ISBN: 978-83-7972-913-5
ISBN (online): 978-83-7972-914-2
ISSN: 0860-2751
OAI
DOI: 10.18276/978-83-7972-914-2
Issue archive / T. (MCDXXXVI) 1362
| Year: | 2025 |
| Field: | Field of Social Sciences |
| Discipline: | social and economic geography and spatial management |
| Keywords: | green economy sustainable development low-carbon technologies |
| Authors: |
Elżbieta
Ociepa-Kicińska
Uniwersytet Szczeciński Małgorzata Gorzałczyńska-Koczkodaj
Uniwersytet Szczeciński |
Information
Electronic version of the publication available under CC BY-SA 4.0 license after 12 months from the date of release: August 2025
Printed version of the publication can be purchased in the store of the University of Szczecin Press: wn.usz.edu.pl/sklep/
Abstract
Green economy – theory, practice and challenges of the present day
The aim of the book is to explain thoroughly the concept of the green economy, its fundamental principles, practical implementations and the main challenges and opportunities associated with its implementation. The first chapter presents the organizational and legal foundations of the green economy, the role and importance of the green economy against the background of sustainable development, international agreements and agreements, as well as national and regional policies for the green economy on the example of Polish. The second chapter analyzes green technologies and investments and their sources of financing, as well as the problem of renewable energy sources, low-carbon technologies, financial instruments and ESG investments. The considerations presented in the third chapter concerned a sustainable approach to the use and protection of natural resources, such as soil, water, biodiversity and marine ecosystems. The fourth chapter presents the challenges and future of the green economy, indicating strategies for global transformation and scenarios for the future.
The monograph aims not only to provide knowledge about the theoretical foundations and practical applications of the green economy, but also to inspire readers to actively participate in the transformation process towards a more sustainable world.
The publication, due to its interdisciplinary nature, is intended for many communities. First of all, for scientists interested in interdisciplinary issues related to the challenges of the green economy, policy makers, managers of the private and public sectors and students of basically all faculties.
Bibliography
| 1. | Agencja Rynku Energii S.A. (2024). Informacja statystyczna o energii elektrycznej. 6 (366). Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Agencja Rynku Energii S.A. |
| 2. | Ambiwalencja klimatyczna: Polityka Rosji wobec zmian klimatu. (2020). OSW Ośrodek Studiów Wschodnich. https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/ 2020-12-15/ambiwalencja-klimatyczna-polityka-rosji-wobec-zmian-klimatu. |
| 3. | Ambiwalencja klimatyczna: Polityka Rosji wobec zmian klimatu. (2020). OSW Ośrodek Studiów Wschodnich. https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2020-12-15/ambiwalencja-klimatyczna-polityka-rosji-wobec-zmian-klimatu. |
| 4. | Basak, R., Karlsson-Vinkhuyzen, S. (2022). The Green Climate Fund: history, status and legitimacy. W: A. Michaelowa, A.K. Sacherer (red.). Handbook of International Climate Finance. Elgaronline. https://www.elgaronline.com/edcollchap/book/9781784715656/book-part-9781784715656-13.xml. |
| 5. | Bennett, J., Crudgington, A. (2003). Sustainable development: Recent thinking and practice in the UK. Proceedings of the Institution of Civil Engineers – Engineering Sustainability, 156 (1), 27–32. https://www.unic.un.org.pl/johannesburg/info_agenda21.php. |
| 6. | Bieniek-Majka, M. (2020). Mechanizm przyczynowo-skutkowy zmian klimatycznych w gospodarce żywnościowej – przyczynek do dyskusji. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego, 1 (99), 65–76. |
| 7. | Bluszcz, A., Manowska, A., Mansor, N.S. (2024). Assessment of the Potential of European Union Member States to Achieve Climate Neutrality. Sustainability, 16 (3). https://doi.org/10.3390/su16031311. |
| 8. | Boyle, G. (1996). Renewable Energy: Power for a Sustainable Future. Oxford: Oxford University Press. |
| 9. | Brazil is formally elected host country for COP 30. (2023). Planalto, 11 December. https://www.gov.br/planalto/en/latest-news/2023/12/brazil-is-formally-elected-host-country-for-cop-30. |
| 10. | Brears, R.C. (2023). The Green Economy. W: R.C. Brears (red.). The Green Economy and the Water-Energy-Food Nexus (s. 5–30). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-031-39679-3_2. |
