Analiza i Egzystencja


ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2023.64-03
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 64 (2023)
Rola metafor w soteriologii wczesnego buddyzmu tantrycznego

Autorzy: Marek Szymański ORCID
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Słowa kluczowe: buddyzm tantryczny metafora soteriologia praktyka religijna wizualizacja
Data publikacji całości:2023
Liczba stron:21 (47-67)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Artykuł jest poświęcony specyficznej roli metafor w dwóch modelach praktyki religijnej, które funkcjonowały we wczesnej wadźrajanie. W obu modelach za cel praktyki uznawano trwałą zmianę sposobu funkcjonowania umysłu adepta, która ma charakter kognitywny. Modyfikację tę utożsamiano ze spontanicznym aplikowaniem określonych pojęć metaforycznych do interpretacji danych doświadczenia. Pojęcia te są ściśle związane z koncepcją natury buddy. Praktykę religijną wadźrajany można rozumieć jako dążenie do wypełnienia spostrzeżeniową naocznością najważniejszego z tych pojęć, tj. metafory strategicznej (umysł to mandala). Dokonywać się to ma w trakcie specjalnego aktu wizualizacji w kontekście rytualnym. Do istotnych cech takiego aktu należy brak poczucia różnicy między imaginacją a percepcją oraz zanik poczucia odrębności własnej osoby względem wizualizowanej mandali. Można wyróżnić sześć typów metafor ważnych w soteriologii wczesnej wadźrajany. Trzy typy to narzędzia transformacji aktywności poznawczej, zaś pozostałe mają motywować adeptów do podjęcia określonych działań.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Beyer, S. (1988). Magic and Ritual in Tibet. The Cult of Tara. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers.
2.Brown, B.E. (1991). The Buddha Nature: A Study of Tathāgatagarbha and Ālayavijñāna. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers.
3.Chandra, K., Snellgrove, D.L. (1981). Sarva-tathāgata-tattva-saṅgraha. Facsimile Reproduction of a Tenth Century Sanskrit Manuscript from Nepal. New Delhi: Jayyed Press.
4.Dalton, J. (2004). The Development of Perfection: the Interiorization of Buddhist Ritual in the Eighth and Ninth Centuries. Journal of Indian Philosophy, 32, 1–30.
5.Davidson, R.M. (2002). Indian Esoteric Buddhism. A Social History of the Tantric Movement. New York: Columbia University Press.
6.De Jong, J.W. (1980). A New History of Tantric Literature in India. Acta Indologica, 6, 91–113.
7.Fauconnier, G., Turner, M. (2019). Jak myślimy. Mieszaniny pojęciowe i ukryta złożoność umysłu. Tłum. I. Michalska. Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego, Biblioteka Kwartalnika Kronos.
8.Fremantle, F. (1971). A Critical Study of the Guhyasamāja Tantra. Fotokopia rozprawy doktorskiej. London: University of London.
9.George, Ch. S. (1971). The Caṇḍamahāroṣaṇa Tantra: Chapters I–VIII. Fotokopia rozprawy doktorskiej. University of Pennsylvania. Ann Arbor, MI: University Microfilms, A XEROX Company.
10.Gray, D.B. (2006). Skull Imagery and Skull Magic in the Yoginī Tantras. Pacific World: Journal of the Institute of Buddhist Studies, 8, 21–39.
11.Gray, D.B. (2007). The Cakrasaṁvara Tantra (The Discourse of Śrī Heruka). A Study and Annotated Translation. New York: The American Institute of Buddhist Studies, Columbia University’s Center for Buddhist Studies and Tibet House US.
12.Hodge, S. (2003). Mahā-vairocana-abhisaṁbodhi Tantra with Buddhaguhya’s Commentary. London–New York: Routledge Curzon.
13.Kwon, Do-Kyun. (2002). Sarva-tathāgata-tattva-saṁgraha. Compendium of All the Tatthāgatas. A Study of Its Origin, Structure and Teaching. Fotokopia rozprawy doktorskiej. University of London, The School of Oriental and African Studies. Ann Arbor, MI: University Microfilms, ProQuest LLC.
14.Lakoff, G., Johnson, M. (2020). Metafory w naszym życiu. Tłum. T.P. Krzeszowski. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
15.Linrothe, R. (1999). Ruthless Compassion. Wrathful Deities in Early Indo-Tibetan Esoteric Buddhist Art. Boston: Shambhala Publications.
16.Samuel, G. (2013). The Subtle Body in India and beyond. W: G. Samuel, J. Johnston (red.), Religion and the Subtle Body in Asia and the West. Between Mind and Body (s. 33–47). Abingdon–New York: Routledge.
17.Sanderson, A. (2009). The Śaiva Age: The Rise and Dominance of Śaivism during the Early Medieval Period. W: S. Einoo (red.), Genesis and Development of Tantrism (s. 41–349). Tokyo: University of Tokyo, Institute of Oriental Culture.
18.Shinohara, K. (2014). Spells, Images and Maṇḍala. Tracing the Evolution of Esoteric Buddhist Rituals. New York: Columbia University Press.
19.Snellgrove, D. (1959), The Hevajra Tantra. A Critical Study. Part I. Introduction and Translation. London: Oxford University Press.
20.Snellgrove, D. (2002). Indo-Tibetan Buddhism. Indian Buddhists and Their Tibetan Successors. Boston: Shambhala Publications.
21.Szymański, M. (2019). Rola lęku w indyjskim buddyzmie tantrycznym. Przegląd Religioznawczy, 273, 112–134.
22.Timalsina, S. (2015a). Language of Images. Visualisation and Language in Tantra. New York: Peter Lang Publishing.
23.Timalsina, S. (2015b). Tantric Visual Culture: A Cognitive Approach. Abingdon–New York: Routledge.
24.Timalsina, S. (2020). Meditation and Imagination, W: A. Abraham (red.), The Cambridge Handbook of the Imagination (s. 783–795). Cambridge: Cambridge University Press.
25.Tsuda, S. (1974), The Saṁvarodaya-Tantra. Selected Chapters. Tokyo: The Hokuseido Press.
26.Wallace, V.A. (2001). The Inner Kālacakratantra. A Buddhist View of the Individual. Oxford: Oxford University Press.
27.Wedemeyer, Ch.K. (2013). Making Sense of Tantric Buddhism. History, Semiology & Transgression in the Indian Traditions. New York: Columbia University Press.
28.Weinberger, S.N. (2003). The Significance of Yoga Tantra and the Compendium of Principles (Tattvasaṁgraha Tantra) within Tantric Buddhism in India and Tibet. Fotokopia rozprawy doktorskiej. University of Virginia. Ann Arbor, MI: University Microfilms, ProQuest Information and Learning Company.
29.Williams, P., Tribe, A., Wynne A. (2012). Buddhist Thought. A Complete Introduction to the Indian Tradition. London–New York: Routledge.