ISBN: 978-83-7972-951-7
ISBN (online): 978-83-7972-952-4
ISSN: 0860-2751
OAI
DOI: 10.18276/978-83-7972-952-4
Issue archive / T. (MCDLI) 1377
| Year: | 2025 |
| Field: | Field of Natural Sciences |
| Discipline: | earth and environmental sciences |
| Keywords: | ice parameters ice forms and processes ice erosion and accumulation climate change coastal lakes and lagoons |
| Authors: |
Józef P.
Girjatowicz
Uniwersytet Szczeciński Tomasz A. Łabuz
Uniwersytet Szczeciński Małgorzata Świątek
Uniwersytet Szczeciński |
Information
Electronic version of the publication available under CC BY-SA 4.0 license after 12 months from the date of release: August 2025
Printed version of the publication can be purchased in the store of the University of Szczecin Press: wn.usz.edu.pl/sklep/
Abstract
Ice phenomena on the southern coast of the Baltic Sea
The aim of the present monograph is to present the ice phenomena on the southern coast of the Baltic Sea in its entirety. Each ice phenomena has been documented with photographs taken in the field, starting from the 1970s. Moreover, the study presents the spatial differentiation of ice parameters, their characteristics, changes in time and the influence of the wind and the water level on the ice shifting onto the shore. The characteristics of ice phenomena were based on the analysis of the dates of the emergence of the first ice and the disappearance of the last ice, the duration of the ice season, number of days with ice, and the maximum ice thickness in winter from the period 1946/47 to 2023/24.
Noticeable differences in ice phenomena were found between enclosed water bodies (coastal lakes and lagoons, harbours) and open ones (the open sea zone, including the Bay of Pomerania and Gdańsk Bay). In enclosed water basins, ice emerged earlier and disappeared later. Ice phenomena occurs on all waters of the southern Baltic Sea. The ice phenomena also changes depending on the phase of its development. They were discussed in the paper, including the forms of deformed and piled ice and its influence on the shores of water bodies.
Hydro- meteorological conditions for ice development are presented. The ice conditions are more mild considerably since the mid-20th century and especially since the second half of the 1980s. Ice started to emerge later and to disappear earlier; it remained for shorter periods; the number of days with ice and ice thickness have decreased.
The influence of ice on the shores of the analysed water bodies is discussed. The effects of the influence of ice on the morphodynamics, flora, and infrastructure have been observed not only on the seashore, but also in lagoons and coastal lakes. They depend on hydrological and meteorological factors, the height and relief of the coast, and on the distance between terrain obstacles.
Bibliography
| 1. | Ackermann C., 1891. Beiträge zur phisischen Geographie der Ostsee. Hamburg. |
| 2. | Alestalo J., Häikiö J., 1976. Ice features and ice thrust shore forms at Luodonselkä, Gulf of Bothnia in winter 1972/73. Fennia 144: 1–24. |
| 3. | Allard M., Michaud Y., Ruz M.-H., Héquette A., 1998. Ice foot, freeze-thaw of sediments, and platform erosion in a subarctic microtidal environment, Manitounuk Strait, northern Québec, Canada. Canadian Journal of Earth Sciences 35(9): 965–979. |
| 4. | Atlas der Eisverhältnisse im deutschen und benachbarten Ost-und Nordseegebiet, 1942. Hamburg. |
| 5. | Barnes P.W., Kempema E.W., Reimnitz E., McCormick M., 1994. The influence of ice on southern Lake-Michigan coastal erosion. Great Lakes Research 20(1): 179–195. |
| 6. | Barnes P.W., Kempema E.W., Reimnitz E., McCormick M., Weber W.S., Hayden E.C., 1993. Beach profile modification and sediment transport by ice – an overlooked process on Lake-Michigan. Journal of Coastal Research 9(1): 65–86. |