| 11. | Budziewicz-Guźlecka, A., Schneider, K. (2023). Restructuring Changes in the Energy Sector in the Context of the Green Economy. European Research Studies Journal, 26 (3), 916–923. |
| 12. | Caesar, L., Sakschewski, B., Andersen, L.S., Beringer, T., Braun, J., Donovan, D., Gerten, D., Heilemann, A., Kaiser, J., Kitzmann, N.H., Loriani, S., Lucht, W., Ludescher, J., Martin, M., Mathesius, S., Paolucci, A., te Wierik, S., Rockström, J. (2024). Planetary Health Check. A Scientific Assessment of the State of the Planet. Potsdam: Planetary Boundaries Science. https://d1gwxouzo4hr10.cloudfront.net/planetaryhealthcheck2024_report.pdf. |
| 13. | Capra, F., Jakobsen, O.D. (2017). A conceptual framework for ecological economics based on systemic principles of life. International Journal of Social Economics, 44 (6), 831– 844. https://doi.org/10.1108/IJSE-05-2016-0136. |
| 14. | Centrum Informacji o Rynku Energii. (2021). https://zielona-energia.cire.pl/artykuly/zielona- gospodarka/180349-jakie-sa-odnawialne-zrodla-energii, 13 lutego. |
| 15. | Chaaben, N., Elleuch, Z., Hamdi, B., Kahouli, B. (2024). Green economy performance and sustainable development achievement: Empirical evidence from Saudi Arabia. Environment, Development and Sustainability, 26 (1), 549–564. https://doi.org/10.1007/ s10668-022-02722-8. |
| 16. | Chirieleison, C., Rizzi, F. (2023). Green Economy. W: S.O. Idowu, R. Schmidpeter, N. Capaldi, L. Zu, M. Del Baldo, R. Abreu (red.), Encyclopedia of Sustainable Management (s. 1750–1756). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-031-25984-5_145. |
| 17. | Climate-ADAPT. (2024a). Gospodarka wodna. Pobrano: 23 września 2024, z: https://climate- adapt.eea.europa.eu/pl/eu-adaptation-policy/sector-policies/water-management. |
| 18. | Climate-ADAPT. (2024b). Ramowa konwencja ONZ w sprawie zmian klimatu (UNFCCC). Pobrano: 17 września 2024, z: https://climate-adapt.eea.europa.eu/pl/metadata/organisations/ united-nations-framework-convention-on-climate-change-unfccc. |
| 19. | Climate Justice Alliance. (2024). Just Transition. A Framework for Change. Pobrano: 26 września 2024, z: https://climatejusticealliance.org/just-transition/. |
| 20. | Costanza, R. (2008). Ecological Economics 1. W: S.E. Jørgensen, B.D. Fath (red.), Encyclopedia of Ecology (s. 999–1006). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-008045405-4.00619-4. |
| 21. | Costanza, R., Cumberland, J., Daly, H., Goodland, R., Norgaard, R. (1997). An Introduction to Ecological Economics. Boca Raton: CRC Press. |
| 22. | Cuenca-Ocay, G. (2019). Mangrove ecosystems’ role in climate change mitigation. Davao Research Journal, 12 (2), Article 2. https://doi.org/10.59120/drj.v12i2.168. |
| 23. | Czystepowietrze.eu. (2024). https://www.czystepowietrze.eu/wysokosc-dofinansowania. Daly, H.E., Farley, J.C. (2004). Ecological economics: Principles and applications. Washington: Island Press. |
| 24. | Delegatura NIK w Białymstoku. (2022). Wpływ Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa oraz Dyrektywy 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory na gospodarkę leśną prowadzoną w Puszczy Białowieskiej. https:// www.nik.gov.pl/plik/id,28763,vp,31593.pdf. |
| 25. | Dlaczego samochody na wodór nie podbijają rynku?. (2024). FPPE |Fundacja Promocji Pojazdów Elektrycznych. https://fppe.pl/dlaczego-samochody-na-wodor-nie-podbijaja- -rynku/, 29 lipca. |
| 26. | Durmaz, A., Torunoğlu, E.İ., Aydın, B., Aytar, E.C, (2024). Need for Biodiversity Conservation and Conservation Strategies. W: A.K. Rathoure (red.). Biodiversity Loss Assessment for Ecosystem Protection. Hershey: IGI Global. (need-for-biodiversity-conservation- -and-conservation-strategies) [Chapter]. Https://Services.Igi-Global.Com/Resolvedoi/ Resolve.Aspx?Doi=10.4018/979-8-3693-3330-3.Ch010; IGI Global. https://doi. org/10.4018/979-8-3693-3330-3.ch010. |
| 27. | Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, EP, Council, 15, 005 DD (2000). http://data.europa.eu/eli/dir/2000/60/oj/pol. |
| 28. | Dyrektywa 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca (Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009). |
| 29. | Dyrektywa 2018/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L 328/82, 21.12.2018. |
| 30. | Dzeraviaha, I. (2018). Mainstream economics toolkit within the ecological economics framework. Ecological Economics, 148, 15–21. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2017.10.024 |
