Analiza i Egzystencja


ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2023.61-04
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 61 (2023)
Amerykańska metafizyka rasy

Autorzy: Mieczysław Jagłowski ORCID
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Instytut Filozofii
Słowa kluczowe: rasa rasizm współczesna filozofia amerykańska realizm antyrealizm eliminatywizm konserwatyzm krytyka metafizyki rasy
Data publikacji całości:2023
Liczba stron:22 (67-88)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W latach 90. XX wieku w Stanach Zjednoczonych rozpoczęła się debata na temat rasy, w którą angażują się liczni filozofowie. Na gruncie filozofii zyskała ona miano metafizyki rasy. Celem artykułu jest naszkicowanie stanowisk w obszarze metafizyki rasy jako wyodrębnionego, głównie amerykańskiego nurtu myśli filozoficznej - realizmu (naturalistycznego i konstruktywistycznego) oraz antyrealizmu – oraz wskazanie najważniejszych argumentów, jakimi ich najwybitniejsi proponenci uzasadniają swoje metafizyczne stanowiska, jak również kontrargumentów ich oponentów. Artykuł omawia także bardzo ważny z moralnego i społecznego punktu widzenia normatywny aspekt tego sporu, wyszczególniając na tej płaszczyźnie dwa główne stanowiska: eliminatywizm i konserwatyzm w kwestii obecności terminów i pojęć rasowych w dyskursach publicznych. W końcowych partiach artykułu rozważono relacje zachodzące między stanowiskami metafizycznymi i dyrektywami praktycznymi formułowanymi przez uczestników debaty oraz przedstawiono argumenty krytyczne dotyczące filozoficznej wartości i społecznej doniosłości tego nurtu myślenia.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Andreasen, R.O. (2000). Race: Biological Reality or Social Construct? Philosophy of Science, 67, Supplement, 653–666.
2.Andreasen, R.O. (2004). The Cladistic Race Concept: A Defense. Biology and Philosophy, 19 (3), 425–442. DOI: 10.1023/B:BIPH.0000036110.07449.8d.
3.Andreasen, R.O. (2007). Biological Conceptions of Race. W: M. Matthen, Ch. Stephens (red.), Philosophy of Biology (s. 455–481). Amsterdam: Elsevier.
4.Appiah, K.A. (1990). Race. W: T. McLaughlin, F. Lentricchia (red.), Critical Terms for Literary Studies (s. 274–287). Chicago, London: University of Chicago Press.
5.Appiah, K.A. (1992). My Father’s House: Africa in the Philosophy of Culture.
6.Oxford, New York: Oxford University Press.
7.Appiah, K.A. (1996). Race, Culture, Identity: Misunderstood Connections. W: K.A. Appiah, A. Gutmann (red.), Color Conscious: The Political Morality of Race (s. 51–136). Princeton: Princeton University Press.
8.Appiah, K.A. (2005). The Ethics of Identity. Princeton: Princeton University Press.
9.Carter, B. (2000). Realism and Racism: Concepts of Race in Sociological Research. New York: Routledge.
10.Corlett, A.J. (2003). Race, Racism, and Reparations. Ithaca: Cornell University Press.
11.Domingues, P. (2007). Movimento Negro Brasileiro: alguns apontamentos históricos. Tempo, 12 (23), 100–122.
12.Gannett, L. (2004). The Biological Reification of Race. The British Journal for the Philosophy of Science, 55 (2), 323–345. DOI: 10.1093/bjps/55.2.323.
13.Glasgow, J. (2003). On the New Biology of Race. The Journal of Philosophy, 100 (9), 456–474. DOI: 10.5840/jphil2003100930.
14.Glasgow, J. (2009). A Theory of Race. New York: Routledge.
15.Hardimon, M.O. (2017). Rethinking Race: The Case for Deflationary Realism. Cambridge: Harvard University Press.
16.Hardimon, M.O. (2003). The Ordinary Concept of Race. The Journal of Philosophy, 100 (9), 437–455. DOI: 10.5840/jphil2003100932.
17.Haslanger, S. (2005). What Are We Talking About? The Semantics and Politics of Social Kinds. Hypatia, 20 (4), 10–26. DOI: 10.1111/j.1527-2001.2005.tb00533.x.
18.Haslanger, S. (2012). Resisting Reality: Social Construction and Social Critique. New York: Oxford University Press.
19.Hochman, A. (2016). Race: Deflate or Pop? Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Sciences, 57, 60–68. DOI: 10.1016/j.shpsc.2016.03.003.
20.Hochman, A. (2017a). Replacing Race: Interactive Constructionism about Racialized Groups. Ergo, 4 (3), 61–92. DOI: 10.3998/ergo.12405314.0004.003.
21.Hochman, A. (2017b). In Defense of the Metaphysics of Race. Philosophical Studies: An International Journal for Philosophy in the Analytic Tradition, 174 (11), 2709–2729. DOI: 10.1007/s11098-016-0806-0.
22.Hochman, A. (2019). Racialization: A Defense of the Concept. Ethnic and Racial Studies, 42 (8), 1245–1262. DOI: 10.1080/01419870.2018.1527937.
23.Hochman, A. (2021a). Against the Reification of Race in Bioethics: Anti-Racism without Racial Realism. The American Journal of Bioethics, 21 (2), 88–90. DOI: 10.1080/15265161.2020.1861371.
24.Hochman, A. (2021b). Janus-Faced Race: Is Race Biological, Social, or Mythical? American Journal of Physical Anthropology, 175 (2), 453–464. DOI: 10.1002/ ajpa.24169.
