Autobiografia Literatura Kultura Media

Artykuł jest efektem badań nad spuścizną rękopiśmienną Broni (Brejndl) Baum (1896–1947) – ortodoksyjnej pisarki, działaczki, publicystki, która urodziła się w rodzinie chasydzkiej w Tomaszowie Mazowieckim, gdzie mieszkała do 1918 roku, później przeniosła się do Piotrkowa Trybunalskiego, następnie do Łodzi, z której w 1925 roku wyjechała do Erec Izrael (Ziemi Izraela). Publikowała wiersze i artykuły w jidysz na łamach „Der Jud”, „Dos Jidisze Togblat”, „Bejs Jakow” oraz w języku hebrajskim w „Bat Izrael” i „Baderech”. Była zaangażowana w działalność na rzecz religijnego feminizmu, edukacji dziewcząt, a także pomoc charytatywną. Celem artykułu jest pokazanie na podstawie rękopiśmiennej poezji Baum sytuacji, kiedy wiersz może być traktowany jako egodokument, odczytywany w kontekście zachowanego dziennika autorki. Obraz psychologiczny autorki i jej interpretacja wydarzeń historycznych rysujące się na kartach dziennika dopiero w poszerzeniu o materiał poetycki nabierają pełniejszego, ale też bardziej skomplikowanego charakteru. Wiersze pogromowe, erotyczne oraz te związane ze sferą sacrum wnoszą istotne treści do badań nad historią mentalności i tożsamością młodego pokolenia Żydówek ortodoksyjnych dojrzewających w czasie I wojny światowej.