| 7. | Bączyk, J., 1959. Zlodzenie Zatoki Gdańskiej. Zeszyty Geograficzne WSP w Gdańsku 1: 179–193. |
| 8. | Bączyk J., Czekańska M., 1962. Zjawiska zlodzenia u polskich brzegów Bałtyku. Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej III, 4. |
| 9. | BaMasoud A., Byrne M.-L., 2012. The impact of low ice cover on shoreline recession: A case study from Western Point Pelee, Canada. Geomorphology 173–174: 141–148. |
| 10. | Basiński T., 1995. Orgin of the Wisła Śmiała mouth in the Vistula Delta. Journal of Coastal Research SI 22: 161–163. |
| 11. | Bietin V.V., Preobraženskij J.V., 1962. Surovost´ zim w Jevropie i ledovitost´ Baltiki. Gidrometeoizdat, Leningrad. |
| 12. | Blüthgen J., 1948. Der Eiswinter 1946/47 in den deutschen Gewässern der Nord- und Ostsee. Zeitschrift für Meteorologie 2(12): 358–360. |
| 13. | Blüthgen J., 1954. Eisverhältnisse der Küstengewässer von Mecklenburg-Vorpommern. Remagen (Niemcy). |
| 14. | Boguslawski G., 1873. Übersicht der Tage an welchen die Mündungen der Oder (Peene, Swine und Dievenow) vom Eise des Winters freigeworden sind von 1828 bis 1873. Hydrographische Mittheilungen 1, Berlin. |
| 15. | Choiński A., Ptak M., Skowron R., 2014. Tendencje zmian zjawisk lodowych jezior Polski w latach 1951–2010. Przegląd Geograficzny 86(1): 23–40. |
| 16. | Choiński A., Ptak M., Skowron R., Strzelczak A., 2015. Changes in ice phenology on polish lakes from 1961 to 2010 related to location and morphometry. Limnologica 53: 42–49. |
| 17. | Correns M., 1973. Eisverhältnisse des Peenestrom-Haffgebietes-ein Beitrag zur Hydrographie der Gewässer an der Südlichen Ostsee-Küste. Petermanns Geographische Mitteilungen 117(4): 268–278. |
| 18. | Czekańska M., 1935. Zlodzenie Bałtyku. Badania Geograficzne 15, Poznań. |
| 19. | Davidson-Arnott R.G.D., Bauer B.O., 2021. Controls on the geomorphic response of beach dune systems to water level rise. Journal of Great Lakes Research 47(6): 1594–1612. |
| 20. | Dietrich G., Ulrich J., 1968. Atlas zur Ozeanographie. Mannheim. |
| 21. | Dionne J.-D., Laverdière C., 1972. Ice formed beach features from Lake St. Jean, Quebec, Canadian Journal of Earth Sciences 9(8): 979–990. |
| 22. | Dodge S.E., Zoet L.K., Rawling J.E., Theuerkauf E.J., Hansen D.D., 2022. Transport properties of fast ice within the nearshore. Coastal Engineering 177: 104–176. |
| 23. | Dyrcz Cz., 2018. Warunki zlodzenia Zatoki Puckiej. Nautologia 155(53): 11–15. |
| 24. | Dziadziuszko Z., 1968. O zlodzeniu Bałtyku. Gazeta Obserwatora PIHM 2(242): 10–13. |
| 25. | Еsiukova E., Stont Z., 2013. Results of regular monitoring the coast of the north-eastern part of the Vistula Lagoon in 2011–2013. W: materiały konferencyjne, 25–27.09.2013, Brest (Białoruś). |
| 26. | Gilbert R., Glew R.J., 1986. A wind-driven ice-push event in eastern Lake Ontario. Journal of Great Lakes Research 1(4): 326–331. |
| 27. | Girjatowicz J.P., 1976. Związek między piętrzeniem lodu a elementami hydrologicznymi i meteorologicznymi. Przegląd Geofizyczny 3: 205–211. |
| 28. | Girjatowicz J.P., 1977. Hydrologiczne i meteorologiczne przyczyny rozpadu stałej pokrywy lodowej na Zalewie Szczecińskim. Prace IMGW 13: 21–53. |
| 29. | Girjatowicz J.P., 1980. Geneza spiętrzeń lodowych na Zalewie Szczecińskim. STN–PWN, Warszawa–Poznań. |
| 30. | Girjatowicz J.P., 1982. System Map Aglomeracji Szczecińskiej – Mapa Ochrony Strefy Brzegowej. Zlodzenie. Wydawnictwo OPG-K, Szczecin–Poznań. |
| 31. | Girjatowicz J.P., 1983a. Zjawiska lodowe u polskiego wybrzeża Bałtyku oraz ich wpływ na żeglugę i rybołówstwo. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Szczecinie, Szczecin. |
