Analiza i Egzystencja


ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2024.67-05
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / 67 (2024)
Błędy poznawcze związane z szowinizmem gatunkowym oraz odmawianie teorii umysłu zwierzętom innym niż ludzie
(Cognitive biases related to speciesism and the denial of theory of mind to non-human animals)

Authors: Janina Mękarska ORCID
Uniwersytet Szczeciński
Keywords: speciesism heuristics analogical reasoning Morgan’s canon theory of mind
Whole issue publication date:2024
Page range:17 (109-125)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The aim of this article is to identify the manifestations of speciesism in the history of research into theory of mind in non-human animals and, more importantly, to identify the cognitive biases that contribute to the adoption of incautious and, as we will see in later chapters, often misinterpretations of empirical research. The influence of speciesism is also visible in broadly understood animal studies. The manifestations of species-related chauvinism are present, inter alia, in in considerations on the theory of mind. An analysis of the already classic articles by Premarck and Woodruff (1978) and Calla and Tomasello (2011) reveals an attempt to maintain faith in human uniqueness. Maintaining this belief sometimes involves constructing careless interpretations.
Download file

Article file

Bibliography

1.Baran, T. (2011). Pomiar zjawiska infrahumanizacji „obcych” poprzez atrybucję słów typowo ludzkich i typowo zwierzęcych. Psychologia Społeczna, 6 (18), 202–213.
2.Barlassina, L., Gordon, R. (2017). Folk Psychology as Mental Simulation. W: E.N. Zalta (red.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Pobrano z: https://plato.stanford.edu/archives/sum2017/entries/folkpsych-simulation/(25.06.2023).
3.Beck, B.B. (1967). A study of problem solving by gibbons. Behaviour, 28 (1–2), 95–109.
4.Biegański, W. (1909). Wnioskowanie z analogii. Lwów: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie.
5.Brämer, R. (1993). Bambification – oder vom gemeinen Umgang mit Tieren. Der Spiegel 1, 2017.
6.Call, J., Tomasello, M. (2011). Does the chimpanzee have a theory of mind? 30 years later. Human Nature and Self Design, 12 (5), 83–96. DOI: 10.1016/j.tics.2008.02.010.
7.Darwin, K. (2021). O powstawaniu gatunków. Tłum. Ł. Lamża. Warszawa: Master-lab.
8.Dennett, D.C. (1983). Intentional systems in cognitive ethology: The “Panglossian paradigm” defended. Behavioral and Brain Sciences, 6 (3), 343–355. DOI: 10.1017/S0140525X00016393.
9.Dow, H.H. (1957). The psychological significance of animals in modern American society. Journal of Social Issues, 13 (3), 8–23.
10.Dunbar, R.I.M. (2014). Nowa historia ewolucji człowieka. Tłum. B. Kucharzyk. Kraków: Copernicus Center Press.
11.Ellianawati, E., Subali, B., Khotimah, S.N., Cholila, M. (2021). Profile of reasoning ability and reduction of mathematical anxiety in analogy-based physics learning. Journal of Physics: Conference Series, 1918 (5), 052051. DOI: 10.1088/1742-6596/1918/5/052051.
12.Harlow, H.F., Uehling, H., Maslow, A.H. (1932). Comparative behavior of primates. I. Delayed reaction tests on primates from the lemur to the orang-outan. Journal of Comparative Psychology, 13 (3), 313. DOI: 10.1037/h0073864.
13.Kahneman, D. (2012). Pułapki myślenia: o myśleniu szybkim i wolnym. Tłum. P. Szymczak. Poznań: Media Rodzina.
