Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2024.23-12
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Issue archive / t. 23, 2024
Czy i jak o języku polskim i językach sąsiadów mówi się w polskim dyskursie parlamentarnym na tle dyskursu publicznego? Badania korpusowe
(Whether and how the Polish language and the languages of neighbors are discussed in Polish parliamentary discourse against the background of public discourse? Corpus research)

Authors: Michał Szczyszek ORCID
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Keywords: linguistic image of Polish and neighboring languages Polish communicative community parliamentary discourse corpus vs. social discourse
Whole issue publication date:2024
Page range:33 (195-227)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

In this article I discuss the linguistic image of the Polish language and the languages of Poland's neighbors as it functions in the Polish communicative community. Using available corpora of the Polish language and tools for statistical and linguistic analysis (in terms of semantics, linguistic image of the world (LIW) and pragmalinguistics – only indirectly, auxiliary and complementary), I reconstructed the perception of Polish, German, Czech, Slovak, Ukrainian, Belarusian, Lithuanian, Russian in two types of discourse: in parliamentary discourse and in extra-parliamentary, community-wide, public discourse. In an attempt to answer the question posed in the title of the text, I set myself a few more specific ones: which of the neighboring languages are most often referred to in the Polish parliament? And which one in Polish public discourse? Which language has the strongest position – in parliamentary discourse and in public discourse? What is the hierarchy of the neighboring languages in the Polish parliament? And how in Polish public discourse? What could be the reason for this? The results show a dichotomy in the perception of the neighboring languages – both an block and in relation to each individual. German has the strongest position in both discourses, which may be due, for example, to Germany's strong economic position as a state, while Belarusian or Slovak, for example, are positioned low, for example, due to the fact that these ethnos belonged to larger state organisms in the past (USSR, Czechoslovakia). As for Russian, it is seen in older contexts as a carrier of high culture, and in newer contexts as the language of murderers, sadistic deviants (especially after Russia's aggression against Ukraine). In general, towards all the neighboring languages – with the exception of Russian – their positive valorization is increasing. Polish is always valorized positively and is a kind of reference point for other neighboring languages.
Download file

Article file

Bibliography

1.Austin John L. Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne. przeł., wstępem i przypisami opatrzył oraz skorowidze sporządził B. Chwedeńczuk; przekł. przejrz. J. Woleński, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 1993.
2.Bańko Mirosław. Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa. Studia o słowniku jednojęzycznym. Warszawa: Wydział polonistyki UW, 2001.
3.Bartmiński Jerzy. Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2006.
4.Borawski Stanisław. Podstawy idei poznawczej studiów nad dziejami używania języka. Esej o diachronii. W: Rozprawy o historii języka polskiego, red. S. Borawski. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2005, s. 13-61.
5.Chlebda Wojciech. Frazematyka. W: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2001, s. 335-342.
6.Grzegorczykowa Renata. Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
7.Kłoczowski Jerzy. Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1998.
8.Lewandowska-Tomaszczyk Bożena. Corpus Linguistics. Computer Tools, and Applications – State of the Art, Frankfurt am Main: Wydawnictwo Peter Lang, 2009.
9.Miodunka Władysław. Podstawy leksykologii i leksykografii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.
10.Ogrodniczuk Maciej. Polish Parliamentary Corpus. W: Proceedings of the LREC 2018 Workshop ParlaCLARIN: Creating and Using Parliamentary Corpora, red. D. Fišer, M. Eskevich, and F. de Jong, Paris 2018, s. 15–19.
11.Pęzik Piotr, „Budowa i zastosowania korpusu monitorującego MoncoPL”, Forum Lingwistyczne, 7 (2020), s. 133-150.
12.Przepiórkowski Adam, Bańko Mirosław, Górski Rafał L. Lewandowska-Tomaszczyk Bożena (red.). Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
13.Searle John. Speech Acts: An essay in the philosophy of language. Cambridge: University Press, 1970.
14.Szczyszek Michał, Aksjologiczne pozycjonowanie KOBIETY i MĘŻCZYZNY w listach pasterskich Episkopatu Polski w XXI wieku, w druku
15.Szczyszek Michał. Kresy Wschodnie w polskim dyskursie parlamentarnym (na podstawie korpusu stenogramów parlamentarnych z lat 1918-2018). W: Verba multiplicia, veritas una. Prace dedykowane Profesor Alicji Pihan-Kijasowej, t. 2, red. T. Lisowski, P. Michalska-Górecka, J. Migdał, A. Piotrowska-Wojaczyk, A. Sieradzki, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2020, s. 283-307.
16.Wierzbicka Anna. Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010.
17.Zabrocki Ludwik. Wspólnoty komunikatywne w genezie i rozwoju języka niemieckiego, cz. I: Prehistoria języka niemieckiego. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1963.
18.Żmigrodzki Piotr, Bańko Mirosław, Batko-Tokarz Barbara, Bobrowski Jakub, Czelakowska Anna, Grochowski Maciej, Przybylska Renata., Waniakowa Jadwiga, Węgrzynek Katarzyna (red.). Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2018.
19.Korpus Dyskursu Parlamentarnego: http://clip.ipipan.waw.pl/PSC, http://sejm.nlp.ipipan.waw.pl/query_corpus/ (dostęp 20.11.2023 r.).
20.Monco.pl – Wyszukiwarka korpusowa: http://monco.frazeo.pl (dostęp: 20.11.2023 r.).
21.Narodowy Korpus Języka polskiego: http://www.nkjp.pl/ (dostęp 20.11.2023 r.).
22.Wielki słownik języka polskiego. red. naukowa P. Żmigrodzki: http://www.wsjp.pl/ (dostęp 20.11.2023 r.).