Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694    OAI    DOI: 10.18276/au.2017.1.8-09
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 1 (8) 2017
Żydowsko-amerykański komiks (auto)biograficzny: powieść graficzna czy pamiętnik graficzny?

Autorzy: Elżbieta Klimek-Dominiak
Uniwersytet Wrocławski
Słowa kluczowe: (auto)biografia powieść graficzna pamiętnik graficzny żydowsko-amerykański komiks alternatywny komiks
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:12 (121-132)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Pierwsze polskie zbiorowe wydanie Mausa Arta Spiegelmana w trzydziestą rocznicę oryginalnej publikacji zbiegło się w czasie ze spóźnioną polską debatą o różnicach pomiędzy komiksem a powieścią graficzną pomijającą protesty autora/rysownika przeciw klasyfikowaniu jego nagradzanej żydowsko-amerykańskiej (auto)(bio)graficznej narracji jako literatury pięknej i powieści graficznej. Skoro amerykańscy teoretycy i teoretyczki medium komiksowego zidentyfikowali tendencję do nadużywania określenia „powieść graficzna” z powodu prestiżu i względów komercyjnych, warto by również polscy krytycy i krytyczki graficznych narracji rozważyli stosowanie takich kategorii jak (auto)biograficzna powieść graficzna i graficzny pamiętnik. Graficzne pamiętniki problematyzujące wpływ rasowych, klasowych i płciowych hierarchii na proces powstawania hybrydycznych tożsamości etnicznych stanowią ważny wkład wielu uznanych amerykańskich rysowników i rysowniczek pochodzenia żydowskiego aktywnych w nurcie undergroundowego lub alternatywnego komiksu. Polskie antologie mogłyby też uwzględniać perspektywę autobiograficzną i stosowanie nowych, bardziej precyzyjnych terminów odmian gatunkowych w klasyfikacji tekstów intermedialnych.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Baetens, Jan, Hugo Frey. The Graphic Novel: An Introduction. New York: Cambridge University Press, 2015.
2.Barry, Lynda. One! Hundred! Demons! Montreal: Drawn & Quarterly, 2017.
3.Bikont, Piotr. „Kto się boi myszy?”. Przekrój, 8.04.2001, 5. Dostęp 11.07.2017. http://mbc.malopolska.pl/Content/90385/przekroj_2001_014.pdf.
4.Chute, Hillary L. „Comics as Literature? Reading Graphic Narrative”, PMLA 123 (2) (2008): 452–465. Dostęp 8.07.2017. https://www.jstor.org/stable/25501865?seq=1#page_scan_tab_contents.
5.Chute, Hillary L. Graphic Women: Life Narrative and Contemporary Comics. New York: Columbia University Press, 2010.
6.Chute, Hillary L. Outside the Box: Interviews with Contemporary Cartoonists. Chicago: The University of Chicago Press, 2014.
7.Chute, Hillary L. Disaster Drawn: Visual Witness, Comics, and Documentary Form. Cambridge: The Belknap Press of Harvard University, 2016.
8.Czermińska, Małgorzata. Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Kraków: Universitas, 2000.
9.Gajewska, Grażyna. „Słowo – obraz – pamięć w labiryntach komiksu”. Biblioteka 21 (2008), 12: 101–115.
10.Gardner, Gared. „Autography’s Biography”. Biography 31 (2008), 1: 1–26.
11.Hagedorn, Wanda, Jacek Frąś. Totalnie nie nostalgia. Memuar. Warszawa: Wydawnictwo Komiksowe Kultura Gniewu, 2017.
12.Konefał, Sebastian Jakub. Wstęp do Powieści graficzne. Leksykon, red. Sebastian Jakub Konefał, Warszawa: timof i cisi wspólnicy, 2015.
13.Lightman, Sarah. Graphic Details: Jewish Women’s Confessional Comics in Essays and Interviews. Jefferson: McFarland, 2014.
14.Lightman, Sarah, Michael Kamine. Wystawa Graphic Details: Confessional Comics by Jewish Women. The Jewish Daily Forward. Dostęp 25.05.2017. http://forward.com/graphic-details/.