| 32. | Girjatowicz J.P., 1983b. Zwałowanie lodu na akwenach osłoniętych południowego wybrzeża Bałtyku. Przegląd Geofizyczny 28(1): 113–121. |
| 33. | Girjatowicz J.P., 1986. Proces piętrzenia lodu na akwenach polskiego wybrzeża. Wiadomości Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej IX (1): 39–49. |
| 34. | Girjatowicz J.P., 1987a. Hydrologiczne i meteorologiczne przyczyny powstawania inwersji zlodzenia na południowym Bałtyku. Szczecińskie Roczniki Naukowe – Annales Scientiarum Stetinennses 2(2): 45–51. |
| 35. | Girjatowicz J.P., 1987b. Lodowe warunki Zalewu Szczecińskiego. Czasopismo Geograficzne 2: 151–171. |
| 36. | Girjatowicz J.P., 1988. Lodowe warunki Zatoki Gdańskiej. Przegląd Geograficzny 1–2: 93–112. |
| 37. | Girjatowicz J.P., 1990. Atlas zlodzenia wód polskiego wybrzeża Bałtyku. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Szczecinie. |
| 38. | Girjatowicz J.P., 1994. Zjawiska lodowe na Zalewie Wiślanym. Przegląd Geograficzny 65(1–2): 119–132. |
| 39. | Girjatowicz J.P., 1999a. Structural variability of near-shore ice and its abrasive effects in sheltered and exposed areas. Quaternary Studies in Poland, Special issue: 103–107. |
| 40. | Girjatowicz J.P., 1999b. Warunki lodowe Zatoki Pomorskiej. Przegląd Geograficzny 1–2: 95–109. |
| 41. | Girjatowicz J.P., 2001a. Studies on the formation and disintegration of grounded ice hummocks in sheltered areas of the southern Baltic coast. Oceanological Studies 3–4: 3–16. |
| 42. | Girjatowicz J.P., 2001b. Zjawiska deformacji pokryw lodowych na wybrzeżu polskim. Przegląd. Geofizyczny 1–2: 51–66. |
| 43. | Girjatowicz J.P., 2003. Ice conditions in coastal lakes of the Southern Baltic Sea. Annales Limnological – International Journal of Limnology 39(4): 317–331. |
| 44. | Girjatowicz J.P., 2004. Ice thrusts and piles on the shores of the southern Baltic Sea coast lagoons (Poland). Baltic Coastal Zone 8: 5–22. |
| 45. | Girjatowicz J.P., 2007. Katalog zlodzenia i warunków termicznych polskiego wybrzeża. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin. |
| 46. | Girjatowicz J.P., 2011. Ice conditions on the Southern Baltic Sea coast. Journal of Cold Regions Engineering 25(1): 1–15. |
| 47. | Girjatowicz J.P., 2014. Ice thrusting and hummocking on the shores of the Southern Baltic Sea’s coastal lagoons. Journal of Coastal Research 30(3): 456–464. |
| 48. | Girjatowicz J.P., 2015a. Forms of onshore ice thrusting in coastal lagoons of the southern Baltic Sea. Journal of Cold Regions Engineering 29(1): 1–17. |
| 49. | Girjatowicz J.P., 2015b. Ice phenomena as a tourism asset on the southern coast of the Baltic Sea. Tourism 25(1): 31–40. |
| 50. | Girjatowicz J.P., 2015c. Nasuwy tafli lodowych na brzegi polskich zalewów przybrzeżnych. Inżynieria Morska i Geotechnika 2: 85–90. |
| 51. | Girjatowicz J.P., 2016. Forms of grease ice ridge on the south coast of the Baltic Sea. Oceanological and Hydrobiological Studies 45(3): 324–336. |
| 52. | Girjatowicz J.P., 2017. Zasięg nasuwu i wysokość spiętrzeń lodowych w świetle blizn lodowych na drzewach w strefie brzegowej Zalewu Szczecińskiego. Inżynieria Morska i Geotechnika 6: 281–289. |
| 53. | Girjatowicz J.P., 2019. Characterization of grounded ice hummocks found in coastal lagoons of the Southern Baltic Sea. Journal of Coastal Research 35(6): 1250–1259. |
| 54. | Girjatowicz J.P., Chabior M., Matalewski S., 1995. Zjawiska lodowe na Zalewie Szczecińskim. Czasopismo Geograficzne 2: 137–155. |
| 55. | Girjatowicz J.P., Łabuz T.A., 2020. Forms of piled ice at the southern coast of the Baltic Sea. Estuarine, Coastal and Shelf Science 239: 106746, 1–12. |
