Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2022.21-06
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Issue archive / t. 21, 2022
Status zapożyczenia-cytatu we współczesnym języku polskim na przykładzie galicyzmów
(The status of a borrowing-quotation in the contemporary Polish language as exemplified by the Gallicisms)

Authors: Michalina Buler ORCID
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Keywords: borrowings-quotations Gallicisms adaptation of borrowings in the Polish language
Data publikacji całości:2022-12-13
Page range:17 (75-91)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The aim of the study was to establish the current status of the Gallicisms functioning in the Polish language in the form of quotations, by verifying their adaptation at the level of spelling, inflection, and word formation, as well as pointing to the processes of their syntactic adaptation. It was assumed, first, that the Gallicims regarded so far as quotations could have lost this status as a result of progressive formal adaptation. The second hypothesis concerned the borrowings that still meet the definitional criteria of a quotation – despite their non advanced formal adaptation, they cannot be comprehended as units that are subject to no rules of the Polish language system, as during their functioning in the Polish language they undergo indispensable processes of syntactic adaptation. The status of the adaptation of the Gallicisms at the level of spelling, inflection, word formation, and syntax was verified based on the information contained in the selected Polish language dictionaries and the instances of the usage of the given units, found in the contemporary Polish language texts. The analysis demonstrated that many of the investigated Gallicisms lost their status of a borrowing-quotation, more still, are characterized by advanced formal adaptation, progressing with the growing frequency of the units’ usage. The research also confirmed that the Gallicisms maintaining their status of a quotation, similarly to the adapted borrowings, undergo the processes of syntactic adaptation, i.e. can be assigned to a proper grammatical category, and all the units used in the function of substantives or nominal phrases are assigned in the Polish language grammatical gender.
Download file

