Colloquia Germanica Stetinensia

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Colloquia Germanica Stetinensia


ISSN: 2450-8543     eISSN: 2353-317X    OAI    DOI: 10.18276/cgs.2020.29-14
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / nr 29
Zum sprachlichen Weltbild in ausgewählten Begriffen aus dem Bereich des Erbrechts in der deutschen und polnischen Sprache
(O językowym obrazie świata w wybranych pojęciach z zakresu prawa spadkowego w języku niemieckim i polskim)

Autorzy: Piotr Owsiński ORCID
Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Anna Paluch ORCID
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Słowa kluczowe: prawo spadkowe językowy obraz świata język niemiecki język polski
Data publikacji całości:2020
Liczba stron:22 (255-276)
Klasyfikacja JEL: I24 K10 K15
Cited-by (Crossref) ?:
Liczba pobrań ?: 685

Informacje dodatkowe

Piotr A. OWSIŃSKI, Dr. wissenschaftlicher Mitarbeiter am Institut für Germanistik an der Jagiellonen-Universität in Kraków; Hauptinteressengebiete: Geschichte der deutschen Sprache, historische Grammatik des Deutschen, Graphematik von mhd. und fnhd. Texten, historische Phonologie und Morphologie, Lehnwortforschung, Übersetzung, Onomastik und sprachliches Weltbild; Publikationen: Graphematische Untersuchungen zur ostdeutschen Apostelgeschichte aus dem 14. Jahrhundert, Frankfurt a.M. 2017, Geschichte des Deutschen für jedermann. Wissenschaftliche Materialien und Lehrmittel zur Einführung in die Geschichte der deutschen Sprache, Kraków 2019; Mitautor: Sprache der deutschsprachigen Kanzleien in der frühneuhochdeutschen Zeit im südlichen Ostseeraum. Teil 2: Morphologische Ebene. Zu den Kategorien des Adjektivs und den Ablautklassen, Berlin 2020; Mitherausgeber: Auf den Spuren der Deutschen in Mittel- und Osteuropa. Sławomira Kaleta-Wojtasik in memoriam, Frankfurt a.M. 2017, Facetten der Sprachwissenschaft. Bausteine zur diachronen und synchronen Linguistik, Berlin 2019.

ORCID: 0000-0001-7862-3345

Kontakt: piotr.owsinski@uj.edu.pl

Anna PALUCH, Mag. Doktorandin am Lehrstuhl für Zivilrecht an der Fakultät für Recht und Verwaltung der Jagiellonen-Universität in Kraków; Hauptinteressengebiete: Erbrecht, rechtsvergleichende Analyse der Testierfreiheit und ihrer Schranken, axiologische Grundlagen, Zwecke und Funktionen der Testierfreiheit und ihrer Schranken aus der Perspektive der historischen und aktuellen sozialen Realität.