| 56. | Girjatowicz J.P., Łabuz T.A., Świątek M., 2022. Meteorological and hydrological conditions impacting grease ice ridges formation along the southern Baltic shore. Regional Studies in Marine Science 53: 102395. |
| 57. | Girjatowicz J.P., Łabuz T.A., Świątek M., 2024. The range of ice thrusts and ice piles as reflected by ice scars on trees growing on the shores of coastal lagoons: the case of the Szczecin lagoon. Quaestiones Geographicae 43(1): 93–110. |
| 58. | Girjatowicz J.P., Łabuz T.A., Świątek M., 2025. Dynamics of ice phenomena on the lake shores based on ice scars method – study from the Southern Baltic Sea coast (w recenzji). |
| 59. | Girjatowicz J.P., Świątek M., 2021. Relationship between air temperature change and Southern Baltic coastal lagoons ice conditions. Atmosphere 12: 931. |
| 60. | Giżejewski J., Rudowski S., 1972. Struktury związane ze zlodzeniem plaży południowego Bałtyku, Acta Geologica Polonica 22(1): 181–191. |
| 61. | Giżejewski J., Rudowski S., 1995. Struktury sedymentacyjne związane ze zlodzeniem plaż w klimacie umiarkowanym i polarnym. W: W. Florek (red.), Geologia i Geomorfologia Pobrzeża i południowego Bałtyku 2, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku, Słupsk. |
| 62. | Global change. Our world in Transition. 1991. The Federal Minister for Research and Technology, Bonn. |
| 63. | Global climate change. 1990. WMO, ICSU, Geneva. |
| 64. | Grabowska M., 1979. Warunki lodowe Zatoki Gdańskiej i ich wpływ na żeglugę i rybołówstwo. Technika i Gospodarka Morska 11: 663–667. |
| 65. | Grześ M., 1991. Zatory i powodzie zatorowe na dolnej Wiśle. Mechanizmy i warunki. Wydawnictwo Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa. |
| 66. | Haapala J.J., Ronkainen I., Schmelzer N., Sztobryn M., 2015. Recent change – sea ice. W: Second Assessment Of Climate Change for the Baltic Sea Basin. Springer, Geesthacht (Niemcy): 145–154. |
| 67. | Hume J.D., Schalk M., 1964. The effects of ice-push on Arctic beaches, American Journal of Science 262: 267–273. |
| 68. | Jaagus J., 2006. Trends in sea ice conditions in the Baltic Sea near the Estonian coast during the period 1949/1950–2003/2004 and their relationships to large-scale atmospheric circulation. Boreal Environment Research 11: 169–183. |
| 69. | Jakimavičius D., Šarauskiené D., Kriaučiūnie J., 2020. Influence of climate change on the ice conditions of the Curonian Lagoon. Oceanologia 62(2): 164–172. |
| 70. | Janérus K., Jansson J.E. (red.), 1982. Climatological ice atlas for the Baltic Sea, Kattegat, Skagerrak and Lake Vänern (1963–1979). Sjöfortsverket – Norrköping (Sweden). |
| 71. | Jevgenov N.I., 1955. Al´bom ledovych obrazovanij na morjach. Gidrometeoizdat, Leningrad. |
| 72. | Jevrejeva S., 2001. Severity of winter seasons in the northern Baltic Sea between 1529 and 1990: reconstruction and analysis. Climate Research 17: 55–62. |
| 73. | Jevrejeva S., Drabkin V.V., Kostjukov J., Lebeder A.A., Lepparänta M., Mironov Y.U., Schmelzer N., Sztobryn M., 2004. Baltic Sea ice seasons in the twentieth century. Climate Research 25(23): 217–227. |
| 74. | Keinonen A., 1976. The shape and size of ice ridges in the Baltic according to measurements and calculations. Winter Navigation Research Board 17, Helsinki. |
| 75. | Kluźniak S., 1957. Wyjątkowo silne zlodzenie wód polskich Bałtyku w 1946/47 roku. Wiadomości Służby Hydrologicznej i Meteorologicznej 5(5): 243–254. |
| 76. | Kolerski T., Zima P., Szydłowski M., 2019. Mathematical modeling of ice thrusting on the shore of the Vistula Lagoon and the proposed artificial Island. Water 11: 2297. |
| 77. | Kovacs A., 1983. Shore ice ridge-up and pile-up features. CRREL Report 83-9, Hanover. |
