Opuscula Sociologica

Previously: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia Sociologica


ISSN: 2299-9000     eISSN: 2353-2882    OAI    DOI: 10.18276/os.2016.4-01
CC BY-SA   Open Access 

Issue archive / nr 4/2016
Adaptacja? Asymilacja? Wykluczenie? Powojenna polityka państwa polskiego wobec Ślązaków
(Adaptation, Assimilation, Exclusion – the Post-war Policy of the Polish State towards Silesians)

Authors: Maria Szmeja
AGH – Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Keywords: Western and Northern Territories assimilation   polonisation dominant group
Data publikacji całości:2016
Page range:14 (5-18)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The article presents the policy implemented by several governments of the post-war Poland towards Silesians, inhabitants of the Recovered Territories, that is to say the territories that became part of Poland after World War 2. That policy included elements that may be called ethnic cleansing; there was ethnicity identification according to which persons identified as Germans were displaced; and an assimilation action was taken to promote Polish culture and to remove the local one. Documents from the Archives of Current Acts concerning the Ministry of Recovered Territories prove that the State’s policy was incoherent and many questions depended on local decision-makers. The Polonisation of the recovered territories eliminated regional cultures; in Silesia it consisted in Polonisation of surnames, personal and geographical names, a ban on speaking Silesian and German, displacement of priests who did not speak Polish fluently and local elites in general. That policy may be compared to the one pursued by the Nazis in the 1930s. One of the results of such a policy were sociological studies, which – at a certain point – stopped being objective and started supporting the official policy. The present-day policy towards Silesia is hardly different; the Polonisation pressure is still quite strong, and any attempts to gain autonomy or recognition of the Silesian language as a regional one meet with aggression on part of politicians.
Download file

