Analiza i Egzystencja


ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2017.39-05
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / 39 (2017)
Platonizm w strukturalistycznej refleksji nad czasoprzestrzenią. Próba aplikacji myśli filozoficznej Józefa Życińskiego.
(PLATONISM IN STRUCTURALIST INQUIRIES IN THE PHILOSOPHY OF SPACETIME. AN ATTEMPT OF APPLYING JÓZEF ŻYCIŃSKI’S PHILOSOPHICAL THOUGHT)

Authors: Damian Luty
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Społecznych, http://wns.amu.edu.pl/
Keywords: platonism spacetime mathematical structures
Data publikacji całości:2017
Page range:24 (73-96)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The main aim of this paper is to provide an interpretative application of Józef Życiński’s philosophical work. I claim that one can find in Życiński’s thought criteria for evaluating certain positions which use platonistic concepts in order to solve specific problems in the context of philosophy of physics, especially philosophy of spacetime. After reconstructing Życiński’s philosophy, I use the derived criteria to evaluate positions of Howard Stein’s and Max Tegmark’s. I conclude that, according to criteria taken from Życiński’s philosophy, the former’s views are more plausible, and so create a better starting point in developing a platonistic structuralist position.
Download file

Article file

Bibliography

1.Benacerraf, P. (1965). What Numbers Could Not Be. Philosophical Review, 74,
2.47–73.
3.Bondecka-Krzykowska, I. (2007). Matematyka w ujęciu strukturalnym. Poznań:
4.Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
5.Cao, T.Y. (2003). Can we dissolve physical entities into mathematical structures?
6.Synthese, 136, 57–71.
7.Chakravartty, A. (2003). The Structuralist Conception of Objects. Philosophy
8.of Science, 70, 867–878.
9.Demopoulus, W., Friedman, M. (1985). The Concept of Structure in The Analysis
10.of Matter. Philosophy of Science, 4 (52), 621–639.
11.DiSalle, R. (2006). Mathematical Structure, “World Structure,” and the Philosophical
12.Turning point in Modern Physics. W: V.F. Hendricks, K.F. Jorgensen, J. Lutzen,
13.S.A. Pedersen (red.), Interactions. Mathematics, Physics and Philosophy,
14.1860–1930 (s. 207–230). Dordrecht: Springer.
15.Dorato, M. (2000). Substantivalism, Relationism, and Structural Spacetime Realism.
16.Foundations of Physics, 30, 1605–1628.
17.Dorato, M. (2015). The physical world as a blob: is OSR really realism?. Pobrano
18.z: http://philsci-archive.pitt.edu/11698/1/doratofinal.pdf (25.03.2016).
19.Dummet, M. (1993/1998). Logiczna podstawa metafizyki. Tłum. W. Sady. Warszawa:
20.Wydawnictwo Naukowe PWN.
21.Earman, J. (1989). World Enough and Space-Time: Absolute Versus Relational
22.Theories of Space and Time. Cambridge: MIT Press.
23.Esfeld, M., Lam, V. (2008). Moderate structural realism about space-time. Synthese,
24.160, 27– 46.
25.Frege, G. (1884/1953). The Foundations of Arithmetic. Tłum. J.L. Austin. Oxford:
26.Basil Blackwell.
27.French, S. (2001). Getting Out of a Hole: Identity, Individuality and Structuralism
28.in Spacetime Physics. Philosophica, 67, 11–29.
29.French, S. (2014). The structure of the world. Metaphysics & representation. Oxford:
30.Oxford University Press.
31.French, S., Ladyman J. (2003). Remodelling Structural Realism: Quantum Physics
32.and the Metaphysics of Structure. Synthese, 136, 31–56.
33.Gołosz, J. (2011). Upływ czasu i ontologia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu
34.Jagiellońskiego.
35.Greaves, H. (2011). In search of (spacetime) structuralism. Philosophical Perspectives,
36.25, 189–204.
37.Hacking, I. (1983). Representing and Intervening. Cambridge: Cambridge University
38.Press.
39.Hartre, V. (2002). Plato on Parts and Wholes. Oxford: Clarendon Press.
40.Heisenberg, W. (1958/1965). Fizyka a filozofia. Tłum. S. Amsterdamski. Warszawa:
41.Książka i Wiedza.
42.Heller, M. (1996). Czy matematyka jest strukturą świata? W: M. Heller, J. Urbaniec
43.(red.), Otwarta nauka i jej zwolennicy (s. 61–72). Tarnów: Biblos.
44.Heller, M. (2012). Filozofia i wszechświat. Kraków: Universitas.
45.Ladyman, J. (1998). What is Structural Realism? Studies in History and Philosophy
46.of Science, 29, 409–424.
47.Ladyman, J, French, S. (2011). In Defence of Ontic Structural Realism. W: P. Bokulich,
48.A. Bokulich (red.), Scientific Structuralism (s. 25–42). Dordecht: Springer.
