawadzka-Pąk U.K., Lotko E., Budżet partycypacyjny jako instrument wspierania realizacji lokalnych zadań publicznych – analiza administracyjno- finansowa miast wojewódzkich, w: B. Dolnicki (red.), Sposoby realizacji zadań publicznych, Warszawa 2017.
167.Kowalik J., Aktywność obywateli w samorządzie gminnym z perspektywy władz lokalnych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sektio K. Politologia” 2010, vol. XVII.
168.Kozłowski K., Gminne konsultacje społeczne – analiza konstytucyjnoprawna, „Samorząd Terytorialny” 2018, nr 1–2.
169.Kozyra W., Ustrój administracji państwowej w Polsce w latach 1944–1950, „Czasopismo Prawno- -Historyczne” 2011, nr 1.
170.Kryński A., Niedźwiedzki W. (red.), Słownik języka polskiego, t. IV, Warszawa 1908.
171.Kuc I., Subsydiarność jako podstawa realizacji zadań publicznych w ramach partycypacji społeczeństwa w samorządzie terytorialnym, w: B. Dolnicki (red.), Sposoby realizacji zadań publicznych, Warszawa 2017.
172.Kucharski W., Konsultacje społeczne – forma współpracy organizacji pozarządowych z samorządem województwa na przykładzie Małopolski, „Przegląd Prawa Publicznego” 2014, nr 11.
173.Kudra-Ostrowska A., Model przeprowadzania zmian granic gmin – problemy teraźniejszości, „Centrum Ekspertyzy Lokalnej, Analiza Celowa” 2021, nr 5.
174.Kukliński A., Koncepcje polskiej przestrzeni w latach osiemdziesiątych, „Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN” 1982, nr 118.
175.Kulesza M., Budowanie samorządu. Wybór tekstów ze „Wspólnoty” 1990–2007, Warszawa 2008.
176.Kulesza M., Konsolidacja zarządzania w samorządzie – wybrane zagadnienia. Uwagi do dyskusji, „Samorząd Terytorialny” 2006, nr 7–8.
177.Kulesza M., Sprawozdanie z działalności Pełnomocnika Rządu ds. Reform Ustrojowych Państwa, „Samorząd Terytorialny” 1999, nr 7–8.
178.Kulesza M., Transformacja ustroju administracyjnego Polski (1990–2000), „Studia Iuridica” 2000, nr XXXVIII.
179.Kulesza M., W sprawie reformy terytorialnej, „Samorząd Terytorialny” 1991, nr 7–8.
180.Kumela-Romańska M., Administracyjnoprawny status cudzoziemca – członka wspólnoty samorządowej, „Samorząd Terytorialny” 2007, nr 6.
181.Kwaśniewski J., Kształtowanie się modelu samorządu terytorialnego w Polsce po przełomie roku 1989, „Studia z zakresu nauk prawnoustrojowych. Miscellanea” 2014, nr 4.
182.Kwaśniewski K., Regionalizm, Poznań 1986.
183.Lang J., Krajowe źródła prawa administracyjnego, w: M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2009
184.Lang J., Podziały terytorialne. Geneza, typy, zasady tworzenia, Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, „Informacja” 1994, nr 181.
185.Langrod G., La consultation dans l’administration contemporaine, Paris 1972.
186.Lasiński-Sulecki K., Wantoch-Rekowski J., Konsekwencje opóźnień w uchwalaniu oraz publikacji przepisów dotyczących stawek podatków lokalnych, „Przegląd Podatkowy” 2009, nr 12.
187.Legutko M., Ocena zdolności gminy do współfinansowania projektu ze środków UE, „Zeszyt Naukowy WSZiB w Krakowie” 2017, nr 46.
188.Legutko R., Problemy demokratycznej partycypacji, w: J. Miklaszewska (red.), Polityka i świat wartości. Uczestnictwo obywateli w życiu społeczno-politycznym, Kraków 1998.
189.Leoński Z., Ewolucja rad narodowych w Polsce Ludowej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1984, z. 4.
190.Leoński Z., Kształtowanie się podziału administracyjnego w okresie trzydziestolecia Polski Ludowej, „Państwo i Prawo” 1977, z. 12.
191.Leoński Z., Nowa struktura i nowe zadania rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej, Poznań 1976.
192.Leoński Z., Podział terytorialny, w: J. Starościak (red.), System prawa administracyjnego, t. I, Ossolineum 1977.
