Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2019.18-11
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Issue archive / t. 18, 2019
Portret emocjonalny apostoła-zdrajcy w dramacie Karola Huberta Rostworowskiego Judasz z Kariothu (na podstawie analizy didaskaliów)

Authors: Lucyna Warda-Radys ORCID
Uniwersytet Gdański, Gdańsk
Keywords: dramat młodopolski didaskalia emocje w języku
Data publikacji całości:2019
Page range:15 (163-177)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The article presents the drama by Karol Hubert Rostworowski entitled Judasz zKariothu. The analysis has been expected to answer the question what picture of Judas Iscariot in Rost-worowski’s drama was like; what emotions the author put in the character; what language means he used; why there is still space for individual scenic interpretation in spite of very detailed – as it is believed – stage directions included in the text of the drama; and why there are differences in reception of the drama and in the appraisal of the behaviour of the main character. In order to answer those questions the stage directions have been analysed, which are elements typical of dramas as aliterary genre, and which by definition fulfil the function of ascript and comple-ment the main text.According to the analysis Rostworowski includes information about psychic states and emo-tions of the main character in the added text. Mostly they are negative and very intensive emo-tions. In some places the author reveals his emotional attitude to the main character (which is ambivalent). The uniqueness of the vocabulary concerning that fragment of the world (referring to emotions or indicating their symptoms) enables the author of the drama to clearly define the situation of speaking (to suggest the way of how the actors act), and – on the other hand – makes it possible to interpret the drama in afree and individualised way.
Download file

Article file

Bibliography

1.Ampel-Rudolf, Mirosława. „Konwencjonalne gesty i mimika we współczesnej literaturze”. Biuletyn PTJ, LV (1999): 149–157.
2.Bartyzel, Jacek. „Judasz z Kariothu Karola Huberta Rostworowskiego. Dzieje recepcji scenicznej i krytycznoliterackiej (1913–1981)”. W: Dramat biblijny Młodej Polski, red. Stefan Kruk, Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze, 1992, 61–165.
3.Data, Krystyna. „W jaki sposób językoznawcy opisują emocje?”. W: Język a Kultura 14: Uczucia w języku i w tekście, red. Iwona Nowakowska-Kempna, Anna Dąbrowska, Janusz Anusiewicz. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000, 245–252.
4.Grzegorczykowa, Renata. „Struktura semantyczna wyrażeń ekspresywnych”. W: Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, red. Mieczysław Szymczak. Wrocław [etc.]: Wydawnictwo PAN, 1978, 117–123.
5.Jakiel, Edward. Młodopolskie portrety biblijne. Wybrane zagadnienia i kreacje. Gdańsk: Wydawnictwo UG, 2007.
6.Jędrusiak, Joanna. „Motyw Judasza w dramacie Młodej Polski”. W: Dramat biblijny Młodej Polski, red. Stefan Kruk. Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze, 193–240.
7.Jędrzejko, Ewa, Iwona Nowakowska-Kempna. „O uczuciach i ich objawach w aspekcie semantyki leksykalnej”. Przegląd Humanistyczny, 7/8 (1985): 81–90.
8.Kawka, Maciej. „Czy didaskalia to tekst poboczny dramatu?”. Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis, 9 (2003): 267–274.
9.Starnawski, Jerzy. „Tragizm Judasza Rostworowskiego”. Przegląd Powszechny, 231 (1951): 421–442.
10.Laskowska, Elżbieta. „Nazywanie i wyrażanie uczuć w języku”. W: Zielonogórskie seminaria językoznawcze, red. Magdalena Hawrysz. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ, 2009, 351–361.
11.Maczel, Maria. „Językowe przedstawienie tragedii rodzinnej w Niespodziance Karola Huberta Rostworowskiego”. Język. Religia. Tożsamość, 1 (2016): 125–141.
12.Mikołajczuk, Agnieszka. „Mówiąc o uczuciach: między naturą i kulturą. O podstawach konceptualizacji uczuć w kontekście semantycznych badań porównawczych”. Socjolingwistyka, 23 (2011): 67–82.
13.Nowakowska-Kempna, Iwona. Konceptualizacja uczuć w języku polskim. Prolegomena. Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, 1995.
14.Nowakowska-Kempna, Iwona „Uczucia – jakie są – każdy widzi”. W: Język a Kultura 20: Tom jubileuszowy, red. Anna Dąbrowska. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2008, 225–239.
15.Pajdzińska, Anna. „Jak mówimy o uczuciach: poprzez analizę frazeologizmów do językowego obrazu świata”. W: Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1999, 83–101.
16.Pisarkowa, Krystyna. „O znaczeniu i składni czasownika płakać”. Język Polski, 64 (1984), 96–99.
17.Rożek, Lucyna, Anna Rosińska. „Didaskalia a tekst poboczny. O definicyjnych problemach tekstu pobocznego i jego metatekstowym charakterze”. W: Przyzywanie głębi do kręgu słów, myśli, idei i działań. Księga Jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Józefowi Żurawiowi = in honorem Josephi Żuraw, red. Stanisław Podobiński, Bogdan Snoch. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, 2001, 974–980.
18.Starowieyska-Morstinowa, Zofia. „W laboratorium wielkiej twórczości. Wywiad z K.H. Rostworowskim”. Kultura, 2 (1936): 1–2.
19.Szumska, Dorota. „O emocjach bez emocji”. W: Język a Kultura 14: Uczucia w języku i w tekście, red. Iwona Nowakowska-Kempna, Anna Dąbrowska, Janusz Anusiewicz. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000, 199–208.
20.Wierzbicka, Anna. Kocha, lubi, szanuje. Medytacje semantyczne. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1971.
21.Wojtak, Maria. O języku i stylu polskiego dramatu. Studia i szkice. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2014.
22.Wojtak, Maria. O języku i stylu „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1988.
23.Woźniak, Ewa. Ofiary i krzywdziciele. Studium postaci w przedtrydenckim piśmiennictwie pasyjnym. Analiza językoznawcza. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2007, 161–185.
24.Woźniakiewicz-Dziadosz, Maria. „Funkcje didaskaliów w dramacie młodopolskim”. Pamiętnik Literacki, 3 (1970): 3–37.
25.Współczesne systemy komunikowania, red. Bogusława Dobek-Ostrowska. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1998.