| 78. | Kozlov I.E., Krek E.V., Kostianov A.G., Dailidiené I., 2020. Remote sensing of ice conditions in the southeastern Baltic Sea and in the Curonian Lagoon and validation of SAR-based ice thickness products. Remote Sensing 12(20): 3754, 1–20. |
| 79. | Kożuchowski K., 1994. Tendencje i wahania okresowe zlodzenia Bałtyku. W: Współczesne zmiany klimatyczne. Rozprawy i Studia Uniwersytetu Szczecińskiego 152: 159–171, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin. |
| 80. | Kożuchowski K., 1996. Wiekowe zmiany zlodzenia Morza Bałtyckiego (1720–1992). Przegląd Geograficzny 3-4: 445–455. |
| 81. | Kożuchowski K., Girjatowicz J.P., 1997. Zmienność zlodzenia Zalewu Szczecińskiego na tle współczesnych fluktuacji klimatycznych. Przegląd Geofizyczny 42(2): 155–167. |
| 82. | Kraus E., 1930. über Eisschubberge. Materiały konferencyjne, III Konferencja Hydrologiczna Krajów Bałtyckich, Warszawa, 1–44. |
| 83. | Kres J., 1911. Deutsche Küstenflüsse. Berlin. |
| 84. | Krężel A., 1997. Identyfikacja mezoskalowych anomalii hydrofizycznych w morzu płytkim metodami szerokopasmowej teledetekcji satelitarnej. Rozprawy i Monografie 233, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk. |
| 85. | Laxon S.W., Giles K.A., Ridout A.L., Wingham D.J., Willatt R., Cullen R., Kwok R., Schweiger A., Zhang J., Haas C., 2013. Cryosat-2 estimates of Arctic Sea thickness an volume. Geophisical Research Letters 40(4): 732–737. |
| 86. | Lederer J.R., Garver J.I., 1996. Ice jams inferred from tree scars made during the 1996 mid-winter flood on the Mohawk River (New York), http://minerva.union.edu/ garverj/mohawk/1996_ice_jam.htm. |
| 87. | Leppäranta M., 2013. Land-ice interaction in the Baltic Sea. Estonian Journal of Earth Sciences 62(1): 2–14. |
| 88. | Leppäranta M., Myrberg K., 2009. Physical oceanography of the Baltic Sea. Springer, Berlin. |
| 89. | Leppäranta M., Palosuo E., Grönvall H., Kalliosaari S., Seinä A. Peltola J., 1988. Phases of the ice season in the Baltic Sea. Finnish Marine Research 254, Supplement 2. |
| 90. | Locja Bałtyku. Wybrzeże Polskie, 2022. Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej, Gdynia. |
| 91. | Lothes A., 1891. Eisverhältnisse der Danziger Bucht sowie der unteren Weichsel zwischen der Schleuse bei Neufähr und der Mündung bei Neufahrwasser. Annalen der Hydrographie und Maritimen Meteorologie XIX: 278–284. |
| 92. | Łazarienko N.N., Majewski A. (red.), 1975. Hydrometeorologiczny ustrój Zalewu Wiślanego. Wydawnictwa Komunikacji I Łączności, Warszawa. |
| 93. | Łabuz T.A., 2012. Wieloletni bilans osadu wydm nadmorskich Mierzei Bramy Świny. Prace i Studia Geograficzne 49: 69–89. |
| 94. | Łabuz T.A., 2013. Polish coastal dunes – affecting factors and morphology. Landform Analysis 22: 33–59. |
| 95. | Łabuz T.A., 2025a. Warunki nasunięcia lodu i jego wpływ na brzeg Zalewu Wiślnego w styczniu 2024 roku, Przegląd Geograficzny (złożone w redakcji). |
| 96. | Łabuz T.A., 2025b. Conditions of ice advance and its impact on the shore of the Brama Świna Spit in February 2021, Landform Analysis (złożone w redakcji) |
| 97. | Łomnicki A., 2014. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. |
| 98. | Łomniewski K., 1960. Stosunki termohaliczne w strefie brzegowej południowego Bałtyku. Zeszyty Geograficzne 2: 45–74, Gdańsk. |
| 99. | Majewski A., 1974. Charakterystyka hydrologiczna Zatoki Pomorskiej. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa. |
| 100. | Majewski A. (red.), 1980. Zalew Szczeciński. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa. |
| 101. | Majewski A. (red.), 1990. Zatoka Gdańska. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa. |
| 102. | Maliński J., 1959. Niektóre związki prognostyczne w przewidywaniu zjawisk lodowych na Morzu. Biuletyn PIHM 6: 25–46. |
