Analiza i Egzystencja

ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2021.56-04
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 56 (2021)
Filozoficzna koncepcja człowieka na gruncie posthumanizmu

Autorzy: Adrian Krupa ORCID
Uniwersytet Warszawski
Słowa kluczowe: postczłowiek filozofia posthumanistyczna Braidotti antyesencjalizm materializm ucieleśnienie postantropocentryzm
Data publikacji całości:2021
Liczba stron:20 (75-94)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Artykuł analizuje koncepcję postczłowieka z filozoficznej perspektywy. Celem pracy jest przedstawienie oraz dookreślenie znaczenia pojęcia postczłowieka. Rozważania opierają się na założeniu, że w ramach nurtu posthumanizmu można wyróżnić filozofię posthumanistyczną, której przedmiotem namysłu jest człowiek oraz jego sytuacja w zmieniającym się świecie za sprawą rozwoju nauki i techniki. Punktem wyjścia dla analiz jest posthumanistyczny postulat przepracowania tradycji humanistycznej, którego rezultatem jest nieesencjalistyczna oraz nieantropocentryczna koncepcja postczłowieka. Artykuł przedstawia kształtowanie się koncepcji postczłowieka w odwołaniu do twórczości D. Haraway oraz N.K. Hayles. Następnie analizuje stanowisko R. Braidotti, aby wykazać feministyczne oraz dekonstruktywistyczne inspiracje posthumanizmu, które miały znaczący wpływ na wizję postczłowieczeństwa. Charakterystyka postczłowieka zostaje przedstawiona w odwołaniu do koncepcji Braidotti ujmującej ludzką podmiotowość relacyjnie. Artykuł tłumaczy, czemu służy materialistyczne umocowanie podmiotu posthumanistycznego, aby następnie wyjaśnić twierdzenie o istotnej roli ludzkiego ucieleśnienia. Praca ukazuje, jak zniesienie opozycji między cielesnością a myśleniem prowadzi do post-dualistycznej koncepcji człowieka.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Badmington, N. (2003). Theorizing Posthumanism. Cultural Critique, 53, 10–27.
2.Badmington, N. (2006). Cultural Studies and the Posthumanities. W: G. Hall, C. Birchall (red.), New Cultural Studies: Adventures in Theory (s. 260–272). Edinburgh: Edinburgh University Press.
3.Bakke, M. (2015). Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
4.Barad, K. (2012). Posthumanistyczna performatywność: ku zrozumieniu, jak materia zaczyna mieć znaczenie. W: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów (s. 323–360). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
5.Bielik-Robson, A. (2017). Nowa Humanistyka: w poszukiwaniu granic. Teksty drugie, 1, 146–162.
6.Bińczyk, E. (2018). Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
7.Braidotti, R. (2002). Metamorphoses: Towards a Materialist Theory of Becoming. United Kingdom: Polity Cambridge.
8.Braidotti, R. (2009). Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
9.Braidotti, R. (2014). Po człowieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
10.Braidotti, R. (2018a). Posthumanistyczna podmiotowość relacyjna i polityka afirmatywna. Pobrane z: http://machinamysli.org/wp-content/uploads/2019/01/Braidotti_Podmiotowo%C5 %9B%C4%87-relacyjna.pdf (04.01.2021).
11.Braidotii, R. (2018b). Ku posthumanistyce. Pobrane z: http://machinamysli.org/wp-content/uplo ads/2019/01/Braidotti_Ku-posthumanistyce.pdf (04.01.2021).
12.Braidotti, R. (2018c). Postludzkie, arcyludzkie. Ku nowej ontologii procesualnej. Pobrane z: http://machinamysli.org/wp-content/uploads/2019/01/Braidotti_Postludzkie-arcyludzkie.pdf (04.01.2021).
13.Braidotti, R. (2020). Cztery tezy na temat feminizmu po człowieku. Avant, 11 (3). Pobrane z: http://avant.edu.pl/wp-content/uploads/R_Braidotti_Cztery_tezy.pdf (05.02.2021).
14.Derra, A. (2010). CIAŁO – KOBIETA – RÓŻNICA w nomadycznej teorii podmiotu Rosi Braidotti. W: A. Kiepas, E. Struzik (red.), Terytorium i peryferia cielesności. Ciało w dyskursie filozoficznym (s. 449–469). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
15.Derrida, J. (1993). Kres człowieka. W: J. Derrida (red.), Pismo filozofii (s. 151–187). Kraków: Wydawnictwo Inter Esse.
16.Derrida, J. (2011). O gramatologii. Łódź: Wydawnictwo Officyna.
17.Ferrando, F. (2019). Philosophical Posthumanism. London: Bloomsbury Academic.
18.Ferrando, F. (2016). Posthumanizm, transhumanizm, antyhumanizm, metahumanizm oraz nowy materializm. Różnice i relacje. Rocznik lubuski, 42 (2), 13–26.
19.Foucault, M. (2006). Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
20.Haraway, D. (2003). Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat osiemdziesiątych. Przegląd filozoficzno-literacki, 1 (3), 49–87.
21.Hassan, I. (1997). Prometheus as Performer: Toward a Posthumanist Culture?. The Georgia Review, 31 (4), 830–850.
22.Hayles, K. (1999). How We Became Posthuman. Chicago: The University of Chicago Press.
23.Hayles, K. (2012). W stronę ucieleśnionej wirtualności. Sztuka i Filozofia, 41, 127–152.
24.Heidegger, M. (1977). List o humanizmie. W: K. Michalski (red.), Budować, mieszkać, myśleć: eseje wybrane (s. 76–127). Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
25.Irigaray, L. (1995). The Question of the Other. Yale French Studies, 87, 7–19.
26.Merleau-Ponty, M. (2001). Fenomenologia percepcji. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
27.Miś, A. (1994). O genezie współczesnego antyhumanizmu. W: B. Banasiak (red.), Derridiana (s. 21–56). Kraków: Wydawnictwo Inter Esse.
28.Rogowska-Stangret, M. (2016). Ciało – poza Innością i Tożsamością. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
29.Rolewski, J. (2017). Husserlowskie pojęcie świata przeżywanego (Lebenswelt). Ruch filozoficzny, 73 (3), 181–186.
30.Taylor, Ch. (2006). Humanizm i nowoczesna tożsamość. W: K. Michalski (red.), Człowiek w nauce współczesnej. Rozmowy w Castel Gandolfo (s. 123 – 173). Kraków: Wydawnictwo Znak.