193.Leoński Z., Refleksje nad reformą administracji lokalnej, w: J. Szreniawski, J. Łukasiewicz, J. Posłuszny, Reformy administracji publicznej. Materiały z Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Administracyjnego, Przemyśl–Krasiczyn, Przemyśl 1997.
194.Leoński Z., Reforma powiatowa – zagadnienia prawnoustrojowe, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, z. 3.
195.Leoński Z., Rola czynników ekonomicznych w podziałach terytorialnych, „Organizacja – Metody – Technika” 1973, nr 10.
196.Leoński Z., Zarys prawa administracyjnego, Warszawa–Poznań 1985.
197.Leśniak-Niedbalec N., Problemy prawa wyborczego przy zmianach granic gmin, w: B. Banaszak, A. Bisztyga, A. Feja-Paszkiewicz, Aktualne problemy prawa wyborczego, Zielona Góra 2015.
198.Lijewski T., Podział administracyjny a podziały specjalne, w: A. Stasiak (red.), Podział administracyjny kraju. Studia. Materiały. Dyskusja. Materiały ekspertyzy: Ocena obecnego podziału administracyjnego Polski. Część II, „Biuletyn Polskiej Akademii Nauk Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju” 1986, z. 128.
199.Lipowicz I., Rozważenie granic decentralizacji, w: Z. Niewiadomski (red.), Prawo administracyjne. Część ustrojowa, Warszawa 2002.
200.Lipowicz I., Samorząd terytorialny XXI wieku, Warszawa 2019.
201.Lisowski P., Podstawowe ustalenia terminologiczno-pojęciowe dotyczące organizacji prawnej administracji w ujęciu statystycznym (instytucjonalnym), w: J. Blicharz, P. Lisowski (red.), Prawo administracyjne. Zagadnienia ogólne i ustrojowe, Warszawa 2022.
202.Lutrzykowski A., Samorząd terytorialny w Polsce po II wojnie światowej oraz po roku 1989 w: J. Sługocki (red.), Samorząd terytorialny w Polsce i w Europie: doświadczenia i dylematy dalszego rozwoju, Bydgoszcz 2009.
203.Łaszczyca G., Matan A., Następstwo w prawie administracyjnym, w: J. Zimmermann (red.), Koncepcja systemu prawa administracyjnego. Zjazd Katedr Prawa Administracyjnego i Postępowania Administracyjnego. Zakopane 24–27 września 2006 r., Warszawa 2007.
204.Łaszczyca G., Sołectwo, „Sejmik Samorządowy” 1985, nr 12.
205.Łosiakowski Z., Podziały specjalne dla celów specjalnych, „Rada Narodowa, Gospodarka, Administracja” 1977, nr 19.
206.Łukaszewicz Ł., Funkcje administracyjnych podziałów terytorialnych w Polsce, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1978, z. 2.
207.Łysoń P., Projekt kształtu terytorialnego 13 dużych województw – regionów, „Samorząd Terytorialny” 1998, nr 1–2.
208.Majchrowski J.M., Reforma administracyjna kraju. Ustawy z komentarzem oraz rozporządzenia wykonawcze, Gorzów Wielkopolski 1999.
209.Majchrzak B., Istota administracji publicznej, w: Z. Cieślak (red.), Nauka administracji, Warszawa 2017.
210.Malec D., Administracja w Polsce w latach 1944–1990, w: J. Malec, D. Malec, Historia administracji i myśli administracyjnej, Kraków 2003.
211.Małecka-Łyszczek M., Pojęcie współdziałania ze szczególnym uwzględnieniem współdziałania administracji publicznej z podmiotami ekonomii społecznej, w: J. Zimmermann, P. Suwaj (red.), Wpływ przemian cywilizacyjnych na prawo administracyjne i administrację publiczną, Warszawa 2013.
212.Marchaj R., Charakter prawny uchwały rady gminy w sprawie budżetu obywatelskiego, „Samorząd Terytorialny” 2017, nr 11.
213.Marchaj R., Samorządowe konsultacje społeczne, Warszawa 2016.
214.Marchaj R., Samorządowe wysłuchanie publiczne jako element procesu uchwałodawczego, „Samorząd Terytorialny” 2014, nr 7–8.
215.Matczak P., Figiel A., Sukcesy i porażki jednostek pomocniczych samorządu terytorialnego w Poznaniu i Kaliszu w opiniach ich działaczy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006, z 4.
216.Matyjaszczyk B., Jednostki pomocnicze gminy – analiza uregulowań prawnych, Fundacja im. S. Batorego „Pracownia Badań i Innowacji Społecznych Stocznia”, https://partycypacjaobywatelska. pl/wp-content/uploads/Jednostki_pomocnicze_gminy.pdf (30.12.2019).