25.Ikuenobe, P. (2018). The Practical and Experiential Reality of Racism: Carter’s and Corlett’s Realism About Race and Racism. Journal of African American Studies, 22 (4), 373–392. DOI: 10.1007/s12111-018-9417-5.
26.Lee, C.S.J. (1994). Navigating the Topology of Race. Stanford Law Review, 46 (3), 747–780. DOI: 10.2307/1229107.
27.Kim, C.J. (2004). Unyielding Positions: ACritique of the „Race” Debate. Ethnicities, 4 (3), 337–355. DOI: 10.1177/1468796804045238.
28.Kitcher, P. (1999). Race, Ethnicity, Biology, Culture. W: L. Harris (red.), Racism (s. 87–117). Amherst: Prometheus Books.
29.Kitcher, P. (2007). Does „Race” Have a Future? Philosophy and Public Affairs, 35 (4), 293–317.
30.Lappin, R. (2016). Should CERD Repudiate the Notion of Race? Peace Review, 28 (4), 393–398. DOI: 10.1080/10402659.2016.1237077.
31.Lemeire, O. (2016). Beyond the Realism Debate: The Metaphysics of „Racial” Distinctions. Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Sciences, 59, 47–56. DOI: 10.1016/j.shpsc.2016.08.001.
32.Lewontin, R.Ch. (1972). The Apportionment of Human Diversity. W: T. Dobzhansky, M.K. Hecht, W.C. Steere (red.), Evolutionary Biology, t. 6 (s. 381–398). New York: Appleton-Century-Crofts.
33.Livingstone, F.B., Dobzhansky, T. (1962). On the Non-Existence of Human Races. Current Anthropology, 3 (3), 279–281.
34.Ludwig, D. (2014). Hysteria, Race, and Phlogiston. A Model of Ontological Elimination in the Human Sciences. Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Sciences, 45, 68–77. DOI: 10.1016/j.shpsc.2013.10.007.
35.Ludwig, D. (2015). Against the New Metaphysics of Race. Philosophy of Science, 82 (2), 244–265. DOI: 10.1086/680487.
36.Ludwig, D. (2020). Understanding Race: The Case for Political Constructionism in Public Discourse. Canadian Journal of Philosophy, 50 (4), 492–504. DOI: 10.1017/can.2019.52.
37.Mallon, R. (2006). „Race”: Normative, Not Metaphysical or Semantic. Ethics, 116 (3), 525–551. DOI: 10.1086/500495.
38.Mallon, R. (2018). Constructing Race: Racialization, Causal Effects, or Both? Philosophical Studies, 175 (5), 1039–1056. DOI: 10.1007/s11098-018-1069-8.
39.Mosley, A. (1997). Are Racial Categories Racist? Research in African Literatures, 28 (4), 101–111.
40.Omi, M., Winant, H. (1994). Racial Formation in the United States: From the 1960s to the 1990s. London, New York: Routledge.
41.Osborne, P., West, C. (1995). American Radicalism. Radical Philosophy, 71, 27–38. Pierce, A.J. (2012). Reconstructing Race: A Discourse‐Theoretical Approach to a Normative Politics of Identity. Philosophical Forum, 43 (1), 1–22. DOI: 10.1111/phil.2012.43.issue-1.
42.Piza Duarte, E., Lima Bertúlio, D.L., Queiroz, M. (2020). Direito à liberdade e à igualdade nas políticas de reconhecimento: fundamentos jurídicos da identificação dos beneficiários nas cotas raciais. A&C: Revista de Direito Administrativo & Constitucional, 20 (80), 173–210, DOI: 10.21056/aec.v20i80.1230.
43.Quine, W.V. (1995). Rzeczy i ich miejsce w teoriach. W: T. Szubka (red.), Metafizyka w filozofii analitycznej (s. 31–52). Lublin: Wydawnictwo TN KUL.
44.Shulman, J.L., Glasgow, J. (2010), Is Race-Thinking Biological or Social, and Does it Matter for Racism? An Exploratory Study. Journal of Social Philosophy, 41 (3), 244–259. DOI: 10.1111/j.1467-9833.2010.01497.x.
45.Song, M. (2018). Why We Still Need to Talk about Race. Ethnic and Racial Studies, 41 (6), 1131–1145. DOI: 10.1080/01419870.2018.1410200.
46.Spencer, Q. (2012). What „Biological Racial Realism” Should Mean. Philosophical Studies: An International Journal for Philosophy in the Analytic Tradition, 159 (2), 181–204. DOI: 10.1007/s11098-011-9697-2.
47.Spencer, Q. (2014). ARadical Solution to the Race Problem. Philosophy of Science, 81 (5), 1025–1038. DOI: 10.1086/677694.
48.Spencer, Q. (2016). In Defense of the Actual Metaphysics of Race. Pobrano z: http:// philsci-archive.pitt.edu/12527/1/PHOS%20submission%20.pdf (4.03.2023). Spencer, Q. (2018). Racial Realism I: Are Biological Races Real? Philosophy Compass, 13 (1), 1–13. DOI: 10.1111/phc3.12468.
49.Spencer, Q. (2019). AMore Radical Solution to the Race Problem. Proceedings of theAristotelian Society Supplementary Volume, 93 (1), 25–48. DOI: 10.1093/arisup/akz011.
50.Uyan, D. (2021). Re-Thinking Racialization: The Analytical Limits of Racialization. Du Bois Review, 1–15. DOI: 10.1017/S1742058X21000023.
51.West, C. (2001). Race Matters. Boston: Beacon.
52.Zack, N. (2003). Reparations and the Rectification of Race. The Journal of Ethics, 7 (1), 139–151. DOI: 10.1023/A:1022883014371.
53.Zack, N. (2018). Philosophy of Race. An Introduction. Cham: Palgrave Macmillan.