Colloquia Theologica Ottoniana

ISSN: 1731-0555     eISSN: 2353-2998    OAI    DOI: 10.18276/cto.2023.39-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / 39/2023
Problems of Formation of Regional Identity Among Rural Residents of Western Pomerania. A Sociological Analysis

Authors: Włodzimierz Durka ORCID
Uniwersytet Szczeciński, Instytut Socjologii
Keywords: rural sociology regional identity territorial communities Western and Northern Territories of Poland
Data publikacji całości:2023
Page range:19 (29-47)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The paper is an attempt to sketch, from a sociological perspective, processes of regional identity formation in rural areas of Western Pomerania after 1945. Part of the so-called Western and Northern Territories of Poland, West Pomerania experienced one of the biggest social experiments of the 20th century. Settlers in the area included Germans who fled the Soviet Army and were displaced in the post-war period, and Poles from various regions of the country, including about 40% of the inhabitants of the eastern areas of the former Republic of Poland that were incorporated into the USSR. The residents of these areas constituted a mosaic of diverse local and regional identities. Local and regional communities were subject to processes of adaptation and social integration. As a result of these processes, a new identity was borne among inhabitants based primarily on their current place of residence. The article consists of an introduction, three parts, and a conclusion. The first part considers the concept of regional identity with particular reference to various related concepts formulated in Polish and world sociology. The second part focuses on the post-war history of Western Pomerania, emphasising the settlement processes affecting individual and group identification within the area. Finally, the third part attempts a multifaceted description of the local and regional identity of farmers in the province of Western Pomerania, who are the most traditional category of rural resident there. The analysis excludes other categories of rural resident, including former state farm workers, teachers, public administration officials, social welfare and health-care workers, and people who work in cities but live in the countryside. These other categories will be addressed in an ensuing article.
Download file