217.Mazurkiewicz A., Kryteria wyboru ośrodków miejskich na siedziby władz wojewódzkich na przykładzie Rzeszowa jako stolicy województwa podkarpackiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego” 2009, z. 53.
218.Mażewski L., Adamowicz P., Założenia regionalizacji Polski, „Wspólnota” 1991, nr 24.
219.Mażewski L., Przyszłość województwa, „Samorząd Terytorialny” 1992, nr 11.
220.Mączyński M., Zmiana granic pomiędzy gminami: ocena rządowej polityki zmian w podziale terytorialnym pozostaje poza granicami oceny dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2020, nr 1.
221.Melis G., Meniconi A., Autonomie und Selbstverwaltung als gemeineuropäisches Konzept, w: W. Kahl, Handbuch Ius Publicum Europaeum, t. V, 2014.
222.Miaskowska-Daszkiewicz K., Szmulik B. (red.), Encyklopedia samorządu terytorialnego, Warszawa 2010.
223.Miemiec M., Następstwo prawne w prawie administracyjnym, „Przegląd Prawa i Administracji” 1990, nr 26.
224.Mijal P., Zasada pomocniczości jako wyznacznik roli prawotwórczej samorządu terytorialnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 2.
225.Misiejko A., Wyodrębnienie nowej miejscowości – aspekty administracyjnoprawne, w: M. Szewczyk (red.), Z problematyki prawnej samorządu terytorialnego. Księga dla uczczenia 70. rocznicy urodzin oraz 45. rocznicy pracy naukowej Profesora Zbigniewa Janku, Poznań 2017.
226.Młynarkiewicz Ł., Regulacje samorządowe oraz przykłady dobrych praktyk w obszarze konsultacji społecznych w Polsce i za granicą, w: B. Dolnicki (red.), Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, Warszawa 2014.
227.Moll T., Konsultacje komunalne jako klasyczna forma partycypacji społecznej, w: B. Dolnicki (red.), Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, Warszawa 2014.
228.Mordwiłko J., Referendum gminne w świetle prawa i praktyki, w: A. Piekara, Z. Niewiadomski (red.), Samorząd terytorialny: zagadnienia prawne i administracyjne, Warszawa 1998.
229.Niewiadomski Z., Grzelczak W., Ustawa o samorządzie terytorialnym z komentarzem, Warszawa 1990.
230.Niewiadomski Z., Organizacja samorządu terytorialnego, w: A. Piekara, Z. Niewiadomski (red.), Samorząd terytorialny i rozwój lokalny, Warszawa 1996.
231.Niziołek M., Problemy ustroju aglomeracji miejskich ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy, Warszawa 2008
232.Niżnik-Dobosz I., Partycypacja jako pojęcie i instytucja demokratycznego państwa prawnego i prawa administracyjnego, w: B. Dolnicki (red.), Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, Warszawa 2014.
233.Nowińska M., Udział mieszkańców w procedurze zmiany granic gminy, w: B. Dolnicki (red.), Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, Warszawa 2014.
234.Ochendowski E., Podstawowe pojęcia teoretyczne w nauce prawa administracyjnego, w: A. Piekara, Z. Niewiadomski (red.), Samorząd terytorialny i rozwój lokalny, Warszawa 1996.
235.Ochendowski E., Prawo administracyjne: część ogólna, Toruń 2013.
236.Ofiarska M., Formy publicznoprawne współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2008.
237.Ofiarska M., Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami – analiza rozwiązań przyjmowanych w uchwałach rad gmin, w: B. Dolnicki (red.), Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, Warszawa 2014.
238.Olejniczak-Szałowska E., Członkostwo wspólnoty samorządowej, „Samorząd Terytorialny” 1996, nr 5.
239.Olejniczak-Szałowska E., Konsultacje we wspólnocie samorządowej, „Samorząd Terytorialny” 1997, nr 1–2.
240.Olejniczak-Szałowska E., Prawo do udziału w referendum lokalnym, Łódź 2002.
241.Olejniczak-Szałowska E., Referendum lokalne i wybory powszechne organów jednostek samorządu terytorialnego w: I. Lipowicz (red.), System prawa samorządu terytorialnego, t. 2: Ustrój samorządu terytorialnego, Warszawa 2022.
242.Olejniczak-Szałowska E., Referendum lokalne w świetle ustawodawstwa polskiego, Warszawa 2002.