Article file

Bibliography

1.AAN MZO Archiwum Akt Nowych, Zespół Ministerstwa Ziem Odzyskanych.
2.Banasik, S. (1963). Działalność osadnicza PUR na Ziemiach Odzyskanych 1945–1947. Prace Instytutu Zachodniego 0860-2913 nr 13.
3.Biernat, A. (2016). Poseł Pięta o Ślązakach: Korfanty kazałby do was strzelać. Dziennik Zachodni, 15 stycznia. Pobrano z: http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/9294608,posel-pieta-oslazakach-korfanty-kazalby-do-was-strzelac,id,t.html.
4.Biuro Studiów Osadniczo-Przesiedleńczych (1945). Kraków.
5.Buławski, R. (1970). Niektóre problemy polityki osadniczej. W: A. Kwilecki (red.), Ziemie Zachodnie w Polskiej literaturze socjologicznej (s. 50–74). Poznań: Instytut Zachodni.
6.Chałasiński, J. (1968). Kultura i naród. Studia i szkice. Warszawa: Książka i Wiedza.
7.Dulczewski, Z. (1970). Pokolenie młodych autochtonów. W: A. Kwilecki (red.), Ziemie Zachodnie w polskiej literaturze socjologicznej (s. 449–468). Poznań: Instytut Zachodni.
8.Dziennik księdza Pawlara (2015). Dziennik księdza Pawlara. Górny Śląsk w 1945 roku. Opis pewnego czasu. Przekład i komentarz Jerzy Jodliński. Kotórz Mały: Silesia Progress.
9.Dziurok, A., Linek, B. (2011). W Polsce Ludowej (1945–1989). W: J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek (red.), Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka, i kultura europejskiego regionu (s. 267–287). Gliwice: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej.
10.Golachowski, S., Sukiennicki, H. (1946). Pierwszy etap osadnictwa na Śląsku Opolskim. Katowice–Wrocław.
11.Gordon, M. (1964). Assimilation in American Life. New York: Oxford University Press.
12.Kaczyński, J. (2011). Kaczyński: Twierdzenie, że istnieje naród śląski, to zakamuflowana opcja niemiecka. Gazeta.pl Wiadomości, 2 kwietnia. Pobrano z: http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,9365374,Kaczynski__Twierdzenie__ze_istnieje_narod_slaski_.html.
13.Kluczniok, K. (2012). Z dawnych dziejów RAŚ. Jaskółka Śląska, 4, s. 1.
14.Kłoskowska, A. (1991). Problematyczność rozwoju kultury. Kultura i Społeczeństwo, 1, 27–41.
15.Kowalski, Z. (1988). Powrót Śląska Opolskiego do Polski. Opole: Instytut Śląski w Opolu.
16.Kremser, F. (1994). Ja i moja suwalska żona. Polityka, 22 stycznia, 4 (1916), 18–23.
17.Kutz, K. (2010). Piąta strona świata. Kraków: Wydawnictwo Znak.
18.Kwaśniewski, K. (1966). Adaptacja i integracja kulturowa ludności Śląska po II wojnie światowej. Opole: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.
19.Kwaśniewski, K. (2001). Smutek anegdot. Etniczne dygresje do wspomnień i pomysły refleksji. Poznań: Wydawnictwo Sens.
20.Kwilecki, A. (1970). Wstęp. W: A. Kwilecki, (red.), Ziemie Zachodnie w Polskiej literaturze socjologicznej (s. 9–43). Poznań: Instytut Zachodni.
21.Linek, B. (1997). „Odniemczanie” województwa śląskiego w latach 1945–1950 (w świetle materiałów wojewódzkich). Opole: Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu.
22.Madajczyk, P. (1996). Przyłączenie Śląska Opolskiego do Polski 1945–1948. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
23.Michna, E. (2015). Pomiędzy uznaniem a wykluczeniem. Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym a aspiracje emancypacyjne Ślązaków. W: A. Adamczyk, A. Sakson, C. Trosiak (red.), Między lękiem a nadzieją. Dziesięć lat funkcjonowania ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (2005–2015) (s. 243–255). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.
24.Misztal, J. (1990). Weryfikacja narodowościowa na Ziemiach Odzyskanych. Warszawa: PWN.
25.Nalaskowski, A. (2016). Piąta kolumna. wSieci, 198 (37), s. 109.
26.Nowak, E. (2002). Obozy na Śląsku Opolskim w systemie powojennych obozów w Polsce (1945–1955). Historia i implikacje. Opole: Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach. Uniwersytet Opolski.
27.[pj] (2016). Ślązacy nie będą mniejszością. PiS i Kukiz ’15 odrzucają projekt obywatelski ustawy. Wyborcza.pl Katowice, 19 stycznia. Pobrano z: http://katowice.wyborcza.pl/katowice/1,35063,20858574,slazacy-nie-beda-mniejszoscia-pis-i-kukiz-15-odrzucaja-projekt.html.
28.Sack, J. (1995). Oko za oko. Gliwice: Wydawnictwo Apus.
29.Sakson, A. (red.) (2006). Ziemie Odzyskane 1945–2005. Ziemie Zachodnie i Północne. 60 lat w granicach państwa polskiego. Poznań: Instytut Zachodni.
30.Sakson, A. (red.) (2008). Ślązacy, Kaszubi Mazurzy i Warmiacy – między polskością a niemieckością. Poznań: Instytut Zachodni.
31.Stola, D. (2010). Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
32.Swadźba, U. (2001). Śląski etos pracy. Studium socjologiczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
33.Szydło, B. (2016). Beata Szydło podczas debaty w Parlamencie Europejskim. Pobrano z: https://www.youtube.com/watch?v=EorEVJXG8ys.
34.Targ, A. (b.r.). Materiały Ministerstwa Ziem Odzyskanych dotyczące narodowości na terenie Ziem Zachodnich i Północnych. Teki Alojzego Targa, teka nr 75. Opole: Archiwum Instytutu Śląskiego. A 702.
35.Waleński, B. (1990). Na płacz zabrakło łez. Opole: Opolskie Wydawnictwo Prasowe, Towarzystwo Przyjaciół Opola.
36.Zawadzki, A. (1946). Zagadnienia narodowościowe Śląska. Śląsko-Dąbrowski Przegląd Administracyjny, 2.
37.Żygulski, K. (1970). Małżeństwa mieszane w Opolu. W: A. Kwilecki (red.), Ziemie Zachodnie w polskiej literaturze socjologicznej (s. 226–264). Poznań: Instytut Zachodni.