Colloquia Theologica Ottoniana


ISSN: 1731-0555     eISSN: 2353-2998    OAI    DOI: 10.18276/cto.2022.38-08
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / 38/2022
Pojęcie prawa w encyklice Rerum novarum
(THE NOTION OF LAW IN ENCYCLICAL RERUM NOVARUM)

Authors: Paweł T. Skoczykłoda ORCID
Uniwersytet Śląski w Katowicach

Natalia Wituła ORCID
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Keywords: law natural law Rerum Novarum Marxism ownership
Data publikacji całości:2022
Page range:18 (161-178)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

In the encyclical Rerum Novarum, the notion of law was considered as a Marxian ideology that preached the end of the property of bourgeoisie and reflected on other political and social issues. The encyclical’s purpose was to object to the growing ideology of socialism which sought to abolish ownership. Pope Leon XIII gave voice to social tensions that were enhancing public dismay. Not only did he deny the Marxian demands, but he also proposed a set of new solutions. A standard of the Catholic Church is not to interrupt earthly life; however, when it comes to gross injustice or dynamic transitions, it is possible to give the clergy a voice. Pope has stated that social order is based on truth and justice. Law – understood as a natural component of human life – should be an expression of service of the government that leads society to wealth. The paper is divided into the following sections: a short presentation of how Marx was describing ownership, a demonstration of the Catholic Church’s responsibility for social teachings, and how Leon XIII described ownership in the light of natural law and why denying it is highly unjust, and teaching positive law should be understood properly. The paper concludes with a set of reflections on how the encyclical is still relevant today.
Download file