243.Olszewski H., Podejście historyczne w prawoznawstwie, w: A. Łopatka (red.), Metody badania prawa: materiały sympozjum, Warszawa 28–29.IV.1971 r., Wrocław 1973.
244.Oniszczuk J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Kraków 2004.
245.Ostaszewski K., Partycypacja społeczna w procesie podejmowana rozstrzygnięć w administracji publicznej, Lublin 2013.
246.Ozimek M., Zmiany w podziale terytorialnym państwa w ujęciu Kodeksu wyborczego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2013, nr 3.
247.Pająk J.Z., Dzieje podziałów administracyjnych o granice regionu świętokrzyskiego, w: J. Wijaczek (red.), Region świętokrzyski. Mit czy rzeczywistość, Kielce 2001.
248.Panejko J., Geneza i podstawy samorządu europejskiego, Wilno 1934.
249.Pańko W., Odpowiedź na ankietę, w: A. Stasiak (red.), Podział administracyjny kraju. Studia. Materiały. Dyskusja. Materiały ekspertyzy: Ocena obecnego podziału administracyjnego Polski. Część I, „Biuletyn Polskiej Akademii Nauk Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju”, Warszawa 1984, z. 126.
250.Parysek J.J., Kryteria administracyjnego podziału kraju z punktu widzenia struktury regionalnej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, z. 3.
251.Parysek J.J., Ogólny model przyszłej struktury regionalnej kraju i procedury regionalizacyjnej, „Samorząd Terytorialny” 1993, nr 1–2.
252.Patyra S., Zakres dopuszczalnej ingerencji władzy centralnej w sferę funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce – refleksje aksjologiczne, w: M. Chrzanowski, J. Sobczak (red.), Samorządy w procesie decentralizacji władzy publicznej, Lublin 2017.
253.Pest P., Udziały jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatków dochodowych, Warszawa 2016.
254.Piechota G., Jednostki pomocnicze w strukturach zarządzania polską gminą (analiza funkcjonowania jednostek pomocniczych w śląskich miastach na prawach powiatu), „Samorząd Terytorialny” 2013, nr 3.
255.Piekara A., Decentralizacja i samorządność społeczności lokalnych a lokalna jakość życia, „Samorząd Terytorialny” 1995, nr 5.
256.Piekara A., Organizacja podziału terytorialnego kraju w aspekcie prawno-samorządowym, w: T. Mołdawa (red.), Państwo – demokracja – samorząd. Księga jubileuszowa na sześćdziesięciopięciolecie Profesora Eugeniusza Zielińskiego, Warszawa 1999.
257.Pius XI, O odnowieniu ustroju społecznego i dostosowaniu go do normy prawa ewangelii. W 40 rocznicę encykliki Rerum Novaru. Quadragesimo anno, 15 maja 1931 r., w: Chrześcijański ustrój społeczny: Leon XIII: Rerum novarum, Pius XI: Quadragesimo anno, „Myśli Katolickie” 1948, nr 3.
258.Podgórska-Rykała J., Mieszkańcy wobec powstania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii – analiza wyników obligatoryjnych konsultacji społecznych, „Samorząd Terytorialny” 2018, nr 12.
259.Popławska E., Zasada pomocniczości (subsydiarności), w: W. Sokolewicz (red.), Zasady podstawowe polskiej konstytucji, Warszawa 1998.
260.Potycz D., Refleksje nad podziałem administracyjnym Polski. Wybrane zagadnienia, w: J. Jaskiernia, K. Spryszak, Wyzwania dla polskiego systemu ochrony praw człowieka u progu trzeciej dekady XXI wieku, t. 3, Toruń 2021.
261.Przybyła M., Sadura P., Konsultacje w społeczności lokalnej: planowanie, przygotowanie, prowadzenie konsultacji społecznych metodą warsztatową, Warszawa 2011.
262.Przybysz P., Publiczne prawa podmiotowe, w: M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2009.
263.Przywora B., Negocjacje społeczne jako dobrowolna forma partycypacji społeczeństwa obywatelskiego w wykonywaniu władzy publicznej na przykładzie procesu aktualizacji strategii rozwoju województwa małopolskiego, w: M. Stec, M. Mączyński (red.), Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, Warszawa 2012.
264.Putnam R., Demokracja w działaniu, Kraków 1995.
265.Rabska T., Refleksje na temat układu przestrzennego administracji publicznej i jego konsekwencji w zakresie administrowania, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1992, z. 2.