15.Łysak, Tomasz. „Contemporary Debates on the Holocaust in Poland: The Reception of Art Spiegelman’s ‘Graphic Novel’ Maus”. Polin: A Journal of Polish-Jewish Studies 21 (2008): 469–479.
16.Masłoń, Krzysztof. „Myszy i ludzie”. Rzeczpospolita 104 (2001): D4.
17.„Maus. Opowieść ocalałego. Rozmawiają: Paweł Kierzniewski, Agnieszka Lichnerowicz, Adam Ozga, Dionisios Sturis, Paweł Sulik, Patrycja Wanat, Łukasz Wojtusik”. Poczytalni. TokFm, 7.01.2017. Dostęp 1.10.2017. http://audycje.tokfm.pl/podcast/-Maus-Opowiesc-ocalalego-Rozmawiaja-Lukasz-Wojtusik-Ewelina-Szymczak-Aneta-Pytrus-Adam-Ozga-Agnieszka-Lichnerowicz/45125.
18.Oksman, Tahneer. „How Come Boys Get to Keep Their Noses?”: Women and Jewish American Identity in Contemporary Graphic Memoirs. New York: Columbia University Press, 2016.
19.„Powieść brukowa”. W: Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, 383. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989.
20.Precup, Mihaiela. The American Graphic Memoir. An Introduction. Bucureşti: Editura Universităţii din Bucureşti, 2013.
21.Pstrągowski, Tomasz. „Polski komiks autobiograficzny”. Autobiografia 5 (2015), 5: 33–47.
22.Rogowski, Zbigniew K. „Antypolski zwierzyniec: Korespondencja z Chicago”, Gazeta Polska 38 (1997): 17.
23.Royal, Derek Parker. „Drawing Attention: Comics as a Means of Approaching U.S. Cultural Diversity”. W: Teaching Comics and Graphic Narratives: Essays on the Theory, Strategy and Practice, red. Lang Dong, 67–79. Jefferson: McFarland, 2012.
24.Spotkanie z Wandą Hagedorn i Jackiem Frąsiem. Facebook: Wydawnictwo Komiksowe. Transmisja wideo ze spotkania w Klubie Proza. Wrocław 23.05.2017. Dostęp 1.10.2017. https://www.facebook.com/totalnienienostalgia/.
25.Szyłak, Jerzy. „O powieściach graficznych”. W: Powieści graficzne. Leksykon, red. Sebastian Jakub Konefał, 15–28. Warszawa: timof i cisi wspólnicy, 2015.
26.Traczyk, Michał. „Art Spiegelman. Maus Opowieść Ocalałego”. W: Powieści graficzne. Leksykon, red. Sebastian Jakub Konefał, 224–226. Warszawa: timof i cisi wspólnicy, 2015.
27.Weschler, Laurence. „Field Notes. Pig Perplex”. Lingua Franca 11 (2001), 5. Dostęp 11.07.2017, http://linguafranca.mirror.theinfo.org/print/0107/field_notes.html.
28.Whitlock, Gillian. „Autographics: The Seeing ‘I’ of the Comics”. MFS Modern Fiction Studies 52 (2006), 4: 965–979.
29.Wodiczko, Krzysztof. Wodiczko Socjoestetyka. Rozmawia Adam Ostolski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2015.
30.Wróbel, Olga. „Z szuflady na barykady”. Znak 745 (2017): 100–105.
31.Wróblewski, Michał. „Wstępna charakterystyka powieści graficznej. W stronę genologii humanistycznej”. Zagadnienia Rodzajów Literackich 53 (2010), 1–2: 153–181. Dostęp 8.07.2017. http://hdl.handle.net/11089/17122.
32.Zawrotny, Przemysław. „Powieść graficzna jako zjawisko”. W: Powieści graficzne. Leksykon, red. Sebastian Jakub Konefał, 53–61. Warszawa: timof i cisi wspólnicy, 2015.