| 103. | Maliński J., 1960. Zależność prognostyczna występowania pierwszego lodu w obszarze polskich wód przybrzeżnych Bałtyku. Przegląd Geofizyczny 3: 233–234. |
| 104. | Maliński J., 1961. Zlodzenie polskich wód przybrzeżnych Morza Bałtyckiego w zimie 1956/57. Prace PIHM 52. |
| 105. | Maliński J., 1964. Prognoza zlodzenia w obszarze polskich wód przybrzeżnych. Biuletyn PIHM 2: 69–74. |
| 106. | Maliński J., 1968. Próba określenia sposobu wyznaczania warunków tworzenia się lodu na południowym Bałtyku. Materiały PIHM 379. |
| 107. | Maliński J., 1971a. Charakterystyka zlodzenia zachodniej części Zatoki Gdańskiej. Materiały PIHM 605, Warszawa. |
| 108. | Maliński J., 1971b. Zlodzenie Zalewu Szczecińskiego i wód przyległych. Materiały PIHM 606. |
| 109. | Mälkki P., Tamsalu R., 1985. Physical features of the Baltic Sea. Finnish Marine Research 252. |
| 110. | Manson G.K., 2022. Nearshore sediment transport as influenced by changing sea ice, north shore of Prince Edward Island, Canada. Canadian Journal of Earth Sciences 59(11): 935–944. |
| 111. | Marsz A., Sobkowiak L., Styszyńska A., Wrzesiński D., 2022. Causes and course of climate change and its hydrological conseqences in the Greater Poland region in 1951–2020. Questiones Geographicae 41(4): 184–206. |
| 112. | Marsz A., Styszyńska A., 2022. Proces ocieplenia w Polsce – przebieg i przyczyny (1951– 2018). Przejaw wewnętrznej dynamiki systemu klimatycznego czy proces antropogeniczny? Prace i Studia Geograficzne 67: 51–82. |
| 113. | Marszelewski W., Skowron R., 2006. Ice cover as an indicator of winter air temperature changes: case study of the Polish Lowland lakes. Hydrological Sciences – Journal – des Sciences Hydrologiques 51(2): 336–349. |
| 114. | Matalewski S., 1961. Zlodzenie Zalewu Szczecińskiego i zespołu portowego Świnoujście- -Szczecin w czasie zimy 1959/60. Biuletyn PIHM 4: 36–44. |
| 115. | Miner J.J., Powell R.D., 1991. An evaluation of ice-rafted erosion caused by an icefoot complex, southwestern Lake-Michigan, USA. Artic and Alpine Research 23(3): 320–327. |
| 116. | Musielak S., 1983. Zalew Pucki jako przykład środowiska sedymentacji lagunowej. Prace Instytutu Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk 13(2): 412–448. |
| 117. | Mysłowski M., 1958. Zlodzenie Zatoki Gdańskiej w zimie 1955/56. Archiwum Hydrotechniki 5(1): 81–103. |
| 118. | Nowacki J., 1976. Charakterystyka morfometryczna Zatoki Puckiej. Oceanografia 3: 33–40. |
| 119. | Obrębska-Starkel B., Starkel L., 1991. Efekt cieplarniany a globalne zmiany środowiska przyrodniczego. Zeszyty Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN 4. |
| 120. | Omstedt A., Chen D., 2001. Influence of atmospheric circulation on the maximum ice extent in the Baltic Sea. Journal of Geophysical Research 106(3): 4493–4500. |
| 121. | Omstedt A., Elken J., Lehmann A., Leppäranta M., Meier H.E.M., Myrberg K., Rutgersson A., 2014. Progress in physical oceanography of the Baltic Sea during the 2003– 2014 period. Progress in Oceanography 128: 139–171. |
| 122. | Orviku K., 1965. Accumulations of erratic boulders on the Estonian coast. Okeanologija 2(5): 316–321. |
| 123. | Orviku K., Jaagus J., Tönisson H., 2011. Sea ice shaping the shores. W: K. Furmańczyk, A. Giza, P. Terefenko (red.), materiały konferencyjne: the International Coastal Symposium (ICS) 2011. Journal of Coastal Research, Special Issue 64: 681–685. |
| 124. | Palosuo E., 1951. Ice in the Baltic and the meteorological factors. Jurnal du Conseil 17, 2. |
| 125. | Palosuo E., 1966. Ice in the Baltic. Oceanography and Marine Biology 4: 79–90. |
| 126. | Palosulo E., 1975. The Formation and Structure of Ice Ridges in the Baltic. Winter Navigation Research Board 12: 1–54. |