| 31. | Economy and Finance – European Commission. (2024). https://environment.ec.europa.eu/ economy-and-finance_en, 18 czerwca. |
| 32. | Elgendy, M., Hassini, S., Coulibaly, P. (2024). Review of Climate Change Adaptation Strategies in Water Management. Journal of Hydrologic Engineering, 29 (1), 03123001. https:// doi.org/10.1061/JHYEFF.HEENG-6014. |
| 33. | Energetyka i klimat – Komisja Europejska. (2024). Pobrano: 12 październik 2024, z https:// poland.representation.ec.europa.eu/strategie-i-priorytety/kluczowe-dzialania-ue-dla- -polski/energetyka-i-klimat_pl. |
| 34. | Etukudoh, E.A., Ilojianya, V.I., Ayorinde, O.B., Daudu, C.D., Adefemi, A., Hamdan, A. (2024). Review of climate change impact on water availability in the USA and Africa. International Journal of Science and Research Archive, 11 (1), Article 1. https://doi. org/10.30574/ijsra.2024.11.1.0169. |
| 35. | European Commission. (2024). Achievements of the von der Leyen Commission. The European Green Deal. https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/ story-von-der-leyen-commission/european-green-deal_en, sierpień. |
| 36. | European Court of Auditors. (2021). Zrównoważone wykorzystanie zasobów wodnych w sektorze rolnictwa: Zamiast promować bardziej efektywne korzystanie z wód środki w ramach WPR najprawdopodobniej doprowadzą do wzrostu zużycia. Publications Office. https://data.europa.eu/doi/10.2865/888423. |
| 37. | European Environment Agency. (2024). Global and European temperatures. https://www. eea.europa.eu/en/analysis/indicators/global-and-european-temperatures. |
| 38. | Europejski zielony ład. (2024). Consilium. Pobrano: 18 września 2024, z: https://www.consilium. europa.eu/pl/policies/green-deal/. |
| 39. | From Brown Growth to Green: The Economic Benefits of Climate Action. (2013). [Text/ HTML]. World Bank. https://www.worldbank.org/en/news/feature/2013/06/25/growing- green-europe-and-central-asia. |
| 40. | Fundacja MARE: Zrównoważone rybołówstwo. Pobrano: 22 września 2024, z: https://fundacjamare. pl/co-robimy/zrownowazone-rybolowstwo/. |
| 41. | Gospodarka o obiegu zamkniętym; KOBIZE. (2024). Portal Funduszy Europejskich – Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Regionalna Strategia Innowacji Województwa Zachodniopomorskiego 2030 (RIS3 WZ) | eRegion; Inteligentne specjalizacje regionu. Serwis „Małopolska” Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Pobrano: 19 września 2024, z: https://www.malopolska.pl/biznes/innowacje/inteligentne- specjalizacje-regionu. |
| 42. | Green Climate Fund. (2024). About GCF. https://www.greenclimate.fund/about, 15 sierpnia. |
| 43. | Global Compact Network Poland, Know-How Hub Centrum Transferu Wiedzy. (2022). Zrównoważone rybołówstwo. https://ungc.org.pl/wp-content/uploads/2022/07/ Zro%CC%81wnowaz%CC%87one_rybolo%CC%81wstwo.pdf. |
| 44. | Gogoi, B., Nath, T., Kashyap, D., Sarma, S., Kalita, R. (2020). Sustainable agriculture, forestry and fishery for bioeconomy. W: R. Kataki, A. Pandey, S.K. Khanal, D. Pant (red.). Current Developments in Biotechnology and Bioengineering (s. 349–371). Elsevier. https:// doi.org/10.1016/B978-0-444-64309-4.00015-5. |
| 45. | Gospodarka o obiegu zamkniętym. (2024). PARP. Pobrano: 19 września 2024, z: https://www. parp.gov.pl/goz. |
| 46. | Greenpeace Polska, Fundacja Dzika Polska. (2016). Cała puszcza parkiem narodowym. Raport z monitoringu ochrony Puszczy Białowieskiej. https://www.greenpeace.org/static/ planet4-poland-stateless/2019/06/8b6da45b-8b6da45b-raport_patrole_lesne.pdf. |
| 47. | Gupta, P.K. (2022). Sustainable agriculture. W: P.K. Gupta (red.), Fundamentals of Nanotoxicology (s. 187–201). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-0-323-90399-8.00005-2. |
| 48. | GUS (2023). Energia ze źródeł odnawialnych w 2022 roku. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ srodowisko-energia/energia/energia-ze-zrodel-odnawialnych-w-2022-roku, 3,17.html. |
| 49. | Hanley, S. (2018). New Mark Z. Jacobson Study Draws A Roadmap To 100% Renewable Energy. CleanTechnica. https://cleantechnica.com/2018/02/08/new-jacobson-study-draws- -road-map-100-renewable-energy/, 8 lutego. |
| 50. | Harris, J., Roach, B. (2013). Greening the Economy (s. 408–432). https://doi.org/ 10.4324/9781003080640-14. |
| 51. | Helak, M. (2021). Jak polskie samorządy wprowadzają e-rewolucję w transporcie? Polityka Insight, FPPE. https://fppe.pl/wp-content/uploads/2021/06/ranking-miast-elektromobilnosc- raport1.pdf. |
| 52. | Hessen, D.O., Vandvik, V. (2022). Buffering Climate Change with Nature. Weather, Climate, and Society, 14 (2). https://doi.org/10.1175/WCAS-D-21-0059.1. |
