Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2022.21-03
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Issue archive / t. 21, 2022
Zwrot dopychać / przepychać kolanem we współczesnym zasobie frazeologicznym polszczyzny
(A phrase dopychać / przepychać kolanem in the contemporary phraseological repertoire of the Polish language)

Authors: Iwona Kosek ORCID
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Keywords: phraseological unit meaning motivation
Data publikacji całości:2022-12-13
Page range:11 (35-45)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The aim of the article is to describe the form, meaning, and motivation of the relatively new phrase in the contemporary Polish language, which appears particularly in the media and used most frequently when talking of passing law, regulations, and projects. In the first part the problematic questions were analysed concerning the meaning and form of the phrase, in the second part – the motivation which (according to the types distinguished by A.M. Lewicki) can be described as a global metaphoric motivation. The phrase appears in several textual variants of which the most frequent are przepychać and dopychać kolanem. The common semantic component emerging from the analysed examples can be initially described as ‘persistently, firmly strive to carry something out according to one’s will, paying attention only to one’s own aims and needs’. In the article the phrase was also considered against the background of the main ways of multiplying the phraseological repertoire of the Polish language.
Download file

Article file

Bibliography

1.Bąba, Stanisław. Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1989.
2.Bąba, Stanisław, Jarosław Liberek. „O sposobach pomnażania zasobu frazeologicznego współczesnej polszczyzny”. W: Słowo. Tekst. Czas – VI. Nowa frazeologia w nowej Europie. Materiały VI międzynarodowej konferencji naukowej (Szczecin 6–7 września 2001 r., Greifswald 8–9 września 2001 r.), red. Michaił Aleksiejenko, Walerij Mokijenko, Harry Walter, 347–355. Szczecin–Greifswald: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2002.
3.Dziamska-Lenart, Gabriela, Piotr Fliciński. „Nowa frazeologia publicystyczna”. Poznańskie Spotkania Językoznawcze 31 (2016): 11–25.
4.Fliciński, Piotr. „Nowe związki frazeologiczne a mediatyzacja polszczyzny ogólnej”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 14 (2007), 34: 17–30.
5.Fliciński, Piotr. „Sposoby pomnażania współczesnego zasobu frazeologicznego polszczyzny”. W: Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. Stanisław Bąba, Krzysztof Skibski, Michał Szczyszek, 21–32. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2010.
6.Kłosińska, Katarzyna. „Skąd się biorą frazeologizmy? Źródła frazeologizmów i mechanizmy frazeotwórcze”. W: Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. Gabriela Dziamska-Lenart, Jarosław Liberek, 19–53. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016.
7.Kosek, Iwona. „Spuścić kogoś na drzewo – analiza własności i motywacji związku frazeologicznego”. W: Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. Gabriela Dziamska-Lenart, Jarosław Liberek, 159–170. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016.
8.Kosek, Iwona, Monika Czerepowicka, Sebastian Przybyszewski. Verbel. Elektroniczny słownik paradygmatów polskich frazeologizmów czasownikowych. Teoria, problemy, prezentacja. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2020. Wersja 1.0. http://uwm.edu.pl/verbel/.
9.Lewicki, Andrzej Maria. „O motywacji frazeologizmów”. W: Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej. T. I, red. Mieczysław Basaj, Danuta Rytel, 33–47. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982.
10.Lewicki, Andrzej Maria. „Motywacja globalna frazeologizmów. Znaczenie przenośne, symboliczne i stereotypowe”. W: Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej. T. III, red. Mieczysław Basaj, Danuta Rytel, 7–23. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
11.Lewicki, Andrzej Maria. „Składnia związków frazeologicznych”. Biuletyn PTJ 40 (1986): 75–82.
12.NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego. http://www.nkjp.uni.lodz.pl/.
13.Nowakowska, Beata. Nowe połączenia wyrazowe we współczesnej polszczyźnie. Kraków: Lexis, 2005.
14.Pęzik, Piotr. „Budowa i zastosowania korpusu monitorującego MoncoPL”. Forum Lingwistyczne 7 (2020): 133–150.