Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2020.19-21
CC BY-SA   Open Access   CEEOL  ERIH PLUS

Issue archive / t. 19, 2020
Brzechwy lekcja dawnego języka polskiego (na przykładzie zbioru Sto bajek)
(The lesson of old Polish language by Brzechwa (as exemplified by the collection Sto bajek))

Authors: Agnieszka Piela ORCID
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Keywords: archaism education in Polish language and literature history of Polish language lexis phraseology
Data publikacji całości:2020
Page range:16 (309-324)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The basic purpose of this article is to demonstrate the archaic and anachronistic language forms contained in the collection of poetry by Jan Brzechwa Sto bajek. It turns out that the poet, as one of the precursors of the linguistic poetry for children, deliberately introduced into his poems some historical words, their forms and meanings, e.g.: androny, dziatwa, gawiedź, Piotrowa, sążeń, starościna, świekra, taradajka, żupa. Brzechwa’s vocabulary proves that his poetry is a historic, cultural, and linguistic curiosity to both the younger and older generations of readers.
Download file

Article file

Bibliography

1.Brzechwa, Jan. Sto bajek, wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik, 1958.
2.Brzechwa, Jan. Sto bajek, wyd. III. Warszawa: Wydawnictwo Bajka, 2017.
3.Brzechwa, Jan. „Moje boje i potyczki”. Życie Szkoły 5 (1958): 7–9.
4.Cieślikowski, Jerzy. „Nowa bajka Jana Brzechwy”. W: Antologia poezji dziecięcej, red. Jerzy Cieślikowski, XXVII–XXXVIII. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980.
5.Doroszewski, Witold. „Język – zwierciadło świata i twór wyobraźni”. W: tegoż, Język, myślenie, działanie. Rozważania językoznawcy. 104–112. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982.
6.Klimowicz, Anna, Marlena Derlukiewicz. Nowe słowa na start! Podręcznik do języka polskiego dla klasy szóstej szkoły podstawowej. Warszawa: Nowa Era, 2019.
7.Kucała, Marian. „Wskazywanie praktycznej przydatności wiedzy historycznojęzykowej”. W: Synchronia – diachronia. Materiały z konferencji „Problematyka historycznojęzykowa we współczesnym językoznawstwie i jej miejsce w dydaktyce”. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce 17–18 listopada 1997, red. Maria Wojtyła-Świerzowska, 81–87. Kielce: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego, 1999.
8.„Listy dzieci”. W: Akademia Pana Brzechwy. Wspomnienie o Janie Brzechwie, red. Antoni Marianowicz, 188–194. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik, 1984.
9.Marcinkiewicz, Agnieszka, Joanna Kuchta. Zeszyt ćwiczeń do języka polskiego dla klasy szóstej szkoły podstawowej. Warszawa: Wydawnictwo Nowa Era, 2019.
10.Matuszewski Ryszard. ***. W: Akademia Pana Brzechwy. Wspomnienie o Janie Brzechwie, red. Antoni Marianowicz, 123–132. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik, 1984.
11.Nadurska-Podraza, Krystyna. „Związki frazeologiczne i ich funkcje stylistyczne w utworach dla dzieci Jana Brzechwy”. Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie 58. Prace Językoznawcze 3 (1976): 191–195.
12.Nastulanka, Krystyna. „Bajkopisarz mimo woli. Rozmowa z Janem Brzechwą”. W: Akademia Pana Brzechwy. Wspomnienie o Janie Brzechwie, red. Antoni Marianowicz, 114–122. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik, 1984.
13.Nosowicz, Jan Franciszek. „Uniwersytet pana Kleksa”. W: Nie bój Brzechwy. Studia i szkice kleksologiczne, red. Jan Malicki, Joanna Papuzińska, 118–137. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 2010.
14.Ostasz, Maria. „Brzechwowskie lekcje matematyki, przyrody i geografii”. W: Nie bój Brzechwy. Studia i szkice kleksologiczne, red. Jan Malicki, Joanna Papuzińska, 206–212. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 2010.
15.Ostasz, Maria. Dialog z tradycją w poezji nie tylko dla dzieci. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2013.
16.Piela, Agnieszka. „Kłopotliwe kwalifikatory chronologiczne w słownikach języka polskiego”. Język Polski 3 (2020): 58–72.
17.Piela, Agnieszka. „O kształceniu historycznojęzykowym w szkole podstawowej słów kilka” (publikacja w tomie: IV Kongres Dydaktyki Polonistycznej: „Lekcje polskiego. Praktyki edukacyjne wobec niepokojów XXI wieku” (w druku).
18.Skrobiszewska, Hanna. Brzechwa. Warszawa: Agencja Autorska, 1965.
19.Smółkowa, Teresa. „Wyrazy wychodzące z użycia w okresie ostatnich osiemdziesięciu lat (na przykładzie Lalki B. Prusa)”. Polonica 1 (1975): 245–258.
20.Szóstak, Anna. Nurt lingwistyczny we współczesnej polskiej poezji dziecięcej. Zielona Góra: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego, 2000.
21.Szóstak, Anna. Od modernizmu do lingwizmu. O przemianach twórczości Jana Brzechwy. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2003.
22.Taraszkiewicz, Małgorzata. Książki warte czytania… dzieciom. Warszawa: Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, 1995.
23.Walczak, Bogdan. „Jeszcze o «barierze językowej» w lekturze dzieł literatury klasycznej”. W: Kultura – Język – Edukacja. Dialogi współczesności z tradycją, red. Beata Gromadzka, Dorota Mrozek, Jerzy Kaniewski, 113–121. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne, 2008.
24.Zawodziński, Karol Wiktor. „O książkach dla dzieci”. W: Hanna Skrobiszewska, Brzechwa. 71–72. Warszawa: Agencja Autorska, 1965.