266.Rabska T., Samorząd terytorialny w strukturze aparatu państwa (perspektywy przebudowy administracji lokalnej), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, z. 3.
267.Radziewicz P., Decentralizacja jako pojęcie prawne, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2005, nr 1–2.
268.Radziszewski M., Dynamika partycypacji społecznej w wymiarze funkcjonowania budżetu obywatelskiego w Łodzi, „Samorząd Terytorialny” 2018, nr 1–2.
269.Rakowska-Trela A., Składowski A., Kodeks wyborczy. Komentarz do zmian, Warszawa 2018.
270.Rakowska-Trela A., Ustawa o referendum lokalnym. Komentarz, Warszawa 2018.
271.Rączka E., Korekta sieci gmin – podstawowych jednostek podziału administracyjnego kraju, „Rada Narodowa, Gospodarka, Administracja” 1976, nr 18.
272.Rączka E., Przemiany w podziale administracyjnym w 60-leciu, „Rada Narodowa, Gospodarka, Administracja” 1978, nr 15.
273.Reykowski J., Konflikt i porozumienie. Psychologiczne podstawy demokracji deliberatywnej, Warszawa 2007.
274.Romaniuk P., Istota partycypacji obywatelskiej w samorządzie terytorialnym elementem zarządzania i budowy zaufania do instytucji publicznych, w: M Stahl, M. Kasiński, K. Wlaźlak (red.), Sprawiedliwość i zaufanie do władz publicznych w prawie administracyjnym, Warszawa 2015.
275.Ronowicz J., Utrata prawa wybieralności lub brak tego prawa w dniu wyborów jako przesłanka wygaśnięcia mandatu radnego jednostki samorządu terytorialnego oraz wójta, w: B. Banaszak, A. Bisztyga, A. Feja-Paszkiewicz, Aktualne problemy prawa wyborczego, Zielona Góra 2015.
276.Rotkiewicz M., Ustawa o pracownikach samorządowych. Komentarz, Warszawa 2021.
277.Ruczkowski P., Status prawny jednostek pomocniczych, Kielce 2009.
278.Rulka M., Konsultacje społeczne w sprawie budżetu obywatelskiego. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29.05.2015 r. (II GSK 942/14), „Finanse Komunalne” 2016, nr 4.
279.Rulka M., Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 grudnia 2013 r. (II OSK 2473/13) (glosa krytyczna), „Samorząd Terytorialny” 2015, nr 1–2.
280.Rulka M., Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 stycznia 2014 r. (II OSK 2988/13) (glosa krytyczna), „Samorząd Terytorialny” 2015, nr 10.
281.Ruśkowski E., Salachna J., Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Komentarz, Warszawa 2004.
282.Rycak M., Rycak A., Stelina J., Ustawa o pracownikach samorządowych. Komentarz, Warszawa 2016.
283.Rytel-Warzocha A., Prawna regulacja konsultacji społecznych w Polsce i tryb ich przeprowadzania, LEX (el.).
284.Rytel-Warzocha A., Przedmiotowy zakres referendum lokalnego w Polsce, „Studia Wyborcze” 2011, t. 12.
285.Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP. Komentarz, t. I. Art. 1–86, Warszawa 2016.
286.Sidor M., Referendum lokalne jako forma demokracji bezpośredniej, w: S. Michałowski, A. Popławska (red.), Samorząd lokalny w Polsce: społeczno-polityczne aspekty funkcjonowania, Lublin 2004.
287.Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2007.
288.Słobodzian B., Współczesny system samorządu terytorialnego w Polsce, Toruń 2006.
289.Sługocki J., Prawo administracyjne: zagadnienia ustrojowe, Warszawa 2012.
290.Służewski J., Podział administracyjny państwa – podstawą terytorialną organizacji i funkcjonowania rad narodowych i terenowych organów administracji, w: J. Służewski (red.), Terenowe organy administracji i rady narodowe po reformie, Warszawa 1977.
291.Sobczak J., Procedura zmiany granic jednostek samorządu terytorialnego, w: M. Klimek, J. Czerw, B. Więckiewicz (red.), Samorząd gminny w III Rzeczypospolitej: doświadczenia i perspektywy, Lublin 2013.
292.Sobol E., Nowy słownik języka polskiego, Warszawa 2005.
293.Sobol E., Podręczny słownik języka polskiego, Warszawa 1996.
294.Sobota M., Jawecki B., Tokarczyk-Dorociak K., Aspekty prawne zmiany granic gmin, „Barometr Regionalny” 2012, nr 4.