14.Karyłowski, J.J., Wallace, H., Motes, M., Van Liempd, D., Eicher, S. (1999). Próba wykorzystania techniki torowania (priming) do badania kategoryzacji społecznej. Przegląd Psychologiczny, 42 (1–2), 111–120.
15.Köhler, W. (1925/1959). The Mentality of Apes. New York: Vintage Books.
16.Krupenye, C., Kano, F., Hirata, S., Call, J., Tomasello, M. (2016). Great apes anticipate that other individuals will act according to false beliefs. Science, 354 (6308), 110–114. DOI: 10.1126/science.aaf8110.
17.Krupenye, C., Kano, F., Hirata, S., Call, J., Tomasello, M. (2017). A test of the submentalizing hypothesis: Apes’ performance in a false belief task inanimate control. Communicative & Integrative Biology, 10 (4), e1343771. DOI: 10.10.80/19420889.2017.1343771.
18.Kwiatkowska, A. (2009). Kategoryzacje społeczne skrzyżowane: o tym, czy „prawiemy” znaczy to samo co „my”, a „niezupełnie oni” to samo co „oni”, oraz o innych osobliwościach kategorii społecznych. W: M. Kossowska, M. Kofta (red.), Psychologia poznania społecznego (s. 295–310). Warszawa: PWN.
19.Lutts, R.H. (1992). The trouble with Bambi: Walt Disney’s Bambi and the American vision of nature. Forest and Conservation History, 36 (4), 160–171. DOI: 10.2307/3983677.
20.Mullin, B.A., Hogg, M.A. (1998). Dimensions of subjective uncertainty in social identification and minimal intergroup discrimination. British Journal of Social Psychology, 37 (3), 345–365. DOI: 10.1111/j.2044-8309.1998.tb01176.x.
21.Pepperberg, I.M. (2000). The Alex studies: cognitive and communicative abilities of grey parrots. Cambridge, MA: Harvard University Press.
22.Premack, D., Woodruff, G. (1978). Does the chimpanzee have a theory of mind? Behavioral and Brain Sciences, 1 (4), 515–526. DOI: 10.1017/S0140525X00076512.
23.Roccas, S., Brewer, M.B. (2002). Social identity complexity. Personality and Social Psychology Review, 6 (2), 88–106. DOI: 10.1207/S15327957PSPR0602_01
24.Schultz, D.P., Schultz, S.E., Andruszko, R. (2008). Historia współczesnej psychologii.Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
25.Serpell, J. (1999). W towarzystwie zwierząt. Tłum. A. Alichniewicz, Warszawa: PIW.
26.Singer, P. (2018). Wyzwolenie zwierząt. Tłum. A. Alichniewicz, A. Szczęsna. Warszawa: Marginesy.
27.Sperber, D. (2000). Metarepresentations in an evolutionary perspective. W: D. Sperber (red.), Metarepresentations: A multidisciplinary perspective (s. 117–137). Oxford: Oxford University Press. Pobrano z: https://monoskop.org/images/9/9c/Sperber_Dan_%28ed.29_Metarepresentations_A_Multidisciplinary_perspective_2000.pdf (19.04.2024).
28.Szymanek, K. (2008). Argument z podobieństwa. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
29.Tomasello, M. (2015). Historia naturalna ludzkiego myślenia. Tłum. B. Kucharzyk, R. Ociepa. Kraków: Copernicus Center Press.
30.de Waal, F.B. (2019). Bystre zwierzę: czy jesteśmy dość mądrzy, aby zrozumieć mądrość zwierząt? Tłum. Ł. Lamża. Kraków: Copernicus Center Press.
31.Wimmer, H., Perner, J. (1983). Beliefs about beliefs: Representation and constraining function of wrong beliefs in young children’s understanding of deception. Cognition, 13 (1), 103–128.
32.Woleński, J. (2015). Szowinizm gatunkowy, humanitaryzm i animalocentryzm. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, 24 (2 [94]), 25–34.
33.Yerkes, R.M., Yerkes, A.W. (1929). The great apes. A study of Anthropoid Life. New Haven: Yale University Press.
34.Ziółkowski, J. (2019). Syndrom oblężonej twierdzy. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA.