Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694    OAI    DOI: 10.18276/au.2019.1.12-07
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / nr 1 (12) 2019
Bycie nie na miejscu: Listy Georga Forstera z Wilna (1784–1787) jako narracja autobiograficzna
(Out of Place: Georg Forster’s Letters from Vilnius (1784–1787) as autobiographical testimony)

Authors: MONIKA BEDNARCZUK ORCID
Uniwersytet w Białymstoku
Keywords: history of science in the 18th century knowledge dissemination German scientists in Poland-Lithuania accounts from Vilnius letters of Georg Forster
Data publikacji całości:2019-01-31
Page range:16 (103-118)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The paper examines the letters of Georg Forster (1754–1794), a German scientist and traveler who spent three years as a professor of natural history at Vilnius University. In a rich series of letters that Forster wrote between November 1784 and August 1787, he not only discussed the issues concerning his plans and teaching experiences but also commented critically on the functioning of both the Vilnius University and the local society. On the one hand, his correspondence offers a striking reminder of how European intellectuals of the period saw themselves and the world: Forster’s great scientific and didactic ambitions were inseparable from the stereotypical perception of Poland-Lithuania as a supposedly “backward” region in terms of its social and cultural development. On the other hand, his reports from Vilnius reflect his loneliness, with this estrangement initially resulting from various difficulties that stemmed from cultural differences and conflicts, and later from a feeling of failure with related to knowledge dissemination.
Download file

Article file

Bibliography

1.Barker, Chris. Studia kulturowe. Teoria i praktyka. Tłum. Agata Sadza. Kraków: Wydawnictwo Uni¬wersytetu Jagiellońskiego, 2005.
2.Biegeleisen, Henryk. „Cudzoziemiec w katedrze wileńskiej”. Odb. z Muzeum 1892 (Lwów): 97–104, 148–162.
3.Bömelburg, Hans-Jürgen. „Georg Forster und das negative deutsche Polenbild. Ein Kosmopolit als Architekt von nationalen Feindbildern?”, Mainzer Geschichtsblätter 8 (1993): 79–90.
4.D’Aprile, Iwan-Michelangelo. „Aufgeklärter Kulturpluralismus. Osteuropa als Erfahrungsraum kultureller Vielfalt in der deutschsprachigen Aufklärung”. W: Aufklärung und Kulturtransfer in Mittel- und Osteuropa, red. Agnieszka Pufelska, Iwan-Michelangelo D’Aprile, 53–68. Han¬nover: Wehrhahn Verlag, 2009.
5.Forster, Jerzy. „Dziennik podróży po Polsce”. Przeł., wstępem i przypisami opatrzył Wacław Zawadzki. Archiwum Historii Medycyny 21 (1958): 135–157, 293–319.
6.Forster, Georg. A Voyage round the World in His Britannic Majesty’s Sloop Resolution, Commanded by Capt. James Cook, during the Years, 1772, 3, 4, and 5. London: White, Elmsly & Rosington, 1777.
7.Forster, Georg. Werke. Sämtliche Schriften, Tagebücher, Briefe. T. 14: Briefe 1784-Juni 1787. Oprac. Brigitte Leuschner. Berlin: Akademie-Verlag, 1978.
8.Füssel, Marian. „Akademische Aufklärung. Die Universität des 18. Jahrhunderts im Spannungs¬feld von funktionaler Differenzierung, Ökonomie und Habitus”. W: Die Aufklärung und ihre Weltwirkung, red. Wolfgang Hardtwig, 48–73. Göttingen: Vandenhoeck and Ruprecht 2010.
9.Jolly, Margaretta, Stanley, Liz. „Letter As/Not a Genre”. W: The Routledge Auto/Biography Studies Reader, red. Ricia Anne Chansky, Emily Hipchen, 193–201. London–New York: Routledge, 2016.
10.Jundziłł, Stanisław Bonifacy. Pamiętniki. Oprac. Antoni M. Kurpiel. Kraków: Akademia Umiejęt¬ności, 1905.
11.Marzec, Lucyna. „List”. Forum Poetyki 1 (2015): 86–96.
12.Mikulski, Tadeusz. W kręgu Oświeconych. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1960.
13.Ochenkowski, Władysław. „Listy cudzoziemca o Wilnie (1784–1787)”. Przewodnik Naukowy i Lite¬racki 7 (1879): 335–349.
14.Oleś, Piotr K. „Autonarracyjna aktywność człowieka”. W: Narracja: teoria i praktyka, red. Berna¬detta Janusz, Katarzyna Gdowska, Bogdan de Barbaro, 37–52. Kraków: Wydawnictwo Uniwer¬sytetu Jagiellońskiego, 2008.
15.Rybicka, Elżbieta. „Antropologiczne i komunikacyjne aspekty dyskursu epistolograficznego”. Tek¬sty Drugie 4 (2004): 40–55.
16.Salmonowicz, Stanisław. „Jerzy Forster a narodziny stereotypu Polaka w Niemczech XVIII/XIX wieku”. Zapiski Historyczne 52 (1987), 4: 135–147.
17.Schultz, Helga. „Georg Forster und Polen – Irritationen und Vorurteile”. W: Auf dem Weg in die Moderne. Radikales Denken, Aufklärung und Konservatismus, red. Birgitta Bader-Zaar, Marga¬rete Grandner, Edith Saurer, 47–63. Wien: Studienverlag, 2007.
18.Skwarczyńska, Stefania. Teoria listu. Na podstawie lwowskiego pierwodruku oprac. Elżbieta Felik¬siak i Mariusz Leś. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2006.
19.Słabczyński, Wacław. „Jerzy Forster: pierwszy polski podróżnik naokoło świata”. Wiedza i Życie 19 (1952): 829–837.
20.Steiner, Gerhard. „Der Geist freier Fortschreitung im Brief und Essay Georg Forsters”. W: Der Weltumsegler und seine Freunde. Georg Forster als gesellschaftlicher Schriftsteller der Goethezeit, red. Detlef Rasmussen, 1–11. Tübingen: Günter Narr Verlag, 1988.
21.Trzebiński, Jan. „Narracyjne konstruowanie rzeczywistości”. W: Narracja jako sposób rozumienia świata, red. Jan Trzebiński, 16–42. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2002.
22.Wójcik, Zbigniew. „Johannes Georgius Adamus Forster, His Voyages and Polish Relations”. Polish Polar Research 1 (1989), 10: 31–45.