| 127. | Pawłowska J., Jankowska A., Pindor T., 2000. Kalendarz typów cyrkulacji według J. Lityńskiego. Wydawnictwo IMGW, Warszawa. |
| 128. | Petersen P., Oellrich H., 1930. Die Eisverhältnisse an der deutschen Küsten, einschl. Memel und Danzing. Annalen d. Hydr. u. Mar. Met. Dtsch. Seewarte 1: 25–36. |
| 129. | Preobraženskij J.V., 1960. Atlas l´dov Baltijskovo Morja i prilegajuščich rajonov. Gidrometeorologičeskoje Izdatel´stvo, Leningrad. |
| 130. | Prüfer G., 1942. Die Eisverhältnisse in den deutschen und den ihnen banachbarten Ost- und Nordseegebieten. Ann. d. Hydr. u. Mar. Met. Deutsch. Seewarte 2: 33–50. |
| 131. | Ptak M., 2013. Zmienność temperatury i przebiegu zjawisk lodowych Jeziora Łebsko i Gardno (Słowiński Park Narodowy). Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 32(2): 45–55. |
| 132. | Reinson G.E., Rosen P.S., 1982. Preservation of ice-formed features in a subarctic sandy beach sequence: geologic implications. Journal of Sedimentary Petrology 52(2): 463–471. |
| 133. | Rothrock D.A., Yu Y., Maykut G.A., 1999. Thinning of the Arctic sea‐ice cover. Geophisical Research Letters 26(23): 3469–3472. |
| 134. | Schmelzer N., Holfort J., 2012. Climatological Ice Atlas for the western and southern Baltic Sea (1961–2010). Bundesamt für Seeschiffahrt und Hydrographie. Hamburg–Rostock. |
| 135. | Schmelzer N., Holfort J., Tegtmeier J., Duskau T., 2014. Ice winters 2009/10 to 2013/14 on the German North and Baltic. Berichte des Bundesmtes für Seeschifffahrt und Hydrographie 53. |
| 136. | Seina A., Palosuo E., 1993. The classification of the maximum annual extent of ice cover in the Baltic Sea. Meri 20: 5–20. |
| 137. | Sergiejeva L.G., 1983. Metodika prognozirovanija vesennych ledovych faz v Kurshskom i Kaliningradskom zalivach. Gidrometeoizdat, Leningrad. |
| 138. | Skowron R., 2009. Changeability of the ice cover on the lakes of northen Poland in the light of climatic changes. Bulletin of Geography – Physical Geography Series 1: 103–124. |
| 139. | Slaucitajs L., 1929. Spaltenbildung in der Eisdecke und Eisschiebungen an der Küste des Rigaschen Meerbusens im Winter 1928/29. Ann. Hydrogr. u. Mar. Meteorol. 57(12): 411–414. |
| 140. | Smith D.G., Reynolds D.M., 1983. Trees scars to determine the frequency and stage of high magnitude river ice drives and jams, Red Deer, Alberta. Canadian Water Resources Journal 8(3): 77 – 94. |
| 141. | Stanisławczyk I., Bolek A., Kubicka A., Kowalska B., 2011. Poziom morza. W: M. Miętus, M. Sztobryn (red.), Stan środowiska polskiej strefy przybrzeżnej Bałtyku w latach 1986–2005. Wydawnictwo IMGW, Warszawa. |
| 142. | Steffens O., 1911. Die Eisverhältnisse an den deutschen Küsten. Ann. d. Hydr. u. Mar. Met. 12: 633–641. |
| 143. | Szefler K., 1993. Zlodzenie. W: K. Korzeniowski (red.), Zatoka Pucka. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk. |
| 144. | Sztobryn M., 1994. Long-term changes in ice conditions at the Polish coast of the Baltic Sea. W: materiały konferencyjne: IAHR Ice Symposium. Norvegian Institute Technology: 345–354. |
| 145. | Sztobryn M., Mykita M., Kowalewska B., Stanisławczyk I., 2009. Ice conditions in the Baltic Sea, 1896–2005. Polish Journal of Environmental Studies 18(2A): 218–222. |
| 146. | Sztobryn M., Stanisławczyk I., Schmelzer N., 1999. Ice conditions in the Szczecin Lagoon and Pomeranian Bay during the normal period 1961–1990. Berichte des Bundesamtes für Seeschiffahrt und Hydrographie 20: 1–36. |
| 147. | Sztobryn M., Stigge H.-J., 2005. Powodzie sztormowe na południowym wybrzeżu Bałtyku. Wydawnictwo Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa. |
| 148. | Szychliński F., 1922. Zjawiska zamarzania u polskiego wybrzeża Bałtyku. Prace Komisji Matematyczno-Przyrodniczej PTPN, Poznań. |