295.Springer B., Konsultacje społeczne jako forma demokratycznej partycypacji mieszkańców w zarządzaniu wspólnotą lokalną, „Wrocławskie Studia Politologiczne” 2016, nr 21.
296.Stahl M. (red.), Prawo administracyjne: pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa 2013.
297.Stahl M., Jaworska-Dębska B., Encyklopedia samorządu terytorialnego: dla każdego. Cz. 1. Ustrój, Warszawa 2010.
298.Staniszewska L., Instytucja zajęcia stanowiska jako forma współdziałania w stanowieniu i stosowaniu prawa, Poznań 2022.
299.Stankiewicz P., Stasik A., Suchomska J., Od informowania do współdecydowania i z powrotem. Prototypowanie technologicznej demokracji, „Studia Socjologiczne” 2015, nr 3.
300.Stankiewicz R., Koordynacja w prawie administracyjnym, Warszawa 2019.
301.Stankiewicz R., Podstawowe pojęcia teoretyczne w nauce prawa administracyjnego, w: J. Jagielski, M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2019.
302.Starościak J. (red.), System prawa administracyjnego, t. 1, Ossolineum 1977.
303.Starościak J., Decentralizacja administracji, Warszawa 1960.
304.Stasiak A. (red.), Podział administracyjny kraju. Studia. Materiały. Dyskusja, Materiały ekspertyzy: Ocena obecnego podziału administracyjnego Polski. Część I, „Biuletyn Polskiej Akademii Nauk Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju” 1984, z. 126.
305.Stasiak A. (red.), Podział administracyjny kraju. Studia. Materiały. Dyskusja, Materiały ekspertyzy: Ocena obecnego podziału administracyjnego Polski. Część II, „Biuletyn Polskiej Akademii Nauk Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju” 1986, z. 128.
306.Stec M., Kształtowanie się podziału terytorialnego na województwa w ramach reformy ustroju terytorialnego Polski z 1998 r., w: M. Szewczyk, M. Jędrzejczak (red.), Prawne formy działania stosowane przez organy samorządu terytorialnego. Księga Jubileuszowa Profesora Krystiana Ziemskiego, Warszawa 2022.
307.Stec M., Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej i miejsce w nim samorządu terytorialnego, w: I. Lipowicz (red.), System prawa samorządu terytorialnego, t. 2: Ustrój samorządu terytorialnego, Warszawa 2022.
308.Stratori G., Teoria demokracji, Warszawa 1998.
309.Suliborski A., Metodyczne podstawy administracyjno-terytorialnej reorganizacji państwa w warunkach demokratycznych, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica” 1999, nr 1.
310.Surażska W., Bucek J., Malikowa L., Danek P., W stronę regionów. Reorganizacja terytorialna systemów postkomunistycznych w Europie Środkowej, „Samorząd Terytorialny” 1997, nr 10.
311.Suwaj P.J., Udział społeczeństwa w decydowaniu publicznym – oblicza partycypacji społecznej w polityce publicznej w zakresie inwestycji drogowych, „Samorząd Terytorialny” 2010, nr 1–2.
312.Swianiewicz P., Czy środki z Unii Europejskiej dla samorządów zwiększają rozpiętości międzyregionalne?, „Samorząd Terytorialny” 2006, nr 12.
313.Swianiewicz P., Gendźwiłł A., Łukomska J., Kurniewicz A., Wielkość gmin i powiatów a sprawność ich funkcjonowania. Hipotezy wielkoludów i liliputów, Warszawa 2016.
314.Swianiewicz P., Łukomska J., Wpływ podziałów gmin i powiatów w Polsce na koszty ich funkcjonowania, „Studia Regionalne i Lokalne” 2017, nr 1.
315.Swianiewicz P., Niezwykłe rozszerzenie granic miasta. Przypadek Zielonej Góry w kontekście zjawiska jazdy na gapę, „Studia Regionalne i Lokalne” 2019, nr 4.
316.Swianiewicz P., Partycypacja społeczna w realizacji polityk miejskich, w: M. Stec, M. Mączyński (red.), Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, Warszawa 2012.
317.Swianiewicz P., Reformy konsolidacji terytorialnej – teoria i praktyka krajów Europy Środkowo- -Wschodniej, „Samorząd Terytorialny” 2009, nr 4.
318.Swianiewicz P., Reformy terytorialne – europejskie doświadczenia ostatniej dekady, „Samorząd Terytorialny” 2015, nr 6.