| 53. | Hromyk, T., Iarotskyi, B. (2024). Protection and Restoration of Biodiversity and Ecosystems of the Drevlyansky Reserve. Grail of Science, 40, 336–337. https://doi.org/10.36074/ grail-of-science.07.06.2024.050. |
| 54. | https://kopalniawiedzy.pl/Mark-Jacobson-dwutlenek-wegla-ocieplenie,4000. |
| 55. | https://www.bgk.pl/polski-lad/. |
| 56. | https://www.money.pl/gospodarka/ponad-polowa-polakow-kupilaby-samochod-elektryczny- gdyby-kosztowal-tyle-co-spalinowy-6644568500161056a.html. |
| 57. | https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2022/2464/oj. |
| 58. | https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2020/852/oj. |
| 59. | https://sozosfera.pl/srodowisko-i-gospodarka/standardy-esg-osiagniecie-neutralnosci-klimatycznej/. |
| 60. | https://magazynbiomasa.pl/zielona-transformacja-to-nie-tylko-koszty-ale-korzysci-dla- -gospodarki/. |
| 61. | https://www.cire.pl/artykuly/serwis-informacyjny-cire-24/polski-samochod-elektryczny- --vosco-ev2-ma-zadebiutowac-na-poczatku-pazdziernika. |
| 62. | https://www.europarl.europa.eu/factsheets/pl/sheet/70/energia-ze-zrodel-odnawialnych. Informacje – Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – Portal Gov.pl. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Pobrano: 23 września 2024, z: https://www.gov.pl/web/arimr/informacje---pakiet-1-rolnictwo- zrownowazone. |
| 63. | Inteligentne specjalizacje regionu. (2024). Serwis „Małopolska” Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Pobrano: 19 września 2024, z: https://www.malopolska. pl/biznes/innowacje/inteligentne-specjalizacje-regionu. |
| 64. | Islam, S., Roy, S., Khanom, S., Islam, M. (2013). Deforestation and Biodiversity Degradation in Madhupur SAL Forest at Tangail Region. Khulna University Studies, 11 (1–2); 12 (1–2), 219–223. https://kus.ku.ac.bd/kustudies/article/view/405/641. |
| 65. | Islam, Z. (2023). Conservation of Biodiversity for a Sustainable World: A Mini-Review. Asian Journal of Biodiversity, 14 (1). https://www.researchgate.net/publication/372630367_ Conservation_of_Biodiversity_for_a_Sustainable_World_A_Mini-Review. |
| 66. | Jacob, A.M. (2024). Betting on Biodiversity: Rethinking Agriculture Beyond Hybrid Horizons. W: Impact of Societal Development and Infrastructure on Biodiversity Decline (s. 14–22). New York: IGI Global. https://www.igi-global.com/chapter/betting-on-biodiversity/ 348937. |
| 67. | Jak UE wspiera energię odnawialną? (2022). Tematy. Parlament Europejski. https://www. europarl.europa.eu/topics/pl/article/20221128STO58001/jak-ue-wspiera-energie-odnawialna. Jajuga, K., Zabawa, J., Daszyńska-Żygadło, K. (2020). Finansowanie inwestycji w energetykę odnawialną przez polskie banki. Raport opracowany na zlecenie Programu Analityczno- Badawczego Fundacji Warszawski Instytut Bankowości. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. |
| 68. | Kaliszewski, A. (2020). Zielona gospodarka. Encyklopedia Leśna. Ośrodek Rozwojowo- -Wdrożeniowy Lasów Państwowych. https://www.encyklopedialesna.pl/haslo/zielona- gospodarka/. |
| 69. | Kałużna-Bałazy, R. (2023). Zielone finansowania projektów związanych z wytwarzaniem energii jądrowej jako szansa dla polskiej transformacji energetycznej. W: L. Kotecki (red.), Zielone finanse w Polsce 2023. Centrum Myśli Strategicznych. https://fundacjacms. pl/zielone-finanse-w-polsce-2023/. |
| 70. | Klóska, R. (2015). Innowacyjność jako determinanta rozwoju regionalnego w Polsce. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. |
| 71. | KOBIZE. (2024). Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami. Pobrano: 19 września 2024, z: https://www.kobize.pl/. |
| 72. | Kochańska, E. (red.). (2014). Determinanty rozwoju odnawialnych źródeł energii. Centrum Badań i Innowacji Pro-Akademia. https://www.proakademia.eu/baza-wiedzy/397. html. |
| 73. | Konferencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu. (2024). Pobrano 17 września 2024, z: https://www.unic.un.org.pl/poznan/kioto.php. |
| 74. | Koniec ery samochodów spalinowych?. (2022). Magazyn Ciepła Systemowego. https://magazyncieplasystemowego. pl/rynek/koniec-ery-samochodow-spalinowych/, 28 czerwca. |
| 75. | Kotecki, L. (red). (2023). Zielone finanse w Polsce 2023. UN Global Compact Network Poland – Centrum Myśli Strategicznych. https://fundacjacms.pl/wp-content/ uploads/2023/06/Zielone-finanse-w-PL-2023.pdf. |
| 76. | Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 roku. (2024) https://www.gov.pl/web/ klimat/krajowy-plan-na-rzecz-energii-i-klimatu. |