ORCID: 0000-0001-8488-0006

Kontakt: anna.aleksandra.paluch@gmail.com

Abstrakt

Śmierć, stosunki majątkowe (w szczególności prawo własności) i chęć przekazania majątku na wypadek śmierci wybranym przez siebie osobom skłaniają człowieka jako elementy rzeczywistości pozajęzykowej do działania językowego w postaci sporządzenia testamentu wyrażonego niezależnie od formy testamentu za pomocą takiego języka, którego forma jest regulowana i porządkowana – przynajmniej do pewnego stopnia – przez prawodawcę przy użyciu języka prawnego. Prawo determinuje zatem język testamentu w takim zakresie, jaki jest niezbędny do prawidłowego odtworzenia woli spadkodawcy i interpretacji złożonego przez niego oświadczenia woli. Wola testatora jest zatem zawsze rekonstruowana głównie na podstawie testamentu będącego aktem językowym, bez którego nie może ona wywrzeć żadnych skutków prawnych. W artykule prezentowane są wyniki ukierunkowanej kognitywnie analizy językowej wybranych pojęć z zakresu prawa spadkowego w języku niemieckim i polskim, której celem jest ustalenie stopnia ekwiwalencji terminów w obu językach, jak również ocena stopnia utrwalenia językowego obrazu świata w słowach z jednego lub drugiego kręgu językowego i kulturowego.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bartmiński, Jerzy. „Der Begriff des sprachlichen Weltbildes und die Methoden seiner Operationalisierung“. In: Tekst i dyskurs – Text und Diskurs, H. 5. Zugriff 12.12.2019. http://tekst-dyskurs.eu/images/pdf/zeszyt_5/bartminski.pdf, 261–289.
2.Bobrowski, Ireneusz. Zaproszenie do językoznawstwa. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1998.
3.Brudermüller, Gerd, Jürgen Ellenberger, Isabell Götz, Christian Grüneberg, Sebastian Herrler, Hartwig Sprau, Karsten Thorn, Walter Weidenkaff, Dietmar Weidlich, Hartmut Wicke. Palandt. Bürgerliches Gesetzbuch. München: Verlag C. H. Beck, 2018.
4.Büchmann, Georg. Geflügelte Worte. Der Citatenschatz des deutschen Volks. Berlin: Haude & Spenner’sche Buchhandlung (F. Weidling), 1898.
5.Bußmann, Hadumod (Hg.). Lexikon der Sprachwissenschaft. Stuttgart: Alfred Kröner Verlag, 1999.
6.Digesten. Zugriff 07.12.2019. https://www.thelatinlibrary.com/justinian/digest1.shtml.
7.Dajczak, Wojciech, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Bérier. Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
8.Doliwa, Adam. „Umowy dotyczące spadku“. Studia Prawa Prywatnego 1 (2008): 125–149.
9.Doliwa, Adam. „O rozumieniu i znaczeniu słuszności w prawie prywatnym“. Białostockie Studia Prawnicze 17 (2014): 79–88.
10.Dutta, Anatol. Warum Erbrecht? Das Vermögensrecht des Generationenwechsels in funktionaler Betrachtung. Tübingen: Mohr Siebeck, 2014.
11.Everett, Daniel L. Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2019.
12.Gadamer, Hans-Georg. Mensch und Sprache, Zugriff 12.12.2019. http://gerardnuman.nl/artikelen/Gadamer%20-%20MENSCH%20UND%20SPRACHE%20b.pdf.
13.Gaweł, Agnieszka. „Sprachliche Reflexe gruppenspezifischer Weltbilder in Titeln deutscher Presseartikel zu Demonstrationen des Komitees zur Verteidigung der Demokratie (KOD)“. In: Sprachen, Literaturen und Kulturen im Kontakt. Beiträge der 25. Linguistik- und Literaturtage, Miskolc/Ungarn, 2017, H. 8, 15–30. Hamburg: Verlag Dr. Kovač, 2019.
14.Gizbert-Studnicki, Tomasz. „Das Problem des Übersetzens und das juristische Weltbild“. In: Übersetzen, verstehen, Brücken bauen. Geisteswissenschaftliches und literarisches Übersetzen im internationalen Kulturaustausch, hrsg. v. Armin Paul Frank, Kurt-Jürgen Maaß, Fritz Paul, Horst Turk, 305–313. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 1993.
15.Hau, Wolfgang (Hg.). Juris Praxiskommentar BGB, Bd. 5: Erbrecht. Saarbrücken: juris GmbH, 2007.
16.Humboldt, Wilhelm von. Über die Verschiedenheit des menschlichen Sprachbaues und ihren Einfluss auf die geistige Entwicklung des Menschengeschlechts. Berlin: Königliche Akademie der Wissenschaften, 1836.