319.Swianiewicz P., Środki unijne w samorządach – kto korzysta najwięcej?, „Samorząd Terytorialny” 2012, nr 5.
320.Swianiewicz P., Zarządzanie obszarami metropolitalnymi – doświadczenia międzynarodowe a rzeczywistość polska, „Samorząd Terytorialny” 2006, nr 1–2.
321.Szczepaniak R., W kwestii cywilnoprawnej reprezentacji gminy, „Samorząd Terytorialny” 1999, nr 7–8.
322.Sześciło D., Konsultacje społeczne w gminie w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych, „Samorząd Terytorialny” 2014, nr 1–2.
323.Sześciło D., Uwarunkowania prawne budżetu partycypacyjnego w Polsce, „Finanse Komunalne” 2012, nr 12.
324.Szewc A., Jyż G., Pławecki Z. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2012.
325.Szewc A., Szewc T., Uchwałodawcza działalność organów samorządu terytorialnego, Warszawa 1999.
326.Szewczyk H., Zmiana i ustanie stosunku pracy z wyboru, w: Z. Góral (red.), System prawa pracy, t. IV: Indywidualne prawo pracy. Pozaumowne stosunki pracy, Warszawa 2017.
327.Szlachetko J., Gajewski R., Delimitacja obszarów metropolitalnych i tworzenie w ich granicach związków, „Metropolitan” 2016, nr 3.
328.Szlachetko J., Trwałość decentralizacji władzy publicznej – pomiędzy konstytucyjną zasadą a ustawową praktyką, „Samorząd Terytorialny” 2018, nr 10.
329.Szlachetko J.H., Borówka K. (red.), Ustawa o rewitalizacji. Komentarz, Gdańsk 2017.
330.Szlachetko J.H., Udział podmiotów spoza systemu administracji publicznej w stanowieniu aktów prawa miejscowego przez organy jednostek samorządu terytorialnego, Gdańsk 2016.
331.Szlachetko J.H., Uwagi na temat współpracy podmiotów spoza systemu administracji publicznej przy stanowieniu aktów planistycznych przez organy administracji zdecentralizowanej, w: M. Stec, M. Mączyński (red.), Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, Warszawa 2012.
332.Szmyt A., Rozporządzenie – akt wykonawczy do ustawy, w: A. Szmyt (red.), Leksykon prawa konstytucyjnego: 100 podstawowych pojęć, Warszawa 2010.
333.Szpor G., Terytorialne podstawy ustroju administracji publicznej, w: Z. Niewiadomski (red.), Prawo administracyjne. Część ustrojowa, Warszawa 2002.
334.Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, t. II, Warszawa 1979.
335.Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, t. III, Warszawa 1979.
336.Śliwa-Wajda M., Źródła prawa administracyjnego, w: J. Jagielski, M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2019.
337.Tarno J.P. (red.), Samorząd terytorialny w Polsce, Warszawa 2004.
338.Tarno J.P., Pojęcie i istota samorządu terytorialnego, w: K. Byjoch, J. Sulimierski, J.P. Tarno, Samorząd terytorialny po reformie ustrojowej państwa, Warszawa 2000.
339.Tomaszyk M., Kierunki rozwoju aglomeracji poznańskiej – uwagi na marginesie dotychczasowej współpracy i propozycji przyłączania ościennych gmin do miasta Poznania, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2016, nr 1.
340.Tuleja P. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2019.
341.Ura E., Konsultacje w sprawie zmiany granic gminy jako forma partycypacji obywateli w rozstrzyganiu spraw publicznych (na przykładzie Rzeszowa – miasta na prawach powiatu), w: M. Stec, M. Mączyński (red.), Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, Warszawa 2012.
342.Ura E., Prawo administracyjne, Warszawa 2015.
343.Van Kędzierski D., Metodologia i paradygmat polskich szczegółowych nauk prawnych, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2018, nr 3.
344.Wasilewski A., Zjawisko konsultacji we współczesnej administracji polskiej, Warszawa 1983.
345.Wasilewski D., Gmina, w: D. Wasilewski (red.), A co z Polską? Powiaty. Regiony, Wrocław 1998.
346.Wenclik M., Konsultacje społeczne w gminach województwa podlaskiego na podstawie analizy regulacji statutowych i uchwał w sprawie zasad i trybu konsultacji z mieszkańcami gminy, „Samorząd Terytorialny” 2016, nr 4.
347.Wierzbica A., Referendum i wybory oraz zarządzenia i uchwały jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2014.
