Analiza i Egzystencja


ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2024.67-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 67 (2024)
Werystyczna epistemologia społeczna i problemy komunikacji sieciowej

Autorzy: Tomasz Walczyk ORCID
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Słowa kluczowe: epistemologia społeczna werytyzm prawda rzetelność dezinformacja niesprawiedliwość epistemiczna komora echa
Data publikacji całości:2024
Liczba stron:22 (5-26)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Projekt werystycznej epistemologii społecznej opiera się na ocenie praktyk społecznych ukierunkowanych na zdobywanie wiedzy i unikanie błędów. Badania te mają na celu analizę społecznego i technologicznego wymiaru procesów informacyjnych. Szereg praktyk w środowisku sieciowym ma znaczący wpływ na procesy poznawcze jednostek. Są one przyczyną nabywania zarówno prawdziwych, jak i fałszywych przekonań, od rzetelnych praktyk informacyjnych po nierzetelne praktyki dezinformacyjne. Powszechność zjawisk takich jak komory echa, fake newsy, clickbaity czy deepfaki wskazuje, że kondycja współczesnej infosfery jest poważnie zagrożona. Procesy dezinformacyjne, wzmacniane postępem technologicznym, skłaniają do refleksji nad rzetelnością praktyk społecznych. Poza konsekwencjami ściśle werystycznymi, wskazać należy również na znaczenie zjawiska niesprawiedliwości epistemicznej.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Abels, G. (2023). Can ChatGPT fact-check? We tested. https://www.poynter.org/fact-checking/2023/chatgpt-ai-replace-fact-checking/
2.Brownstein, M. (2019). Implicit Bias. Pobrane z: https://plato.stanford.edu/entries/implicit-bias/
3.Buchanan, B., Lohn A., Musser M., Sedova K. (2021). Truth, Lies, and Automation. How Language Models Could Change Disinformation. Pobrane z: https://cset.georgetown.edu/publication/truth-lies-and-automation/
4.d’Ancona, M. (2018). Postprawda. Tłum. Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
5.Dreyfus, H.L. (2001). Telepistemology: Descartes’s Last Stand. W: K. Goldberg (red.) The Robot in the Garden. Telerobotics and Telepistemology in the Age of the Internet. Cambridge, MA: MIT Press.
6.Fallis, D. (2015). What Is Disinformation?. Library Trends, 63 (3). https://doi.org/10.1353/lib.2015.0014
7.Fetzer, J. H. (2004). Disinformation: The use of false information. Minds and Machines, 2 (14). https://doi.org/10.1023/B:MIND.0000021683.28604.5b
8.Fricker, M. (2009). Epistemic Injustice: Power and Ethics in Knowing. Oxford: Oxford University Press.
9.Frost-Arnold, K. (2014). Trustworthiness and Truth: The Epistemic Pitfalls of Internet Accountability. Episteme. 2 (1). https://doi.org/10.1017/epi.2013.43
10.Frost-Arnold, K. (2023). Who Should We Be Online? A Social Epistemology for the Internet. Oxford: Oxford University Press.
11.Goban-Klas, T. (1999). Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu. Warszawa, Kraków: PWN.
12.Goldberg, K. (red.) (2001). The Robot in the Garden. Telerobotics and Telepistemology in the Age of Internet, Cambridge. MA: MIT Press.
13.Goldman, A. (1986), Epistemology and Cognition. Cambridge, MA: Harvard University Press.
14.Goldman, A. (2001). Telerobotic Knowledge: A Reliabilistic Approach, w: K. Goldberg (red.) The Robot in the Garden. Telerobotics and Telepistemology in the Age of the Internet. Cambridge, MA: MIT Press.
15.Goldman, A. (2008). Social epistemology of blogging. W: J. van den Hoven, J. Weckert (red.). Information Technology and Moral Philosophy. New York: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511498725.007
16.Goldman, A. (2009). Social Epistemology: Theory and Applications. Royal Institute of Philosophy Supplement, 64. https://doi.org/10.1017/S1358246109000022
17.Goldman, A. (2020). The What, Why, and How of Social Epistemology. W: The Routledge Handbook of Social Epistemology. M. Fricker. i in. (red.). New York: Routledge.
18.Goldman, A. (2021a). Wiedza a świat społeczny. Warszawa: PWN.
19.Goldman, A. (2021b), A Different Solution to the Generality Problem for Process Reliabilism. Philosophical Topics, 49 (2). https://doi.org/10.5840/philtopics202149217
20.Griffiths, M. D. (2014). Adolescent trolling in online environments: A brief overview, Education and Health, 32 (3).
21.Groh, M., Epstein, Z., Fireston C., Picard R. (2022). Deepfake detection by human crowds, machines, and machine-informed crowds. PNAS, 119 (1). https://doi.org/10.1073/pnas.2110013119
22.Habermas, J. (2007). Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej. Tłum. W. Lipnik, M. Łukasiewicz. Warszawa: PWN.
23.Habgood-Coote, J. (2023). Towards a Critical Social Epistemology of Social Media. W: J. Lackey, A. McGlynn (red.). Oxford Handbook of Social Epistemology. Oxford: Oxford Univerisity Press. Pobrane z: https://philarchive.org/rec/HABTAC-2
24.Hutchins, E. (1995). Cognition in the Wild. Cambridge, MA: MIT Press.
25.Jamieson, K. H., Cappella, J. N. (2008). Echo Chamber: Rush Limbaugh and the Conservative Media Establishment, Oxford: Oxford University Press.
26.Lamża, Ł. (2020). Światy równoległe. Czego uczą nas płaskoziemcy, homeopaci, różdżkarze. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
27.McIntyre, L. (2019). Post-Truth. Cambridge, MA: The MIT Press.
28.Nguyen, C. T. (2020). Echo chambers and epistemic bubbles. Episteme, 17 (2). https://doi.org/10.1017/epi.2018.32
29.Pariser, E. (2012). The Filter Bubble: What The Internet Is Hiding From You. London: Penguin Books.
30.Pisarek, W. (2008). Wstęp do nauki o komunikowaniu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
31.Pritchard, D. (2010). Cognitive Ability and the Extended Cognition Thesis. Synthese, 175 (1). https://doi.org/10.1007/s11229-010-9738-y
32.Pritchard, D. (2018), Extended Epistemology. W: J. A. Carter, A. Clark, J. Kallestrup, S. O. Palermos, D. Pritchard (red.). Extended Epistemology. Oxford: Oxford University Press.
33.Skyrms, B. (2010). Signals: Evolution, Learning, and Information, Oxford: Oxford University Press.
34.Toffler, A. (1985). Trzecia fala. Tłum. E. Woydyłło, Warszawa: PIW.
35.Tversky, A., Kahneman, D. (2012). Osądy w warunkach niepewności: heurystyki i błędy poznawcze. W: D. Kahneman. Pułapki myślenia. Tłum. P. Szymczak. Poznań: Media Rodzina.
36.WHO. (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID‑19) Situation Report – 45. Pobrane z: https://apps.who.int/iris/handle/10665/331356
37.Ziemińska, R. (2020). The Epistemic Injustice Expressed in Normalizing Surgery on Children with Intersex Traits, Diametros, 17. https://doi.org/10.33392/diam.1478
38.https://www.economist.com/by-invitation/2023/04/28/yuval-noah-harari-argues-that-ai-has-hacked-the-operating-system-of-human-civilisation
39.https://ifcncodeofprinciples.poynter.org/