Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694     eISSN: 2719-4361    OAI    DOI: 10.18276/au.2024.2.23-08
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 2 (23) 2024
„Kiedy rozpoczęła się wojna (…) byłem jeszcze mały (…)”. Wypracowania szkolne pisane w roku 1946 jako źródło do badania dziecięcych autobiografii

Autorzy: Marcin Gołąb ORCID
Uniwersytet Warszawski
Redakcja: Paulina Iwan
Słowa kluczowe: wypracowania szkolne dziecięca twórczość kreatywność świadectwo praktyki piśmienne
Data publikacji całości:2024
Liczba stron:14 (101-114)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W artykule na przykładzie zbioru materiałów źródłowych – wypracowań szkolnych dotyczących II wojny światowej, pisanych w różnych częściach Polski w 1946 roku i gromadzonych przez Ministerstwo Oświaty w Warszawie, których część przechowywana jest obecnie w Archiwum Akt Nowych w Warszawie – starano się pokazać ich autobiograficzny potencjał, a także dlaczego konieczne jest dokonanie w przypadku omawianych źródeł rozróżnienia pomiędzy autobiografią i świadectwem. Zwrócono uwagę na powiązanie gatunku twórczości słownej, którym jest wypracowanie z dziecięcymi praktykami piśmiennymi, a także na wpływ tych praktyk na autobiograficzność wypracowań. Na wybranych przykładach zaczerpniętych ze szkolnych tekstów zademonstrowano możliwość ich wykorzystania do analizowania sposobów konstruowania autobiografii przez dzieci.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.„...a małe dzieci do ognia wrzucali”: antologia wypracowań szkolnych (1945-1946) na temat II wojny światowej. Red. Maciej Wróblewski. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2021.
2.AAN, Ministerstwo Oświaty w Warszawie [1944] 1945-1966, sygn. 2/283/0/2.22/1874-2/283/0/2.22/1879.
3.Chmielewska, Joanna. Autobiografia. T. 1. Dzieciństwo. Vers: Warszawa 1993.
4.Engel, Susan „Children’s Life Writing”. W: Encyclopedia of Life Writing: Autobiographical and Biographical Forms. Vol 1. red. Margaretta Jolly, 204-206. London: Fitzroy Dearborn, 2001.
5.Godlewski Grzegorz, Agnieszka Karpowicz, Marta Rakoczy, Paweł Rodak. Od aforyzmu do zinu. Gatunki twórczości słownej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.
6.Grot, Zdzisław Henryk, Wincenty Ostrowski, red. Wspomnienia młodzieży wielkopolskiej z lat okupacji niemieckiej 1939-1945. Poznań: Instytut Zachodni, 1946.
7.Kowalska-Leder, Justyna. Nie wiem, jak ich mam cenić... Strefa ambiwalencji w świadectwach Polaków i Żydów. Instytut Badań Literackich, Uniwersytet Warszawski: Warszawa, 2019.
8.Lejeune, Philippe. Wariacje na temat pewnego paktu: o autobiografii. Tłum. Wincenty Cesluk-Grajewski. Kraków: Universitas, 2001.
9.Moje przeżycia wojenne: wypracowania dzieci z 1946 roku = My wartime experiences: children’s compositions from 1946. Red. Anna Król i in. Warszawa: Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego, 2019.
10.Rakoczy, Marta. „Pismo, ciało, rytuał. Szkic o szkolnej inicjacji w piśmienność”. Kultura i Społeczeństwo 58, nr 4 (2014): 93–109.
11.Rowid, Henryk. Z metodyki wypracowań pisemnych (zbiorek wolnych ćwiczeń dzieci). Lwów, Warszawa: Książnica Polska T-wa Nauczycieli Szkół Wyższych, 1920.
12.Szycówna, Aniela. Metodyka wypracowań. Cz. 1. Podstawy psychologiczne i historyczne. Warszawa: Księgarnia J. Lisowskiej, 1919.
13.Wypracowanie, Słownik Języka Polskiego PWN, dostęp 10.10.2023, https://sjp.pwn.pl/szukaj/wypracowanie.html.
14.Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 14 maja 1946 r. w sprawie zakończenia roku szkolnego 1945/46, ferii letnich i początku roku szkolnego 1946/47, Dz. Urz. Min. Oświaty, nr 5 z 1.07.1946 r., poz. 139.