348.Wierzbica A., Ustrój i organizacja jednostek pomocniczych gminy, w: K. Bandarzewski, P. Chmielnicki, M. Mączyński, S. Płażek, Jednostki pomocnicze gminy: omówienie przepisów z uwzględnieniem ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy, Kraków 2002.
349.Wierzbica A., Wygaśnięcie mandatu radnego, Warszawa 2022.
350.Wierzbowski M., Wiktorowska A., Decentralizacja i centralizacja administracji, w: J. Służewski (red.), Polskie prawo administracyjne, Warszawa 1992.
351.Wierzbowski M., Wiktorowska A., Podstawowe pojęcia teoretyczne w nauce prawa administracyjnego, w: M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2019.
352.Wiktorowska A., Samorząd terytorialny w: M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2009.
353.Wilczyńska A., Podział terytorialny państwa, w: M. Stahl, B. Jaworska-Dębska (red.), Encyklopedia samorządu terytorialnego dla każdego, Część 1. Ustrój, Warszawa 2010.
354.Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2008.
355.Witkowski W., Historia administracji w Polsce 1764–1989, Warszawa 2007.
356.Witkowski Z., Bień-Kacała A. (red.), Prawo konstytucyjne, Toruń 2015.
357.Witkowski Z., Zasada pomocniczości, w: Z. Witkowski, A. Bień-Kacała (red.), Prawo konstytucyjne, Toruń 2015
358.Wójcicka E., Prawo petycji w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2015.
359.Wróbel A., Jaśkowska M., Wilbrandt-Gotowicz M., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2020.
360.Wróbel A., Lijewski T., Ura E., Wnioski w sprawie przyszłego podziału administracyjnego Polski, w: A. Stasiak (red.), Podział administracyjny kraju. Studia. Materiały. Dyskusja, Materiały ekspertyzy: Ocena obecnego podziału administracyjnego Polski. Część II, „Biuletyn Polskiej Akademii Nauk Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju” 1986, z. 128.
361.Wujczyk M., Status pracowników samorządowych w razie utworzenia nowej jednostki samorządu terytorialnego – rozważania na tle art. 43a–43c ustawy o pracownikach samorządowych, „Samorząd terytorialny” 2014, nr 7–8.
362.Wyleżałek J., Kilka uwag w sprawie pojęcia konsultacji społecznej, „Państwo i Prawo” 1982, z. 1–2.
363.Wyporska J., Jednostki pomocnicze samorządu gminnego, w: J.P. Tarno (red.), Samorząd terytorialny w Polsce, Warszawa 2004.
364.Wysocka E., Raport w sprawie aktualnego stanu terytorialnego podziałów specjalnych i kierunków ich ujednolicenia, „Samorząd Terytorialny” 1996, nr 4.
365.Wysocka E., Transformacja systemu terytorialnego państwa – przestrzenny wymiar przeobrażeń ustrojowych, „Samorząd Terytorialny” 1994, nr 4.
366.Wytrążek W., Decentralizacja administracji publicznej, „Roczniki Nauk Prawnych” 2004, z. 3.
367.Zachariasz I., Koncepcja województwa stołecznego a perspektywa metropolitan governance, „Samorząd Terytorialny” 2013, nr 11.
368.Zacharko L., Globalizacja a europeizacja administracji publicznej, w: J. Blicharz, L. Zacharko, Globalizm a personalizm wobec administracji publicznej. Studium prawno-administracyjne, Wrocław 2019.
369.Zacharko L., Rada Ministrów, w: L. Zacharko (red.), Organizacja prawna administracji publicznej, Katowice 2013.
370.Zacharko L., Rola zarządzania obszarami miejskimi a instrumenty administracyjno-prawne wspierania przedsiębiorczości, „Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji AJD w Częstochowie” 2012, z. 1.
371.Zając W., Zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny Polski, Warszawa 1999.
372.Zajda K., Konsultacje społeczne a proces wdrażania innowacji społecznej, „Samorząd Terytorialny” 2018, nr 7–8.
373.Zawadzka B., Czy potrzebne są powiaty?, „Państwo i Prawo” 1994, z. 11.
374.Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2020.
375.Znamierowski Z., Jaki powiat? Jaki region?, „Wspólnota” 1992, nr 10.
376.Żywicka A., Aktualny model struktur administracji niezespolonej a zasada sprawności i efektywności działań administracji publicznej w gospodarce, w: Z. Duniewska, A. Krakała, M. Stahl (red.), Zasady w prawie administracyjnym: teoria, praktyka, orzecznictwo, Warszawa 2018.