Acta Iuris Stetinensis

Previously: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Iuris Stetinensis


ISSN: 2083-4373     eISSN: 2545-3181    OAI    DOI: 10.18276/ais.2022.41-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Issue archive / 5/2022 (41)
Amerykańskie koncepcje interpretacji konstytucji a rodzime teorie: klaryfikacyjna i derywacyjna. Próba porównania
(American theories of constitutional interpretation and Polish clarification and derivation concepts. A short comparison)

Authors: Paweł Boike ORCID
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Keywords: legal interpretation originalism of intent original meaning living constitution
Data publikacji całości:2022
Page range:11 (9-19)
Cited-by (Crossref) ?:
Downloads ?: 78

Abstract

The author set himself a goal of finding common elements of American concepts for the interpretation of the constitution and Polish descriptive-normative theories of legal interpretation of universal nature. First, he discussed the main assumptions of intentionalism, originalism and the living constitution theory. He did it on the basis of the publications of the most influential representatives of particular fields of study in the American jurisprudence, as well as giving examples of the case law of the Supreme Court of the United States. Then, he outlined the foundations of the clarification and derivative theory, comparing some assumptions with elements of American theories. As a result, despite the vast differences between the Polish and American legal systems, he identified some similarities between the derivative theory and the concept of living constitution.
Download file

Article file

Bibliography

1.Barczentewicz M., Inspiracje amerykańskie w dyskusjach wokół interpretacji Konstytucji, w: T. Stawecki, J. Winczorek (red.), Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty, Warszawa 2014.
2.Berger R., Government by Judiciary. The Transformation of the Fourteenth Amendment, wyd. 2, Indianapolis 2015.
3.Barnett R., An originalism for Nonoriginalists, „Loyola Law Review” 1999, nr 4.
4.Barnett R., Bernick E., The Original Meaning of the Fourteenth Amendment. Its letter and Spirit. Cambridge 2021.
5.Bielska-Brodziak A., Śladami prawodawcy faktycznego. Materiały legislacyjne jako narzędzie wykładni prawa, Warszawa 2017.
6.Błaszczyk C., Interpretacja w służbie doktryny. Oryginalizm konstytucyjny w Stanach Zjednoczonych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)” 2020, nr 2.
7.Bogucki O., Model wykładni funkcjonalnej w derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, Szczecin 2016.
8.Boike P., Czy sędzia może zmienić prawo? Spór o interpretację Konstytucji USA, https://klubjagiellonski.pl/2022/09/04/czy-sedzia-moze-zmienic-prawo-spor-o-interpretacjekonstytucji-usa.
9.Bork R., Neutral Principles and Some First Amendment Problems, „Indiana Law Journal” 1971, nr 1.
10.Czelakowska A., Kubicka E., Klubińska M., Słowniki przed sądem. Wykorzystanie dzieł leksykograficznych w orzeczeniach sądowych, „LingVaria” 2016, nr 1.
11.Drakeman D., The Hollow Core of Constitutional Theory. Why We Need Framers, Cambridge– New York 2020.
12.Dworkin R., Freedom’s Law. The Moral Reading of the American Constitution, Cambridge 1997.
13.Eskridge W., Interpreting Law. A Primer on How to Read Statutes and the Constitution, Foundation Press 2016.
14.Korycka-Zirk M., Filozoficznoprawny wymiar kontroli konstytucyjności, Toruń 2017.
15.Korycka-Zirk M., Intencjonalne doktryny wykładni konstytucji (analiza porównawcza), "Państwo i Prawo” 2020, nr 8.
16.Korycka-Zirk M., Interpretacyjna zmiana konstytucji, w: P. Jabłoński, J. Kaczor, M. Pichlak (red.), Prawo i polityka w sferze publicznej. Perspektywa wewnętrzna, Wrocław 2017.
17.Kubas S., Warta na obrzeżach Konstytucji. Dekonstrukcja mitu założycielskiego amerykańskiej sądowej kontroli konstytucyjności prawa, Kraków 2019.
18.Laidler P., Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych Ameryki: od prawa do polityki, Kraków 2011.
19.Lis-Staranowicz D., Legitymizacja sądowej kontroli prawa w Stanach Zjednoczonych Ameryki, Olsztyn 2012.
20.Łętowska E., Pawłowski Ł., Konstytucja nie zakazuje małżeństw homoseksualnych, „Kultura Liberalna” 2017, nr 28 (444), https://kulturaliberalna.pl/2017/07/10/konstytucjanie-zakazuje-malzenstw-homoseksualnych.
21.Matczak M., Imperium tekstu. Prawo jako postulowanie i urzeczywistnianie świata możliwego, Warszawa 2019.
22.Morawski L., Zasady wykładni prawa, wyd. 2, Toruń 2010.
23.Romowicz M., Pomiędzy uniwersalnym, a partykularnym wymiarem wykładni prawa. Wpływ teorii prawa i nauki prawa konstytucyjnego na wzorce wykładni konstytucji, w: T. Stawecki, J. Winczorek (red.), Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty, Warszawa 2014.
24.Scalia A., Originalism. The lesser evil, „University of Cincinnati Law Review” 1989, t. 57.
25.Solum L., Semantic originalism, „lllinois Public Law and Legal Theory Research Papers Series” 2008, nr 7–24.
26.Strauss D., The Living Constitution, Oxford 2010.
27.Tobor Z., W poszukiwaniu intencji prawodawcy, Warszawa 2013.
28.Tomza A., Spór o poprawną interpretację Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Od pasywizmu do aktywizmu sądowego, Łódź 2016.
29.Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988.
30.Wróblewski J., System, tworzenie i wykładnia prawa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 1989, nr 2.
31.Zieliński M., Osiemnaście mitów w myśleniu o wykładni prawa, „Palestra” 2011, nr 3–4.
32.Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, wyd. 7 uzup., Warszawa 2017.
33.Ziembiński Z., Przepis prawny a norma prawna, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1960, z. 1.
34.Ziński T., Domniemanie konstytucyjności ustaw w Stanach Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 2016.