| 77. | Kumar, D.V. (2024). Sustainable Agriculture. Journal of Progress in Engineering and Physical Science, 3 (2), Article 2. |
| 78. | Kuran, P. (2016). Techniczne możliwości pozyskiwania ciepła z energii odnawialnej w Polsce i na świecie. Politechnika Warszawska. https://www.utw.pw.edu.pl/materialy/ 2016/160407_cieplo_en_odnawialnej.pdf. |
| 79. | Kurniawan, M.L.A., Suripto. (2022). The Application of Green Economy in the Framework of the 2025 Garbage Clean Bantul Movement (Bantul Bersama). Asian Journal of Healthcare Analytics, 1 (2), Article 2. https://doi.org/10.55927/ajha.v1i2.1782. |
| 80. | Luttik, J., Maters, E. (2023). Water Management to Cope with the Effects of Climate Change Best practices in Water Management at Wageningen University & Research. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 1194 (1), 012015. https://doi. org/10.1088/1755-1315/1194/1/012015. |
| 81. | Majewski, W. (2011). Gospodarka wodna w Polsce na przestrzeni lat 50’ – 80’. Stan gospodarki wodnej w Polsce – problematyka prawna i kompetencyjna (na przykładzie Dolnej Wisły). https://www.senat.gov.pl/download/gfx/senat/pl/senatzespolyinformacje/zeszyt/ konferencja_wodna.pdf, 2 czerwca. |
| 82. | Manea, C., Cozea, A. (2022). The transition to a „Green Economy” – a challenge and a solution for the economy. Proceedings of the International Conference on Business Excellence, 16, 1168–1177. https://doi.org/10.2478/picbe-2022-0107. |
| 83. | Martin, J., Henrichs, T., Francis, C., Hoogeveen, Y., Kazmierczyk, P., Pignatelli, R., Speck, S. (2012). Environmental Indicator Report 2012 – Ecosystem resilience and resource efficiency in a green economy in Europe. https://doi.org/10.2800/4874. |
| 84. | Maurya, R., Madan, S., Kumari, M., Sadhiyan, B. (2024). Biodiversity Loss Due to Climate Change and Pollution. W: Impact of Societal Development and Infrastructure on Biodiversity Decline (biodiversity-loss-due-to-climate-change-and-pollution) [Chapter]. Https://Services.Igi-Global.Com/Resolvedoi/Resolve.Aspx?D oi=10.4018/979-8-3693-6950-0.Ch009; IGI Global. https://doi.org/10.4018/979-8- 3693-6950-0.ch009. |
| 85. | Meadows, D.H., Meadows, D.L., Randers, J., Behrens III, W. (1972). The Limits to Growth. Universe Books. https://www.clubofrome.org/publication/the-limits-to-growth/. |
| 86. | Mishra, R., Dubey, S. (2023). Fresh Water availability and It’s Global challenge. Journal of Marine Science and Research, 2 (1), 2–55. |
| 87. | Moroz, N.Yu., Platonovskiy, N., Kapustina, Yu.A., Fedotova, G.V., Orlova, E.R., Tsebekova, G.V., Basanov, V.V. (2023). Economic and legal aspects of the protection of natural ecosystems. AIP Conference Proceedings, 2700 (1), 050043. https://doi. org/10.1063/5.0126776. |
| 88. | Na COP21 w Paryżu głównie negocjacje o pieniądze. (2015). Teraz-Środowisko. https:// www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/Na-COP21-w-Paryzu-glownie-negocjacje-o- -pieniadze-1588.html. |
| 89. | Nagarjuna, B., Prasad, K.R. (2024). Climate Financing: Concept, Issues and Mitigation Strategies. A Literary Review. Journal of Economics and Sustainable Development, 15 (2), 38. |
| 90. | Najwyższa Izba Kontroli. (2024). Puszcza Białowieska – gospodarka leśna w gąszczu przepisów. https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/puszcza-bialowieska-gospodarka-lesna.html. |
| 91. | Nilsson, J.A., Fulton, E.A., Johnson, C.R., Haward, M. (2019). How to Sustain Fisheries: Expert Knowledge from 34 Nations. Water, 11 (2), Article 2. https://doi.org/10.3390/ w11020213. |
| 92. | Niskoemisyjne technologie. (2021). Magazyn Ciepła Systemowego. https://magazyncieplasystemowego. pl/rynek/niskoemisyjne-technologie/, 13 grudnia. |
| 93. | Norwisz, J., Musielak, T., Boryczko, B. (2006). Odnawialne źródła energii – polskie definicje i standardy. Rynek Energii, 1. https://www.cire.pl/pliki/2/oze_def_stand.pdf. |
| 94. | Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 marca 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o lasach. Dz.U. 2024 poz. 530. Pobrano: 26 września 2024, z https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20240000530. |
| 95. | Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 maja 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przyrody (2023). https://isap.sejm. gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001336. |
| 96. | Obwieszczenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 2 marca 2021 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2040 r. (2021). Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20210000 264/O/M20210264.pdf. |