49.Lehmkuhl, D. (2015). The Metaphysics of Super-Substantivalism. Pobrano z: http://
50.philsci archive.pitt.edu/11528/1/Lehmkuhl_Metaphysics_of_Super_Substantivalism.
51.pdf (25.03.2016).
52.Lemańska, A. (2012). Matematyka a przyroda w ujęciu Abpa Józefa Życińskiego.
53.Roczniki Filozoficzne, 4 (60), 283–296.
54.Markosian, N. (1994). The 3D/4D Controversy and Non-present Objects. Philosophical
55.Papers, 23, 243–249.
56.Maudlin, T. (1993). Buckets of Water and Waves of Space: Why Space-Time is
57.Probably a Substance, Philosophy of Science, 60, 183–203.
58.McKenzie, K. (2011). Arguing against fundamentality. Studies in History and Philosophy
59.of Modern Physics, 42, 244–255.
60.Musgrave, A. (1988). The Ultimate Argument For Scientific Realism. W: R. Nola
61.(red.), Relativism and Realism in Science (s. 229–252). Dordrecht: Kluwer.
62.Norton, J. (1993). General covariance and the foundations of general relativity: eight
63.decades of dispute. Reports on Progress in Physics, 56, 791–858.
64.Parsons, C. (1995). Platonism and Mathematical Intuition in Kurt Gödel’s Thought.
65.The Bulletin of Symbolic Logic, 1 (1), 44–74.
66.Parsons, C. (1990). The Structuralist View of Mathematical Objects. Synthese
67.84, 303–346. [Tłum. pol. (2002): Strukturalizm o obiektach matematyki.
68.W: R. Murawski (red.), Współczesna filozofia matematyki (s. 259–376).
69.Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN].
70.Psillos, S. (2006). The Structure, the Whole Structure, and Nothing but the Structure?
71.Philosophy of Science, 73, 560–570.
72.Putnam, H. (1975). Mathematics, Matter and Method (Philosophical Papers, Volume
73.I). London: Cambridge University Press.
74.Resnik, M. (1998). Mathematics as a Science of Patterns. Oxford: Oxford University
75.Resnik, M. (1981). Mathematics as a Science of Patterns: Ontology. Nous, 15,
76.529–550.
77.Resnik, M. (1996). Structural Relativity. Philosophia Mathematica, 4, 83–99.
78.Russell, B. (1927/2007). Analysis of Matter. Nottingham: Spokesman Books.
79.Shapiro, S. (1997). Philosophy of Mathematics. Structure and Ontology. Oxford:
80.Shapiro, S. (1996). Space, Number and Structure: A Tale of Two Debates. Philosophia
81.Mathematica, 3 (4), 148–173.
82.Shimony, A. (1993). Search for a Naturalistic World View Volume 1. Scientific Method
83.and epistemology. New York: Cambridge University Press.
84.Stein, H. (1989). Yes, but… Some skeptical remarks on realism and antirealism.
85.Dialectica, 43, 47–65.
86.Tegmark, M. (2015). Nasz matematyczny Wszechświat. W poszukiwaniu prawdziwej
87.natury rzeczywistości. Tłum. B. Bieniok, E. Łokas. Warszawa: Prószyński
88.i S-ka.
89.Tegmark, M. (2007). The Mathematical Universe. Pobrano z: http://arxiv.org/
90.pdf/0704.0646v2.pdf (25.03.2016).
91.Van Fraassen, B.C. (1980). The Scientific Image. Oxford: Clarendon Press.
92.Wigner, E. (1960). The Unreasonable Effectiveness Of Mathematics, Communications
93.on Pure and Applied Mathematics, 13, 1–14.
94.Wheeler, J.A. (1963). Geometrodynamics. New York: Academic Press.
95.Woszczek, M. (2010). Ukryta całość przyrody a mikrofizyka. Poznań: Wydawnictwo
96.Instytutu Filozofii UAM.
97.Wójtowicz, K. (2009). Podstawowe założenia strukturalizmu w filozofii matematyki.
98.Założenia filozoficzne w nauce, XLIV, 40–60.
99.Wójtowicz, K. (2003). Spór o istnienie w matematyce. Warszawa: Semper.
100.Życiński, J. (1991). Elementy platonizmu ontologicznego w Whiteheadowskiej
101.filozofii Boga. Studia Philosophiae Christianae, 2 (27), 83–98.
102.Życiński, J. (1987). Filozoficzne aspekty matematyczności przyrody. W: M. Heller,
103.A. Michalik, J. Życiński (red.), Filozofować w kontekście nauki (s. 170–185).
104.Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
105.Życiński, J. (1993). Granice racjonalności. Eseje z filozofii nauki. Warszawa: Wydawnictwo
106.Naukowe PWN.
107.Życiński, J. (1992). Jak rozumieć matematyczność przyrody? W: M. Heller, J. Życiński,
108.A. Michalik (red.), Matematyczność przyrody (s. 23–42). Kraków: OBI.
109.Życiński, J. (2006). Ontologia Platona a ewolucja kosmiczna. Roczniki Filozoficzne,
110.2 (54), 335–349.
111.Życiński, J. (2011). Świat matematyki i jej materialnych cieni. Elementy platonizmu
112.w podstawach matematyki. Kraków: Copernicus Center Press.
113.Życiński, J. (1988). Teizm i filozofia analityczna. T. 2. Kraków: Znak.