Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2024.23-06
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Issue archive / t. 23, 2024
W poszukiwaniu prawdy o Ziemiach Odzyskanych – wokół nazw własnych w Odrzanii Zbigniewa Rokity
(In search of one’s identity and the truth about the Regained Territories – around proper names in Zbigniew Rokita’s Odrzania)

Authors: Beata Kiszka-Pytel ORCID
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Keywords: identity discourse proper names Regained Territories
Whole issue publication date:2024
Page range:15 (79-93)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The article analyzes proper names in Zbigniew Rokita’s Odrzania to address their role in the identity discourse. The author, remaining within the framework of cultural onomastics, examines the proper names in terms of their historical, social, and mental entanglements. Special attention is primarily given to toponyms: their contextual positioning and metaphorical use. The observations lead to several observations: toponyms in Zbigniew Rokita’s reportage serve a cultural function – on one hand, they store and document knowledge about reality, and on the other hand, when appropriately situated in context, they convey important social problems. In addition, they become an expression of the worldview of the textual subject and often rise to the level of a symbol or myth. Moreover, highlighting the dichotomy between Odrzania and Wiślania seems important, since the awareness of cultural differences between them significantly affects the formation of identity – a hybrid identity, expressed through constant ambiguities, merging, and interpenetration of cultures.
Download file