| 97. | Ociepa-Kicińska, E. (2020). Ocena poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województwa zachodniopomorskiego na tle pozostałych regionów Polski. W: E. Sobczak (red.). Regionalne i lokalne uwarunkowania rozwoju gospodarki Polski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego. |
| 98. | Co to jest IoT. (2024). Oracle. Pobrano: 25 września 2024, z: https://www.oracle.com/pl/ internet-of-things/. |
| 99. | Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie. (2008). UNFCCC United Nations Framework Convention on Climate Change – Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. https://www.unic.un.org.pl/poznan/unfccc.php, listopad. |
| 100. | Our Common Future. (1987). The Report of the World Commission on Environment and Development). https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-com mon-future.pdf. |
| 101. | Odnawialne Źródła Energii – OZE. (2024). Włącz oszczędzanie. https://wlaczoszczedzanie. pl/odnawialne-zrodla-energii/, 30 października. |
| 102. | Paris Agreement on climate change. (2024). Consilium. Pobrano: 18 września 2024, z https:// www.consilium.europa.eu/en/policies/climate-change/paris-agreement/. |
| 103. | Pearce, D., Markandya, A., Barbier, E. (1989). Blueprint for a Green Economy. https://www. iied.org/5008iied. |
| 104. | Polityka energetyczna Polski do 2040 roku – Streszczenie. (2024). Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Pobrano 19 sierpień 2024, z https://www.gov.pl/web/klimat/polityka-energetyczna- polski. |
| 105. | Polski Komitet ds. UNESCO (2024). Kryteria wpisu na Listę światowego dziedzictwa. Pobrano 23 września 2024, z https://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/swiatowe- dziedzictwo/kryteria/. |
| 106. | Polskie Stowarzyszenie Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności. Co to jest rolnictwo zrównoważone. Pobrano: 23 września 2024, z: https://rolnictwozrownowazone.pl/rolnictwo- zrownowazone/co-to-jest-rolnictwo-zrownowazone/. |
| 107. | Popkiewicz, M. (2015). Porozumienie klimatyczne w Paryżu. Nauka o klimacie.pl. https:// naukaoklimacie.pl/aktualnosci/porozumienie-klimatyczne-w-paryzu-124, 13 grudnia. |
| 108. | Porozumienie paryskie do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 9 maja 1992 r., przyjęte w Paryżu dnia 12 grudnia 2015 r., Dz.U. 2017 poz. 36 (2015). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails. xsp?id=WDU20170000036. |
| 109. | Porozumienie paryskie: Wejście w życie. (2016). Consilium, Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej. https://www.consilium.europa.eu/pl/infographics/paris-agreement-ratification- v2/. |
| 110. | Portal Funduszy Europejskich – Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. (2024). https://funduszeeuropejskie.gov.pl/, 5 września. |
| 111. | Portal gov.pl. (2024). Polityka energetyczna Polski do 2040 r. (PEP2040). Pobrano: 19 września 2024, z: https://www.gov.pl/web/ia/polityka-energetyczna-polski-do-2040-r-pep2040. |
| 112. | Program „Czyste Powietrze” 2024 – praktyczny przewodnik. (2024). Dofinansowanie do Programu „Czyste Powietrze”. https://www.czystepowietrzedofinansowanie.pl/program- -czyste-powietrze-2024/, 3 kwietnia. |
| 113. | Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzony w Kioto dnia 11 grudnia 1997 r. Dz.U. 2005 nr 203 poz. 1684 (1997). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20052031684. |
| 114. | Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. (2015). Rezolucja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 25 września 2015 r. Agenda_2030_ na_rzecz_zrownowazonego_rozwoju.pdf. |
| 115. | Przyborowicz, J.S. (2021). European Climate Law – New legal revolution towards climate neutrality in the EU. The Opole Studies in Administration and Law, 19 (4), Article 4. https://doi.org/10.25167/osap.4510. |
| 116. | Przygodzka, R., Badora, A., Krukowski, K., Kud, K., Mioduszewski, J., Woźniak, M. (red.). (2023). Odnawialne źródła energii w rolnictwie Polski wschodniej: Uwarunkowania rozwoju. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku. Fundacja Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych. |
| 117. | Puryandani, S., Syahadat, R.M. (2024). Rethinking of Green Economy: A Literature Review. International Journal of Social Science Humanity & Management Research, 3 (02). https://doi.org/10.58806/ijsshmr.2024.v3i2n06. |
| 118. | Rada Europejska, R.U.E. (2024). Paryskie porozumienie klimatyczne. Consilium. Pobrano: 18 września 2024, z: https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/climate-change/paris- agreement/. |