| 149. | Teisseyre D., 1963. Zlodzenie Morza Bałtyckiego w ciągu zimy 1958/1959 roku, Biuletyn PIHM 2: 26–51. |
| 150. | Time Series Analysis. Section III, 2010. Oxford: Department of Statistics, University of Oxford. |
| 151. | Trzeciak S., 2001. Wiatry sztormowe na polskim wybrzeżu Bałtyku. Wydawnicrwo Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin. |
| 152. | Urbański J., 1995. Upwellingi polskiego wybrzeża Bałtyku. Przegląd Geofizyczny 2: 141–153. |
| 153. | Uunila R., Church M., 2014. Ice on Peace River: Effects on bank morphology and riparian vegetation. W: M. Church (red.), The regulation of Peace River: A case study for river management. Willey & Sons, Hoboken (USA): 115–140. |
| 154. | Van Storch H., Omstedt A., Pawlak J., Reckerman M., 2015. Introduction and summary. W: zespoł autorów BACC, Second Assessment of Climate Change in the Baltic Sea Basin. Springer, Greesthaacht (Germany). |
| 155. | Vandermause R., Harvey M., Zecenbergen L. and Ettema R., 2021. River-ice effects on bank erosion along the middle segment of the Susitna river, Alaska. Cold Regions Science and Technology 184(4): 103239. |
| 156. | Vichma T., Haapala J., 2009. Geophisics of sea in the Baltic Sea: A review. Progress in Oceanography 80: 129–148. |
| 157. | Walsh J. E., Fettever J., Scott J., Chapman L., 2017. A database for depicting Arctic Sea variation back to 1850. Geographical Review 107(1): 89–107. |
| 158. | Wiśniewski B., Wolski T., 2009. Katalogi wezbrań i obniżeń sztormowych poziomów morza oraz ekstremalne poziomy wód na polskim wybrzeżu. Wydawnictwo Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin. |
| 159. | WMO Sea Ice Nomenclature, 2014. Terminology and Codes 259. Geneva. |
| 160. | Wróblewski A., 1992. Analysis and forecast of long-term sea level changes along the Polish Baltic Sea coast. Part I. Annual sea level maxima. Oceanologia 33: 65–85. |
| 161. | Wrzesiński D., 2024. Zmiany wybranych cech reżimu rzek w Polsce w warunkach ocieplenia klimatu. Acta Geographica Lodziensia 115: 175–195. |
| 162. | Zakrzewska M., 1980. Z badań nad procesem piętrzenia lodu w Zatoce Puckiej. Przegląd Geofizyczny 2: 129–136. |
| 163. | Zakrzewska M., 1981. Model for thermal ice-piling and its application to the Puck Bay. Acta Geophisica Polonica 2: 123–138. |
| 164. | Zakrzewski W., 1978. Prognozowanie rozpadu i zaniku lodu na Zatoce Puckiej. Wiadomości IMGW 2–3: 39–63. |
| 165. | Zakrzewski W., 1979. Geneza powstawania spiętrzeń lodowych w Zatoce Puckiej. Studia i Materiały Oceanologiczne 27(1): 225–252. |
| 166. | Zakrzewski W., 1982. Ustrój lodowy Zatoki Puckiej. Czasopismo Geograficzne 1: 45–57. |
| 167. | Zakrzewski W., 1983a. Dryf lodu w Zatoce Puckiej. Studia i Materiały Oceanologiczne 40: 321–337. |
| 168. | Zakrzewski W., 1983b. Lody na morzach. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk. |
| 169. | Zeidler R.B., Wróblewski A., Miętus M., Dziadziuszko Z., Cyberski J., 1995. Wind, wave and storm surge regime at the Polish Baltic coast. W: K. Rotnicki K. (red.), Polish coast: past, present, future. Journal of Coastal Research, Special Issue 22: 33–55. |
| 170. | Zorina V.A. Maliński J., 1975. Zlodzenie. W: N.N. Łazarienko, A. Majewski (red.), Hydrometeorologiczny ustrój Zalewu Wiślanego, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa: 318–359. |
| 171. | Zorina V.A., 1965. Metod prognoza vesennych ledovych javlenij v Kurskom i Vislinskom zalivach. Trudy GOIN 86: 36–43. |
| 172. | Żmudzka E., 2012. Wieloletnie zmiany zasobów termicznych w okresie wegetacyjnym i aktywnego wzrostu roślin w Polsce. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 12(2): 377–389. |