17.Kęsicka, Karolina. „Die Konzeptualisierung der Rechtssprache in diachroner Perspektive und ihre Implikationen für die Theorie der Rechtsübersetzung“. Studia Germanica Gedanensia 33 (2015): 68–83.
18.Kołodziej, Robert. Polski kodeks pracy w przekładach na język niemiecki – terminologia i strategie translatorskie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
19.Kordasiewicz, Bogudar (Hg.). System Prawa Prywatnego. Bd. 10: Prawo spadkowe. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2015.
20.Kroppenberg, Inge. ‚Wer lebt, hat Recht‘ – Lebzeitiges Rechtsdenken als Fremdkörper in der Inhaltskontrolle von Verfügungen von Todes wegen“. Deutsche Notarzeitschrift 2 (2006): 86–105.
21.Krzywda, Joanna. Terminologia języka prawnego i strategie translatorskie w przekładach kodeksu spółek handlowych na język niemiecki. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
22.Longchamps de Bérier, Franciszek. „Ręka zza grobu? Wokół granic dysponowania majątkiem na wypadek śmierci w prawie rzymskim“. In: Vetera novis augere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, Bd. I, hrsg. v. Stanisław Grodziski, Dorota Malec, Anna Karabowicz, Marek Stus, 611–620. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
23.Longchamps de Bérier, Franciszek. „Die Hand aus dem Jenseits? Zur Frage der Grenzen der Vermögensverfügung im Todesfalle nach Römischem Recht“. In: Pázmány Law Review 2 (2014): 119–130.
24.Morawski, Lech. Wstęp do prawoznawstwa. Toruń: Wydawnictwo Dom Organizatora, 2009.
25.Opałek, Kazimierz, Jerzy Wróblewski. Prawo. Metodologia. Filozofia. Teoria Prawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
26.Ortega y Gasset, José. „Mówienie jako zwyczaj społeczny“. In: Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, hrsg. v. Grzegorz Godlewski, 169–171. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2003.
27.Osajda, Konrad (Hg.). Kodeks cywilny. Komentarz, Bd. III, Spadki (art. 922–1088 KC). Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2013.
28.Otte, Gerhard (Hg.). J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 5: Erbrecht. Einleitung zum Erbrecht. §§ 1922–1966 (Erbfolge). Berlin: Sellier - de Gruyter, 2008.
29.Pietrzykowski, Krzysztof (Hg.). Kodeks cywilny. Komentarz, Bd. II, Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2015.
30.Piętak, Leonard. Prawo spadkowe rzymskie, Bd. I. Lemberg: Eigenverlag, 1882.
31.Pike, Kenneth Lee. Language in Relation to a Unified Theory of the Structure of Human Behavior. The Hague: Mouton, 1971.
32.Polański, Kazimierz (Hg.). Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław: Ossolineum, 1999.
33.Prutis, Stanisław. ‚Korzenie‘ słuszności jako zasady wiodącej prawa prywatnego“. Białostockie Studia Prawnicze 17 (2014): 207–215.
34.Prutis, Stanisław. Instytucje podstawowe prawa prywatnego. Białystok: Wydawnictwo Temida 2, 2018.
35.Sandrini, Peter. Terminologiearbeit im Recht. Deskriptiver begriffsorientierter Ansatz vom Standpunkt des Übersetzers. Wien: TermNet, 1996.
36.Sapir, Edward. „Mówienie jako zwyczaj społeczny“. In: Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, hrsg. v. Grzegorz Godlewski, 49–57. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2003.
37.Szulc, Aleksander. Podręczny słownik językoznawstwa stosowanego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984.
38.Tersteegen, Jens. „Deutschland“. In: Erbrecht in Europa, hrsg. v. Rembert Süß, 377–447. Bonn: Zerb Verlag, 2015.
39.Wierciński, Jacek. „Uwagi o teoretycznych założeniach dziedziczenia ustawowego“. Studia Prawa Prywatnego 2 (2009): 82–90.
40.Wronkowska, Sławomira, Zygmunt Ziembiński. Zarys teorii prawa. Poznań: Przedsiębiorstwo Wydawnicze Ars boni et aequi, 1997.
41.Wróblewski, Bronisław. Język prawny i prawniczy. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1948.