Analiza i Egzystencja


ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2024.66-05
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / 66 (2024)
Zmagania z metodą. Dialektyka i fenomenologia u Hegla a projekt „fenomenologii doświadczenia duchowego” Bierdiajewa
(Wrestling with Method. Dialectics and Phenomenology in Hegel and Berdyaev's Project for a New Philosophy)

Authors: Monika Woźniak ORCID
Uniwersytet Wrocławski; Czeska Akademia Nauk
Keywords: Berdyaev Hegel phenomenology philosophical method
Whole issue publication date:2024
Page range:22 (123-144)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The paper is devoted is to the problem of philosophical method in the late writings of Nikolai Berdyaev, in which he began to criticize ontology for rationalising concrete existence. Berdyaev calls his new project “phenomenology of spiritual experience”, and his works of that period betray a growing interest in Hegelian philosophy as a first philosophy of spirit and a new, more dynamic way of philosophising. Because of it, I aim to compare both philosophical projects. In the first part of the text, I reconstruct Hegel’s description of dialectics and phenomenology; in the second, I confront them with Berdyaev’s conceptualisation of new, existential philosophy, rooted in his epistemology. As I argue, Berdyaev puts emphasis on symbolical character of philosophy, and the main features of the new philosophical method he stresses are not directly inspired by Hegel, but rather by far less known phenomenological project by Henri-Frédéric Amiel.
Download file

Article file

Bibliography

1.Бердяев, Н. (1929). Новая книга о Я. Беме (A. Koyré. La Philosophie de Jacob Вoehmе. Paris. Librairie Philosophique I. Vrin). Путь, 18, ss. 119-122.
2.Бердяев, Н. (1930). Из этюдов о Я. Беме. Этюд I. Учение об Ungrund. Путь, 20, ss. 47-79.
3.Бердяев, Н. (1994). Философия свободного духа. Москва: Республика.
4.Бердяев, Н. (1996). Истина и откровение. Санкт-Петербург: Издательство Русского Христианского гуманитарного института.
5.Bierdiajew, M. (2002). Autobiografia filozoficzna (tłum. H. Paprocki). Kęty: Antyk.
6.Bierdiajew, M. (2003). Królestwo Ducha i królestwo cezara (tłum. H. Paprocki). Kęty: Antyk.
7.Bierdiajew, M. (2004). Zarys metafizyki eschatologicznej (tłum. W. i R. Paradowscy). Kęty: Antyk.
8.Bierdiajew, M. (2006). O przeznaczeniu człowieka. Zarys etyki paradoksalnej (tłum. H. Paprocki). Kęty: Antyk.
9.Чернус, В. (2016). „Трансцендентное сознание” Н. Бердяева. Гуманитарные исследования в Восточной Сибири и на Дальнем Востоке, 4 (38), ss. 112-120.
10.Dietrich, W. (1975). Provokation der Person. Nikolai Berdjajew in den Impulsen seines Denkens (t. 2). Gelnhausen: Burckhardhaus-Verlag.
11.Fulda, H. (1981). Dialektik in Konfrontation mit Hegel. W: B. Heidtmann (red.), Dialektik 2: Hegel – Perspektiven seiner Philosophie heute (ss. 63-84). Köln: Pahl-Rugenstein.
12.Gosek, D. I. (2013). What the Lake Said. Amiel’s New Phenomenology and Nature. W: red. A.-T. Tymaniecka (red.), Phenomenology and the Human Positioning in the Cosmos. The Life-World, Nature, Earth: Book One (ss. 317-326). Dordrecht: Springer Netherlands.
13.Hegel, G. W. F. (1990). Encyklopedia nauk filozoficznych (tłum. Ś. F. Nowicki). Warszawa: PWN.
14.Hegel, G. W. F. (2010). Fenomenologia ducha (tłum. Ś. F. Nowicki). Warszawa: Aletheia.
15.Kroner, R. (1948). Introduction. W: G. W F. Hegel, Early Theological Writings. Chicago: University of Chicago Press.
16.Hegel, G. W. F. (2011). Nauka logiki (tłum. A. Landman, t. 1). Warszawa: PWN.
17.Janion, M. (1997). Dobry książę. W: H.-F. Amiel, Dziennik intymny (tłum. J. Guze, ss. 5-23). Warszawa: Czytelnik.
18.Krasicki, J. (2010). Symbolizm filozoficzny Mikołaja Bierdiajewa. W: K. Duda, T. Obolevitch (red.), Symbol w kulturze rosyjskiej (ss. 161-178). Kraków: Wydawnictwo WAM.
19.Mueller, Gustav E. (1958). The Hegel Legend of ‘Thesis-Antithesis-Synthesis. Journal of the History of Ideas, 19 (3), ss. 411–14. https://doi.org/10.2307/2708045.
20.Ostrowski, A. (1999). Bierdiajew: egzystencja w perspektywie eschatologicznej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
21.Peach, F. (2006). Phenomenology, History and Historicity in Karl Jaspers’ Philosophy. W: A.-T. Tymaniecka (red.), Logos of Phenomenology and Phenomenology of the Logos. Book Three: Logos of History - Logos of Life. Historicity, Time, Nature, Communication, Consciousness, Alterity, Cultures (ss. 45-64). Dordrecht: Springer.
22.Prokopski, J. (2002). Søren Kierkegaard. Dialektyka paradoksu wiary. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum.
23.Schubert, A. (2004). Pierwotna podzielność pojęcia i dialektyczny ruch zdania. Konstytucja podmiotu (tłum. M. Pańków). Przegląd Filozoficzno-Literacki, 1, ss. 203-232.
24.Spiegelberg, H. (1981). Amiel’s New Phenomenology. W: The Context of the Phenomenological Movement (ss. 93-104). Dordrecht: Springer.
25.Spiegelberg, H. (1994). The Beginnings of French Phenomenology. W: The Phenomenological Movement (ss. 428–447). Dordrecht: Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-009-7491-3_10
26.Szwed, A. (1999). Między wolnością a prawdą egzystencji. Studium myśli Sørena Kierkegaarda. Kęty: Antyk.
27.Титаренко, С. (2006). Специфика религиозной философии Н. А. Бердяева. Ростов: Издательство Ростовского университета.
28.Toeplitz, K. (1979). Egzystencjalna resubiektywizacja. Człowiek i światopogląd, 12 (173), ss. 133-144.
29.Williams, R. R. (2007). Transition, Dialectics, and Recognition. W: Ph. T. Grier (red.), Identity and Difference: Studies in Hegel’s Logic, Philosophy of Spirit, and Politics (ss. 31-62). Ithaca, US: Sunny Press.