Article file

Bibliography

1.Arystoteles, Etyka nikomachejska, w: tegoż, Dzieła wszystkie, t. 5, Warszawa 2000.
2.Dembiński B., Postać Leona XIII w dziejach, Lwów 1903.
3.Dubiel L., Historia doktryn politycznych i prawnych do schyłku XX wieku, Warszawa 2012.
4.Engels F., Rozwój socjalizmu od utopii do nauki, Warszawa 1979.
5.Filipowicz S., Historia myśli polityczno-prawnej, Gdańsk 2006.
6.Godlewski J.F., Katolicka myśl kościelna o państwie i prawie, Warszawa 1985.
7.Grabowski I., Prawo kanoniczne, Warszawa 1948.
8.Hart H.L.A., Pojęcie prawa, Warszawa 1998.
9.Jan Paweł II, Encyklika Laborem exercens – o pracy ludzkiej, w: Jan Paweł II, Encyklika Laborem exercens – Powołany do pracy, komentarz, red. J. Krucina, Wrocław 1983.
10.Jan XXIII, Encyklika Mater et Magistra – o współczesnych przemianach społecznych w świetle nauki chrześcijańskiej, Kraków 1969.
11.Kancewicz J., Ruch zawodowy w Polsce: 1869–1918, Warszawa 1974.
12.Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
13.Keller J., Zagadnienie własności a prawo naturalne, „Życie i Myśl” 3 (1954), s. 25–47.
14.Krąpiec M.A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 2009.
15.Krupa R., Myśl społeczna Leona XIII – jej wpływ na rozwój społeczeństw i wyłonienie się nowych problemów, „Sympozjum” 2 (1999), s. 7–24.
16.Kuropatwa A., Problem własności w dokumentach papieskich – analiza ekonomiczna, Wrocław 2012.
17.Leksykon wiedzy politologicznej, red. J. Marszałek-Kawa, D. Plecka, Toruń 2018.
18.Lenin W.I., Państwo a rewolucja, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 25, Warszawa 1950.
19.Leon XIII, Encyklika Aeterni patris – o filozofii chrześcijańskiej, Warszawa 2003.
20.Leon XIII, Encyklika Diuturnum illud – o pochodzeniu władzy cywilnej, w: Encykliki Leona XIII, cz. 1 i 2, red. W. Młysek, M. Siwiec, B. Drozdowicz, Słupsk 1997.
21.Leon XIII, Encyklika Graves de communi – o demokracji chrześcijańskiej, w: Encykliki Leona XIII, cz. 1 i 2, red. W. Młysek, M. Siwiec, B. Drozdowicz, Słupsk 1997.
22.Leon XIII, Encyklika Rerum novarum, w: Dokumenty Nauki Społecznej Kościoła, cz. 1, red. M. Radwan i in., Rzym–Lublin 1996.
23.Leszek Kołakowski – myśliciel i obywatel, red. P. Kosiewski, Warszawa 2010.
24.Majka J., Nauka społeczna Kościoła, jej charakter i miejsce w orędziu ewangelicznym, w: Dokumenty Nauki Społecznej Kościoła, cz. 1, red. M. Radwan i in., Rzym–Lublin 1996.
25.Marks K., Kapitał, t. 1/3, Warszawa 1933.
26.Marks K., Engels F., Manifest komunistyczny, Warszawa 1953.
27.Marx K., Economic and Philosophic Manuscripts of 1844, Moscow 1959.
28.Matczak M., Imperium tekstu, Warszawa 2019.
29.Mazurkiewicz J., W służbie dobru, w: Filozofia prawa a tworzenie i stosowanie prawa. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej zorganizowanej w dn. 11 i 12 czerwca 1991 roku w Katowicach, red. B. Czech, Katowice 1992, s. 159–162.
30.Mrozek J.J., Godność osoby ludzkiej jako źródło praw człowieka i obywatela, „Civitas et Lex” 1 (2014), s. 41–47.
31.Nowak M., Freedom with Justice. Catholic Social Thought and Liberal Institutions, San Francisco 1984.
32.Ostrowitianow K., Izbrannyje proizwiedienia, t. 2, Moskwa 1973.
33.Parniewski W., Homo sovieticus (A. Zinowjew, M. Heller, J. Tischner), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria” 37 (1995), s. 135–151.
34.Philosophisches Wörterbuch, t. 2, red. G. Klaus, M. Buhr, Leipzig 1975.
35.Pisarczyk Ł., Prawo pracy wobec rozwoju zatrudnienia cywilnoprawnego, w: Przyszłość prawa pracy. Liber Amicorum. W pięćdziesięciolecie pracy naukowej Profesora Michała Seweryńskiego, red. Z. Hajn, D. Skupień, Łódź 2015, s. 351–365.
36.Pius XI, Encyklika Quadragesimo anno – o chrześcijańskim ustroju społecznym, Warszawa 2002.
37.Pius XI, Encyklika Ubi arcano Dei – o pokoju Chrystusowym w Królestwie Chrystusa, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pius_xi/encykliki/ubi_arcano_23121922.html [dostęp: 24.05.2021].
38.Platon, Państwo, Kęty 2009.
39.Pyszka S., Katolicka nauka społeczna, w: Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków 2004.
40.Ratzinger J., Wielość religii i jedno przymierze, Poznań 2004.
41.Ratzinger J., Europa Benedykta w kryzysie kultur, Częstochowa 2005.
42.Rothbard M., A New History of Leviathan. Essays on the Rise of the American Corporate States, New York 1972.
43.Sadowski M., Ze studiów nad papieską koncepcją godności człowieka (1891–1991), w: Doktryny polityczne i prawne u progu XXI wieku, red. M. Maciejewski, M. Marszał, Wrocław 2002, s. 407–423.
44.Safjan M., Refleksje wokół konstytucyjnych uwarunkowań rozwoju ochrony dóbr osobistych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1 (2002), s. 226–245. Slotta Ch., Homo sovieticus, „Zeszyty Naukowe GFPS e.V.” 2 (2016), s. 1–18.
45.Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen Gentium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1967. Strzeszewski C., Katolicka nauka społeczna, Lublin 1994.
46.Sczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 2009.
47.Tischner J., Budowanie demokracji (refleksje na temat filozoficznych podstaw prawa), w: Filozofia prawa a tworzenie i stosowanie prawa. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej zorganizowanej w dn. 11 i 12 czerwca 1991 roku w Katowicach, red. B. Czech, Katowice 1992, s. 63–71.
48.Tomasz z Akwinu, Summa Teologiczna, Londyn 1985.
49.Wiencek A., Dzieje Kościoła w Polsce, Kraków 2008.
50.Wóycicki A., Cele związków zawodowych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 16 (1936), s. 398–415.
51.Wroczyński K., Rozmowy z ojcem Krąpcem o prawie, Lublin 2011.
52.Wróbel A., Encyklika Rerum novarum – magna charta katolickiej nauki społecznej, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” 33 (2013), s. 313–326.
53.Piechowiak M., Prawo naturalne a prawa człowieka, w: Substancja, natura, prawo naturalne, red. A. Maryniarczyk, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2006, s. 392–409.
54.Zieliński Z., Papiestwo i papieże dwóch ostatnich wieków, Poznań 1986.
55.Zwoliński A., Bezduszność prawa, „Studia Socialia Cracoviensia” 2 (2012), s. 35–45.