Article file

Bibliography

1.Bańko, Mirosław, red. Inny słownik języka polskiego PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014.
2.Bańko, Mirosław, Diana Svobodova, Joanna Rączaszek-Leonardi, Marcin Tatjewski. Nie całkiem obce zapożyczenia wyrazowe w języku polskim i czeskim. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2016.
3.Bochnakowa, Anna. „Sur quelques augmentatifs romans empruntés par le polonais”. Romanica Cracoviensia 11 (2011): 41–46.
4.Bochnakowa, Anna, red. Wyrazy francuskiego pochodzenia we współczesnym języku polskim. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.
5.Bogusławski, Andrzej. „O zasadach rejestracji jednostek języka”. Poradnik Językowy 8 (1976): 356–364.
6.Dictionnaire de français Larousse. Dostęp 9.11.2019–4.06.2021. https://larousse.fr/dictionnaires/francais.
7.Dictionnaire Français L’Internaute. Dostęp 9.11.2019–4.06.2021. www.linternaute.fr/dictionnaire/fr/.
8.Dictionnaire La Langue Française. Dostęp 9.11.2019–4.06.2021. www.lalanguefrancaise.com/dictionnaire.
9.Doroszewski, Witold. „La langue française en Pologne”. Revue des études slaves 14-1-2 (1934), 36–50.
10.Drabik, Lidia. Elżbieta Sobol, red. Słownik poprawnej polszczyzny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
11.Dunaj, Bogusław, red. Słownik współczesnego języka polskiego. Kraków: SMS, 2000.
12.Frazeo. Wyszukiwarka wszystkich wiadomości. Dostęp 9.11.2019–4.06.2021. frazeo.pl.
13.Google. Dostęp 9.11.2019–4.06.2021. google.pl.
14.Jadacka, Hanna. „Od czego zależy aktywność słowotwórcza rzeczowników w języku polskim?”. Poradnik Językowy 7 (1994): 1–10.
15.Jasińska, Agnieszka. „Zapożyczenia z języków romańskich – gorsze zapożyczenia? Rola galicyzmów i italianizmów w nauczaniu języka polskiego jako obcego”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura 4 (2012): 171–179. Dostęp 9.03.2021. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-ee82a0ef-c1a4-4dd9-965b-d02ba5cc25f6.
16.Jasińska, Agnieszka. „Zapożyczenia z języków romańskich i ich obecność w materiałach do nauki języka polskiego jako obcego”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica 15 (2020): 99–109. Dostęp 9.03.2021. https:/studialinguistica.up.krakow.pl/article/view/7627/6946.
17.Kwiatkowska, Tatiana. „Gramatyczna kategoria rodzaju dla zapożyczeń w języku polskim i rosyjskim: paralele i różnice”. Acta Polono-Ruthenica 19 (2014): 217–229.
18.Latusek, Arkadiusz, Elżbieta Zarych, red. Wielki słownik wyrazów obcych. Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, 2009.
19.Mańczak-Wohlfeld, Elżbieta. Tendencje rozwojowe współczesnych zapożyczeń angielskich w języku polskim. Kraków: Universitas, 1995.
20.Markowski, Andrzej. Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
21.Moroz, Andrzej. „Walencja na styku języków. Uwagi o przyswajaniu zapożyczeń czasownikowych”. W: W kręgu kultury i języka. Innowacje w nauczaniu i promocji języka polskiego jako obcego, red. Małgorzata Gębka-Wolak, Tatiana Szkapienko, 31–49. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2020.
22.Narodowy Korpus Języka Polskiego. Dostęp 9.11.2019–4.06.2021. nkjp.pl.
23.Nowowiejski Bogusław. „Cytaty obcojęzyczne w języku polskim jako problem badawczy”. W: tegoż, Z zagadnień kontaktów językowych, 97–112. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2010.
24.Nowowiejski, Bogusław. „Cytaty obcojęzyczne w korespondencji Mickiewicza”. W: tegoż, Z zagadnień kontaktów językowych, 113–142. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2010.
25.Nowowiejski, Bogusław. „Makaronizmy końca XX wieku”. W: tegoż, Z zagadnień kontaktów językowych, 77–96. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2010.
26.Nowowiejski Bogusław. „O stosunku do zapożyczeń z języków obcych w świetle historii języka polskiego”. W: tegoż, Z zagadnień kontaktów językowych, 9–44. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2010.
27.Porayski-Pomsta, Józef. „Galicyzmy jako podstawa derywacyjna wyrazów polskich”. Poradnik Językowy 1 (2012): 76–84.
28.Porayski-Pomsta, Józef. „Kilka uwag o zapożyczeniach leksykalnych z języka francuskiego”. Prace Filologiczne 53 (2007): 461–467.
29.Porayski-Pomsta, Józef. „Zakresy (pola) tematyczne zapożyczeń leksykalnych z języka francuskiego w polszczyźnie”. Poradnik Językowy 4 (2011): 5–25.
30.Porayski-Pomsta, Józef. „Zapożyczenia leksykalne z języka francuskiego we współczesnej polszczyźnie. Charakterystyka strukturalno-semantyczna”. Poradnik Językowy 5 (2007): 52–65.
31.Rey-Debove, Josette, Alain Rey, red. Le Petit Robert. Dictionnaire alphabétique et analogique de la langue française. Paris: Dictionnaires Le Robert, 2017.
32.„Słowniczek wyrazów-cytatów”. W: O dobrej i złej polszczyźnie, red. Barbara Klebanowska, Witold Kochański, Andrzej Markowski, 335–348. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1985.
33.Słownik języka polskiego PWN. Dostęp 9.11.2019–4.06.2021. https://sjp.pwn.pl.
34.Stefańczyk, Wiesław Tomasz. Kategoria rodzaju i przypadka polskiego rzeczownika. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007.
35.Wara od rz!, wywiad z prof. Janem Miodkiem przeprowadzony przez Mariusza Urbanka, 2019. Dostęp 4.06.2021. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/klasykipolityki/1795040,1,wara-od-rz.read.
36.Wiśniakowska, Lidia. Słownik wyrazów obcych PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020.
37.Witaszek-Samborska, Małgorzata. Wyrazy obcego pochodzenia we współczesnej polszczyźnie: na podstawie słowników frekwencyjnych. Poznań: Wydawnictwo Nakom, 1992.
38.Zawilska, Katarzyna. „Zapożyczenia francuskie w toruńskich gazetach rękopiśmiennych z XVII i XVIII wieku”. Prace Językoznawcze 9 (2007): 157–162.
39.Żmigrodzki, Piotr, red. Wielki słownik języka polskiego. Dostęp 9.11.2019–4.06.2021. https://wsjp.pl.