Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694     eISSN: 2719-4361    OAI    DOI: 10.18276/au.2021.1.16-07
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 1 (16) 2021
Dwie podróże Sienkiewicza (o labiryncie czasowym XIX-wiecznej Europy)

Autorzy: WOJCIECH TOMASIK ORCID
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Słowa kluczowe: czas słoneczny czas kolejowy standaryzacja pisarstwo podróżnicze
Data publikacji całości:2021
Liczba stron:14 (109-122)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Przed nastaniem epoki kolei każda europejska społeczność używała tzw. prawdziwego czasu słonecznego (kiedy słońce stawało w zenicie nad ratuszem, w całym mieście było południe). Różnice w czasie stały się bardzo kłopotliwe wraz ze wzrostem prędkości podróżowania. Każda kolej rozwiązywała problem czasu lokalnego, wprowadzając w swoich operacjach i rozkładach jazdy czas jakiegoś ważnego miasta leżącego na obsługiwanej linii. Regulowanie zegarków było obowiązkowe dla załóg pociągów. W lutym 1876 roku podczas swej podróży z Warszawy do Londynu Sienkiewicz powinien zmieniać wiele razy wskazania swego zegarka. Najprawdopodobniej pisarz zignorował czas lokalny wielkich miast na trasie w Europie (w Berlinie, Brukseli, Londynie). Zignorował go też później, gdy jechał pociągiem przez całe Stany Zjednoczone. Sienkiewicz był mocno przyzwyczajony do rozdartej czasowości Warszawy.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Baillaud, Lucien. „Les chemins de fer et l’heure légale”. Revue d’histoire des chemins de fer 36 (2006) : 25–40.
2.Booth, Henry. Uniformity of Time, considered especially in reference to railway transit and the ope¬rations of electric telegraph. London: John Weale, 1847.
3.Głębocki, Wiesław. Zegarmistrzowie warszawscy XIX wieku. Warszawa: PWN, 1992.
4.Howse, Derek. Greenwich Time and the Discovery of the Longitude. Oxford: Oxford University Press, 1980.
5.„Kronika krajowa”. Gazeta Handlowa, 6(18).05.1875.
6.„Kronika miejscowa i zamiejscowa”. Gazeta Narodowa, 25.01.1876.
7.Lezyam, Bruno (Bronisław Mayzel). „Ze wspomnień osobistych o Sienkiewiczu. Z przed 30 laty”. W: Na powodzian. Księga zbiorowa prac literackich i artystycznych, wyd. Stanisław Graybner. Warszawa: Nakładem Lilpopa & Co., 1904.
8.Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy, sygn. MOB H/A-904. Fahrplan der Königlichen Ostbahn von 15 Oktober 1875.
9.„Nowiny bieżące krajowe”. Wiek, 13(25).10.1876.
10.„Ogłoszenia”. Gazeta Handlowa, 5(17).01.1876.
11.O’Malley, Michael. Keeping Watch. A History of American Time. New York: Penguin Books, 1990.
12.Pietraszek, Jan. „Kompasy na drogach żelaznych”. Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 51 (1872).
13.„Południk”. Kurier Warszawski, 19(31).10.1883.
14.Prus, Bolesław. „Kronika tygodniowa”. Tygodnik Ilustrowany 223 (1872): 178–179.
15.Sienkiewicz, Henryk. Dzieła. T. 41: Listy z podróży do Ameryki. I, red. Juliusz Krzyżanowski. War¬szawa: PIW, 1950.
16.Sienkiewicz, Henryk. Listy. T. 3, cz. 1: Józef Jankowski–Wincenty Lutosławski, oprac., wstęp i przy¬pisy Maria Bokszczanin. Warszawa: PIW, 2007.
17.Tomasik, Wojciech. „Co kolej zmieniła w Bydgoszczy?”. W: Bydgoszcz przemysłowa dawniej i dziś. Przemysł bydgoski jako produkt kulturalny i turystyczny, red. Bartłomiej Bromberek, Adam Kosecki, Sławomir Łaniecki, 38–58. Bydgoszcz: Wydawnictwo UTP, 2021.
18.Tomasik, Wojciech. „Listy z podróży do Ameryki. List czwarty: o prawdzie rozkładów jazdy”. Pamiętnik Literacki (złożony do druku).
19.Verne, Juliusz. Podróż naokoło świata w ośmdziesięciu dniach. Cz. 1. Tłum. Józef Grajnert. War¬szawa: J. Grajnert, 1873.
20.„Wiadomości bieżące krajowe”. Gazeta Polska, 27.09.(9.10.)1872.
21.„Wiadomości miejscowe”. Dziennik Warszawski, 6(18).06.1874.
22.„Wiadomości miejscowe”. Kurier Warszawski, 25.01.(6.02).1873.