Article file

Bibliography

1.Angiel, Joanna. „Rzeka Wisła w szkolnej edukacji geograficznej – fakty i refleksje”. Prace i Studia Geograficzne 39 (2008): 23–33.
2.Bauman, Zygmunt. Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim. Tłum. Jacek Łaszcz. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2007.
3.Chwalba, Andrzej. Wisła. Biografia rzeki. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2023.
4.Ciesek, Bernadetta. „Profilowanie »Innego« w dyskursie radiomaryjnym”. Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs 4 (2011): 99–116.
5.Ciosek, Zbigniew. 2014: „Odkrywanie tożsamości narodowej poprzez badanie dyskursu medialnego”. Łódzkie Studia Teologiczne 23 (1) (2014): 9–24.
6.Cybulski, Marek. Rola nazw własnych w kształtowaniu kaszubskiej tożsamości etniczno-regionalnej. Wybrane zagadnienia. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Instytut Kaszubski, 2019.
7.Czachur, Waldemar. „Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji”. Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs 4 (2011): 79–97.
8.Czachur, Waldemar. „Lingwistyka pamięci. Założenia, zakres badań i metody analizy”. W: Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, red. Waldemar Czachur, 7–55. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2018.
9.Dutka, Elżbieta. „Przestrzeń i tożsamość. Dylematy »człowieka gór« w twórczości Michała Jagiełły”. Białostockie Studia Literaturoznawcze 13 (2018): 99–116.
10.Gajda, Stanisław. „Tożsamość a język”. W: Człowiek wobec wyzwań rzeczywistości. Upadek wartości czy walka o wartość?, red. Jan Mazur, Agata Małyska, Katarzyna Sobstyl, 37–45. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007.
11.Gęsina, Tomasz. „Topografia przemieszczeń. Miejsca (u)tracone i (od)zyskane w »Niebku« Brygidy Helbig”. Postscriptum Polonistyczne 7 (2018): 51–63.
12.Gieba, Kamila. Lubuska literatura osadnicza jako narracja założycielska regionu. Kraków: Wydawnictwo Univeristas, 2018.
13.Gosk, Hanna. „Nie-mieszkańcy, nie-miejsca. Literackie ślady powojennego osadzania się »gdzieś« ludzi »skądś«”. W: Narracje migracyjne w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. Hanna Gosk, 192–208. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2012.
14.Halicka, Beata. Polski Dziki Zachód. Przymusowe migracje i kulturowe oswajanie Nadodrza 1945–1948. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2015.
15.Idzo, Mariana. „Ekspresywizacja nazw własnych we współczesnych mediach polskich”. LingVaria 10 (2) (2015): 123–134.
16.Jurczyńska-McCluskey, Ewa. „Tożsamość kulturowa i pamięć historyczna w miastach polskich. Korzenie, stereotypy, mity?” W: Kim jestem? Kim jesteśmy? Antropologiczne i socjologiczne konteksty współczesnej tożsamości, red. Dorota Czakon, Mirosław Boruta, 97–109. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2012.
17.Kalin Arkadiusz. Mit Ziem Odzyskanych w literaturze. Postkolonialny przypadek Ziemi Lubuskiej. Gorzów Wielkopolski: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, 2019.
18.Kalin, Arkadiusz. „Ziemia Lubuska jako przykład geografii kreacyjnej”. W: Dziedzictwo kulturowe regionu pogranicza, t. 8, red. Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Halina Uchto, 103–128. Gorzów Wielkopolski: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, 2020.
19.Kopaliński, Władysław. Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2022.
20.Lisowska-Magdziarz, Małgorzata. Analiza tekstu w dyskursie medialnym. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006.
21.Malicki, Krzysztof. „Regionalna tożsamość a pamięć zbiorowa. Przeszłość jako źródło więzi z małymi ojczyznami”. W: Kim jestem? Kim jesteśmy? Antropologiczne i socjologiczne konteksty współczesnej tożsamości, red. Dorota Czakon, Mirosław Boruta, 269–278. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2012.
22.Mordawski, Hubert. Ziemie Odzyskane 1945–1956. Brzezia Łąka: Wydawnictwo Poligraf, 2015.
23.Myszka, Agnieszka. „Kategoria pamięci zbiorowej w urbanonimii”. Słowo. Studia Językoznawcze 13 (2022): 208–223.
24.Przyklenk, Joanna. 2018: „Podróż w poszukiwaniu tożsamości – geografia i mit we »Wschodzie« Andrzeja Stasiuka”. W: Wędrówka, podróż, migracja: w języku i kulturze, red. Ewa Biłas-Pleszak, Joanna Przyklenk, Artur Rejter, Katarzyna Sujkowska-Sobisz, 251–266. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.
25.Rejter, Artur. „Wobec rzeczywistości. Nazwy własne w polskim reportażu dwudziestowiecznym – próba analizy diachronicznej”. Onomastica 61 (2017): 225–239.
26.Rutkowski, Mariusz. „Dyskursywne kreacje światów w nazwach własnych”. W: Słowo – Historia, historie w słowach, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, 179–190. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, 2019.
27.Szczęsna, Ewa. „Tożsamość hybrydyczna”. Er(r)go. Teoria-Literatura-Kultura 2 (9) (2004): 9–18.
28.Szwed, Robert. „Nieswoistość analizy dyskursu w nauce o komunikacji. Dyskurs jako przedmiot i metoda badań”. W: Zawartość mediów czyli rozważania nad metodologią badań medioznawczych, red. Tomasz Gackowski, 13–30. Warszawa: Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
29.Wróblewska, Monika. „Kształtowanie tożsamości w perspektywie rozwojowej i edukacyjnej”. Pogranicze. Studia Społeczne 17 (2011): 176–187.
30.Wójcicka, Marta. „Kiedy obcy staje się swoim? O roli obcego w kreowaniu tożsamości”. W: Tradycja dla współczesności, t. 11: Tożsamości w procesach społeczno-kulturowych, red. Małgorzata Dziekanowska, Marta Wójcicka, 89–98. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2017.
31.Wójcicka, Marta. „Tożsamość europejska w polskim dyskursie medialnym (2015–2018). Rekonesans”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica 53 (2019): 33–56.
32.Zenderowski, Radosław. Nad Tatrami błyska się… Słowacka tożsamość narodowa w dyskursie politycznym w Republice Słowackiej (1989–2004). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2007.
33.Korpus Języka Polskiego PWN. Dostęp 17.06.2024. https://sjp.pwn.pl/korpus/.
34.Słownik języka polskiego PWN. Dostęp 17.06.2024. https://sjp.pwn.pl/.
35.Żmigrodzki, Piotr, red. Wielki słownik języka polskiego. Dostęp kwiecień–maj 2024. https://wsjp.pl/.
36.Wisła miała decydujący wpływ na polskie losy. Dostęp 6.05.2024. https://dzieje.pl/wiadomosci/prof-chwalba-wisla-miala-decydujacy-wplyw-na-polskie-losy.
37.Wygrana Stalina w Teheranie. Los Polski na sumieniu Roosevelta i Churchilla. Dostęp 10.05.2024.
38.https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/edukacja/przystanek-historia/125464,Wygrana-Stalina-w-Teheranie-Los-Polski-na-sumieniu-Roosevelta-i-Churchilla.html.
39.Ziemie Odzyskane? Ziemie Zachodnie i Północne? Dostęp 3.05.2024. http://szzip.pl/pl/ziemie-odzyskane-ziemie-zachodnie-i-polnocne/.
40.Ziemie Odzyskane, Ziemie Zachodnie i Północne, Ziemie Nowe, Ziemie Uzyskane, Kresy Zachodnie. Dostęp 10.05.2024. https://sztetl.org.pl/pl/slownik/ziemie-odzyskane-ziemie-zachodnie-i-polnocne-ziemie-nowe-ziemie-uzyskane-kresy-zachodnie.