| 119. | Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzona w Nowym Jorku dnia 9 maja 1992 r., Dz.U. 1996 nr 53 poz. 238 (1992). https://isap. sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19960530238. |
| 120. | Raport_PKEE-2022.PDF (2022). Polski Komitet Energii Elektrycznej. Polska ścieżka transformacji energetycznej. Warszawa. https://pkee.pl/wp-content/uploads/2022/10/PL_ RAPORT_PKEE-2022.pdf. |
| 121. | Raport „Zielone finanse w Polsce 2023” (2023). L. Kotecki (red.). https://odpowiedzialnybiznes. pl/wp-content/uploads/2023/06/Zielone-Finanse-w-Polsce-2023.pdf. |
| 122. | Raport „Zielone finanse w Polsce 2024” (2024). L. Kotecki (red.). https://ungc.org.pl/wp- -content/uploads/2024/06/Zielone_finanse_w_Polsce_2024.pdf. |
| 123. | Raport „Transformacja energetyczna w Polsce”. (2024), https://ungc.org.pl/raport-transformacja- energetyczna-w-polsce/. |
| 124. | Regionalna Strategia Innowacji Województwa Zachodniopomorskiego 2030 (RIS3 WZ) |eRegion. (2024). Pobrano: 19 września 2024, z http://eregion.wzp.pl/strategie/regionalna- -strategia-innowacji-wojewodztwa-zachodniopomorskiego-2030-ris3-wz. |
| 125. | Report – Vehicles in use, Europe 2023. (2023). ACEA. https://www.acea.auto/publication/ report-vehicles-in-use-europe-2023/. |
| 126. | Rio +20 – Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zrównoważonego Rozwoju. (2012). https://www.unic.un.org.pl/rio20/. |
| 127. | Rokitowska, J. (2018). Zrównoważony rozwój. W: O. Wasiuta, R. Klepka, R. Kopeć (red.), Vademecum bezpieczeństwa. Kraków: Libron. https://open.icm.edu.pl/handle/ 123456789/16613. |
| 128. | Royal Government of Bhutan. (2012). Defining a New Economic Paradigm: The Report of the High-Level Meeting on Wellbeing and Happiness. United Nations Headquarters. |
| 129. | Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 lipca 2021 r. w sprawie przyjęcia Planu przeciwdziałania skutkom suszy. Dz.U. 2021 poz. 1615 (2021). https://isap.sejm.gov.pl/ isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210001615. |
| 130. | Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu. (2018). Dz.U. UE L 328 z 21.12.2018. |
| 131. | Ryszawska, B. (2013a). Koncepcja zielonej gospodarki jako odpowiedź na kryzys gospodarczy i środowiskowy. W: A. Graczyk (red.). Polityka zrównoważonego i zasobooszczędnego gospodarowania (s. 47–56). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego. https://doi.org/10.15611/pn.2013.318.04. |
| 132. | Ryszawska, B. (2013b). Indeks Zielonej Gospodarki – pomiar wdrażania zielonej gospodarki w Unii Europejskiej. I Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Ekonomia i polityka zrównoważonego rozwoju. Teoria i ujęcie statystyczne”, Białowieża. https://bialystok. stat.gov.pl/gfx/bialystok/userfiles/_public/seminaria_i_konferencje/b.ryszawska.pdf. |
| 133. | Santos, E., Carvalho, M., Martins, S. (2023). Sustainable Water Management: Understanding the Socioeconomic and Cultural Dimensions. Sustainability, 15 (17), Article 17. https://doi.org/10.3390/su151713074. |
| 134. | Shaikh, M., Birajdar, F. (2024). Groundwater and Ecosystems: Understanding the Critical Interplay for Sustainability and Conservation. EPRA International Journal of Multidisciplinary Research (IJMR), 10, 181–186. https://doi.org/10.36713/epra16111. |
| 135. | Sharma, A., Kautish, P. (2023). Measuring green finance. W: M. Shahbaz, K. Dong, D. Balsalobre- Lorente, A. Gedikli (red.). Recent Developments in Green Finance, Green Growth and Carbon Neutrality (s. 171–191). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-443-15936-7.00008-6. |
| 136. | Šimleša, D. (2023). Ecological economics. W: I. Yi (red.). Encyclopedia of the Social and Solidarity Economy (s. 27–36). Edward Elgar Publishing. https://www.researchgate.net/ publication/370283864_Ecological_economics. |
| 137. | Siskha, T., Syahrin, A., Suhaidi, Ekaputra, M. (2021). Indonesian economic strength from food security of sustainable agricultural and fishery sectors. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 782 (3), 032043. https://doi.org/10.1088/1755-1315/782/3/032043. |
| 138. | Słownik języka polskiego PWN. (2024). Pobrano: 20 września 2024, z: https://sjp.pwn.pl/sjp/ namorzyny;2486538.html. |
| 139. | Smil, V. (2018). Energy and Civilization: A History. Cambridge, MA: The MIT Press. https:// www.amazon.com/Energy-Civilization-History-MIT-Press/dp/0262035774. |