Article file

Bibliography

1.Bartoszek A., Durka W., Klepajczuk B., Kołodziejczak S., Terelak A., Funkcje edukacji obywatelskiej w kształtowaniu lokalnych enklaw aktywności (na przykładzie interwencji socjologicznej), in: L. Gołdyka, I. Machaj (eds.), Enklawy życia społecznego, Szczecin 2007 (Rozprawy i Studia (745) 671).
2.Bukraba-Rylska I., Socjologia wsi polskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
3.Castells M., Siła tożsamości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
4.Chlebowczyk J., Procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu, PWN, Warszawa 1973.
5.Cichocka M., Kościół rzymskokatolicki w procesach integracyjnych na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1956, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2018.
6.Dulczewski Z., Autochtonizacja ludności na Ziemiach Zachodnich, in: Z. Dulczewski (ed.), Tworzenie się nowego społeczeństwa na Ziemiach Zachodnich, Instytut Zachodni, Poznań 1961, pp. 13–67.
7.Durka W., Klepajczuk B., Kołodziejczak S., Terelak A., Partycypacja społeczna jako czynnik konkurencyjności regionów. Liderzy lokalni wobec wyzwań rozwojowych wsi, in: M. Szczepański, K. Bierwiaczonek, T. Nawrocki (eds.), Kapitały ludzkie i społeczne a konkurencyjność regionów, Katowice 2008 (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego 2578).
8.Durka W., Klepajczuk B.J., Kołodziejczak S., Terelak A., Liderzy lokalni w procesie odnowy wsi. Odniesienia socjologiczne, in: A.K. Piasecki (ed.), Model przywództwa: wymiar lokalny, krajowy, międzynarodowy, Wydawnictwo „Profesja”, Kraków 2006.
9.Dziekanowska M., Poczucie tożsamości regionalnej mieszkańców Lubelszczyzny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2015.
10.Kołodziejczak S., Terelak A., Wspólnota działania. Rozwój podmiotowości społeczności lokalnych na Pomorzu Zachodnim, in: G. Skąpska, M.S. Szczepański, Ż. Stasieniuk (eds.), Co po kryzysie?, Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Warszawa 2016.
11.Kosiński L., Pochodzenie terytorialne ludności Ziem Zachodnich 1950 r., Instytut Geografii PAN, Warszawa 1960.
12.Kurcz Z., Ziemie Odzyskane i ziemie rozsprzedane. Konflikt o sprzedaż ziemi w województwie zachodniopomorskim, in: Pogranicza. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Sadowskiego, Collective work edited by M. Bieńkowska and W. Żelazny, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2005.
13.Kwaśniewski K., Autochtonizm i autochtonizacja, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 49 (1987) 1.
14.Łukowski W., Społeczne tworzenie ojczyzn. Studium tożsamości mieszkańców Mazur, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002.
15.Machaj I., Społeczno-kulturowe konteksty tożsamości mieszkańców wschodniego i zachodniego pogranicza Polski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005.
16.Matykowski R., Rola świadomości regionalnej w kształtowaniu granic regionu poznańskiego, in: T. Czyż (ed.), Podstawy regionalizacji geograficznej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 1996, pp. 127–140.
17.Michalak A., Rolnictwo i społeczności wiejskie Pomorza Zachodniego u progu integracji europejskiej, in: A. Michalak (ed.), Socjologiczne oblicza europejskości Pomorza Zachodniego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2002.
18.Mrzygłód H., Dobór małżeński w rodzinach marynarzy, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1997.
19.Ossowski S., Zagadnienia więzi regionalnej i więzi rodzinnej na Śląsku Opolskim, “Przegląd Socjologiczny” 9 (1947).
20.Paleczny T., Socjologia tożsamości, Krakowska Szkoła Wyższa im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków 2008.
21.Prawelska-Skrzypek G., Świadomość regionalna w Małopolsce – studium empiryczne, in: eadem (ed.), Małopolska regionalna wspólnota interesów, Wyższa Szkoła Biznesu, Nowy Sącz 1996, pp. 41–59.
22.Rak G., Percepcja przestrzeni regionalnej, Wrocław 2013.
23.Rykiel Z., Badania świadomości regionalnej – przykład regionu katowickiego, „Przegląd Geograficzny” 57 (1985) 1–2, pp. 37–58.
24.Sakson A., Mazurzy. Społeczność pogranicza, Instytut Zachodni, Poznań 1990.
25.Staszczak Z., Pogranicze polsko-niemieckie jako pogranicze etnograficzne, UAM, Poznań 1978.
26.Styk J., Chłopi i wieś polska w perspektywie socjologicznej i historycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999.
27.Szacki J., Historia myśli socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
28.Szczepański J., Zmiany społeczeństwa polskiego w procesie uprzemysłowienia, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1973.
29.Wierzbicki Z., Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnych, in: idem (ed.), Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnych, Polska Akademia Nauk: Instytut Filozofii i Socjologii, Wrocław 1973.
30.Wierzejska J., Idea Galicji po(st)granicznej w ukraińskim i polskim dyskursie postkolonialnym. Na przykładzie eseistyki Jurija Andruchowycza i Andrzeja Stasiuka. “Teksty Drugie” (2014) 6, pp. 283–304.
31.Wolff L., Idea Galicji. Historia i fantazja w kulturze politycznej Habsburgów, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2020.
32.Wódz J., Społeczności lokalne w świetle niektórych koncepcji tzw. socjologii życia codziennego, in: idem (ed.), Społeczności lokalne. Szkice socjologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1986.
33.Żukowski T., Czy polityka społeczna ma wpływ na polskie wybory? Kilka hipotez na temat wpływu polityki społecznej na aktywność i preferencje mieszkańców polskiej wsi (na podstawie wyborów do Sejmu z września 2001 r.), Instytut Polityki Społecznej WDiNP, Uniwersytet Warszawski, “Problemy Polityki Społecznej” (2002) 4.