Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2024.23-09
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 23, 2024
Representations of power in the Polish press discourse (1944-1991). A social semiotic analysis
(Przedstawienia władzy w polskim dyskursie prasowym (1944-1991). Analiza socjosemiotyczna)

Autorzy: Anna Łazuka-Banach ORCID
Uniwersytet Szczeciński
Słowa kluczowe: wizualna semiotyka społeczna władza dyskurs prasowy
Data publikacji całości:2024
Liczba stron:34 (127-160)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza i interpretacja sposobów przedstawienia repre-zentantów władzy na okładkach trzech polskich dzienników, wydawanych w latach 1944-1991. Autorka artykułu skupia się na rodzajach zastosowa-nych środków semiotycznych. Artykuł omawia również potencjał znacze-niowy zidentyfikowanych środków, jak i możliwe efekty wynikających z nich przedstawień, a także związek pomiędzy tymi przedstawieniami a bie-żącą sytuacją polityczną. W artykule wzięto pod uwagę okres od 1944 do 1991 roku, zawierający kilka ważnych dla historii Polski przełomowych momentów, jak i okres komunizmu oraz przełomowy okres transformacji ustrojowej. Trzema analizowanymi dziennikami były: Trybuna Ludu, publi-kowana od 1948 do 1990 roku, oficjalny organ władz komunistycznych, Trybuna - instytucjonalny i ideologiczny następca Trybuny Ludu, wydawana od 1990 roku, oraz Gazeta Wyborcza, powstała w 1989 roku, jako organ sił opozycyjnych. Wybrane obrazy zanalizowano głównie pod kątem znaczenia reprezentacyjnego i interaktywnego, jak i niektórych aspektów znaczenia kompozycyjnego, opisanych przez Kressa i Van Leeuwena w ich gramatyce komunikacji wizualnej. Wyniki badań wskazują na zmiany w sposobie przedstawień, takie jak zmniejszenie dystansu, zmiana modalności oraz bliż-sza, ustanowiona symbolicznie, relacja społeczna pomiędzy ukazanymi przedstawicielami władzy a odbiorcą.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Billig Michael. ,,Stacking the cards of ideology: the history of the Sun Souvenir Royal Album”. Discourse & Society, 1(1) (1990), 17–37.
2.Billig Michael. Ideologies and Beliefs. London: Sage, 1991.
3.Blommaert Jan. Discourse. Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
4.Coupland Nikolas, Jaworski Adam. ,,Discourse”. W: The Routledge Companion to Se-miotics and Linguistics, red. Paul Cobley. London: Routledge, 2001, 134–48.
5.Czubiński Antoni. Historia Polski XX Wieku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2003.
6.EastWest Institute. Available at: https://www.eastwest.ngo/info/about (accessed: 19.09.2023).
7.El Refaie Elisabeth. ,,Understanding Visual Metaphor: The Example of Newspaper Car-toons”. Visual Communication, 2(1) (2003), 75–95.
8.El Refaie Elisabeth. ,,Metaphor in Political Cartoons: Exploring Audience Responses”. W: Multimodal Metaphor, red. Charles J. Forceville, Eduardo Urios-Aparisi. Berlin: De Gruyter, 2009, 173–96.
9.Fairclough Norman. Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press, 1992.
10.Fowler Roger. Language in the news. Discourse and Ideology in the Press. London: Routledge, 1991.
11.Gibney Frank B. ‘Nikita Krushchev’, Encyclopaedia Britannica. Available at: https:// www.britannica.com/biography/Nikita-Sergeyevich-Khrushchev (accessed: 19.09.2023).
12.Giorgi Liana. The Post-Socialist Media: What Power the West? The Changing Media Landscape in Poland, Hungary, and the Czech Republic. Aldershot: Avebury, 1995.
13.Hodge Bob, Kress Gunther. Social Semiotics. Cambridge: Polity Press, 1988.
14.Holly Michael Ann. Past Looking: Historical Imagination and the Rhetoric of the Im-age. Ithaca, NY: Cornell University Press, 1996.
15.Holsanova Jana, Rahm Henrik, Holmqvist Kenneth. ,,Entry Points and Reading Paths on Newspaper Spreads: Comparing a Semiotic Analysis with Eye-Tracking Mesure-ments”. Visual Communication, 5(1) (2006), 65–93.
16.Jewitt Carey (red.). The Routledge Handbook of Multimodal Analysis. London: Routledge, 2009.
17.Jewitt Carey, Oyama Rumiko. ,,Visual Meaning: A Social Semiotic Approach”. W: Handbook of Visual Analysis, red. Theo Van Leeuwen, Carey Jewitt. London: Sage, 2001, 134–56.
18.Kress Gunther, Van Leeuwen Theo. Reading Images. The Grammar of Visual Design. London: Routledge, 1996.
19.Kress Gunther, Van Leeuwen Theo. ,,Front Pages: (The Critical) Analysis of Newspaper Layout”. W: Approaches to Media Discourse, red. Allan Bell, Peter Garrett. Malden, MA: Blackwell Publishing, 1998, 186-219.
20.Kress Gunther, Van Leeuwen Theo. Reading Images. The Grammar of Visual Design. London: Routledge, 2006.
21.Kruk Sergei. ,,Semiotics of Visual Iconicity in Leninist ‘Monumental’ Propaganda”. Visual Communication, 7(1) (2008), 27–56.
22.Lemke Jay L. Textual Politics. Discourse and Social Dynamics. Wyd. I. Abingdon: Taylor & Francis, 1995.
23.Lester Paul M. Visual Communication. Images with Messages. Wyd. III. Belmont, CA: Thomson Wadsworth, 2003.
24.Machin David. ,,Visual Discourses of War. Multimodal Analysis of Photographs of the Iraq Occupation”. W: Discourse, War and Terrorism, red. Adam Hodges, Chad Nilep. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2007a, 123–42.
25.Machin David. Introduction to Multimodal Analysis. London: Hodder Arnold, 2007b.
26.Nickel Douglas R. ,,Impressed by nature’s hand’: photography and authorship”. W: Us-ing Visual Evidence, red. Richard Howells, Robert W. Matson. Maidenhead, Berkshire: Open University Press, 2009, 43–54.
27.Pinar Sanz Maria J. ,,Decoding Meaning in Political Cartoons”. W: From Language to Multimodality. New Developments in the Study of Ideational Meaning, red. Carys Jones, Eija Ventola. London Oakville: Equinox Publishing, 2008, 313–34.
28.Rose Gillian. Visual Methodologies: An Introduction to the Interpretation of Visual Materials. London: Sage, 2007.
29.Scollon Ron, Scollon Suzie W. Discourses in Place. London: Routledge, 2003.
30.Van Dijk Teun A. Ideology: A Multidisciplinary Approach. London: Sage, 1998.
31.Van Leeuwen Theo. ,,Semiotics and Iconography”. W: Handbook of Visual Analysis, red. Theo Van Leeuwen, Carey Jewitt. London: Sage, 2001, 92–118.
32.Van Leeuwen Theo. Introducing Social Semiotics. London: Routledge, 2005.
33.Van Leeuwen Theo. Discourse and Practice: New Tools for Critical Discourse Analysis. Oxford: Oxford University Press, 2008.
34.Ventola Eija. ,,Semiotic Spanning at Conferences; Cohesion and Coherence in and across Conference Papers and Their Discussions”. W: Coherence in Spoken and Written Discourse. How to Create It and How to Transcribe It, red. Wolfram Bublitz et al. Ams-terdam/Philadelphia: John Benjamins, 1999, 101–25.