| 140. | Strategia na rzecz unii energetycznej (Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee, the Committee of the Regions and the European Investment Bank a Framework Strategy for a Resilient) Energy Union with a Forward-Looking Climate Change Policy. Document 52015DC0080. |
| 141. | Streszczenie Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 r. – Projekt z 29.02.2024. (2024). Ministerstwo Klimatu i Środowiska, 29 lutego. |
| 142. | Szczyt Milenijny ONZ. (2000). https://www.unic.un.org.pl/milenium2000/. |
| 143. | The 17 Goals | Sustainable Development. (2015). https://sdgs.un.org/goals#goals. |
| 144. | Titumir, R.A.M., Afrin, T., Islam, M.S. (2023). Biodiversity Resources: Degradation, Restoration and Sustainable Conservation. W: R.A.M. Titumir, T. Afrin, M.S. Islam (red.). |
| 145. | Natural Resource Degradation and Human-Nature Wellbeing: Cases of Biodiversity Resources, Water Resources, and Climate Change (s. 75–146). Springer Nature. https://doi. org/10.1007/978-981-19-8661-1_3. |
| 146. | Towarzystwo Ekonomistów Polskich. (2022). Zielone obligacje – kluczowy instrument finansowania zrównoważonej przyszłości. Towarzystwo Ekonomistów Polskich. https:// tep.org.pl/zielone-obligacje-kluczowy-instrument-finansowania-zrownowazonej- -przyszlosci/ . UN Environment Programme (2009). Global green new deal: Policy brief march 2009. Report. https://www.unep.org/resources/report/global-green-new-deal-policy-brief-march- 2009. |
| 147. | UNEP Green Economy Report 2011 (2024). Pobrano: 26 września 2024, z: https://scnat.ch/ en/id/DknBh. |
| 148. | UNFCCC (2024a). Conference of the Parties (COP). Pobrano: 18 września 2024, z: https:// unfccc.int/process/bodies/supreme-bodies/conference-of-the-parties-cop. |
| 149. | UNFCCC (2024b). Kyoto Protocol – Targets for the first commitment period. Pobrano: 16 września 2024, z: https://unfccc.int/process-and-meetings/the-kyoto-protocol/ what-is-the-kyoto-protocol/kyoto-protocol-targets-for-the-first-commitment-period. |
| 150. | United Nations Treaty Collection. (1992). https://treaties.un.org/Pages/ViewDetailsIII.aspx? src=IND&mtdsg_no=XXVII-7&chapter=27&Temp=mtdsg3&clang=_en#1, 9 maja. |
| 151. | Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne. Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348. Pobrano: 26 września 2024, z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970540348. |
| 152. | Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Dz.U. 2018 poz. 317. Pobrano: 12 października 2024, z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails. xsp?id=WDU20180000317. |
| 153. | Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej. Dz.U. 2016, poz. 831 z późn. zm. |
| 154. | Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348 z późn. zm. |
| 155. | Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Dz.U. 2015 poz. 478 z późn. zm. |
| 156. | Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. 2023 poz. 1762 z późn. zm. |
| 157. | Ustawa z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych. Dz.U. 2021 poz. 234 z późn. zm. |
| 158. | Wieczorek I. (2023). Rozwój inteligentnych miast w Polsce. Rozwiązania smart city w praktyce. Łódź : Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego. |
| 159. | Woźniak, J., Jurdziak, L. (2012). Wpływ kosztów wykupu pozwoleń na emisję CO2 na wzrost ryzyka poniesienia straty przy eksploatacji studialnego złoża węgla brunatnego. Polityka Energetyczna, 15 (1), 45–58. |
| 160. | Wu, A., Zhou, G., Hautier, Y., He, H., Tang, X., Liu, J., Zhang, Q., Wang, S., Wang, A., Lin, L., Zhang, Y.-P., Xie, Z.-Q., Chang, R. (2024). Effects of climate variability and soil environment on plant diversity drive ecosystem stability in intact natural forests. https://www. authorea.com/users/611520/articles/709050-effects-of-climate-variability-and-soil-environment- on-plant-diversity-drive-ecosystem-stability-in-intact-natural-forests?- commit=42ccb5e014e8063b722148c76ba50c2eb9e65228. |
| 161. | Yergin, D. (2012). The Quest: Energy, Security, and the Remaking of the Modern World (Updated, Reprint edition). London: Penguin Books. |
| 162. | Zimmermann, F., Enberg, K. (2020). Sustainable Fisheries: Models and Management. W: B.D. Fath, S.E. Jorgensen (red.). Managing Biological and Ecological Systems (2 wyd.). Boca Raton: CRC Press. |
| 163. | Zrałek, J. (2016). Ekonomia ekologiczna: Rewizja teorii ekonomii w świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju gospodarczego. Studia Ekonomiczne. Ekonomia, 7, 303, 68–83. |
| 164. | Zrównoważone inwestowanie (2024). Pobrano: 13 września 2024, z: https://www.pfrtfi.pl/o- -pfr-tfi/zrownowazone-inwestowanie.html. |